نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشته جغرافیای سیاسی
2 عضو باشگاه پژوهشگران جوان و کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشته جغرافیای سیاسی
3 مدرس دانشگاه پیام نور نهاوند
چکیده
گرچه کشورهای حوزه خلیجفارس بر روی یک فلاتقاره واقع شدهاند و از جنبههای متعددی دارای اشتراک هستند؛ اما، هرگز نتوانستهاند در این حوزه از یک الگوی اعتمادسازی برخوردار شوند. در این میان کشور جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از قدمت و توانمندی ژئوپولیتیک واقع در شمال حوزه خلیجفارس به دلیل حضور قدرتهای فرامنطقهای در خلیجفارس همواره از لحاظ نقشآفرینی با موانعی مواجه بوده است. لذا، در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی سعی بر آن است که به عوامل تأثیرگذار بر روابط ژئوپولیتیک ایران و کشورهای حوزه خلیجفارس پرداخته شود. به نظر میرسد که کشورهای حوزه خلیجفارس دارای اختلاف‌هایی هستند که هرگز این اختلاف‌ها حل‌نشده و به صورت آتش زیر خاکستر مانده است. با حضور قدرتهای فرامنطقهای به‌خصوص ایالات متحدآمریکا در حوزه خلیجفارس اختلافات مذکور تشدید شده است بنابراین، استراتژی ایران و کشورهای این حوزه در خلیجفارس متفاوت بوده و بعضی از این استراتژیها موجب تضاد میان ایران و کشورهای خلیجفارس شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Effective Factors on the Relationship between Iran and the Persian Gulf States
نویسندگان [English]
- Yousef Zeinolabedin 1
- Zahra Shirzad 2
- Nosaybe Jokar 3
1 Assistant Prof. Rasht University
چکیده [English]
Although Persian Gulf states are all located on one continental shelf and enjoyed very subscription fees from different points of view; but they cannot enjoy a pattern of confidence building. Meanwhile, Islamic Republic of Iran locating in the north of the Persian Gulf and benefiting from precedence and geopolitical power, in its role-playing, always encounters with some obstructive elements for the presence of the trans-regional power. Therefore, present paper using descriptive-analytical method tries to explain the effective factors in the relationship between Iran and Persian Gulf states. It seems that the Persian Gulf states have some disputes that never have been solved and yet exist like fire under ashes. According to the presence of trans-regional powers specially United States that make intensified mentioned disputes, Iran and Persian Gulf states have their own different strategies and sometimes, these strategies make paradox between Iran and the Persian Gulf states.
کلیدواژه‌ها [English]
- Geopolitics
- Confidence Building
- Strategy
- Islamic Republic of Iran
- Persian Gulf
- Maritime Boundary
- Trans-Regional Powers
- ابراهیمی‌فر، طاهره (1381)، “الگوهای اعتمادسازی در منطقه خلیجفارس”، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
- آذرشب، محمد‌علی (1376)،“جایگاه اعراب و ایرانیان در دایره جهان اسلام”، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال چهارم، شماره 4.
- الهی، همایون (1384)، “خلیجفارس و مسایل آن”، نشر قومس.
- امامی، محمد‌علی (1380)، “عوامل تأثیرگذار داخلی در خلیجفارس”،دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
- امیر‌احمدی، هوشنگ (1381)، “جزایر کوچک سیاست‌های بزرگ”، نشر آمن.
- بوید، آندره (1380)، “اطلس روابط بین‌الملل”، ترجمه: حسین حمیدی‌نیا، وزارت امور خارجه.
- پیشگاهی‌فرد، زهرا و یوسف زین‌العابدین (1384)، “منافع دولت‌ها در مناطق مختلف دریاها”، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست (ش 27)، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
- دژاردن، تری (1355)، “صد میلیون عرب”، ترجمه: حسین مهری، انتشارات قومس.
- رحیم صفوی، سیدیحیی (1378)، “مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران”، جلد اول، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
10. روشن‌دل، جلیل و حسین سیف‌زاده (1382)، “تعارضات ساختاری در منطقه خلیج فارس”، مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
11. زم، محمد‌علی (1384)، “جمهور جهانی شیعه”، انتشارات کتاب جمهور.
12. زین‌العابدین، یوسف (1383)، “جغرافیای سیاسی و مدیریت دریاها (با تأکید بر مرزهای دریایی ایران)”، رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
13. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1387)، “ژئوپلیتیک منطقه خلیجفارس (با تأکید بر شیعیان)”، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
14. ستوده، هاجر و دیدگاه، فرشته (1388)، “بررسی رویکرد دانشمندان جهان به نام خلیجفارس”، اطلاع‌شناسی، سال هفتم، پاییز، نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.
15. صفویپور، سیدمحمدرضا (1386)، “روشها و منشهای بازیگران در خلیجفارس”، نشر سایه‌روشن.
16. عزتی، عزتا... (1389)، “جغرافیای استراتژیک ایران- جلد دوم”، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
17. فاضلی‌نیا، نفیسه (1386)، “ژئوپلیتیک شیعه و نگرانی غرب از انقلاب اسلامی”، انتشارات شیعه‌شناسی.
18. فولر، گراهام (1373)، “قبله عالم، ژئوپلتیک ایران”، ترجمه: عباس مخبر، نشر مرکز.
19. کریمی پور، یدا... (1379)، “مقدمه‌ای بر ایران و همسایگان (منابع تنش و تهدید)”، انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم.
20. کمپ، جفری و رابرت هارکاوی (1383)، “جغرافیای استراتژیک خاورمیانه”، ترجمه: مهدی حسینی متین، جلد اول، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
21. متقی‌زاده، زینب (1384)، “جغرافیای شیعیان منطقه خلیجفارس”، انتشارات مؤسسه شیعه‌شناسی.
22. مجتهدزاده، پیروز (1383)، “جزایر تنب و ابوموسی”، ترجمه: حمیدرضا ملک‌محمدی نوری، وزارت امور خارجه.
23. مجتهدزاده، پیروز (1379)، «ایده های ژئوپلتیک و واقعیتهای ایرانی»، نشر نی.
24. مجتهدزاده، پیروز (1382)، «مرزهای دریایی ایران در خلیج فارس»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال هفدهم، ش 11و12.
25. مجتهدی، سیدعباس (1383)، “دفاع از نام خلیجفارس”، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
26. مراد، نسرین (1376)، “سازمان‌های منطقه‌ای و مسأله مرزها”، مجموعه مقالات هشتمین همایش بین‌المللی خلیجفارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
27. مسجد‌جامعی، زهرا (1380)، “نظری بر تاریخ وهابیت”، انتشارات صریر دانش.
28. نامی، محمدحسن (1386)، مسایل مرز دریایی ایران و کویت، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
29. واعظی، محمود (1388)،“ایران و اعراب- پژوهش بیست و یکم”، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
30. هویدی، فهمی (1380)، “نگاه اعراب به ایران”، مترجم: مسعود شریعت باقری، نشر دانژه.
- Ayubi. Nazih (1995), "Over-Stating the Arab State", Politics and Society in the Middle East, London
- Crystal, Jill (1996),"Civil Society in the Persian Gulf", Civil Society in the Middle East, Vol 2, New York.
- Martin, Lenore(1989),"The Unstable Gulf", Massachussettes: Lexington Book.
- MojtahedZadea, Pirouz(1999), "Security and Territoriality in the Persian Gulf, A Maritime Political Geography", London, Curzon Press.
)