نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 عضو علمی دانشگاه مراغه
2 کارشناس ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری ، دانشگاه مراغه
چکیده
مجتمعهای تجاری به عنوان یکی از مهم‌ترین کاربریهای شهری ، در کنار توسعه اقتصاد شهری، نقش مهمی در تولید فضاهای جدید شهری ایفا می‌کنند. امروزه ایجاد مجتمعهای تجاری چندمنظوره در شهرها راهکار مناسبی برای تولید هستههای جدید شهری محسوب میشود. در برنامهریزی برای ایجاد مجتمعهای تجاری جدید توجه همزمان به مولفههای دسترسی مناسب، طراحی فضاهای فراغت و گردشگری از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش پویایی مجتمع تجاری لالهپارک شهر تبریز بر اساس مولفههایی همچون فرم مناسب و انعطافپذیری؛ کاربریهای مختلط، سرزندگی، تناسب بصری و حس تعلق، نفوذپذیری، ایمنی، امنیت و زمانمند بودن مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده است و داده‌های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه‌ای و بررسیهای میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را متخصصین و بازدیدکنندگان مجتمع تجاری لالهپارک تشکیل میدهد. حجم نمونه 384 نفر انتخاب شده و داده‌ها با استفاده از آزمون آماری «خیدو» در نرم افزار spss و به صورت کمی و کیفی تحلیل شده‌اند. نتایج نحقیق نشان میدهد که بیش از 90 درصد از پاسخگویان نگاه مثبتی به مطلوبیت این مرکز تجاری داشته و این مجتمع در پویایی فضاهای شهری مناطق همجوار تأثیرگذار می‌باشد. چنانچه مکان‌گزینی کاربریهای مختلف تجاری، گردشگری، تفریحی و مسکونی در اراضی همجوار مجتمع نیز این یافته را تأیید میکند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of the Role of Commercial Land Uses in Urban Dynamics and Creation of New Urban Spaces, Case Study: Laleh Park Complex of Tabriz
نویسندگان [English]
- houshang sarvar 1
- vahid salahi sarighkhanbiglou 2
- omid mobaraky 1
چکیده [English]
Commercial complexes as one of urban land uses and the most important physical elements play an important role in the creation of new urban spaces. Today, the establishment of multipurpose commercial complexes in cities is considered as a suitable solution for creation of new urban cores. In planning for establishment of new commercial complexes with the aim of creating dynamic urban spaces, simultaneous attention to suitable access, designing leisure spaces and tourism components are important. In this study, the dynamics of Laleh Park commercial complex in Tabriz has been assessed based on components such as suitable form and flexibility, mixed- used land uses, liveliness, visual proportionality and sense of belonging, permeability, security and timing. The method of current study is descriptive-analytical and required data have been collected using library and field sources. Statistical population of this research is specialists and visitors of Laleh Park commercial complex. Up to 384 individuals were selected as sample size and data were analyzed using statistical methods, i.e. chi square in SPSS, by quantitative and qualitative tests. The results show that more than 90 percent of the respondents had positive attitude towards desirability of the commercial center and this complex has been effective in dynamics of surrounding urban spaces. As allocation of different commercial, tourism, recreational and residential land uses to the urban areas of this complex confirms this result.
کلیدواژه‌ها [English]
- Urban space
- Trade lande uses
- The dynamics of urban spaces
- امین زاده، بهناز و محمد نقی زاده (1381)، آرمان‌شهر اسلام: شهر عدالت، نشریه صفه، سال دوازدهم، شماره 35:۳۱-۲۰ ## بازارها و مراکز تجاری کیش (1388)، بازیابی شده در مورخ یکم اسفند ماه هشتاد و هشت از www.forum.98ia.com/t90773-4.html.##پارسی، حمیدرضا (1381)، شناخت محتوای فضای شهری، مجله هنرهای زیبا؛ شماره 11 ؛ تهران:۴۱-۴۹.##پاکزاد، جهانشاه (1376)، طراحی شهری چیست؟، مجله آبادی، ویژه‌نامه طراحی شهری، سال هفتم، شماره 25: 36-30. ## پاکزاد، جهانشاه (1385)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ اول.##پروزن، ادریس، کرکه آبادی، زینب و میرآبادی، مصطفی (1392)، تحلیل فضایی-کالبدی و شناخت عناصر هویت بخش در شهرهای اسلامی، دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، تبریز. ۱۳۹۲:۳۱۱۱-۳۰۸۶##تقی‌زاده، محمد (1386)، ادراک زیبایی و هویت شهر در پرتو تفکر اسلامی، اصفهان، سازمان فرهنگی، تفریحی شهرداری اصفهان.##حبیبی، محسن (1378)، جامعه مدنی و حیات شهری، نشریه هنرهای زیبا، شماره 7: 21-31.##خستو، مریم، سعیدی رضوانی، نوید (1389)، عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، نشریه هویت شهر، سال چهارم، شماره 6، بهار و تابستان ۸۹: ۷۴-۶۳.##داوس، دی.ای (1381)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه: هوشنگ نائبی، چاپ پنجم، نشرتی، تهران.##دولفوس، اولیویه (1374)، تحلیل جغرافیایی، ترجمه: سیروس سهامی، نشر نیکا، مشهد.##راست‌بین، ساجد؛ جعفری، یاسر؛ دارم، یاسمن؛ مغزی‌مهر طهران،##امیرمحمد (1391)، رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری در عرصه‌های عمومی، نمونه موردی: جلفای اصفهان، فصلنامه علمی- پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، سال ۹، شماره 29: ۴۶-۳۵.##رجبی، آزیتا (1386)، ریخت شناسی بازار، تهران: نشر آگاه.##رزاقی، حبیب‌اله (1392)، تحلیل کیفی فضا و منظر شهری الگوی رفتاری استفاده‌کنندگان از فضا، مطالعۀ موردی: کناره رود کرج)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 4: ۱۱۲-۹۵.##قنبری تیلمی، زهره (۱۳۹۳)، پویایی در فضاهای شهری با تاکید مفهوم آرامش، ماهنامه راه و ساختمان،سال هشتم، شماره۹۳: ۲۱-۱۶. ##سلطان‌زاده، حسین (1378)، تاریخ شهر و شهر نشینی در ایران، نشر آبی، تهران.## سلطان‌زاده، حسین (1380)، بازارهای ایرانی، مجموعه کتاب‌های از ایران چه می دانم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.##سیفیان، محمدکاظم (1378)، قالب و محتوا در معماری اسلامی، هنرهای زیبا، سال 12، شماره 1: 58-60.##فکوهی، ناصر و شکری، شهره (1390)، نقش فرهنگی مراکز تجاری در شهر (مطالعه موردی بر پاساژ مرکزی اسلام‌شهر)، پایان‌نامه کارشناسی، دانشگاه تهران.##عباس‌زادگان، مصطفی و آذری، عباس (1388)، بررسی نقش فضایی بازار در ساختار شهرهای ایرانی با بهره گیری از روش چیدمان فضا(نمونه‌های موردی تهران، تبریز، کرمان و اصفهان)، فصلنامه تخصصی شهرسازی و معماری آبادی، سال ۱۹،شماره۲۹: ۵۴-۲۶.##علی‌پور، روجا و خادمی، مسعود و سنماری، محمدمهدی و رفیعیان، مجتبی (1391)، بررسی شاخصه‌های کیفیت محیطی در شناسایی اولویت‌های مداخله در محدوده بافت فرسوده شهر بندر لنگه، تهران: فصلنامه باغ نظر، سال ۹، شماره ۲۰: ۲۱-۱۳. ##فرزام شاد، مصطفی (1386)، مبانی برنامهریزی و طراحی مراکز تجاری، چاپ اول، تهران: انتشارات جهان جام جم.##فروتن، منوچهر؛ عراقچیان، محمدرضا و صنعتگر کاخکی، مریم (1392)، نقش بازارهای سنتی در ساختار فضایی شهرهای اسلامی- ایرانی، اولین همایش پروژه اسلام در زندگی شهری، تهران.##فریدونی،فرهت؛ داوود پیل‌جو؛ رجبی، علی و آجیلیان ممتاز، شیوا (۱۳۹۲)، مقایسه بازارهای قدیم و جدید با رویکرد ارتقاء کیفیت فضای شهری، مطالعه موردی: شهر تبریز، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار، مشهد، ۱۳۹۲: ۱۲-۱.##ماجدی، حامد؛ منصوری، الهام؛ حاجی احمدی، آذین (1390)، باز تعریف فضای شهری، مطالعه موردی: محور ولیعصر تهران، مدیریت شهری، سال ۹، شماره 27: ۲۸۳-۲۶۳.## محمدمرادی، اصغر و بهمنی اسکویی، فرشته (1389)، بازار سنتی تبلور آرمان‌های شهرازی معاصر، فصلنامه طراح، شماره 1: 138- 131.##مدنی‌پور، علی (1384)، طراحی فضای شهری: نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، چاپ دوم.##مرصوصی، نفیسه و باقرخانی، محمد (۱۳۹۰)، تحلیل کارکردهای اقتصادی بازار و حوزه نفوذ آن، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره ۷۵، بهار ۱۳۹۰: ۱۵۲-۱۳۲.##
Alexander, C., Neis, H., Anninou, A. and King,. (1987), A new Theory of Urbannnn Design, Oxford University Press, New York.##Gehl, J., (1987), Life between Buildings, Translated by Koch, J. New York: Van Nostrand Reinhold.##Giedion, Sigfried., (1967), Space, Time and Architecture: The growth of a New tradition, Harvard University Press, Cambridge, MA, 5th edition (first edition 1941).##
)