علمی-پژوهشی
ژئومورفولوژی
هانیه امیدزاده؛ ارسطو یاری؛ محمد روشنعلی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 9-28
چکیده
ژئوتوریسم به عنوان زیرشاخهای از توریسم طبیعتگرا در کنار دیگر شاخههای گردشگری همچون گردشگری روستایی، فرهنگی و غیره از ظرفیتهای بالقوه زیادی برای توسعه سرزمین و پایداری منابع طبیعی برخوردار است. ایران با تنوع گسترده در ساختارهای ژئومورفولوژیکی و زمینشناسی خویش از ظرفیتها و توانمندیهای بسیار زیادی در زمینه جاذبههای ...
بیشتر
ژئوتوریسم به عنوان زیرشاخهای از توریسم طبیعتگرا در کنار دیگر شاخههای گردشگری همچون گردشگری روستایی، فرهنگی و غیره از ظرفیتهای بالقوه زیادی برای توسعه سرزمین و پایداری منابع طبیعی برخوردار است. ایران با تنوع گسترده در ساختارهای ژئومورفولوژیکی و زمینشناسی خویش از ظرفیتها و توانمندیهای بسیار زیادی در زمینه جاذبههای ژئوتوریستی برخوردار بوده و لذا عرصههای جدیدی در زمینه فعالیتهای گردشگری گشوده مینماید. استان لرستان در غرب ایران از جمله مناطقی است که از ظرفیتهای بالقوه فرآوانی جهت توسعه فعالیتهای ژئوتوریسم برخوردار است. هدف این پژوهش ارزیابی ظرفیت جاذبههای ژئومورفولوریکی به منظور توسعهی ژئوتوریسم در منطقه مورد مطالعه است. این پژوهش از نوع پژوهشهای بنیادی بوده و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانهای و مطالعات میدانی گردآوری شده است. تحلیل ظرفیتهای ژئوتوریستی بر اساس مدل پرالونگ نشان میدهد که آبشارتله زنگ به دلیل بالابودن ارزش علمی و زیبایی-ظاهری دارای بیشترین میزان قابلیت و توانمندی از لحاظ ژئوتوریستی را به خود اختصاص داده و دریاچه گهر نیز کمترین میزان توانمندی در میان لندفرمها را دارند. همچنین نتایج این بررسی نشان میدهد که مدل پرالونگ از توانایی بالایی برای تحلیل ظرفیتهای گردشگری برخوردار است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رضا مختاری؛ نفیسه مرصوصی؛ علی حسینی؛ محمد غلامی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 29-44
چکیده
در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی مرتبط با اکتشاف، استخراج، پالایش می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط شهری این نوع شهرها، به وجود آورده یا تشدید نماید. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و ارزیابی ابعاد ...
بیشتر
در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی مرتبط با اکتشاف، استخراج، پالایش می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط شهری این نوع شهرها، به وجود آورده یا تشدید نماید. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و ارزیابی ابعاد زیست محیطی و اقتصادی توسعه شهری پایدار در شهر عسلویه در جنوب ایران و در کناره شمالی خلیج فارس بوده و به لحاظ روش، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی های اسنادی، میدانی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و ارزش گذاری نماگرها با بهره گیری از طیف لیکرت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل پژوهش پس از انجام آزمون های آماری T استیودنت، ویلکاکسون و آزمون فریدمن، بیانگر آنست که فعالیت های استخراجی – معدنی در شهر ساحلی عسلویه نه تنها منجر به پایداری این شهر نشده است که به ناپایداری بیشتر آن نیز انجامیده است. در بعد پایداری زیست محیطی،مولفه کنترل آلودگی ها به عنوان یکی از مهم ترین پارامتر ها در مسئله وجود یا عدم وجود پایداری در سطح شهر عسلویه،دارای کمترین رتبه و امتیاز (05/1) در بین مولفه های این بعد می باشد. همچنین در بعد پایداری اقتصادی، مولفه های فعالیت و اشتغال(2.03) و سرمایه گذاری(1.41) در وضعیت مناسبی قرار ندارند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سعید امان پور؛ رضا صالحی؛ غلام حسین حمیدی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 45-56
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل میزان تعادل نظام شهری استان خوزستان در دهههای 65 تا 85 می باشد. جامعه آماری آن را جمعیت نقاط شهری استان خوزستان در دوره های 85 تا 1365 تشکیل میدهد. داده های بدست آمده از آمارنامه های مرکز آمار و سالنامه های سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ابتدا در محیط های Excel و Spss وارد شده، سپس با استفاده از روش های شاخص تمرکز ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل میزان تعادل نظام شهری استان خوزستان در دهههای 65 تا 85 می باشد. جامعه آماری آن را جمعیت نقاط شهری استان خوزستان در دوره های 85 تا 1365 تشکیل میدهد. داده های بدست آمده از آمارنامه های مرکز آمار و سالنامه های سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ابتدا در محیط های Excel و Spss وارد شده، سپس با استفاده از روش های شاخص تمرکز شهری(مهتا)، مدل رتبه - اندازه، ضریب آنتروپی و ضریب تغییرات مورد مطالعه قرار گرفته اند. این تحقیق از نوع نظری و روش انجام آن پیمایشی- تحلیلی میباشد. داده های مورد نیاز این پژوهش از آمارنامهها و تحلیل وبسایتهای مربوط به مرکز آمار ایران و سرشماری عمومی نفوس و مسکن نقاط شهری استان خوزستان جمع آوری گردید است. از جمله نتایج این پژوهش می توان به این موارد اشاره نمود: فقدان تعادل در سسله مراتب شهری هنوز یکی از مشخصه های بارز نظام شهری استان خوزستان است. به علت وجود نخست شهر اهواز، سلسله مراتب شهری استان از قانون رتبه- اندازه تبعیت نکرده و ناهمخوانی، عدم تعادل و گسیختگی در نظام شهری آن مشهود می باشد. جهت رسیدن به نظام شهری متعادل، به سیاستگذاری و برنامه ریزی در جهت ایجاد نظامی توسعه یافته، متشکل از شهرهای کوچک و میانی در چارچوب راهبردهای ملی شهرنشینی که بتوانند یکپارچگی و انسجام فضایی سرزمین را به دنبال داشته باشد، نیاز می باشد.
علمی-پژوهشی
محمدعلی صفرلویی؛ محمد رضا پورمحمدی؛ حسن حکمت نیا
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 57-70
چکیده
هدف این مقاله، تحلیل نابرابرهای اجتماعی و سطوح توسعه در مناطق شهری ارومیه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است که از مدل های کمی ازجمله از مدل تاپسیس و نرم افزار های رایانه ای برای رتبه بندی مناطق و سطوح توسعه استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش نظام برخورداری های اجتماعی و ضریب نابرابری در فضای شهری ارومیه بسیار شدید بوده به طوری ...
بیشتر
هدف این مقاله، تحلیل نابرابرهای اجتماعی و سطوح توسعه در مناطق شهری ارومیه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است که از مدل های کمی ازجمله از مدل تاپسیس و نرم افزار های رایانه ای برای رتبه بندی مناطق و سطوح توسعه استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش نظام برخورداری های اجتماعی و ضریب نابرابری در فضای شهری ارومیه بسیار شدید بوده به طوری که منطقه چهار(منطقه مرکزی شهر) و منطقه یک(منطقه سکونت قشر نخبه شهری) مناطق برخوردار، مناطق دو و سه مناطق محروم شناخته شدند. در واقع توسعه مادر شهر ارومیه همانند اکثرمادر شهرهای کشورهای در حال توسعه از نظام دو قطبی بالاشهری وپایین شهری پیروی کرده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، برای رسیدن به فضای تعادل در سطوح شهر ارومیه، راهبرد پیشرفت توأم با توزیع درآمد و مازاد اجتماعی بویژه تخصیص آن به مناطق کم برخوردار برای حل مسایل رشد و عدالت اجتماعی بهتر می تواند رشد و عدالت را به همراه داشته باشد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیرا مرادی مفرد؛ اکبر حسین زاده؛ مهدی چراغی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 71-82
چکیده
با آغاز قرن بیست و یکم، نقش و جایگاه فناوری نوین از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند دستیابی به توسعه بیش از گذشته هویدا شده است. توسعه چشمگیر فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و گسترش اینترنت از یک سو و نیاز مدیریت شهری به ایدههای نو در اداره شهرها و ضرورت ارتقاء مشارکت شهروندان از سوی دیگر، ما را در برابر دروازههای شهرهای ...
بیشتر
با آغاز قرن بیست و یکم، نقش و جایگاه فناوری نوین از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند دستیابی به توسعه بیش از گذشته هویدا شده است. توسعه چشمگیر فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و گسترش اینترنت از یک سو و نیاز مدیریت شهری به ایدههای نو در اداره شهرها و ضرورت ارتقاء مشارکت شهروندان از سوی دیگر، ما را در برابر دروازههای شهرهای الکترونیک قرار داده است. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش پایهای در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع ایفا کرده است. رسانه ها عملا در توسعه پایدار جوامع نقش بسیار مهمی برعهده دارند و به عنوان نیروی محرکه در رشد و توسعه فرهنگی جامعه، عامل مهمی به شمار می آیند. مسئلهای که امروزه وجود دارد، این است که آیا این نواحی در ابعاد مختلف انسانی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زمینههای مناسب برای توسعه این فناوریها را دارا میباشند؟ و آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توسعه پایدار شهری تأثیر گذار بوده است؟ روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانیاست. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون بین ویژگیهای فردی خانوارهای پاسخ دهنده و تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباط معنادار و مستقیمی وجود دارد، در ادامه نیز براساس آزمون فریدمن، بین میانگین شاخصهای مورد مطالعه جهت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تفاوت معناداری وجود دارد. در این میان بیشترین میانگین رتبهای مربوط به شاخصهای انسانی و کمترین آن مربوط زیرساختهای اقتصادی توسعه پایدار میباشد.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
مهدی احمدیان؛ علی زنگی آبادی؛ محمد کرمی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 83-96
چکیده
توسعه، تغییر بنیادی در متغییرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هرجامعه محسوب میشود و تحقق آن، مستلزم ایجاد هماهنگی بین ابعاد گوناگون جامعه است. وجود دوگانگیهای اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و فرهنگی در فرآیند توسعه و تحول جامعه، یکی از مباحث اساسی در ادبیات نوین توسعه است. این معضل یک نوع آسیب شناسی توسعه را مطرح می سازد که توجه ...
بیشتر
توسعه، تغییر بنیادی در متغییرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هرجامعه محسوب میشود و تحقق آن، مستلزم ایجاد هماهنگی بین ابعاد گوناگون جامعه است. وجود دوگانگیهای اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و فرهنگی در فرآیند توسعه و تحول جامعه، یکی از مباحث اساسی در ادبیات نوین توسعه است. این معضل یک نوع آسیب شناسی توسعه را مطرح می سازد که توجه و اهتمام به آن بیش از پیش لازم و ضروری است.براین اساس در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تکنیکهایی چون روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس، تحلیل خوشهای و محاسبه ضریب تغییرات(CV) تلاش شده است تا وضعیت برخورداری و کیفیت توزیع شاخصهای توسعة اقتصادی- اجتماعی، فرهنگی- آموزشی، بهداشتی- درمانی و صنعتی در استان کردستان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.نتایج این مطالعه حاکی از آن است وضعیت برخورداری شهرستانهای استان کردستان از شاخصهای مورد بررسی متعادل نبوده و اختلافات به نسبت محسوسی مابین شهرستانهای استان مشاهده میگردد. علاوه بر این وضعیت توزیع هریک از شاخصهای چهارگانه مورد ارزیابی نیز با همدیگر متفاوت است. بیشترین اختلاف توسعه با ضریب تغییرات 804/0 در برخورداری از شاخصهای صنعتی و کمترین اختلاف در برخورداری از شاخصهای بهداشتی درمانی با ضریب تغییر 363/0 مشاهده گردید. نهایتاً باتوجه به شاخص تلفیقی توسعه، شهرسنندج به عنوان مرکز سیاسی- اقتصادی استان، برخوردارترین شهرستان و شهرستان تازه تشکیل شدۀ دهگلان نیز محرومترین شهرستان استان از نظر شاخص-های بررسی شده شناخته شدند.
علمی-پژوهشی
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
رضا ویسی؛ سید علی حسینی؛ دلاور معصومی؛ مریم محمدی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، صفحه 97-109
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع فضایی وتعیین مکانهای بهینه جهت احداث مجتمعهای آب درمانی شهر سرعین و با مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته است. بیشک توجه به نحوۀ توزیع فضایی این مجتمعها و رعایت معیارها و استانداردهای مکانیابی در جانمایی آنها میتواند شهر سرعین را به یکی از قطبهای مهم توریستی تبدیل نموده و رضایت خاطر گردشگران ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع فضایی وتعیین مکانهای بهینه جهت احداث مجتمعهای آب درمانی شهر سرعین و با مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته است. بیشک توجه به نحوۀ توزیع فضایی این مجتمعها و رعایت معیارها و استانداردهای مکانیابی در جانمایی آنها میتواند شهر سرعین را به یکی از قطبهای مهم توریستی تبدیل نموده و رضایت خاطر گردشگران را جلب نماید. در این پژوهش برای رسیدن به هدف مذکور، از معیارهای مانند، کاربریهای سازگار با مجتمعهای آب درمانی، دسترسی به معابر شهری، نزدیکی به مراکز مسکونی و فاصله مناسب از مراکز صنعتی و کارگاهی و ارتفاع و شیب استفاده شده است. یافتههای تحقیق حاصل از خروجی مدل (AHP) نشان میدهد که بیشترین اراضی مناسب جهت احداث مجتمعهای آب درمانی، خارج از بافت مسکونی و در ضلع جنوب و جنوب شرق شهر قرار دارد. همچنین مشخص شد که از محدوده 7/1111 هکتاری مورد بررسی قرار گرفته، 154 هکتار جزء اراضی خوب و خیلیخوب، 7/176 هکتار جزء اراضی متوسط و 1/781 هکتار شامل اراضی ضعیف و خیلی ضعیف جهت احداث مجتمعهای آب درمانی است، و در نهایت با توجه به نقشه نهایی ارزشگذاری اراضی، 3 پهنه که هم در طبقه اراضی خیلیخوب و خوب بوده و هم جزء اراضی بایر بوده و نیز با رعایت حریم مناسب از مراکزآبدرمانی فعلی، جهت احداث مجتمعهای آبدرمانی پیشنهاد گردید. این سه پهنه پیشنهادی می توانند به عنوان زونهای تفریحی ورزشی، گردشگری و درمانی و به صورت مختلط مورد بهره برداری قرار گیرند.