فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری

سیستم های اطلاعات جغرافیایی

اولویت‌سنجی معابر مستعد پیاده‌راه‌ سازی در عرصه بافت تاریخی شهر یزد با استفاده از ابزار تحلیلی Weighted Sum، در سیستم اطلاعات جغرافیایی

نجما اسمعیل پور؛ جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ محمدعلی حبیبی

دوره 12، شماره 3 (پیاپی 24) ، آذر 1400، ، صفحه 59-78

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8656

چکیده

هدف پژوهش حاضر، اولویت‌سنجی معابر مستعد جهت پیاده‌راه‌سازی در سطح بافت تاریخی شهر یزد بوده است. تحقیق، از لحاظ هدف کاربردی با روش توصیفی – تحلیلی می‌باشد. شاخص‌های تحقیق با استفاده از چارچوب نظری به‌دست آمد و اعتبار معیارها توسط متخصصان گروه و کارشناسان شهرسازی و ترافیک شهری تائید گردید. شاخص‌های نهایی شامل امنیت، دسترسی به ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

بررسی قابلیت‌های اقلیم گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد

محسن آرمین؛ وجیهه قربان‌نیا خیبری؛ الهه عظیمی

دوره 12، شماره 3 (پیاپی 24) ، آذر 1400، ، صفحه 79-96

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8657

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کلیماگردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد جهت بهرهگیری پایدار از ظرفیتهای طبیعی شهرهای استان در جهت توسعه گردشگری و ارتقاء جایگاه آن در صنعت گردشگری کشور انجام شده است. برای این منظور، آسایش اقلیم گردشگری شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص TCI در پنج ایستگاه هواشناسی یاسوج، سیسخت، ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کلیماگردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد جهت بهرهگیری پایدار از ظرفیتهای طبیعی شهرهای استان در جهت توسعه گردشگری و ارتقاء جایگاه آن در صنعت گردشگری کشور انجام شده است. برای این منظور، آسایش اقلیم گردشگری شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص TCI در پنج ایستگاه هواشناسی یاسوج، سیسخت، دهدشت، دوگنبدان و لیکک بررسی شد. تحلیل توأم پتانسیل اکوتوریسمی و شرایط کلیماگردشگری نوآوری تحقیق محسوب می گردد. نتایج نشان داد که در ماههای فصل بهار و پاییز هم در شهرهای پهنه گرمسیری و هم در شهرهای پهنه سردسیری استان میتوان مکانهای مناسب جهت گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی پیدا کرد. در ماههای فصل تابستان فقط شهرهای پهنه سردسیری استان یعنی شهرهای سیسخت و یاسوج شرایط مناسبی برای گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی دارند، در حالی که در ماههای فصل زمستان وضعیت شهرهای پهنه گرمسیری استان از لحاظ گردشگری مناسب است. برای سفر به شهر یاسوج و سیسخت بهترین زمان در سال، ماههای خرداد، اردیبهشت و شهریور با وضعیت اقلیم گردشگری عالی است. برای سفر به شهر دوگنبدان، دهدشت و لیکک بهترین زمان در سال ماههای فروردین، آبان و اسفند با وضعیت اقلیم گردشگری عالی و خیلی خوب است. برای دید و بازدید از کل شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد بهترین زمان در سال ماههای مهر، آبان و اردیبهشت با وضعیت اقلیم گردشگری خیلی خوب است.

محیط زیست شهری

تحلیل ساختاری تفسیری آستانه تاب‌آوری فضاهای شهری در برابر زلزله با رویکرد اجتماعی- بوم‌شناسی، مطالعه موردی: شهر زنجان

بهناز عباداله‌زاده ملکی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی؛ سعید پیری؛ محمدرضا فرزادبهتاش

دوره 12، شماره 3 (پیاپی 24) ، آذر 1400، ، صفحه 97-114

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8658

چکیده

مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تاب‌آوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار ... بیشتر مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تاب‌آوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسش‌نامه خبرگان بوده است. استفاده از مفهوم آستانه تاب‌آوری و رویکرد اجتماعی- بوم‌شناسی در بررسی ‌تاب‌آوری فضاهای شهری نوآوری تحقیق محسوب می‌‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اغلب شاخص‌های مرتبط با برنامه‌ریزی و طراحی مناسب شبکه ارتباطی و هماهنگی آن با بستر بوم‌شناختی دارای بالاترین نیروی محرکه هستند. ‌‌‌براساس خروجی مدل نیز شاخص‌های مؤثر بر آستانه تاب‌آوری اجتماعی- بوم‌شناسی فضاهای شهری در 9 سطح قابل طبقه‌بندی هستند که در یک تقسیم‌بندی فراگیرتر‌ می‌توان‌ آن‌ها را به سه سطح شاخص‌های بنیادی، پیوندی و وابسته تقسیم‌بندی نمود. اغلب شاخص‌های بنیادی که دارای بیش‌ترین اهمیت در سیستم تاب‌آوری فضاهای شهری هستند را متغیرهای نهادی تشکیل می‌دهند در حالیکه شاخص‌های پیوندی مرتبط با ویژگی‌های شبکه معابر و بستر طبیعی فضای‌شهری است و در‌نهایت شاخص‌های وابسته نیز به ویژگی‌های کالبدی و کارکردی فضای‌شهری اشاره دارند.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تحلیلی بر وضعیت تحقق‌پذیری برنامه‌ریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر

مهدی ابراهیمی؛ زمانی اعظم

دوره 12، شماره 3 (پیاپی 24) ، آذر 1400، ، صفحه 115-132

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8659

چکیده

هدف از مطالعه حاضر تحلیل وضعیت تحقق‌پذیری برنامه‌ریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر است. طرح‌های توسعه شهری اگر به نحوی که مصوب شده تحقق یابند، منافع عمومی تأمین و بسیاری از مشکلات شهری برطرف می‌شود. در این راستا، برای اولین بار تحققپذیری طرح جامع شهر ملایر به‌عنوان یک شهر میان اندام با جمعیتی حدود 170 هزار نفر، مورد بررسی قرار ... بیشتر هدف از مطالعه حاضر تحلیل وضعیت تحقق‌پذیری برنامه‌ریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر است. طرح‌های توسعه شهری اگر به نحوی که مصوب شده تحقق یابند، منافع عمومی تأمین و بسیاری از مشکلات شهری برطرف می‌شود. در این راستا، برای اولین بار تحققپذیری طرح جامع شهر ملایر به‌عنوان یک شهر میان اندام با جمعیتی حدود 170 هزار نفر، مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی بود. اطلاعات لازم از طرح‌های توسعه‌ای شهر استخراج گردید. نتایج نشان داد که طرح جامع شهر ملایر به مانند همه طرح‌های جامعی که در ایران با روش سنتی تهیه می‌شوند، با ضعف‌ها و تهدیدهای عام این الگو از جمله آمرانه بودن، جدایی روند تهیه طرح از مرحله اجرا، قطعیت در مکان‌یابی کاربری‌ها و ... مواجه بوده و از تحققپذیری اندکی برخوردار بوده است. بررسی اختصاصی طرح جامع ملایر نشان داد که به‌طور کلی، تحقق‌پذیری کاربری‌های پیشنهادی اندک بوده است. در این بین، کاربری‌های تأسیسات و تجهیزات شهری، بهداشتی-بهزیستی، ورزشی، خدمات پذیرایی و جهانگردی کم‌تر از حد متوسط و کاربری‌های آموزشی، اداری- انتظامی، فضای سبز و پارک جنگلی، صنعتی، مذهبی و حمل و نقل، بیش از حد متوسط و نیاز، احداث شده‌ و تنها کاربری‌های مسکونی، درمانی، تجاری و فرهنگی تحققپذیری متناسب با پیشنهادات طرح جامع داشته‌اند. در این، بین افزایش بی‌رویه سطح و سرانه کاربری صنعتی و معابر، خسارات بیش‌تری را متوجه شهر ملایر نموده است.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

مکانیابی بهینه فضای سبز شهر اردبیل با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی

موسی عابدینی؛ الناز پیروزی؛ زهرا امینی؛ سمیه پرستار

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8615

چکیده

هدف از مطالعه حاضر مکان‌یابی بهینه فضای سبز شهر اردبیل با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده است و تلاش گردید، از معیارهای اقتصادی، موقعیتی و همجواری در قالب مدل ANP با استفاده از توابع همپوشانی سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان‌های مناسب برای احداث فضای سبز شهر اردبیل، ارائه شود. تحقیق حاضر از ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

بررسی و تحلیل کاربری‌های مزاحم شهری، نمونه‌ی موردی: خیابان عاشوری شهر بوشهر

غلامرضا امینی نژاد؛ محمد غلامی؛ یاسر زنده بودی

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 21-34

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8241

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل کاربریهای مزاحم شهری در محدوده خیابان عاشوری با طول حدود 2100 متر، واقع در منطقه یک شهر بوشهر انجام گردید. نوع پژوهش کاربردی – توسعهای میباشد و روش آن توصیفی- تحلیلی و برداشت به‌صورت میدانی و چک‌لیست مشاغل بود. در این پژوهش، ابتدا کلیه اصناف آلاینده و مزاحم تقسیم‌بندی، سپس نوع آلایندگی و مزاحمت‌های ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شبیه سازی تحولات کاربری اراضی در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران با استفاده از مدل SLEUTH

هاشم داداش پور؛ فردیس سالاریان

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 36-50

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8242

چکیده

در پژوهش حاضر تلاش می‌شود تا با هدف شبیه‌سازی تحولات توسعه کاربری اراضی و سناریوسازی توسعه در 1420 برای کاهش اثرات توسعه نامتوازن بر منطقه‌ای با ارزش طبیعی، گامی مؤثر برداشته شود. برای دستیابی به این مهم، از مدل SLEUTH برای شبیه‌سازی کاربری اراضی آتی و سناریوسازی استفاده شده است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش شیب اراضی، پوشش اراضی، ... بیشتر در پژوهش حاضر تلاش می‌شود تا با هدف شبیه‌سازی تحولات توسعه کاربری اراضی و سناریوسازی توسعه در 1420 برای کاهش اثرات توسعه نامتوازن بر منطقه‌ای با ارزش طبیعی، گامی مؤثر برداشته شود. برای دستیابی به این مهم، از مدل SLEUTH برای شبیه‌سازی کاربری اراضی آتی و سناریوسازی استفاده شده است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش شیب اراضی، پوشش اراضی، محرومیت، توسعه شهری، حمل و نقل، خطوط ارتفاعی و کاربری اراضی است که از مدل SLEUTH و ضرایب پنج گانه رشد آن استخراج شدند. سپس به ارزیابی سناریوهای سه گانه روند تاریخی، حفاظت از اراضی با ارزش طبیعی و شبکه چندمرکزی پرداخته شد. نتایج یافته ها نشان داد که ضریب گسترش و جاذبه جاده بیش‌ترین تأثیر را بر شبیه‌سازی و سناریوسازی دارند و نقش بسیار مؤثری را بر توسعه آتی محدوده مطالعاتی برجای می‌گذارند. از همین رو، پیرامون محورهای اصلی ارتباطی محدوده مطالعاتی، الگوی توسعه پراکنده خطی، در مجاورت روستاها و شهرک‌های پر جمعیت الگوی توسعه خوشه‌ای و در سایر اراضی با ساختاری مجزا و تک واحدی الگوی توسعه متفرق و پرش قورباغه‌ای نمود فضایی پیدا می‌کنند. این روند توسعه در نواحی شمالی و مرکزی شهر- منطقه مازندران بیش از سایر نواحی شکل گرفته و سناریوی جایگزین در راستای دستیابی به الگوی توسعه متعادل و متوازن منطقه، شبکه چندمرکزی است. نوآوری پژوهش در شبیه‌سازی توسعه اراضی ساخته شده و سناریوسازی تحولات توسعه در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران پیش‌بینی اراضی ساخته شده براساس مدل SLEUTH می‌باشد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شبیه‌سازی تغییرات کاربری زمین در بافت‌های شهری با تلفیق رهیافت مونت‌کارلو، منطق فازی و سلول‌های خودکار، مطالعه موردی: منطقه 7 شهر اصفهان

علیرضا صاحبقرانی؛ محمود محمدی

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 51-68

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8243

چکیده

هدف از این مطالعه، شبیهسازی تغییرات کاربری زمین در بافت‌های شهری با استفاده از تلفیق مدل مونت کارلو، منطق فازی و سلول‌های خودکار در منطقه 7 شهر اصفهان بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از نوآوری‌های این پژوهش میتوان به استفاده از رهیافت مونت کارلو، تدارک تعداد بالاتر انواع کاربری‌ها، تعریف قوانین انتقال جامعتر و ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تبیین الگوی بوم‌شهر زیست‌پذیرکلان‌شهر تبریز با مدل فازی

ابوالفضل مشکینی؛ اصغر رستم میدان؛ محسن احدنژاد؛ حسن محمودزاده

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 69-88

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8245

چکیده

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی الگوی اکو‌شهری زیست‌پذیر کلان‌شهر تبریز با استفاده از مدل فازی صورت گرفت. از‌ لحاظ هدف کاربردی و از نظر نوع مطالعه، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. داده‌های‌ پژوهش با استفاده از ابزار پرسش‌نامه محقق‌‌ساخته جمع‌آوری گردید. ضریب الفای کرونباخ برابر 819/0 می‌‌باشد که نشان از پایایی قوی دارد. جامعه آماری تحقیق ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تدوین راهبردهای توسعه گردشگری کلان‌شهرتهران بر پایه هویت ‌‌رقابت‌پذیری منطقه‌‌ای با استفاده از روش متاسوات

ازیتا رجبی

دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) ، شهریور 1400، ، صفحه 89-104

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8246

چکیده

هدف پژوهش پیش رو بررسی جایگاه شهر تهران از منظر گردشگری در میان سایر رقبا و ارائه راهبردهای توسعه گردشگری بر پایه هویت رقابت‌‌پذیری منطقه‌ای می‌باشد. جامعه هدف مسئولان و افراد صاحب‌نظر در عرصه گردشگری می‌باشد که براساس تکنیک دلفی افرادی که با موضوع و محیط آشنایی داشتند به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. روش تحقیق از نظر هدف‌‌، ... بیشتر هدف پژوهش پیش رو بررسی جایگاه شهر تهران از منظر گردشگری در میان سایر رقبا و ارائه راهبردهای توسعه گردشگری بر پایه هویت رقابت‌‌پذیری منطقه‌ای می‌باشد. جامعه هدف مسئولان و افراد صاحب‌نظر در عرصه گردشگری می‌باشد که براساس تکنیک دلفی افرادی که با موضوع و محیط آشنایی داشتند به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. روش تحقیق از نظر هدف‌‌، کاربردی و از نظر متدولوژی جزو تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. جهت تدوین استراتژی توسعه و تشریح اهداف‌‌، منابع و عوامل کلان محیطی و معرفی جایگاه شهر تهران در میان رقبا از تکنیک تحلیلی متاسوات و به منظور تعیین جایگاه و رتبه‌بندی شهرهای مورد مطالعه از روش واسپاس بهره گرفته شده است. نوآوری تحقیق در استفاده از روش‌های ترکیبی متاسوات و واسپاس در تعیین جایگاه شهر تهران در منطقه می‌باشد. براساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که شهر دبی با وزن 6/4 از نظر درآمد گردشگری و شهر ریاض با وزن 3/4 از نظر جذب تعداد گردشگر بزرگ‌ترین رقیب‌های شهر تهران می‌باشد. در این راستا مهم‌ترین عوامل در عدم توسعه مناسب گردشگری نیز عواملی چون کمبود زیرساخت‌های گردشگری‌‌، عدم انسجام سیاست‌های کلان‌شهری‌‌، نبود ‌برنامه‌ریزی‌های مشخص و واحد در استفاده از پتانسیل‌های انسانی‌‌، پراکندگی سایت‌های گردشگری‌‌، مشکلات حمل‌ونقل شهری‌‌، اعمال تحریم‌های غرب علیه ایران شناخته شدند.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

مکان‌یابی فضای‌ سبز شهری با استفاده از روش‌های ارزیابی چند معیاره مطالعه موردی: منطقه 4 تهران

رؤیا رمضانی کیاسج محله؛ الهام اسماعیلی علویجه؛ محمد جواد امیری

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 13-28

https://doi.org/10.30473/grup.2021.7618

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل مکان‌یابی فضای‌ سبز شهری در منطقه 4 تهران و تعیین مکان‌های مناسب برای ایجاد فضای سبز می‌باشد. مکان‌یابی مناسب فضای‌ سبز در سیمای شهرها، علاوه بر جنبه‌های زیبابی و تفریحی، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و حفظ تعادل محیط‌ زیست داشته و اثرات اجتماعی مثبتی مانند سرزندگی و نشاط دارد. روش انجام پژوهش توصیفی– ... بیشتر هدف این پژوهش تحلیل مکان‌یابی فضای‌ سبز شهری در منطقه 4 تهران و تعیین مکان‌های مناسب برای ایجاد فضای سبز می‌باشد. مکان‌یابی مناسب فضای‌ سبز در سیمای شهرها، علاوه بر جنبه‌های زیبابی و تفریحی، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و حفظ تعادل محیط‌ زیست داشته و اثرات اجتماعی مثبتی مانند سرزندگی و نشاط دارد. روش انجام پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و معیارهای مؤثر در مکان‌یابی فضای سبز با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و نظرات کارشناسان تعیین شدند. مقایسه زوجی معیارها نسبت به یکدیگر با استفاده از روش چانگ (AHP فازی) انجام گرفت. نقشه معیارها در محیط GIS تهیه و در محیطIDRIS I استانداردسازی شد. سپس با استفاده از تکنیک OWA، وزن‌های ترتیبی معیارها محاسبه و نقشه نهایی مکان‌یابی فضای سبز حاصل شد. نتایج نشان داد فاصله از مراکز مسکونی با 157/0 و فاصله از مراکز صنعتی با 053/0 به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین وزن‌ معیار را در مکان‌یابی مناسب فضای‌ سبز شهری دارند. بنابراین مناسب‌ترین و نامناسب‌ترین مکان‌ها برای ایجاد فضای‌ سبز با توجه به اولویت پارامترها و سازگاری کاربری‌ها با فضای‌ سبز تعیین گردید. نوآوری این مطالعه در استفاده از تکنیک OWA، در مکان‌یابی فضای‌ سبز است برای منطقه 4 تهران می‌باشد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

ارزیابی ‌‌مکان‌‌گزینی کاربری‌های ورزشی با تأکید بر عدالت اجتماعی و تعادل فضایی، مطالعه موردی: شهر شیراز

جلال الدین لطفی عیدویه؛ محمد علی خانی زاده

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 29-46

https://doi.org/10.30473/grup.2021.8232

چکیده

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ‌‌مکان‌‌گزینی کاربری‌های ورزشی با تأکید بر عدالت اجتماعی و تعادل فضایی در شهر شیراز اجرا گردید. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده است که براساس 11 معیار صورت گرفت. برای بررسی معیارها از لایه‌های مجاورت با کاربری‌های سازگار، عدم مجاورت با کاربری‌های ناسازگار، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، دسترسی به پارکینگ ... بیشتر مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ‌‌مکان‌‌گزینی کاربری‌های ورزشی با تأکید بر عدالت اجتماعی و تعادل فضایی در شهر شیراز اجرا گردید. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده است که براساس 11 معیار صورت گرفت. برای بررسی معیارها از لایه‌های مجاورت با کاربری‌های سازگار، عدم مجاورت با کاربری‌های ناسازگار، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، دسترسی به پارکینگ عمومی، دسترسی به شبکه حمل‌ونقل شریانی، تعیین شعاع عملکرد در مقیاس منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، توجه به کاربری ‌مصوب طرح تفصیلی، جمعیت جوان، تراکم جمعیت، سرانه ورزشی موجود و عدم قرارگیری بر روی شیب نامناسب استفاده گردید. به‌منظور تعیین اولویت هرکدام از معیارها، پرسشنامه محقق‌ساخته با نرخ سازگاری (CR)، 1/0 معیارها و زیرمعیارها تنظیم توسط 40 نفر از متخصصین امر تکمیل، سپس با تشکیل ماتریس مقایسه زوجی داده‌ها امتیاز هر معیار توسط متخصصین تعیین شد و 7 اولویت استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان داد که روش همپوشانی فازی نسبت به همپوشانی شاخص، انعطاف‌پذیری بالاتری دارد. نتایج 2 روش حدود 60 درصد باهم اشتراک داشتند. از یافته‌‌های تحقیق می‌‌توان نتیجه گرفت استفاده از GIS و AHP روشی مناسب برای ارزیابی ‌‌مکان‌‌گزینی بوده و به برنامه‌ریزان و مدیران شهری توصیه می‌شود از نتایج این تحقیق برای ‌‌مکان‌گزینی مراکز ورزشی جدید استفاده نمایند. نوآوری این تحقیق در استفاده از چند روش تحلیلی ترکیبی در بستر GIS می‌‌باشد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تحلیل فضایی ومکان‌یابی بهینه جایگاه‌های سوخت شهری (CNG)، مطالعه موردی: مناطق غرب شهر تهران

اسماعیل نصیری هنده خاله؛ احسان گلمهر؛ سمانه هاشمی

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 47-60

https://doi.org/10.30473/grup.2021.7627

چکیده

هدف تحقیق حاضر، تعیین مکان‌های مناسب جایگاه‌های عرضه سوخت (CNG) با توجه به ضوابط موجود در مناطق غربی کلان‌شهر تهران بوده است. در همین راستا با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه پارامترهای مؤثردر مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت‌رسانی گازی، همچون: تراکم جمعیت، معابر و دسترسی، شیب زمین، کاربری‌های سازگار و ناسازگار تهیه گردید.. ... بیشتر هدف تحقیق حاضر، تعیین مکان‌های مناسب جایگاه‌های عرضه سوخت (CNG) با توجه به ضوابط موجود در مناطق غربی کلان‌شهر تهران بوده است. در همین راستا با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه پارامترهای مؤثردر مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت‌رسانی گازی، همچون: تراکم جمعیت، معابر و دسترسی، شیب زمین، کاربری‌های سازگار و ناسازگار تهیه گردید.. با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مقایسات زوجی بین معیارها انجام و میزان اهمیت و وزن هر معیار با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice مشخص شد. نتایج حاصل از وزن‌دهی معیارها نشان داد که معیارهای آتش نشانی، دسترسی و تراکم جمعیت به ترتیب دارای بیش‌ترین تأثیر در ایجاد مکان‌های مناسب احداث جایگاه سوخت‌رسانی گازی بودند و توسعه جایگاه‌های سوخت گازی در مناطق غرب شهرداری تهران براساس نیازهای جمعیتی مناطق مختلف شهر صورت نگرفته است. نقشه خروجی به‌دست آمده با تحلیل‌های مکانی و AHP نشان داد که از میان جایگاه‌های موجود، حدود 29 درصد آن‌هادر مناطق با پتانسیل مناسب و 71 درصد جایگاه‌ها در مکان‌های با پتانسیل متوسط واقع هستند و در مکان‌های با پتانسیل نامناسب هیچ جایگاهی قرار نگرفته ‌است. همچنین 53/32 درصد مناطق دارای پتانسیل مناسب، 76/43 درصد پتانسل متوسط و 7/23 درصد دارای پتانسل نامناسب برای احداث جایگاه سوخت‌رسانی می‌باشند. نوآوری پژوهش حاضر در این است که مجموعه ای از پارامترهای مؤثر در مکان‌یابی بهینه را مورد بررسی قرار می دهد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

آمایش مراکز دانشگاهی الگویی برای توسعه شهری خلاق، مطالعه موردی: دانشگاه‌های پیام نور شهرستان‌های میاندوآب و شاهین‌دژ

علیرضا سلیمانی

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 61-74

https://doi.org/10.30473/grup.2021.7628

چکیده

هدف از مطالعه حاضر تعیین یک ‌فاصله مناسب برای احداث شعبه جدید دانشگاهی (واحد) یا ادغام شعبات موجود بر اساس کاهش دانشجو و عدم ضرورت وجود دانشگاه بر اساس فاصله استاندارد با استفاده از رویکرد آمایش بوده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. در تحقیق حاضر، چهار مرکز و واحد دانشگاهی پیام‌نور ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری، نمونه موردی: محلات منطقه یک تهران

حسن آهار؛ ایوب منوچهری میاندوآب؛ هوشنگ سرور؛ آرزو انوری

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 75-92

https://doi.org/10.30473/grup.2021.7629

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری در محلات منطقه یک تهران می‌باشد.دسترسی به تسهیلات شهری یکی از فاکتورهای مهم پایداری محلات میباشد. فضاهای عمومی و تسهیلات شهری محلهای یک بخش حیاتی از زندگی روزانه ما در شهر را تشکیل می‌دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. محلات نیاوران، ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی

سیدعلی حسینی؛ محمد میره ای؛ مریم عبدلی مسینان؛ سیده مریم حسینی

دوره 11، شماره 22 ، بهمن و اسفند 1399، ، صفحه 93-106

https://doi.org/10.30473/grup.2021.7636

چکیده

هدف از این مطالعه تحلیل نابرابری‌های فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی می‌باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمع‌آوری اطلاعات، اسنادی است. جامعه آماری، شهرستان‌های استان اردبیل بودند. برای تحلیل نابرابری‌های فضایی توسعه ناحیه‌ای در نواحی استان اردبیل از مدل‌های سیمیلاریتی و کپراس و برای تعیین استراتژی اولویت‌بندی ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

برنامه‌ر‌یزی توسعه پایدار شهری با تعیین مسیرهای بهینه دوچرخه‌سواری با استفاده از مدل‌های کمی، مطالعه موردی: کلان‌شهر رشت

سید رضا آزاده؛ معین شفیعی حق‌شناس؛ صالح خاکسار شهمیرزادی

دوره 11، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 43-58

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7471

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه ‌سواری شهری و اولویت‌بندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه‌‌ سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان ... بیشتر مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه ‌سواری شهری و اولویت‌بندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه‌‌ سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ‌ساخته بوده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 مورد تأئید قرار گرفت. جهت تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل SWOT و ماتریس QSPM، تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر در استفاده از نظرات شهروندان و پیشنهاد مسیرهای بهینه دوچرخه‌ سواری بر همان اساس، با رعایت رتبه‌بندی می‌باشد. طبق یافته‌های تحقیق، 33/52 درصد از نمونه‌های تحقیق، تمایل به استفاده از دوچرخه داشته‌اند و 33/36 درصد، اتوبوس را برای انجام سفرهای شهری ترجیح داده‌اند. بررسی وضعیت مسیر فعلی دوچرخه‌ سواری نشان داد که شهروندان برخلاف تمایل بالا برای دوچرخه‌ سواری، مسیر دو کیلومتری فعلی را انتخاب نمی‌کنند. بیش از 60 درصد از پاسخگویان، میزان تمایل خود برای استفاده از مسیر دوچرخه ‌سواری میدان گیل تا میدان مصلی را در سطح کم و خیلی‌کم ابراز نموده‌اند. تحلیل ماتریس SWOT، نشان داد که بهترین راهبردها برای ارتقاء سیستم دوچرخه ‌سواری شهری در شهر رشت، راهبردهای تهاجمی به‌ویژه، طراحی مسیرهای جدید برای دوچرخه ‌سواری است. در این راستا با استفاده از مدل AHP، بهینه‌ترین محدوده برای این راهبرد پیشنهاد گردید.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران

حبیب اله فصیحی

دوره 11، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 77-90

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7473

چکیده

هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران می‌باشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روش‌های عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارش‌‌های سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی ... بیشتر هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران می‌باشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روش‌های عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارش‌‌های سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به اهمیت ناهمسان شاخصها و سنجهها، از مدل AHP، برای تعیین وزن شاخصها استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر، تلفیق داده‎های اسنادی با داده‌های ذهنی، ابداع یک مدل ریاضی ضمن تعیین وزن برای سنجه‌‌ها و بیان نتیجه نهایی ارزیابی به صورت کمی و ‌‌به‌عنوان نسبتی از وضعیت آرمانی، می‌باشد. نتایج تحقیق نشان داد که 4 سنجه در طیف خیلی خوب، 4 سنجه در طیف خوب، 4 سنجه در طیف متوسط، 8 سنجه در طیف ضعیف و 3 سنجه در طیف بد قرار دارند. با لحاظ امتیازات 1 تا 5 برای 5 طیف مورد ارزیابی، میانگین وزنی سنجهها در شرایط اعمال وزن برای سنجه‌ها، 31/3 و بدون آن 91/2 به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که محدوده مطالعاتی از 1/66 درصد حد مطلوب کیفیت زندگی برخوردار می‌‌باشد؛ بنابراین وضعیت کیفیت محیط زندگی باقرشهر، در سطح متوسط، ارزیابی گردید. سرانه بالای فضای سبز شهری و میزان بهرهمندی اماکن از شبکههای آب لولهکشی و گاز شهری از نقاط قوت و آلودگی هوای ناشی از صنعتی بودن منطقه و مجاورت با تهران و وجود بیابان در اطراف، عدم وجود شبکه لولهکشی فاضلاب و سرانههای پایین فرهنگی، ورزشی، بهداشتی درمانی و آموزشی از جمله کاستیهای مهمی بودند که در این بررسی مشاهده گردید.

سنجش از دور

بررسی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان با استفاده از سنجش از دور در بازه زمانی سال‌های 1366الی 1395

زینب قبادیان؛ مرضیه علی خواه اصل؛ محمد رضوانی

دوره 11، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 107-120

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7475

چکیده

مطالعه حاضر‌،‌ با هدف شناسایی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان اجرا گردید. از نظر ماهیت یک تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری داده‌های آن از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM سال 1987‌،‌ لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2000 و نیز لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 استفاده نموده است و بعد از انجام تصحیح‌های هندسی و اتمسفری ... بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

نقش پیاده‌مداری بر افزایش سرزندگی فضاهای شهری مطالعه موردی شهر گزبُرخوار

یونس غلامی؛ ابوالفضل دهقان جزی

دوره 11، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 151-164

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7480

چکیده

مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی اثر اجرای طرح پیاده‌محور در خیابان خواجه‌نصیر، واقع در بافت قدیم شهر گزبُرخوار، بر افزایش سرزندگی شهری اجرا گردید که از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ روش، مطالعه پیمایشی محسوب می‌شود. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان خیابان خواجه‌نصیر شهر گزبرخوار، بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ... بیشتر

محیط زیست شهری

ارزیابی مخاطرات لرزه‌‌‌ای در مناطق آبرفتی غرب تهران

حسن علیزاده؛ محمد خلج

دوره 11، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 179-194

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7547

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و داده‌های ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در ... بیشتر هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و داده‌های ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت نقشه پهنه‌بندی آبرفتی مناطق غربی شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزه‌ای ترسیم شد. در این تحقیق برای اولین بار تأتیر امواج لرزهای بر اساس ارتباطات زیر سطحی گسلها با مناطق آبرفتی در غرب شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. طبق یافته‌های تحقیق بخشهای جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه، از نظر تشدید شدت امواج لرزهای، دارای بیشترین تأتیر و ناحیه شمالی آن فاقد هرگونه تشدید است. علاوه بر این با توجه به کیفیت خاک، امکان وقوع روان‌گرایی نیز در منطقه مورد مطالعه، دارای اهمیت است. از آن‌جا که شهر تهران بر روی سازندهای آبرفتی بنا شده است، بررسی نوع و گسترش آبرفتها و عکسالعمل آبرفتها در مقابل مخاطرات لرزهای در شهر تهران برای طراحان و سازندگان پروژه‌های عمرانی بسیار ضروری خواهد بود؛ زیرا این دادهها در برنامهریزیهای لازم برای تقویت مناطق مختلف شهری و کاهش مخاطرات لرزهای کاربرد دارد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تحلیلی بر ریسک‌ها و مخاطرات مقاصدگردشگری، مطالعه موردی: بندرانزلی

سجاد فردوسی؛ محمدعلی آغنده؛ یاور بابائی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1398، ، صفحه 13-26

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7075

چکیده

پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویتبندی ریسک‌های گردشگری انجام شده است. داده‌های پژوهش به صورت کتابخانهای و هم‌چنین به روش میدانی از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. سنجش روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی انجام شده و نیز ،‌ برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است که میزان ... بیشتر پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویتبندی ریسک‌های گردشگری انجام شده است. داده‌های پژوهش به صورت کتابخانهای و هم‌چنین به روش میدانی از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. سنجش روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی انجام شده و نیز ،‌ برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است که میزان آن با 76/0 دارای ضریب قابل قبولی می‌باشد. در این زمینه، برای شناسایی ریسک‌های استنباط شده از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویت‌بندی ریسک‌های شناساییشده، از آزمون آماری فریدمن استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص اقتصادی و مالی با رتبه میانگین 85/2، بیش‌ترین احتمال وقوع را دارا می‌باشد و در رتبه یک قرارگرفته است. سپس، شاخص امکانات و خدمات با رتبه میانگین 48/2 در رتبه دوم می باشد و پس از آن شاخص ایمنی و امنیت با رتبه میانگین 08/2 در رتبه سوم قرارگرفته است. هم‌چنین، شاخص بهداشت و سلامت با رتبه میانگین 77/1 در رتبه چهارم، شاخص بلایای طبیعی با رتبه میانگین 74/1 در رتبه پنجم قرار گرفته‌اند. شاخص فرهنگی و اجتماعی با رتبه میانگین 26/1، کم‌ترین احتمال وقوع را دارد و در رتبه ششم قرار می‌گیرد. در پایان مقاله نیز اولویتبندی ریسک‌های استنباط شده از دیدگاه گردشگران صورت گرفته شده است.

جغرافیای سیاسی

تحلیل احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی با تأکید بر پارک‌های شهری، مطالعه موردی: تبریز

مهدیه محمدی بیرنگ؛ علی آذر

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1398، ، صفحه 27-40

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7076

چکیده

ضرورت و اهمیت توجه به زنان بدین سبب است که امروزه نیمی از جمعیت شهرها را زنان تشکیل میدهند و در صورت تأمین امنیت آن‌ها، میزان استفاده زنان از فضای عمومی در پارکهای شهری بیش‌تر خواهد شد. از سوی دیگر، عدم احساس امنیت و رضایت از پارکهای شهری باعث میشود که زنان این‌گونه از فضاها را ترک نمایند. هدف اصلی مقاله، بررسی میزان امنیت ... بیشتر ضرورت و اهمیت توجه به زنان بدین سبب است که امروزه نیمی از جمعیت شهرها را زنان تشکیل میدهند و در صورت تأمین امنیت آن‌ها، میزان استفاده زنان از فضای عمومی در پارکهای شهری بیش‌تر خواهد شد. از سوی دیگر، عدم احساس امنیت و رضایت از پارکهای شهری باعث میشود که زنان این‌گونه از فضاها را ترک نمایند. هدف اصلی مقاله، بررسی میزان امنیت در انواع پارکها و تأثیر امکانات فیزیکی و محیطی و امکانات و خدمات فضاهای عمومی در احساس امنیت زنان میباشد. روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی میباشد که از ابزار پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی زنان استفاده کننده از پارکهای شهر تبریز می باشد و میزان حجم نمونه 320 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت معناداری از نظر احساس امنیت در انواع پارکها وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان می‌دهد که میزان احساس امنیت زنان در پارک‌های محلهای و ناحیهای بطور معنی‌داری پایین‌تر از پارک‌های حاشیه خیابان، شهری و فراشهری است. هم‌چنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می‌دهد میان کیفیت کالبدی و احساس امنیت زنان رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد (001/0=p و 29/0=r). نتایج دیگر تحقیق بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب امنیت زنان در پارکهای شهر تبریز با میانگین 44/3 با سطح معنی‌داری آزمون 001/0 میباشد.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

نقش مؤلفه‏ های فرهنگی- اجتماعی بر رفتار محیط‏زیستی شهروندان، مطالعه موردی: شیروان

مهدی کلاهی؛ نرگس انتقام‌کش؛ بتول محمودمولائی‌کرمانی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1398، ، صفحه 41-56

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7078

چکیده

یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیط‏زیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیط‏زیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری می‏باشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت می‎‌باشد که رفتار محیط‏زیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیط‏زیستی ... بیشتر یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیط‏زیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیط‏زیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری می‏باشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت می‎‌باشد که رفتار محیط‏زیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیط‏زیستی شهروندان است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان شهر شیروان بوده که طبق فرمول کوکران، تعداد 380 خانوار به روش سیستماتیک تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. این پژوهش با رویکرد کمی و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود. آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی متغیرها که شامل رفتار محیط‏زیستی (632/0)، باور محیط‏زیستی (782/0)، ارزش محیط‏زیستی (823/0)، آگاهی محیط‏زیستی (760/0) و دانش محیط‏زیستی (819/0) می باشند، با مقادیر ذکر شده تایید شدند. هم‌چنین ، روایی تحقیق، از نوع روایی محتوایی و صوری بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد باور محیط زیستی افراد بر رفتار ایشان موثر است. رفتار نیز تحت تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات افراد می‌باشد و عملکردهای متفاوتی از خود نشان می‌دهد. در یک نتیجه کلی، می‏توان بیان کرد که مولفه‌های فرهنگی- اجتماعی می‏توانند پیش‏بینی کننده رفتارهای محیط‏زیستی مسئولانه باشند.

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

تبیین معیارهای کیفیت بصری منظر خیابانی با روش طبقه‌بندی کیفیت بصری و ماتریس دست‌یابی به اقدامات، مطالعه موردی: مسیرهای پیاده مشهد و گرگان

زهره اخگری سنگ آتش؛ سید حامد میرکریمی؛ مرجان محمدزاده؛ عبدالرسول سلمان ماهینی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1398، ، صفحه 57-76

https://doi.org/10.30473/grup.2020.7079

چکیده

مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده می‌باشد. در مجموع چهار مسیر پیاده ... بیشتر مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده می‌باشد. در مجموع چهار مسیر پیاده از دو شهر مشهد و گرگان با کمک رویکردهای روش طبقهبندی کیفیت بصری و روش ماتریس دست‌یابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته شده است. دادههای حاصل از تکمیل 100 پرسشنامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 کارشناس به کمک دستور تحلیل روشهای طبقهبندی کیفیت بصری و ماتریس دست‌یابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهمترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان داد از نظر کاربران دو معیار رنگ با 2/82/0 و فضای سبز با کسب امتیاز 7/77/0 به ترتیب نقش مؤثرتری نسبت به سایر معیارها در زیبایی مسیرهای پیادهروی داشتند. هم‌چنین، نتایج این امکان را برای پژوهشگران ایجاد میکند تا با بهرهبرداری از آنها، امکان افزایش کیفیت بصری بیشتری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیقتر و کاربردیتر به جای معیارهای انتزاعی مؤثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی شوند و روند بررسی زیبایی منظر خیابانها برای طراحان و برنامه‌ریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.

دوره 15 (1403)

دوره 14 (1402)

دوره 13 (1401)

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

پیش شماره (1388)

موضوعات = جغرافیا و برنامه ریزی شهری

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده