دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تحلیلی بر ریسکها و مخاطرات مقاصدگردشگری، مطالعه موردی: بندرانزلی
13
26
FA
سجاد
فردوسی
0000-0002-4866-1700
دانشجوی دکتری گردشگری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
sajad.ferdowsi@yahoo.com
محمدعلی
آغنده
گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
tourism91.ma@gmail.com
یاور
بابائی
گروه مدیریت جهانگردی- دانشکده مدیریت و حسابداری- دانشگاه علامه طباطبایی تهران
babaei_yavar@yahoo.com
10.30473/grup.2020.7075
پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویتبندی ریسکهای گردشگری انجام شده است. دادههای پژوهش به صورت کتابخانهای و همچنین به روش میدانی از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. سنجش روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی انجام شده و نیز ، برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است که میزان آن با 76/0 دارای ضریب قابل قبولی میباشد. در این زمینه، برای شناسایی ریسکهای استنباط شده از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویتبندی ریسکهای شناساییشده، از آزمون آماری فریدمن استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص اقتصادی و مالی با رتبه میانگین 85/2، بیشترین احتمال وقوع را دارا میباشد و در رتبه یک قرارگرفته است. سپس، شاخص امکانات و خدمات با رتبه میانگین 48/2 در رتبه دوم می باشد و پس از آن شاخص ایمنی و امنیت با رتبه میانگین 08/2 در رتبه سوم قرارگرفته است. همچنین، شاخص بهداشت و سلامت با رتبه میانگین 77/1 در رتبه چهارم، شاخص بلایای طبیعی با رتبه میانگین 74/1 در رتبه پنجم قرار گرفتهاند. شاخص فرهنگی و اجتماعی با رتبه میانگین 26/1، کمترین احتمال وقوع را دارد و در رتبه ششم قرار میگیرد. در پایان مقاله نیز اولویتبندی ریسکهای استنباط شده از دیدگاه گردشگران صورت گرفته شده است.
ریسک,مخاطرات,گردشگری,امنیت,بندرانزلی
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7075.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7075_3f4872ff78c394945445028578066d21.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تحلیل احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی با تأکید بر پارکهای شهری، مطالعه موردی: تبریز
27
40
FA
مهدیه
محمدی بیرنگ
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری
saeedbirang8@gmil.com
علی
آذر
0000-0002-1085-833X
استادیار گروه شهرسازی و معماری دانشگاه آزاد اسلامی
azar167@yahoo.com
10.30473/grup.2020.7076
ضرورت و اهمیت توجه به زنان بدین سبب است که امروزه نیمی از جمعیت شهرها را زنان تشکیل میدهند و در صورت تأمین امنیت آنها، میزان استفاده زنان از فضای عمومی در پارکهای شهری بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر، عدم احساس امنیت و رضایت از پارکهای شهری باعث میشود که زنان اینگونه از فضاها را ترک نمایند. هدف اصلی مقاله، بررسی میزان امنیت در انواع پارکها و تأثیر امکانات فیزیکی و محیطی و امکانات و خدمات فضاهای عمومی در احساس امنیت زنان میباشد. روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی میباشد که از ابزار پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی زنان استفاده کننده از پارکهای شهر تبریز می باشد و میزان حجم نمونه 320 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت معناداری از نظر احساس امنیت در انواع پارکها وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان میدهد که میزان احساس امنیت زنان در پارکهای محلهای و ناحیهای بطور معنیداری پایینتر از پارکهای حاشیه خیابان، شهری و فراشهری است. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان میدهد میان کیفیت کالبدی و احساس امنیت زنان رابطه مثبت معنیداری وجود دارد (001/0=p و 29/0=r). نتایج دیگر تحقیق بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب امنیت زنان در پارکهای شهر تبریز با میانگین 44/3 با سطح معنیداری آزمون 001/0 میباشد.
احساس امنیت,امنیت شهری,فضاهای عمومی,پارکهای شهری,تبریز
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7076.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7076_98e06757f3c626299a29af4c1001ac09.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
نقش مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی بر رفتار محیطزیستی شهروندان، مطالعه موردی: شیروان
41
56
FA
مهدی
کلاهی
استادیار و عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه فردوسی مشهد
mahdikolahi@um.ac.ir
نرگس
انتقامکش
دانشجوی کارشناسی مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه فردوسی مشهد
narges.enk1375@gmail.com
بتول
محمودمولائیکرمانی
دانشجوی دکترای جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد
b.mmolaie@gmail.com
10.30473/grup.2020.7078
یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیطزیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیطزیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری میباشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت میباشد که رفتار محیطزیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعهای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیطزیستی شهروندان است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان شهر شیروان بوده که طبق فرمول کوکران، تعداد 380 خانوار به روش سیستماتیک تصادفی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. این پژوهش با رویکرد کمی و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه بود. آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی متغیرها که شامل رفتار محیطزیستی (632/0)، باور محیطزیستی (782/0)، ارزش محیطزیستی (823/0)، آگاهی محیطزیستی (760/0) و دانش محیطزیستی (819/0) می باشند، با مقادیر ذکر شده تایید شدند. همچنین ، روایی تحقیق، از نوع روایی محتوایی و صوری بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد باور محیط زیستی افراد بر رفتار ایشان موثر است. رفتار نیز تحت تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات افراد میباشد و عملکردهای متفاوتی از خود نشان میدهد. در یک نتیجه کلی، میتوان بیان کرد که مولفههای فرهنگی- اجتماعی میتوانند پیشبینی کننده رفتارهای محیطزیستی مسئولانه باشند.
باور محیط زیستی,ارزش,رفتار,آگاهی,دانش,مولفههای فرهنگی - اجتماعی,شیروان
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7078.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7078_f40d266a418be130c4373b54e05bb826.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تبیین معیارهای کیفیت بصری منظر خیابانی با روش طبقهبندی کیفیت بصری و ماتریس دستیابی به اقدامات، مطالعه موردی: مسیرهای پیاده مشهد و گرگان
57
76
FA
زهره
اخگری سنگ آتش
کارشناس ارشد ارزیابی و آمایش محیطزیست، گروه محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
zohreakhgari@gmail.com
سید حامد
میرکریمی
دانشیار گروه محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
mirkarimi.hamed@gmail.com
مرجان
محمدزاده
استادیار گروه محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
marjan.mohammadzadeh@gmail.com
عبدالرسول
سلمان ماهینی
دانشیار گروه محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
rassoulmahiny@gmail.com
10.30473/grup.2020.7079
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده میباشد. در مجموع چهار مسیر پیاده از دو شهر مشهد و گرگان با کمک رویکردهای روش طبقهبندی کیفیت بصری و روش ماتریس دستیابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته شده است. دادههای حاصل از تکمیل 100 پرسشنامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 کارشناس به کمک دستور تحلیل روشهای طبقهبندی کیفیت بصری و ماتریس دستیابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهمترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان داد از نظر کاربران دو معیار رنگ با 2/82/0 و فضای سبز با کسب امتیاز 7/77/0 به ترتیب نقش مؤثرتری نسبت به سایر معیارها در زیبایی مسیرهای پیادهروی داشتند. همچنین، نتایج این امکان را برای پژوهشگران ایجاد میکند تا با بهرهبرداری از آنها، امکان افزایش کیفیت بصری بیشتری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیقتر و کاربردیتر به جای معیارهای انتزاعی مؤثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی شوند و روند بررسی زیبایی منظر خیابانها برای طراحان و برنامهریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.
منظر شهری,کیفیت بصری,مسیرهای پیاده,مشهد,گرگان
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7079.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7079_fbc6c63f44a7aa7611d7f187851556b7.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
نقش ظرفیتهای پهنههای گردشگری حوزه نفوذ کلانشهرمشهد در توسعه پایدار شهری، نمونه موردی: دهستان ابرده
77
96
FA
فرحناز
اکبراقلی
استادیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
afarahnaz2000@yahoo.com
مهدی
وفائی
2. کارشناس ارشد جغرافیا، برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران.
mahdi_3994@yahoo.com
10.30473/grup.2020.7080
گزارشهای سازمان جهانی گردشگری بیانگر این مطلب میباشد که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین صنایع دنیا تبدیل شده است. آنچه که در بحث گردشگری حائز اهمیت است تنها مسائل اقتصادی از قبیل اشتغالزایی، ارزآوری و ... نمیباشد؛ بلکه نقش آن در توسعه پایدار شهری و در کنار آن پاسخگویی به یکی از مهمترین نیازهای انسانی یعنی نیاز به امنیت، آرامش روحی و روانی و تفریح و سرگرمی است که انسان با رفتن به محیطهای طبیعی و سپریکردن مدتی در آنجا، سبب ارضای این نیاز ذاتی او میگردد. در این راستا، پژوهش حاضر، به دنبال شناسایی پهنههای دارای قابلیت گردشگری در یکی از مناطق مستعد گردشگری در حوزه نفوذ کلانشهر مشهد، یعنی دهستان ابرده میباشد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی و همچنین استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام میگیرد. بدین منظور، ابتداء عوامل مؤثر در پهنهبندی به روش دلفی شناسایی شده و سپس با روش تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار expert choice به متغیرها وزن داده میشود. در ادامه لایههای مختلف در نرم افزار GIS به وسیله توابع overley تلفیق شده و امتیاز هر پهنه با توجه به کل عوامل مؤثر و وزن آنها، بهدست آمده و سپس کل پهنهها به سه دسته پهنههای با ظرفیت بالا، متوسط و کم برای گردشگری، طبقهبندی شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که تنها 15 درصد اراضی موجود در دهستان ابرده دارای ظرفیت بالای گردشگری میباشد که بر این اساس، در جهت رونق هر چه بیشترگردشگری در این منطقه لازم است با توجه به ظرفیت بالقوه موجود در هر پهنه، کاربری جاذب گردشگر برای آنها پیشنهاد گردد.
گردشگری,تحلیل سلسله مراتبی,پهنهبندی,کلانشهر مشهد,دهستان ابرده
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7080.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7080_ce84f06a7810a54fb831df6e8c2c131d.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
پیشبینی تعداد واحدهای مسکونی شهر تهران در جهت دستیابی به رقابتپذیری اقتصادی
97
110
FA
فاطمه السادات
افصح حسینی
دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
afsahhosseini@gmail.com
حسین
ذبیحی
دانشیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
hosseinzabihi@hotmail.com
لعلا
جهانشاهلو
استادیار، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
laala_jahan@yahoo.com
10.30473/grup.2020.7081
نظریه رقابتپذیری شهرها برگرفته از نظریه الماس پورتر میباشد. بین مسکن که سهم بزرگی از کل اقتصاد را دارا میباشد و رقابتپذیری اقتصادی شهری ارتباط وجود دارد. کفایت عرضه و تخصیص زمین برای توسعه مسکن جدید و همچنین، اهمیت نگهداری زمین ارزان، که میتواند توسط قدرت محلی برای توسعهشهری، نگهداری شود، آشکار است. در این تحقیق، هدف تخمین تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز برای تامین واحدهای مسکونی در تهران در سال 1400 هجری شمسی میباشد. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات است. با توجه به اینکه جمعیت عامل اصلی ایجاد تقاضای بالقوه برای مسکن است، ابتدا جمعیت شهر تهران برای سال 1400 با استفاده از سه مدل غیرخطی چندجملهای درجه دوم، گمپرتز و لجستیک، برآورد گردید. از آنجا که طرح جامع هر شهر، مهمترین طرح آن شهر است، برآورد جمعیت مدلهای چندجملهای درجه دوم و گمپرتز به علت نزدیک بودن به این طرح مدنظر قرار گرفتند. پس از آن با استفاده از مدل لجستیک که روش مناسبی برای برآورد تعداد واحد مسکونی در یک شهر است، تعداد واحدهای مسکونی براساس این سه برآورد جمعیت بهدست آمده برآورد گردید. تعداد واحدهای مسکونی بهدست آمده از مدل لجستیک بر پایه جمعیت بهدست آمده از مدل گمپرتز معادل 663141 است. این نتایج میتواند بهعنوان معیاری برای تصمیمسازی و برنامهریزی آینده توسعهشهری در راستای دستیابی به رقابتپذیری اقتصادی استفاده شود.
پیشبینی مسکن,رقابتپذیری اقتصادی,عرضه زمین,توسعهشهری,تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7081.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7081_a64f8c79a85059e0b3bd363c0f013c66.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
ظرفیت بازتابش خورشیدی سطوح بام در کاهش مصرف انرژی سرمایشی مساکن شهری، مطالعه موردی: مسکن مهر شهرری
111
126
FA
امیراصلان
درویش
0000-0001-9864-5736
گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
amiraslandarvish@gmail.com
حسین
مدی
مدیرگروه معماری دانشگاه بین المللی قزوین
medi@arc.ikiu.ac.ir
یوسف
گرجی مهلبانی
دانشیار، گروه معماری و شهرسازی دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران.
gorji@arc.ikiu.ac.ir
10.30473/grup.2020.7082
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل سطوح انعکاسی با ضریب بازتابش زیاد است که بهعنوان یکی از راهکارهای طراحی غیرفعال بهمنظور کنترل جذب انرژی تابشی خورشید و کاهش دما و مصرف انرژی مساکن شهری، بهخصوص در اقلیم گرم و خشک، بهشمار میرود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- مدلسازی است که شامل مطالعه میدانی و شبیهسازی رایانهای بامهای انعکاسی، با ضریب بازتابش متفاوت به کمک نرمافزار Energy plus است. این مطالعه، برای دو نوع بام رایج در ساختمانهای مسکونی شهر تهران صورت گرفته است و حاوی تغییرات دقیق دما و مصرف انرژی سرمایشی در طی ماههای مختلف سال میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش مقادیر ضریب بازتابش سطوح بام به کمک متریالهای انعکاسی، تأثیر زیادی در کاهش دمای سطح و دمای هوای پیرامونی بام ساختمان دارد. علاوهبر این، مصرف انرژی سرمایشی بهعلت کاهش جذب حرارت خورشید توسط سطوح خارجی، کاهش مییابد.
ضریب بازتابش,دمای سطح,مصرف انرژی,مساکن شهری,شهرری
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7082.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7082_5d358810568519981db8f5b555adaf50.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
سنجش تابآوری شهر در برابر زلزله با مدل پرومته، نمونه موردی: منطقه یک شهرداری تهران
127
140
FA
علی
عشقی چهاربرج
دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری
aeshghei@gmail.com
حسین
نطم فر
استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
hnazmfar2017@gmail.com
10.30473/grup.2020.7083
زلزله بهعنوان یکی از فاجعهبارترین و مخربترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیشبینیناپذیر میباشد. لذا، نمیتوان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در مقابل این وضعیت، راهبردهای سازمانهای بینالمللی برای کاهش بلایا، ایجاد جوامع تابآور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تابآوری شهر در برابر زلزله و برنامهریزی اصولی در راستای تابآور نمودن آن میباشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تابآوری نواحی دهگانه منطقه یک شهرداری تهران در برابر زلزله صورت گرفته شده است. در این مقاله، روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی است.همچنین، برای سنجش تابآوری نواحی منطقه یک تهران از ده معیار اصلی در قالب 42 زیر معیار استفاده شده است که برای تعیین اهمیت نسبی معیارهای مورد پژوهش از فرآیند تحلیل شبکهای تجزیه و تحلیل دادهها و تعیین میزان تابآوری نواحی در برابر زلزله از مدل پرومته و گایا بهره برده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نواحی 2، 7 و 8 از تابآوری زیاد، نواحی 3 و 4 از تابآوری متوسط، ناحیه 10 از تابآوری کم و نواحی 1، 5، 6 و 9 از تابآوری خیلی کم در برابر زلزله برخوردار میباشند. بهطورکلی میتوان از نتایج پژوهش چنین استنباط نمود که نواحی که در غرب منطقه یک شهر تهران قرار گرفتهاند از تابآوری زیادی و نواحی که در قسمت مرکزی و بهویژه در شرق منطقه یک واقع شدند از تابآوری کمی در برابر زلزله برخوردار میباشند.<br />
تابآوری,زلزله,فرآیند تحلیل شبکهی ایانپی,مدل پرومته,منطقه یک تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7083.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7083_0f4ba84e222c01073f2981132b80c7f6.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تحلیل ساختار مکانی کاربریها و روابط متقابل آنها بر فرآیندهای بومشناختی دمای سطح زمین، مطالعه موردی: استان گلستان
141
152
FA
حمیدرضا
کامیاب
استادیار گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
kamyab.hr@gmail.com
10.30473/grup.2020.7084
در توسعه پایدار ابعاد کالبدی مناطق انسانساخت اهمیت زیادی دارد. این مقاله، به منظور کمّی کردن الگوی رشد مناطق انسان ساخت، ارتباط نواحی ساخته شده شهرستانهای استان گلستان با دمای سطح زمین با استفاده از شش سنجه سیمای سرزمین تعداد لکه، شاخص بزرگترین لکه، شاخص شکل، نزدیکترین فاصله اقلیدسی، تجمع و کوهژن مورد بررسی قرار میدهد. انتخاب سنجهها باید براساس معیارهایی مانند استقلال بین سنجهها باشد. بررسی آماری همبستگی بین سنجهها نشان داد که همبستگی بین آنها وجود ندارد. سنجههای سیمای سرزمین با استفاده از نرمافزار Fragstats استخراج شد. نتایج تحلیل سیمای سرزمین نیز نشان داد که شهرستان گرگان دارای بالاترین ساختار همگن و شهرستان مراوهتپه دارای نامناسبترین ساختار مناطق انسانساخت است. مطالعات علم بومشناسی سیمای سرزمین بر اهمیت ساختار مکانی بر فرآیندهای بومشناختی استوار است. به همین منظور، ارتباط آماری بین ساختار و دمای سطح زمین با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. اطلاعات دمای سطح زمین نیز با از دادههای سنجنده مادیس استخراج گردید. نتایج نشان داد که بین سنجه ساختار شکلی و دمای سطح زمین ارتباط معناداری وجود دارد. مناطق انسانساخت که دارای ساختار شکلی پیچیدهتری هستند و دمای سطح زمین در این مناطق نسبت به سایر مناطق بیشتر میباشد.
ساختار مکانی,کاربری زمین,فرآیندهای بومشناختی,دمای سطحزمین,استان گلستان
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7084.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7084_9e515ba4920f0291ed45994aec9c1172.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
مکانیابی سایتهای اسکان موقت برای آسیبدیدگان زلزله در شهر بروجن
153
170
FA
بیژن
دادرس
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
ramin.riahi54@gmail.com
اصغر
نوروزی
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
norouzi_1386@yahoo.com
رامین
ریاحی
کارمند شهرداری بروجن
rom65rom65@yahoo.ca
10.30473/grup.2020.7085
خطر زلزله از دیرباز تاکنون سکونتگاههای انسانی را مورد تهدید قرار داده است. با وجود پیشرفت علم و فنّاوری در عصر حاضر نیز انسان هنوز نتوانسته بهصورت دقیق به پیشبینی و مقابله با این بلای طبیعی بپردازد. با این وجود میتوان با مدیریت صحیح آثار زیانبار آن را به حداقل ممکن تقلیل داد. در پژوهش حاضر به مکانیابی سایتهای اسکان موقت برای آسیبدیدگان زلزله در شهر بروجن به عنوان یکی از اقدامات مدیریت بحران در این زمینه، پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از مطالعات کتابخانهای و بهرهگیری از نظر کارشناسان و متخصصین مدیریت بحران عوامل و پارامترهای مؤثر در مکانیابی سایتهای اسکان موقت شناسایی و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی وزن نهایی هر یک از عوامل مشخص گردید. با کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی نیز نقشههای موردنظر در لایههای مختلف تهیه شدند. اطلاعات مکانی و غیرمکانی با استفاده از وزن نهایی هر یک از عوامل ترکیبشده و تجزیهوتحلیل در محیط GIS انجام گردید. خروجی پژوهش، مکانیابی بهترین سایتها برای اسکان موقت زلزلهزدگان میباشد. نتایج تجزیه و تحلیل مقایسات زوجی نشان داد که معیار زمینشناسی با ضریب 106/0 دارای کمترین اهمیت و معیار ایمنی با ضریب 376/0دارای بیشترین اهمیت میباشند. همچنین نتایج نشان داد پارکها، فضاهای سبز و مدارس بهترین مکانها برای ایجاد سایتهای اسکان موقت آسیبدیدگان زلزله در شهر بروجن میباشند. با توجه به این نکته که تامین فضای لازم برای سایتهای اسکان موقت در بخش مرکزی شهر با کمبود مواجه است.
مکانیابی,اسکان موقت,آسیبدیدگان زلزله,تحلیل سلسله مراتبی,بروجن
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7085.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7085_92804052cb0c15af4c9f19483823b418.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تهیه نقشه آلودگی هوا با استفاده از روش درونیابیکریجینگ در GIS، مورد مطالعه: کلانشهرتهران
171
184
FA
کاملیا
علوی
دانشگاه اردکان، دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق
camelia.alavi@gmail.com
صدیقه
کیانژاد
دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق
kianejad.s1371@yahoo.com
سیده عالمه
صباغ
دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق
s.a.sabbagh72@gmail.com
10.30473/grup.2020.7086
شهر تهران بهعنوان بزرگترین شهر ایران در زمره آلودهترین شهرهای جهان بهحساب میآید بنابراین ضرورت شناخت دقیق آلایندهها و مشخص ساختن پهنههای آلوده بهمنظور کاستن از شدت آنها آشکار است. هدف این پژوهش تهیه نقشه آلودگی هوای تهران و مشخص کردن مناطقی دارای بیشترین آلودگی است. برای بررسی وضعیت آلودگی هوای شهر تهران پس از جمعآوری غلظت 5 آلاینده جوی (CO، NOx، SOx، O3، PM25) از 20 ایستگاه ثبتکننده آلایندههای هوا، از سه روش درونیابی، کریجینگ و روش توابع شعاعی پایه و روش عکس فاصله وزنی IDW در نرمافزار ArcGIS و برای مقایسه روشها و انتخاب بهترین آنها از ریشه میانگین مربعات خطا RMSE و ضریب همبستگی R2 استفاده شده است. با بررسی مقادیرRMSE مشخص گردید که در اکثر پارامترها روش IDW دارای دقت مناسبتری جهت پهنهبندی آلودگی منطقه میباشد. برای رسیدن به نتایج با استفاده از روشهای ذکرشده، نقشه محدودههای کیفی هوا در منطقه آماده و با تلفیق پنج نقشه و وزن دهی به هریک از پارامترها نقشه کلی آلودگی منطقه تهیه شد. نتایج نشان میدهد در نقشه پهنهبندی آلودگی CO بیشترین وضعیت آلودگی مربوط به طبقه ناسالم، در نقشه NO مربوط به طبقه بسیار ناسالم، در نقشه O3 مربوط به طبقه بسیار ناسالم، در نقشه PM مربوط به طبقه ناسالم و همچنین، در نقشه SO مربوط به طبقه ناسالم میباشد. در نقشه نهایی نیز بیشترین بخش مربوط به طبقه ناسالم است. بهطورکلی ایستگاه مسعودیه با وزن آلودگی 1091 بیشترین آلودگی و خطرناکترین وضعیت هوا را دارد و ایستگاه دروس با وزن آلودگی 628 دارای وضعیت مناسبتری بوده است.
آلودگیهوا,پهنهبندی,روشکریجینگ,نقشهسازی,GIS,تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7086.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_7086_ed635fe1bed2536610258f042fb3aa4b.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
تحلیل شاخصهای پایداری سکونتی در بافتهای فرسوده شهری، مطالعه موردی: ناحیه 1، منطقه 9 تهران
185
198
FA
حسین
حاتمینژاد
دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
hataminejad@ut.ac.ir
احمد
پوراحمد
استاد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
apoura@ut.ac.ir
سارا
الله قلیپور
کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران،تهران، ایران
sara_gholipour7@ut.ac.ir
10.30473/grup.2022.36911.2030
پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخصهای پایداری سکونتی در ناحیه 1 منطقه 9 تهران که بخشی از بافت فرسوده شهری را شامل میشود، صورت گرفته شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی میباشد. براساس حجم نمونه از میان ساکنان بلوکهای مسکونی ناحیه 1، 325 خانوار انتخاب شدند. برای این منظور و انجام آزمون شاخصها از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. در طی فرآیند آزمون 48 شاخص مورد مطالعه به 32 شاخص کاهشیافته است و به 6 عامل اصلی رتبهبندی شدند. نتایج تحلیل عاملی نشان میدهد که مهمترین عوامل تأثیرگذار در پایداری مسکن شهری به ترتیب عامل کالبدی و طراحی با وزن 705/0، عامل سرمایه اجتماعی با وزن 694/0، عامل امنیت با وزن 673/0، عامل محیطی با وزن 711/0، عامل دسترسی با وزن 697/0 و عامل زیربنایی با وزن 731/0 هستند. نظارت بر ساختوسازها و توجه به ابعاد کالبدی، ارتقای آگاهی و آموزش ساکنان برای مشارکت بیشتر، ایجاد مشوقهای مالی و در نظر گرفتن فضاها و معابر عمومی بیشتر از مهمترین پیشنهادهای ارائه شده می باشد.<br />
پایداری سکونتی,بافت فرسوده شهری,مسکن,تحلیل عاملی,تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_10407.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_10407_3590d3e4e4e01950bf024bfd1fd7ea0e.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
10
20
2019
09
23
آینده پژوهیِ شهرها باکاربست نرم افزار سناریوویزارد در فرآیند برنامه ریزی سناریویی؛ مورد مطالعه شهر نجفآباد
FA
محمدجواد
نوری
مربی ، گروه شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران .
mj.noori1992@ut.ac.ir
مهدی
میکائیلی
کارشناسی ارشد،گروه برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
mehdimikaeili77@gmail.com
میلاد
محمدی
کارشناسی ارشد، گروه برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
miladmohamadi97@yahoo.com
10.30473/grup.2023.31415.1845
مشکل اساسی که برنامههای شهری با آن مواجه هستند، عدم انعطافپذیری آنها در مقابل عدم قطعیتهایی است که سیاستهای برنامههای راهبردی را ناکارآمد ساخته و شهر را در مقابل آینده محتملی که پیش روی دارد آسیبپذیر مینمایند. عدم قطعیتهای مذکور موجب شده که مطالعات مربوط به آیندهپژوهی به موضوعی مهم تبدیل شود و برنامه ریزان شهری به استفاده از مدلهای مختلف آیندهپژوهی رویآورند تا از این طریق بتوانند آسیبپذیری شهرها را در برابر چالشهای آینده کاهش دهند. یکی از متداولترین روشهای آیندهپژوهی، برنامهریزی سناریویی است که به شهرسازان کمک کرده تا حدودی بر این عدم قطعیتها غلبه کنند. با پیشرفت تکنولوژیهای رایانهای مرتبط با برنامهریزی سناریویی، نرمافزارهایی نظیر سناریو ویزارد این قابلیت را برای شهرسازان به ارمغان آورده که ابعاد گوناگون شهر، عوامل پیشران توسعه و عدم قطعیتهای عوامل مختلف را مورد تحلیل قرار داده و سناریوهای محتملی را برای شهر استخراج نمایند. هدف اصلی این پژوهش ارائه چارچوبی جهت کاربست برنامهریزی سناریویی و نرمافزار سناریو ویزارد در تهیه برنامههای راهبردی شهری است. نوع پژوهش کاربردی بوده و جهت پیشبرد پژوهش، تحقیقات پیمایشی و مصاحبه با مسئولین شهر صورت پذیرفته است. در این پژوهش شهر نجفآباد بهعنوان محدوده موردمطالعه در نظر گرفتهشده است. نتایج نشان میدهد که مدیریت و حکمروایی شهری، مدیریت سطوح فرادست، آموزش عالی و همچنین اقتصاد شهری با زیرشاخههای کشاورزی پایدار، تجارت، صنعت و گردشگری عوامل کلیدی و پیشران توسعه شهر نجفآباد میباشند. در کنار این عوامل ورود تکنولوژیهای نوین مانند مترو به شهر و نیز وضعیت منابع آب شهر بهعنوان رخدادهای تأثیرگذار بر توسعه مشخص شدهاند.
آیندهپژوهی,برنامهریزی سناریویی,عدم قطعیتها,عوامل پیشران,نرمافزار سناریو ویزارد,شهر نجفآباد
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_9742.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_9742_7d328c518590b3f59715d4da97193039.pdf