جغرافیا و برنامه ریزی شهری
منصور رحمتی؛ چنور محمدی
چکیده
سرمایه اجتماعی حلقه گم شده مفاهیم توسعه برای دست یافتن به شاخصهای کیفیت در زمینه جوامع سالم و پایدار است. هدف اصلی پژوهش سنجش وضعیت شاخص-های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان در منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری ساکنان منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد؛ که با استفاده ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی حلقه گم شده مفاهیم توسعه برای دست یافتن به شاخصهای کیفیت در زمینه جوامع سالم و پایدار است. هدف اصلی پژوهش سنجش وضعیت شاخص-های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان در منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری ساکنان منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند، ابزار گرداوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بوده و میزان پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 82/0 بدست آمده نشان‌دهنده‌ی پایایی خوب پرسشنامه می‌باشد. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌فزار SPSS (آزمون‌های: T تک نمونه‌ای، فریدمن و کروسکال والیس) استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از سه آزمون آماری، مشخص شدن وضعیت سرمایه اجتماعی؛ در کل منطقه چهار و به تفکیک شاخصها در محلات منطقه چهار می‌باشد. نتایج مقایسه میانگین شاخصهای سرمایه اجتماعی از نظر شهروندان در منطقه چهار نشان می‌دهد وضعیت شاخصهای سرمایه اجتماعی تا حدودی مطلوب و مقداری بالاتر از حد متوسط می‌باشد و اینکه رتبهبندی شاخصها از نظر شهروندان با معناست و شهروندان رتبهبندی متفاوتی از شاخصهای سرمایه اجتماعی دارند. همچنین نتایج آزمون کروسکال والیس نشان می‌دهد؛ محلات در تمام شاخصهای سرمایه اجتماعی تفاوت معناداری در سطح آلفای 05/0 درصد با هم دارند. در کل نتایج نشان می‌دهد، که بین محلات در برخورداری از شاخصهای سرمایه اجتماعی تفاوت وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدحسن یزدانی؛ سحر حسن پور
چکیده
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربری‌هایش نیست و یکی از اهداف هر برنامه‌ریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربری‌های مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربری‌های زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل می‌شود. ...
بیشتر
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربری‌هایش نیست و یکی از اهداف هر برنامه‌ریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربری‌های مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربری‌های زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل می‌شود. شیوۀ گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای- اسنادی می‌باشد. برای بررسی تمرکز، تراکم، فشردگی، ترکیب، پیوستگی، پراکندگی، جهت و مرکزیت و خود همبستگی فضایی از شاخصهای فشردگی، تمرکز هیرشمن- هرفیندال، گسستگی، تنوع سیمپسون، آنتروپی و روش‌های تراکم زمین شاخته شده، تحلیل نزدیکترین همسایه، جهت توزیع و رگرسیون وزنی جغرافیایی در نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافته‌های حاصل از محاسبات نشان داد که سرانۀ موجود کاربری‌ها به میزان 12 مترمربع از سرانۀ استاندارد بیشتر است. ناحیۀ 2 دارای بیشترین تراکم و فشردگی است؛ در حالی‌که ناحیۀ 3 کم‌ترین تراکم و بیشترین پراکندگی را دارد. با وجود این، ناحیۀ 3 از ترکیب، تنوع، تمرکز و پیوستگی بیشتری از کاربری‌ها در مقایسه با سایر نواحی برخوردار است. توزیع 46 درصد از کاربری‌ها به-صورت بسیار خوشه‌ای بوده است. جهت‌گیری کاربری‌ها در مرکز منطقه مطلوب بوده و این جهت‌گیری موجب جذب جمعیت در مرکز منطقه شده است. نتیجه این که نواحی منطقۀ سه شهر اهواز در شاخصهای توزیع کاربری‌های زمین در سطوح متفاوتی قرار دارند و از این نظر نیازمند ایجاد طرح ساماندهی کاربری اراضی محلی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین طهماسبی مقدم؛ مهدی زنگنه؛ محمدتقی حیدری؛ محمدتقی ایمانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارک‌های درون‌شهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. به‌منظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روش‌های آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویس‌دهی خدماتی پارک‌های شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارک‌های درون‌شهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. به‌منظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روش‌های آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویس‌دهی خدماتی پارک‌های شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه پژوهش حاضر را از پژوهش پیشین متمایز می‌کند بررسی و تحلیل الگوی توزیع فضایی و میزان دسترسی در انواع طبقات پارک‌های شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار می‌باشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که شعاع عملکردی پارک‌های شهری در شهر سبزوار، در سطح منطقه‌ای بیان‌کننده شعاع عملکردی مطلوب در بافت‌های مرکزی شهری است که بافاصله گرفتن از مرکز شهر، از مطلوبیت آن کاسته می‌شود. عدم توزیع مناسب پارک‌های درون‌شهری در سطح ناحیه‌ای در غرب شهر سبزوار باعث کاهش مطلوبیت و عملکرد پارک‌های ناحیه‌ای شده و تمرکز بیش‌ازحد این پارک‌ها در شرق شهر باعث افزایش شعاع عملکرد و مطلوبیت در مناطق شرقی شهر سبزوار شده است، در نتیجه از یک‌سو توزیع و پراکنش نامناسب و ناعادلانه پارک‌های درون‌شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار از سوی دیگر عدم تناسب جمعیت و سرانه فضای سبز منجر به تشدید توزیع ناعادلانه پارک‌ها در سطوح مناطق، نواحی و محلات شهری شده زیرا به‌عنوان مثل در ناحیه 9 مساحت پارک 175157 مترمربع و جمعیت 7088 نفر است که سرانه آن 24 مترمربع می‌باشد یعنی به ازای هر یک نفر 24 مترمربع فضای سبز و مازاد فضای سبز وجود دارد.
پری شکری فیروزجاه؛ خدیجه ادبی فیروزجایی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان تابآوری محلات 22 گانه شهر بابلسر در شاخصهای کالبدی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می‌باشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزنده شاخصها و مدل تصمیمگیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطحبندی محلات مورد مطالعه با توجه به تابآوری کالبدی استفاده گردید. آنچه پژوهش حاضر را با ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان تابآوری محلات 22 گانه شهر بابلسر در شاخصهای کالبدی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می‌باشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزنده شاخصها و مدل تصمیمگیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطحبندی محلات مورد مطالعه با توجه به تابآوری کالبدی استفاده گردید. آنچه پژوهش حاضر را با تحقیقات پیشین متمایز مینماید، بررسی و تحلیل میزان تابآوری بافت‌های مختلف شهر بابلسر به تفکیک محلات و با توجه به شاخصهای کالبدی (براساس کاربری اراضی داخل بافت) آنها است. بر اساس یافته‌های پژوهش، 40 درصد محلات شهر بابلسر تابآور، 20 درصد نیمه تابآور و 40 درصد تابآوری پایین را از نظر شاخصهای کالبدی نشان می‌دهد. ارزیابی نهایی نشان داد که تابآوری کالبدی با تأکید بر کاربری اراضی در مواقع حوادث غیرمترقبه، میتواند موجب تسهل در خدماترسانی و کاهش خسارتهای احتمالی شود درحالی که 60 درصد محلات شهر بابلسر از این نظر تابآور نمیباشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رحیم سرور؛ علی عشقی چهاربرج؛ سعیده علوی
دوره 8، شماره 16 ، مهر 1396، ، صفحه 23-36
چکیده
از هم‌پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهه‌های اخیر بوده که زمینه‌ساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. چنانچه مهمترین رسالت برنامه‌ریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان «برابری فرصتها» در دسترسـی گروه‌های مختلف جامعه شهری ...
بیشتر
از هم‌پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهه‌های اخیر بوده که زمینه‌ساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. چنانچه مهمترین رسالت برنامه‌ریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان «برابری فرصتها» در دسترسـی گروه‌های مختلف جامعه شهری به خدمات عمومی و از بین بردن تضاد در تأمین فرصتها می‌باشد. در این راستا یکی از اساسی‌ترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدمات شـهری است. هدف از مطالعه حاضر تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در بهرهمندی از خدمات عمومی شهری در 16 حوزه شهر اردبیل می‌باشد که از نظر روش توصیفی– تحلیلی می باشد. در این پژوهش میزان دسـتیابی ساکنین به خدمات عمومی شهری ابتدا با استفاده از مدل ANP وزن‌دهی و سپس با استفاده از مدل تاپسیس و ساو سطحبندی شدند. با توجه به رتبه متفاوت حوزه‌های شهری اردبیل در مدل‌های مختلف، در نهایت نتایج مدل‌ها با استفاده از مدل کاندرست ادغام گردید. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان داد که حوزه‌های 12 و 11 با کسب رتبه اول از لحاظ میزان برخورداری از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردارند، حوزه‌های 14، 15، 13و 16، با کسب رتبه دوم در طبقه برخوردار، حوزه‌های 6 و 10، در طبقه نیمه برخوردار و حوزه‌های 2،5 ،7 و 9، با کسب رتبه چهارم در طبقه نابرخوردار از خدمات عمومی قرار دارند و حوزه‌های 3، 4 و 8، در رتبه آخر قرار گرفته‌اند. یعنی از نظر برخورداری از خدمات عمومی شهری وضعیت بسیار نامطلوب دارند.
نفیسه مرصوصی؛ محمدحسین صائبی
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 73-93
چکیده
هدف این مقاله تجزیه و تحلیل تأثیر مهاجرت و شرایط اقتصادی ساکنین بر ساختار اجتماعی و اکولوژی اجتماعی شهر
و به کارگیری داده های GIS مشهد و گسترش کالبدی آن می باشد که با استفاده از یکی از تکنیک های درون یابی نرم افزار
جمعیتی و کالبدی صورت گرفته است. شهر مشهد که در نتیجه هجوم مهاجران توسعه پرشتابی داشته، ساختار اجتماعی
متنوعی پیداکرده ...
بیشتر
هدف این مقاله تجزیه و تحلیل تأثیر مهاجرت و شرایط اقتصادی ساکنین بر ساختار اجتماعی و اکولوژی اجتماعی شهر
و به کارگیری داده های GIS مشهد و گسترش کالبدی آن می باشد که با استفاده از یکی از تکنیک های درون یابی نرم افزار
جمعیتی و کالبدی صورت گرفته است. شهر مشهد که در نتیجه هجوم مهاجران توسعه پرشتابی داشته، ساختار اجتماعی
متنوعی پیداکرده است. به نحوی که تأثیر و تأثر آن را در کالبد شهر به وضوح می توان دید. شرایط اقتصادی ساکنین، به
عنوان مهمترین عامل در تحرکات اکولوژیکی این شهر، درون مایه تفاوت های مناطق شهری گردیده است و نتیجه آن،
شهری است که رخسار آن خبر می دهد از سر درون. این پژوهش عوامل اکولوژیکی همچون مهاجرت، شرایط اقتصادی
سرپرست خانوار و تحرکات اکولوژیکی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و تأثیر آن را بر کالبد فیزیکی شهر بررسی
می نماید. در این مطالعه داده های آماری شاخص های اشتغال و مهاجرت مربوط به شهر مشهد و شاخص های اشتغال،
مهاجرت و تحرکات داخلی جمعیت برای منطقه 9 شهرداری مورد استفاده قرارگرفته است؛ (داده های آماری سال 1387
منطقه 9 ازطریق آمارگیری نمونه ای تهیه شده است). از آنجا که ویژگی های ساختار اجتماعی و کالبدی منطقه 9 شهرداری
می تواند تصویر جامع تری از اکولوژی اجتماعی شهر مشهد ترسیم نماید به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در این
پژوهش ابتدا از روش توصیفی در انجام تحقیق استفاده شده است. در گام اول به توصیف چگونگی پراکندگی
شاخص های مورد مطالعه پرداخته ایم سپس با بهره گیری از روش همبستگی، وجود یا عدم وجود رابطه بین متغیرهای مورد
مطالعه و توسعه کالبدی مشهد را بررسی نموده و در همبستگی مثبت، ارتباط ها را در قالب های مختلف تعریف و تشریح
نموده ایم. نتایج نشان می دهد که مهاجرت نقش بسیار مهمی در چگونگی توزیع فضایی گروه های اجتماعی و توسعه
کالبدی مشهد داشته است.
