دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی با تأکید بر آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی، مطالعه موردی: کلانشهر اهواز
13
28
FA
محمدعلی
فیروزی
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
firouzi@scu.ac.ir
مصطفی
محمدی دهچشمه
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
m.mohammadi@c.ahj
جعفر
سعیدی
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
j_saedi69@yahoo.com
ارزیابی پایداری زیستمحیطی، یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار است که توجه به آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیها امری اجتنابناپذیر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخصهای آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی است. برای دستیابی به هدف مذکور، شاخصها در چارچوب مدل وزنیAHP وزندهی گردیدند و برای تحلیل مکانی- فضایی دادهها، از نرمافزار GIS، استفاده شده است. شاخصهای این تحقیق برای ارزیابی پایداری زیستمحیطی شهری، با تأکید بر دو شاخص آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی بررسی گردید. یافتههای تحقیق، بیانگر آن است که شهر اهواز، بر اساس شاخص آلودگی هوا، در شرایط زیستمحیطی ناپایداری قرار، دارد، به طوری که منطقه یک با ضریب اثر (326/0)، بالاترین ارزش وزنی و منطقه دو، با وزن (033/0)، دارای کمترین میزان آلودگی نسبت به سایر مناطق است. همچنین زیر شاخص طوفانهای گرد و غبار هم به صورت کلی مناطق شهر، اهواز، را، تحت تأثیر قرار میدهد. ارزیابی حاصل از آلودگی صنعتی نیز نشان میدهد که منطقه هشت شهری بالاترین میزان آلودگی را با ضریب اثر (331/0)، را، دارد و منطقه یک با ضریب اثر (024/0)، کمترین میزان آلودگی صنعتی را در بین مناطق شهری دارد.
توسعه پایدار,پایداری زیستمحیطی,آلودگی هوا,آلایندههای صنعتی
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3775.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3775_a5221243b01fd2e18fc86bb9287fda60.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
تحلیل نقش کاربریهای تجاری در پویایی و ایجاد فضاهای جدید شهری، مطالعه موردی: مجتمع تجاری لالهپارک تبریز
29
42
FA
هوشنگ
سرور
عضو علمی دانشگاه مراغه
h.sarvar1351@gmail.com
وحید
صلاحی ساریخان بیگلو
کارشناس ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری ، دانشگاه مراغه
امید
مبارکی
عضو علمی دانشگاه مراغه
omidmobaraki@gmail.com
مجتمعهای تجاری به عنوان یکی از مهمترین کاربریهای شهری ، در کنار توسعه اقتصاد شهری، نقش مهمی در تولید فضاهای جدید شهری ایفا میکنند. امروزه ایجاد مجتمعهای تجاری چندمنظوره در شهرها راهکار مناسبی برای تولید هستههای جدید شهری محسوب میشود. در برنامهریزی برای ایجاد مجتمعهای تجاری جدید توجه همزمان به مولفههای دسترسی مناسب، طراحی فضاهای فراغت و گردشگری از اهمیت زیادی برخوردار میباشد. در این پژوهش پویایی مجتمع تجاری لالهپارک شهر تبریز بر اساس مولفههایی همچون فرم مناسب و انعطافپذیری؛ کاربریهای مختلط، سرزندگی، تناسب بصری و حس تعلق، نفوذپذیری، ایمنی، امنیت و زمانمند بودن مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده است و دادههای مورد نیاز از طریق منابع کتابخانهای و بررسیهای میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را متخصصین و بازدیدکنندگان مجتمع تجاری لالهپارک تشکیل میدهد. حجم نمونه 384 نفر انتخاب شده و دادهها با استفاده از آزمون آماری «خیدو» در نرم افزار spss و به صورت کمی و کیفی تحلیل شدهاند. نتایج نحقیق نشان میدهد که بیش از 90 درصد از پاسخگویان نگاه مثبتی به مطلوبیت این مرکز تجاری داشته و این مجتمع در پویایی فضاهای شهری مناطق همجوار تأثیرگذار میباشد. چنانچه مکانگزینی کاربریهای مختلف تجاری، گردشگری، تفریحی و مسکونی در اراضی همجوار مجتمع نیز این یافته را تأیید میکند.
فضای شهری,مراکز تجاری,مدل سنجش پویایی فضاهای شهری
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3776.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3776_6c89251362cbefd8be9814753ac86b03.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
مکانیابی پارکینگهای طبقاتی در شهر رشت
43
64
FA
حسین
قنبری
استادیار، گروه علمی جغرافیا ـ دانشگاه پیام نور
ghanbari.hossein51@gmail.com
شهاب
نوبخت حقیقی
استادیار، گروه علمی جغرافیا ، دانشگاه پیام نور
shahabnobakht48@yahoo.com
مریم
محمدی
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور
m.mohamadi6468@yahoo.com
مدیریت و هدایت جابهجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر، مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است. کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیرساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزا مختلف آن و هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیرساختهای سیستم حمل و نقل مراکز شهرهای بزرگ، پارکینگهای طبقاتی عمومی هستند که نقش عمدهای در کاهش پارک حاشیهای و روانی ترافیک ایفاء میکنند. این پارکینگها زمانی میتوانند کارایی لازم را داشته باشند که در مکان مناسب احداث شوند. این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف مکانیابی علمی پارکینگهای طبقاتی در سطح شهر رشت انجام گرفته است. در این راستا بر اساس ادبیات تحقیق و نظر کارشناسان حوزه ترافیک، شهرسازی و برنامهریزی شهری 8 شاخص از جمله فاصله از مراکز جاذب سفر شامل مراکز تجاری، اداری - خدماتی، تفریحی - پذیرایی، دسترسی به معابر شریانی و میادین اصلی، فاصله از نقاط آبگیر و قابلیت و سازگاری کاربریها انتخاب گردید و با استفاده از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اقدام به تجزیه و تحلیل داده شد که سرانجام نقشه همپوشانی شده نهایی پهنههای مستعد جهت استقرار پارکینگهای طبقاتی تشکیل شد. در ادامه با استفاده از نقشه نهایی به دست آمده از مدل تحقیق، طی بازدید میدانی در پهنههایی که مشخص شد، دارای قابلیت خیلی خوب و خوب هستند. اراضی دارای مساحت لازم جهت ساخت پارکینگ و در وضعیت فعلی به صورت بایر، زمین بایر، پارکینگ غیرطبقاتی و یا ساختمان فرسوده و مخروبه هستند، به تعداد 9 نقطه به مساحت 35547 مترمربع جهت ساخت پارکینگ طبقاتی شناسایی شد و با توجه به میزان تقاضای پارکینگ و ضرورت رفع معضل کمبود پارکینگ به ترتیب اهمیت اولویت بندی شدند.
پارکینگ طبقاتی,فرآیند تحلیل سلسله مراتبی,مکانیابی
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3777.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3777_adf8eb927ab5555cf6ad30a81b8fc5b0.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
ارزیابی پایداری اجتماعی کلانشهر مشهد
65
78
FA
عزتاله
مافی
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی
عبداله زاده
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
mahdi3249@yahoo.com
در بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود که بیشتر با ابعاد کیفیت زندگی همگام است و بر مفاهیمی مانند آیندهنگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمندسازی و ... تأکید دارد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی شاخصهای پایداری اجتماعی در مناطق سیزده گانه شهر مشهد است. بدین منظور از مدلهای تصمیمگیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) و شیوههای تحلیلی مربوطه برای رتبه بندی و سطح بندی مناطق سیزده گانه کلانشهر مشهد با توجه به شاخصهای پایداری اجتماعی استفاده شده است. پژوهش حاضر، از نوع پژوهشهای توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش، مناطق سیزده گانه شهر مشهد و جمعیت ساکن در این مناطق به تعداد 2766258 نفر میباشند، که از میان آنها بر اساس فرمول کوکران تعداد نمونه، 390 نفر تعیین گردید، که به روش تصادفی ساده از بین مناطق مختلف انتخاب شده است. بر پایه یافتههای پژوهش، شاخصهای «پایداری اجتماعی» در چارچوب مدل ویکور نشان میدهد که مناطق 1 و 9، بالاترین و مطلوبترین شرایط را از نظر پایداری اجتماعی دارا میباشند و مناطق سه و یازده نامطلوبترین شرایط را از نظر این شاخصها دارا میباشند. نتایج حاصل از پژوهش، همبستگی بالایی (74/0) با مطالعات پیشین که در رابطه با وضعیت کلی پایداری در کلانشهر مشهد انجام شده است، دارد.
ارزیابی,پایداری اجتماعی,تصمیم گیری چند شاخصه,مدل ویکور
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3778.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3778_4246ffbc97fcc50c2ade123689d40c00.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
تحلیل جایگاه تعاونیهای مسکن در نظام برنامهریزی مسکن در ایران
79
96
FA
زهره
فنی
دانشیار گروه علمی جغرافیا، داشگاه شهید بهشتی
z_fanni@sbu.ac.ir
مریم
بیرانوندزاده
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
beyranvand28@gmail.com
نوبخت
سبحانی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، پژوهشگر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران
mail: n.sobhani65@gmail.com
اکبر
سلطان زاده
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
soltanzadehakbar@yahoo.com
بخش مسکن در چند دهه گذشته به دلیل رشد سریع شهرنشینی و مشکلات ناشی از آن در کشور منجر به عدم تأمین مسکن شهرنشینان توسط دولت شده است. با این وجود بخش«تعاونی» به عنوان راهی برای تحدید مشکل مسکن در کشور مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر تحلیل تعاونیهای مسکن و جایگاه آنها در نظام برنامهریزی مسکن کشور میباشد. روش کار در این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده و جمعآوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانهای و اسنادی تدوین شده است. یافتهها نشان میدهد که علیرغم آن که تعداد پروانههای ساختمانی صادره برای تعاونیهای مسکن نسبتا رقم کوچکی است، اما نسبت تعداد واحدهای مسکونی تعاونیهای مسکن در ساختمان رقم بالاتری را نشان میدهد. به طوری که تعداد پروانههای ساختمانی صادره حدود 06/3 واحد مسکونی و پروانههای صادره برای بخش خصوصی حدود 6/2 واحد مسکونی و در پروانههای صادر شده برای بخش تعاونی مجوز 1/19 واحد مسکونی در نظر گرفته شده است. بنابراین ارقام فوق نشان دهنده تمایل شرکتهای تعاونی مسکن به انبوهسازی بیشتر و استفاده هر چه بیشتر از زمین در جهت ساختوساز مسکن میباشد. همچنین با طبقهبندی استانها از لحاظ تعداد متقاضی واحدهای مسکونی در پروانههای صادره نشان داده شد که استان تهران به تنهایی در یک خوشه مطلوب و در رده اول و استانهای تبریز، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و کرمانشاه در وضعیت نیمهمطلوب و در نهایت این که مابقی استانها که بالغ بر 25 استان میباشند، در وضعیت نامطلوب قرار دارند.
مسکن,تعاونیهای مسکن,بخش خصوصی
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3779.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3779_f261660756e600cea05af2aa551e9068.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
2538-3930
2538-3949
8
15
2017
05
22
نقش حکمروایی شایسته در ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری از دیدگاه ساکنان،مطالعه موردی: محله باغ فردوس منطقه یک شهر تهران
97
110
FA
ژیلا
سجادی
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی
j.sajadi@mail.sbu.ac.ir
کیومرث
یارمرادی
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
k.yarmoradi@mail.sbu.ac.ir
رضا
کانونی
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
rezakanooni@yahoo.com
مرتضی
حیدری
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
mor.heydari@mail.sbu.ac.ir
<span lang="AR-SA">کیفیت محیط زیست را میتوان کیفیت زندگی تلقی نمود و از عوامل مهم توسعه پایدار میباشد. در این راستا حکومتهای محلی تأثیر بسیاری بر چگونگی توسعه روابط محیط زیست شهری دارند. هدف پژوهش بررسی نقش حکمروایی شایسته در ارتقای کیفیت محیط زیست شهری از دیدگاه ساکنان و بررسی وضعیت محیط زیست شهری محله باغ فردوس است که از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی </span><span lang="AR-SA">–</span><span lang="AR-SA"> تحلیلی است. جمع آوری دادهها از طریق پر کردن پرسشنامه و مصاحبه رو در رو با ساکنان با حجم 374 نفر و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار </span><span dir="LTR">SPSS</span><span lang="AR-SA"> انجام گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که در شاخص مشارکت، تمایل به شرکت در تصمیم گیریهای محیط زیستی در سطح محله، در شاخص پاسخگویی، توجه مسئولان به بهبود وضعیت محیط زیست محله شما، در شاخص اثربخشی و کارایی، تأثیر برنامههای اعمال شده شهرداری در کاهش آلودگی</span><span lang="AR-SA">( هوا، آب و...) محل زندگی شما، در شاخص شفافیت، میزان اطلاع شما از اجرای طرحها و برنامههای زیستمحیطی در محله، در شاخص مسئولیت پذیری، میزان مسئولیت پذیری مدیران شهری در قبال حفظ محیط زیست شهری، در شاخص قانون محوری، میزان برخورد قانونی مسئولین با عوامل آلوده کننده محلی، در شاخص عدالت و برابری، میزان دسترسی به فضاهای باز و سبز و فضاهای زیست محیطی در محله دارای بار عاملی بیشتری بودند.</span>
محیط زیست شهری,حکمروایی شایسته,توسعه پایدار
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3780.html
https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_3780_6beec6ae905cc0872b0a6c3312264272.pdf