دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
07
22
مکانیابی جایگاههای سوخت CNG با استفاده از تکنیکهای تلفیقی عملگرهای فازی و تحلیلهای فضایی GIS، پژوهش موردی: منطقه 7 شهر مشهد
9
18
FA
سید علی
علوی
دانشگاه تربیت مدرس
a.alavi@modares.com
محدثه
معززبرآبادی
دانشجوی دانشگاه تربیت مدرس
اسدالله
دیوسالار
دانشگاه پیام نور
m.naghavy@yahoo.com
بهبود
جعفری
دانشچوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
jafari.behbood@yahoo.com
دستیابی به تعادل در توزیع فضایی منابع و خدمات رسانی در سطح شهرها یکی از اهداف اصلی دولت ها میباشد. منطقه 7 شهرداری مشهد با جمعیتی حدود 220000 نفر و با مساحت محدوده 5200 هکتار یکی از پرترددترین مناطق شهری مشهد است. شبکه جایگاههای سوخت CNG از اجزای اصلی شبکه خدمات شهری است که به عنوان تامین کننده سوخت بخش حمل و نقل درون شهری عمل نموده است که از لحاظ ملاحظات ترافیکی، شهرسازی و ایمنی و محیط زیست دارای اهمیت میباشد. هدف از این تحقیق مکانیابی جایگاههای سوخت CNG منطقه 7 شهر مشهد میباشد. در این تحقیق از روشها و قابلیتهای مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی، و منطق فازی استفاده شده است. برای پیادهسازی عملگر فازی در محیط GIS، ابتدا معیارهای تاثیرگذار در مکانیابی استخراج و وارد محیط GIS شد، این شاخصها عبارتند از: دسترسی به معابر اصلی درجه یک، مراکز با تراکم جمعیتی بالا، فضای سبز، کاربریهای تجاری و فاصله از کاربری مسکونی، کاربری آموزشی و فاصله از ایستگاههای موجود. در مرحله بعد مقدار عضویت فازی برای هر یک از پارامترها (فازی سازی) مشخص شد. سپس لایههای وزن دار شده روی هم گذاشته شد و در نهایت مناسبترین پهنه در نقشه نهایی نشان داده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که محدوده جنوبی و جنوب شرقی منطقه فاقد جایگاه سوخت میباشد و برای احداث جایگاههای جدید این مناطق در اولویت قرار دارند.
مکانیابی,جایگاه سوخت CNG,منطق فازی,منطقه 7 مشهد
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2937.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2937_66af09c7523c078d8e67747b3427a79d.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
07
22
نهادهای مردمی ایمانی و مدیریت اجتماعی محله، پژوهش موردی: اجتماعات محلی منطقه 1 تهران
19
32
FA
زهره
فنی
دانشگاه شهید بهشتی
z-fanni@sbu.ac.ir
سید محمد
رضازاده
دانشگاه شهید بهشتی
m_rezazadeh@sbu.ac.ir
مشارکت مردم در قالب تشکلهای معنوی، امروزه بهیکی از راهبردهای مهم در توسعه اجتماعات محلی تبدیل شده که به شکل نهادهای مردمی ایمان محور شناخته میشوند. معمولا نهادهای مردمی ایمانی برای ارتقاء حیات معنوی و تامین آخرت انسانها فعالیت میکنند در حالی که مطالعات وسیع مرتبط و نیز پژوهش حاضر نشان میدهد که این نهادها به دلیل ظرفیتهای ایمانی، علاوه بر کارکرد محوری در امور معنوی جوامع، اثربخشی مضاعفی نسبت به دیگر سازمانهای مردم نهاد، در ارائه خدمات اجتماعی- فرهنگی و رفاهی آنها دارند. در این مقاله علاوه بر شناخت انواع نهادهای مذهبی موثر در مدیریت امور شهرها، اهمیت عملکردی این نهادها در حوزه تامین اجتماعی و رفاهی ساکنان اجتماعات کوچک محلهای مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش واکاوی و برجسته سازی نقش این نهادها در مدیریت پایدار خدمات اجتماعی و از این رو، تامین رفاه همگانی در سطح محله بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه اسناد و مدارک کتابخانهای و مصاحبه با مردم و برخی از مدیران این نهادها در منطقهیک شهر تهران است. نتایج تحقیق نشان داد این مراکز مردمی- مذهبی با وجود مشخصههای متنوع، دارای اهداف مشابه و یکسانی هستند. سازمانهای داوطلبانه و به خصوص نهادهای غیردولتی محلهای ایمان محور بهدلیل ماهیت فرهنگی، بیش از سایر سازمانها در ایجاد تحول فرهنگی و توسعه مدیریت پایدار خدمات اجتماعی و رفاهی اجتماعات کوچک محلی تاثیرگذارند.
نهادهای غیردولتی ایمان محور,توسعه پایدار,خدمات اجتماعی- آموزشی,منطقه 1 شهر تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2938.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2938_f60b8c9f9871136c8f789dc20dde5625.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
07
22
عوامل موثر در تحولات جمعیتی و کالبدی سکونتگاههای پیرامون کلانشهرها و پیامدهای آن، پژوهش موردی: شهر قرچک
33
50
FA
حمید
جلالیان
دانشگاه خوارزمی
hamid jalalian @khu.ac.ir
اصغر
پاشازاده
دانشگاه محقق اردبیلی
asgarpasha65@gmail.com
فریوش
نامداری
دانشگاه محقق اردبیلی
farivashn@yahoo.com
<span lang="AR-SA" dir="RTL">مهاجرپذیری و رشد کلانشهرها همواره ملازم با دگرگونی</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">های</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">عمده</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"> در</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">نواحی پیرامونی</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">آنها است. کلانشهر ملی تهران</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> در دهه</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">های اخیر با رشد بالای خود موجب افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی شهرها و روستاهای پیرامونش شده است.</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">هدف اصلی این تحقیق، بررسی</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">و تحلیل عوامل موثر بر تحولات جمعیتی و کالبدی شهر قرچک بهعنوان یکی از سکونتگاههای پیرامون کلانشهر تهران و پی</span><span lang="FA"></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">آمدهای آن است. </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">روش</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">پژوهش </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">روش</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">توصیفی</span><span>-</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> تحلیلی و</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">روش</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">جمع</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">آوری اطلاعات</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی (مشاهده، مصاحبه عمیق و تکمیل 300 پرسشنامه خانوار به صورت تصادفی) است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون</span><span lang="AR-SA"></span><span>T</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> تک نمونه</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">ای، رگرسیون چندگانه، تفسیر تصاویر</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">ماهواره</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">ای</span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">شهر قرچک (سال</span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL">های 1366 و 1390) و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق گواه بر این است که، شهر قرچک به دلایلی همچون قرارگرفتن در محور تهران- ورامین، مسافت کوتاه و دسترسی آسان به کلانشهر تهران و خدمات آن، و همچنین ارزانی زمین و مسکن، مهاجرپذیری و در نتیجه، رشد جمعیتی و کالبدی بالایی داشته است؛ بهگونه</span><span dir="RTL">ای که بهعنوان عرصه</span><span dir="RTL">ای تکمیلی برای کارکردهای کلانشهر تهران، در زمینه سکونتی- خوابگاهی ایفاء نقش نموده است. </span></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">بر اساس</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> تحلیل مدل هلدرن، 68 درصد</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">از رشد فیزیکی شهر قرچک مربوط به رشد جمعیت و 32 درصد آن مربوط به رشد افقی و اسپرال بوده است، که این رشد سریع سبب ایجاد تغییرات گسترده </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی شهر شده است.</span>
مهاجرپذیری,گسترش فیزیکیـکالبدی شهر,رگرسیون چندگانه,مدل هلدرن,کلانشهر تهران,قرچک
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2939.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2939_e79ec1827aec31561794f30b6062fa4a.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
07
22
مطالعة تطبیقی الگوی رشد فضایی-کالبدی کلانشهرهای تبریز و استانبول
51
66
FA
محمدرحیم
رهنما
دانشگاه فردوسی
rahnama@ferdowsi.um.ac. ir
مهدی
عبداله زاده
دانشگاه فردوسی
mahdi3249@yahoo.com
مهدی
صادق زاده
دانشگاه فردوسی
mahdi3249 @yahoo.com
الگوی رشد شهری یکی از مباحث اصلی است که میتواند به پایداری و حیات شهرها کمک نماید و با تمام خصوصیات اعم از فرم و کارکرد و کالبد و محتوی، دغدغة بی پایان فیلسوفان و نظریه پردازان و آرمان گرایان از حداقل 5 قرن قبل از میلاد تا عصر حاضر بوده است و امروزه، آگاهی از فرم فضایی و شکل شهر میتواند یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و دست اندرکاران شهری باشد و به بهبود محیطهای شهری کمک شایانی بنماید. لذا، با توجه به ضرورت موضوع، ما نیز در پژوهش حاضر، در مطالعهای تطبیقی در تلاشیم تا با استفاده از روشهای کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی دو کلانشهر خواهر خوانده، یعنی کلانشهرهای تبریز و استانبول را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. بهطوری که، ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، اسنادی و کتابخانهای به بررسی و استخراج اطلاعات مورد نیاز پرداخته و سپس فرم کالبدی- فضایی رشد شهر تبریز (با 10 منطقه) و استانبول (با 39 منطقه) را با استفاده از روشهای کمی محاسبه کرده است؛ برای سنجش فرم از چهار روش (آنتروپی، جینی، موران، گری) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که الگوی رشد کلانشهر تبریز، پراکنده بوده و در سال 1390 گرایش به الگوی تصادفی را نشان میدهد. اما فرم کلانشهر استانبول، گرایش به الگوی رشد متمرکز را نشان میدهد.<br />
رشد فضایی- کالبدی,کلانشهر,تبریز,استانبول
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2940.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2940_99a8cc7e2495a7f41a96fdb02c2a01d9.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
07
22
ارزیابی اثر بلندمرتبه سازی بر عملکرد جریان باد شهری، پژوهش موردی: منطقه 22 کلانشهرتهران
67
80
FA
اسماعیل
صالحی
گروه برنامه ریزی و مدیریت آموزشی محیط زیست دانشگاه تهران
tehranssaleh@ut.ac.ir
احمدرضا
یاوری
گروه برنامه ریزی و مدیزیت آموزش محیط زیست دانشگاه تهران
ayavari@ut.ac.ir
فرانه
وکیلی
دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست / دانشگاه تهران
farane.vakili@gmail.com
پرستو
پریور
گروه برنامه ریزی و مدیریت آموزش محیط زیست دانشگاه تهران
parivar.p@gmail.com
امروزه روند رو به رشد شهرها و افزایش جمعیت باعث برهم زدن نظم طبیعت و تغییر ساختار اصلی و اولیه سرزمین شده است. در سالهای اخیر در جهت جلوگیری از رشد افقی شهرها ایده ساخت بناهای بلند در شهرهای جهان و همچنین کلانشهر تهران مطرح شده است. یکی از اثرات منفی بلندمرتبه سازی تغییر جریان باد شهری میباشد. بر این اساس هدف این مطالعه ارزیابی اثر ساختمانهای بلند بر علمکرد جریان باد شهری با استفاده از روش قیاسی- استنتاجی است. در این تحقیق منطقه 22 کلانشهر تهران به علت روند روبه رشد بلندمرتبه سازی به عنوان پژوهش موردی انتخاب شده است. نتایج ارزیابی اثر بلندمرتبه سازی بر جریان باد در سطح منطقه 22 بیانگر این موضوع میباشد که به دلیل مکانیابی نادرست و غیر اصولی ساختمانهای بلند در این منطقه الگوی طبیعی وزش باد تغییر یافته و در نتیجه موجب بروز اثرات ثانویه ناشی از رکود یا تشدید جریان باد شده و کریدور ورودی هوا به شهر تهران را با مشکل جدی مواجه ساخته است. بر این اساس رعایت اصول و معیارهای مناسب مکانیابی و ارزیابی بلندمرتبه سازی توسط مدیران شهری زمینهای برای اقدامات صحیح مدیریتی در جهت کاهش اثرات فراهم مینماید.
ارزیابی,اثر بلندمرتبه سازی,توسعه شهری,جریان باد,منطقه 22 تهران
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2941.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2941_f8e61a37b7e66dc03beb19193bf0223c.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
08
09
تحلیل فضایی پراکنش مراکز فرهنگی و مکانیابی بهینه آن، پژوهش موردی: شهر سقز
81
94
FA
علی
زنگی آبادی
دانشگاه اصفهان
a.zangiabadi@geo.ac.ir
شراره
سعیدپور
دانشگاه اصفهان
توزیع بهینه کاربریها و مراکز خدماتی مسألهای است که اغلب برنامهریزان شهری برآن تأکید دارند، چرا که امروزه رشد پرشتاب جمعیت و گسترش کالبد شهرها، توزیع فضایی نامتناسب کاربریهای شهری را دامن زده است. مراکز فرهنگی، از جمله کاربریهایی است که توزیع و پراکنش آن در عرصههای شهری هم از بعد شهرسازی و هم به لحاظ عدالت اجتماعی حائز اهمیت است. اینک هدف از این پژوهش تحلیل پراکنش مراکزفرهنگی در سطح شهر سقز و مکانیابی مراکز فرهنگی جدید با توجه به کمبود شهر میباشد. روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی است. به منظور طبقهبندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدلANP، شاخصهایMoran'sI, Moran'sIAnselin local و مدل تحلیل شبکه استفاده شده است. همچنین از نرمافزارهای ARC/GIS و Super Decisions برای ترسیم لایهها بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که با توجه به بررسیهای به عمل آمده از نحوه توزیع مراکز فرهنگی موجود و تعیین شعاع عملکردی استاندارد آنها 11/41 درصد از مساحت شهر خارج از محدوده دسترسی به مراکز فرهنگی میباشند و یافتههای وضع موجود نشان میدهد که مراکز فرهنگی شهر سقز از نظر سازگاری با سایر کاربریها و همچنین از نظر دسترسی، نامتناسب است. لذا با تلفیق لایههای مختلف کاربریهای تأثیر گذار، نقشه نهایی فضاهای بهینه برای احداث مراکز فرهنگی جدید در 5 دسته از بسیارخوب تا بسیار ضعیف تقسیم بندی و پیشنهاد گردید.
مکانیابی,مراکز فرهنگی,سیستم اطلاعاتجغرافیایی,تحلیل شبکه,سقز
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2942.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2942_35a7c4b39ae023200c9b705372106a38.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
7
13
2016
08
09
تحلیل ظرفیتهای گردشگری جزیره هرمز با تاکید بر کاربری دانشگاهی
95
113
FA
احمد
پوراحمد
دانشگاه تهران
aporah.@ut..ac.ir
مهدی
قرخلو
دانشگاه تهران
mehdegh@ut.ac.ir
علیرضا
دربان آستانه
دانشگاه تهران
astaneali@yahoo.com
شیوا
پورقربان
دانشگاه تهران پردیس کیش
shivapourghorban800@yahoo.com
امروزه دانشگاهها بهعنوان مهمترین ابزار توسعه کشور به حساب میآیند و نقش کلیدی و تأثیرگذار دانشگاه در ابعاد علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روز به روز آشکارتر میگردد. افزایش سطح علم و دانش در جامعه باعث بهبود وضعیت معیشت، کاهش مهاجرت، توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی میشود. هدف این پژوهش، تحلیل ظرفیتهای گردشگری جزیره هرمز با تاکید بر کاربری دانشگاهی و بررسی نقش آن در توسعه گردشگری و رونق اقتصادی و اجتماعی جزیره هرمز میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تحقیق از نظر هدف، کاربردی میباشد که با استفاده از مطالعات کتابخانهای و مطالعات میدانی ( مصاحبه و پرسشنامه) انجام گرفته و نتایج حاصل از آن با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون کای اسکوئر تک نمونهای محاسبه شده است و از تحلیل SWOT برای شناسایی قوتها و ضعفها، فرصتها و تهدیدها استفاده شده است .نتایج به دست آمده نشان میدهد وجود دانشگاه بر توسعه اقتصادی و اجتماعی جزیره هرمز تأثیرگذار است و توسعه اراضی کاربری دانشگاهی تأثیر زیاد در توسعه گردشگری منطقه دارد. در پایان پژوهش راهکارهایی به منظور پایدار کردن توسعه گردشگری و منافع اجتماعی و اقتصادی حاصل از توسعه دانشگاه برای مردم بومی جزیره هرمز ارائه شده است.<br />
کاربری اراضی دانشگاهی,توسعه گردشگری,توسعه اقتصادی و اجتماعی,جزیره هرمز
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2943.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_2943_6831da1b209025d9b03635c31354be0e.pdf