محیط زیست شهری
محمدعلی فیروزی؛ مصطفی محمدی دهچشمه؛ جعفر سعیدی
دوره 8، شماره 15 ، خرداد 1396، ، صفحه 13-28
چکیده
ارزیابی پایداری زیستمحیطی، یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار است که توجه به آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیها امری اجتنابناپذیر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخصهای آلودگی هوا و آلایندههای ...
بیشتر
ارزیابی پایداری زیستمحیطی، یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار است که توجه به آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیها امری اجتنابناپذیر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخصهای آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی است. برای دستیابی به هدف مذکور، شاخصها در چارچوب مدل وزنیAHP وزندهی گردیدند و برای تحلیل مکانی- فضایی دادهها، از نرمافزار GIS، استفاده شده است. شاخصهای این تحقیق برای ارزیابی پایداری زیستمحیطی شهری، با تأکید بر دو شاخص آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی بررسی گردید. یافتههای تحقیق، بیانگر آن است که شهر اهواز، بر اساس شاخص آلودگی هوا، در شرایط زیستمحیطی ناپایداری قرار، دارد، به طوری که منطقه یک با ضریب اثر (326/0)، بالاترین ارزش وزنی و منطقه دو، با وزن (033/0)، دارای کمترین میزان آلودگی نسبت به سایر مناطق است. همچنین زیر شاخص طوفانهای گرد و غبار هم به صورت کلی مناطق شهر، اهواز، را، تحت تأثیر قرار میدهد. ارزیابی حاصل از آلودگی صنعتی نیز نشان میدهد که منطقه هشت شهری بالاترین میزان آلودگی را با ضریب اثر (331/0)، را، دارد و منطقه یک با ضریب اثر (024/0)، کمترین میزان آلودگی صنعتی را در بین مناطق شهری دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بتول مجیدی؛ سامان حیدری
دوره 8، شماره 16 ، مهر 1396، ، صفحه 13-22
چکیده
محلههای کلانشهر تهران از اساسیترین عناصر اجتماعی – کالبدی بوده و بهعنوان حلقه ارتباطی میان شهروندان محسوب میشوند. یکی از مسئلههای مهم محلههای شهری هویت مکانی آنها میباشد. بیتوجهی به این امر باعث میشود، شهروندان یک محله احساس تعلق به محل زندگی خود نداشته باشند و در نتیجه محلهای ناپایدار شکل میگیرد. هدف ...
بیشتر
محلههای کلانشهر تهران از اساسیترین عناصر اجتماعی – کالبدی بوده و بهعنوان حلقه ارتباطی میان شهروندان محسوب میشوند. یکی از مسئلههای مهم محلههای شهری هویت مکانی آنها میباشد. بیتوجهی به این امر باعث میشود، شهروندان یک محله احساس تعلق به محل زندگی خود نداشته باشند و در نتیجه محلهای ناپایدار شکل میگیرد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی و تحلیل هویت مکانی محله سنگلج واقع در منطقه 12 تهران، به عنوان یکی از محلههای قدیمی شهر تهران میباشد. تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی - تحلیلی است که به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمام ساکنان بالای 18 سال محله سنگلج میباشد که حجم نمونه آن با استفاده از فرمول کوکران، 115 نفر تعیین و جهت انتخاب نمونه از روش نمونهگیری غیر احتمالی استفاده گردید. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که بین شاخصهای تعلق مکانی، اجتماعپذیری، آسایش و دسترسی به خدمات، همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین بین سن و هویت مکانی نیز رابطه معنادار به دست آمد. بعلاوه بین هویت مکانی و مدت سکونت تفاوت معنادار مشاهده شد و شهروندانی که مدت سکونت بیشتری داشتند، هویت مکانی محله سنگلج را مطلوبتر ارزیابی کردهاند. به طور کلی از نظر ساکنین محله مورد مطالعه، هویت مکانی ساکنان محله در سطح مطلوب قرار ندارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رؤیا رمضانی کیاسج محله؛ الهام اسماعیلی علویجه؛ محمد جواد امیری
چکیده
هدف این پژوهش تحلیل مکانیابی فضای سبز شهری در منطقه 4 تهران و تعیین مکانهای مناسب برای ایجاد فضای سبز میباشد. مکانیابی مناسب فضای سبز در سیمای شهرها، علاوه بر جنبههای زیبابی و تفریحی، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و حفظ تعادل محیط زیست داشته و اثرات اجتماعی مثبتی مانند سرزندگی و نشاط دارد. روش انجام پژوهش توصیفی– ...
بیشتر
هدف این پژوهش تحلیل مکانیابی فضای سبز شهری در منطقه 4 تهران و تعیین مکانهای مناسب برای ایجاد فضای سبز میباشد. مکانیابی مناسب فضای سبز در سیمای شهرها، علاوه بر جنبههای زیبابی و تفریحی، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و حفظ تعادل محیط زیست داشته و اثرات اجتماعی مثبتی مانند سرزندگی و نشاط دارد. روش انجام پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و معیارهای مؤثر در مکانیابی فضای سبز با استفاده از مطالعات کتابخانهای و نظرات کارشناسان تعیین شدند. مقایسه زوجی معیارها نسبت به یکدیگر با استفاده از روش چانگ (AHP فازی) انجام گرفت. نقشه معیارها در محیط GIS تهیه و در محیطIDRIS I استانداردسازی شد. سپس با استفاده از تکنیک OWA، وزنهای ترتیبی معیارها محاسبه و نقشه نهایی مکانیابی فضای سبز حاصل شد. نتایج نشان داد فاصله از مراکز مسکونی با 157/0 و فاصله از مراکز صنعتی با 053/0 به ترتیب بیشترین و کمترین وزن معیار را در مکانیابی مناسب فضای سبز شهری دارند. بنابراین مناسبترین و نامناسبترین مکانها برای ایجاد فضای سبز با توجه به اولویت پارامترها و سازگاری کاربریها با فضای سبز تعیین گردید. نوآوری این مطالعه در استفاده از تکنیک OWA، در مکانیابی فضای سبز است برای منطقه 4 تهران میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. ...
بیشتر
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. پژوهش از نوع کاربردی و براساس نحوه جمعآوری اطلاعات؛ روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی به گونه پیمایشیِ مقطعی میباشد. اطلاعات از طریق مطالعات میدانی بهصورت پرسشگری،مصاحبه بحثهای متمرکز گروهی و پرسشنامه در ۱۱ نوع گردآوریشده و بعد از کدگذاری، در نرمافزار SPSS پردازش گردید. در بخش کالبدی، فضایی و زیرساختی و تهیۀ نقشههای موضوعی و تحلیلی از نرمافزار Arc GIS استفاده بعمل آمد. جامعه آماری، کل محله به تعداد ۱۴۸ خانوار بوده است. واحد بررسی، قطعه مسکونی بوده که بنابر جدول مورگان ۱۶۲ N= قطعه مسکونی با حجم نمونه ۱۱۵ S= قطعه انتخاب گردید که با توجه به مشکلات عدیده، در کل ۶۵ خانوار به پرسشنامهها جواب دادند. سپس با استفاده از مدل SWOT ارزیابی انجام شد. بر این مبنا امتیاز عوامل داخلی (قوت و ضعف) ۲۹/2 و امتیاز عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 5۲/2 به دست آمد که نشانگر غلبۀ نقاط ضعف بر نقاط قوت در عواملداخلی و غلبۀ فرصتها بر تهدیدها در عوامل خارجی است. نوآوری پژوهش در طراحی سناریوهای بازآفرینی محله میباشد که نهایتاً سناریوی سوم در قالب راﻫﺒﺮدی ﻋﻤﻠﯽ با رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﯽ با ﯾﮏ ﻃﺮح ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن مورد تصویب قرار گرفت.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
علی اسماعیلیان مقدم؛ محمود فال سلیمان؛ امیر شریفی؛ قاسم خوجانی
دوره 2، شماره 4 ، مهر 1390، ، صفحه 0-0
چکیده
این تحقیق در رابطه با اثرات اسکان عشایر به عنوان یک مسئله ی اقتصادی، اجتماعی- انسانی و محیطی در کانون عشایری دشت حسین آباد غیناب در استان خراسان جنوبی پرداخته شده است. تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و هدف کاربردی می باشد، و بر اساس روش، تحقیق موردی و زمینه ای بوده و در نهایت داده های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل ...
بیشتر
این تحقیق در رابطه با اثرات اسکان عشایر به عنوان یک مسئله ی اقتصادی، اجتماعی- انسانی و محیطی در کانون عشایری دشت حسین آباد غیناب در استان خراسان جنوبی پرداخته شده است. تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و هدف کاربردی می باشد، و بر اساس روش، تحقیق موردی و زمینه ای بوده و در نهایت داده های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری و تعیین سطوح معنی داری بین متغیرها از آزمونهای پارامتری(T استودنت)، استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد: 1- در بعد اجتماعی تحولات بیشتری صورت گرفته و در وضعیت آموزش، سواد و بهداشت روند مثبتی ایجاد شده است.2- در بخش اقتصادی هم باید گفت زراعت، باعث افزایش درآمد مستمر خانوارها شده و آرامش خاطر اقتصادی بیشتری برای آنها فراهم ساخته است. میزان استفاده از ابزار و آلات کشاورزی و میزان تولیدات زراعی، به ترتیب بالاترین تاثیر را در وضعیت اقتصادی داشته است. در مقابل، مؤلفه های تعداد دام اعم ازگوشتی و شیری، میزان زمین زراعی دیم و خرید علوفه ، به ترتیب کمترین نقش را در وضعیت مطلوب اقتصادی ایفا داشته است. 3- برای رسیدن به اسکان پایدار باید در برنامه ها با توجه به اینکه پس از اسکان میزان هزینه های زندگی عشایر افزایش می یابد، بیش از پیش برای بهبود وضع اقتصادی عشایر تلاش نمود و بعد از اجرای طرح های تجمیع و اسکان عشایری، مطالعات در تمامی ابعاد و زمینه ی طرح همچنان ادامه پیدا کند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدرضا میرسعیدی؛ فرشته احمدی؛ مسلم سید الحسینی؛ امیرحسین شبانی
چکیده
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها میتواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانهای میباشند و موجب گرمایش زمین در طولانیمدت میشوند. ...
بیشتر
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها میتواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانهای میباشند و موجب گرمایش زمین در طولانیمدت میشوند. شناخت این عوامل میتواند میزان انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داده و از گرمایش زمین جلوگیری کند. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی-تحلیلی میباشد. این تحقیق، پس از مطالعات علمی جهت برآورد گازهای گلخانهای براساس فرمولهای پیشنهادی توسعه پاک (CDM) انجام گرفته است. سازمان فضایی کلانشهر مشهد در دو سناریو مورد بررسی قرار گرفت. سناریو اول ، سازمان فضایی تک مرکزی موجود شهر و سناریو دیگر شهر با سازمان فضایی سه مرکزی در امتداد استخوانبندی شهر در نظر گرفته شد. سازمان فضایی متعادل کلانشهر مشهد موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه تا حدود 43 درصد در بخش خودروهای شخصی میشود. میانگین مسافت طی شده بهوسیله خودروهای شخصی در سازمان فضایی متعادل حدود 4 کیلومتر کاهش مییابد. کاهش انتشار گازهای گلخانهای به میزان 9/7 کیلوگرم CO2 به ازای هر مسافر میباشد. وجه تمایز و نوآوری این پژوهش بررسی ارتباط شاخص مرکزیت در سازمان فضایی کلانشهرها و میزان انتشار گازهای گلخانهای میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهره فنی؛ حسینعلی خلیل اللهی؛ ژیلا سجادی؛ محمود فال سلیمان
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 13-24
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناخت ماهیت، نوع و سهم هر یک از عوامل مهاجرت (دافعه، جاذبه، تبعی و شخصی) در مهاجرت از روستا به شهر و پیامدهای آن بر ناپایداری شهر بیرجند بوده است. نوع پژوهش کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی که با استفاده از پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمام خانوارهای مهاجر روستایی ساکن در شهر بیرجند بود که با استفاده از فرمول ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شناخت ماهیت، نوع و سهم هر یک از عوامل مهاجرت (دافعه، جاذبه، تبعی و شخصی) در مهاجرت از روستا به شهر و پیامدهای آن بر ناپایداری شهر بیرجند بوده است. نوع پژوهش کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی که با استفاده از پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمام خانوارهای مهاجر روستایی ساکن در شهر بیرجند بود که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 329 خانوار تعیین گردید. نمونههای تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل آماری دادهها، از نرم افزارSPSS وExcel استفاده گردید. طبق نتایج به دست آمده، پیامدهای اجتماعی سکونت در شهر نشان داد که پیامدهای منفی اجتماعی برای مهاجرین بعد از مهاجرت به شهر بیشتر است. در میان عوامل دافعه مهاجرتهای روستایی،عوامل اجتماعی -خدماتی بیشترین تأثیر را داشته اند و بعد از آن عوامل اقتصادی،آموزشی و پژوهشی، فرهنگی و مذهبی، طبیعی و سیاسی، در ردههای بعد قرار دارند. از میان متغیرهای طبیعی« خشکسالیهای اخیر» مهمترین عامل دافعه و در بین عوامل اقتصادی« دستیابی به شغل وکار» و «کسب درآمد بیشتر در شهر» مهمترین عوامل جاذبه بودهاند.
محیط زیست شهری
فرهاد برندک
چکیده
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامهریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید ...
بیشتر
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامهریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید بر مولفههای تاثیرگذاری چون؛ جمعیت، محدوده و مساحت، میزان تولید پسماند و همچنین میزان فضاهای سبز شهری، تعداد درختان موجود و میزان نهرها مناطق شهری اصفهان میباشد. روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، از مدل تحلیل پوششی دادهها برای توصیف و تحلیل شرایط موجود استفاده شده است. جامعه آماری شامل مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان، براساس اسناد رسمی شهر میباشد. مطابق با نتایج کلی، در مدل CCR-O، تنها مناطق شهری 4 و 9 دارای کارایی کامل و منطقه 5 دارای کارایی قابل قبول است. هم چنین، در روش BCC-O، مناطق 2، 12 و 13 شهری به مناطق کارآی موجود در مدل CCR-O اضافه شدند و مناطق 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 10، 11و 14، دارای کارایی قابل قبول میباشند.
محیط زیست شهری
ابوالفضل مشکینی؛ سهراب موذن؛ مصطفی نوروزی
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 17-32
چکیده
در دهههای اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یکی از مباحث کلیدی در حوزه مطالعات انسان و محیط تبدیل شده است. سنجش کیفیت نه فقط براساس محیط عینی بلکه همچنین بر پایه ادراک افراد از محیطی که به آن تعلق دارند صورت میپذیرد. در این راستا کیفیت محیط براساس رضایتمندی شهروندان نیز قرار میگیرد. بنابراین باید بررسی شود که برداشت ذهنی افراد ...
بیشتر
در دهههای اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یکی از مباحث کلیدی در حوزه مطالعات انسان و محیط تبدیل شده است. سنجش کیفیت نه فقط براساس محیط عینی بلکه همچنین بر پایه ادراک افراد از محیطی که به آن تعلق دارند صورت میپذیرد. در این راستا کیفیت محیط براساس رضایتمندی شهروندان نیز قرار میگیرد. بنابراین باید بررسی شود که برداشت ذهنی افراد از کیفیت مکانی که در آن زندگی میکند چگونه است. ویژگیهایی که شهرهای کوچک به درک و تفسیر بیشتر از محیطی که افراد در آن زندگی میکنند کمک میکند کدامند. مقاله حاضر با هدف سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای عجبشیر، ایلخچی، ملکان و آذرشهر نگاشته شده است و بر آن است که با توصیف و تشریح مفهوم کیفیت محیط شهری، ضمن بررسی وضعیت این چهار شهر از لحاظ شاخصهای کیفیت محیط شهری، به شناسایی مولفههای موثر بر رضایتمندی از کیفیت محیط شهری در این شهرها بپردازد. شیوه انجام این تحقیق بر مبنای روش تحلیل رگرسیون چند متغیره سلسلهمراتبی بوده و مدل ارائه شده در این زمینه نیز بر اساس چارچوب دیدگاه تحقیقات تجربی استوار میباشد که به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط معروف است. بر اساس نتایج بهدست آمده، وضعیت کیفیت محیط شهری در چهار شهر مورد مطالعه پایینتر از حد متوسط قرار گرفت؛ در این بین باتوجه به ویژگیهای خاص شهرهای کوچک از لحاظ اجتماعی و روابط بین ساکنین، ویژگی کیفیت محتوایی از وضعیت مناسبی در این شهرها برخوردار بود. در بین مولفههای موثر بر کیفیت محیط شهری در مجموع کیفیت محیط سکونتی بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد.
ملیحه باباخانی؛ آسیه سامه
چکیده
هدف این پژوهش تبیین اثربخشی مؤلفههای شخصیتی بر رضایتمندی سکونتی در سه محله مقدم، تختی و هاشمی شهر تهران است. نوع پژوهش کاربردی و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. از روش تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی و K-Means، برای تعیین محلات نمونه مطالعاتی استفاده شد. جامعة مخاطب در سنجش موضوع رضایتمندی سکونتی، ساکنینی از محلات هستند ...
بیشتر
هدف این پژوهش تبیین اثربخشی مؤلفههای شخصیتی بر رضایتمندی سکونتی در سه محله مقدم، تختی و هاشمی شهر تهران است. نوع پژوهش کاربردی و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. از روش تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی و K-Means، برای تعیین محلات نمونه مطالعاتی استفاده شد. جامعة مخاطب در سنجش موضوع رضایتمندی سکونتی، ساکنینی از محلات هستند که خانههایشان در فاصله سالهای 1392-1388 نوسازی شده است. طبق فرمول کوکران 325 پرسشنامه به روش سیستماتیک در محلات تکمیل شد. نتیجه روایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ 72/0 در ارتباط با کلیه سؤالات، این روایی را در سطح بالا مورد تأیید قرار داد. از تحلیل عامل اکتشافی جهت تبیین عوامل معرف رضایتمندی سکونتی در محلات و از آزمونهای منویتنی یوتست و آزمون کروسکال والیس جهت بررسی تأثیرگذاری ویژگیهای شخصیتی بر رضایتمندی سکونتی است و درنهایت ارتباط ویژگیهای شخصیتی با عوامل رضایتمندی سکونتی با تحلیل رگرسیونی مشخص گردید. نوآوری پژوهش حاضر بررسی تأثیرگذاری مؤلفههای شخصیتی بر رضایتمندی سکونتی در عرصه بافتهای فرسوده شهری و همچنین در نظر گرفتن مؤلفه وضعیت اقامت ساکنان بهعنوان یک مؤلفه جدید در این حوزه است. طبق نتایج حاصل چهار عامل ویژگیهای مجتمع مسکونی، شرایط محیطی-اجتماعی محله، خدمات و امکانات محلی و وضعیت واحد مسکونی بهعنوان عوامل معرف رضایتمندی سکونتی تعیین شدند. جنسیت، وضعیت اقامت، مالکیت، درآمد و تحصیلات بر مقوله رضایتمندی سکونتی تأثیرگذار است مؤلفه مالکیت و تحصیلات با میزان تأثیرگذاری حدود 5 درصد بیشترین و بعد خانوار با کمتر از 2 درصد کمترین میزان تأثیرگذاری را بر رضایتمندی سکونتی ساکنان دارند.
زینت رنجبر؛ پری شکری فیروزجاه؛ غلامرضا جانبازقبادی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی تابآوری کالبدی با تأکید بر بازآفرینی شهری در شهرهای ساحلی غرب استان مازندران انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی، به لحاظ هدف کاربردی میباشد. شیوه گردآوری دادههای تحقیق، مبتنی بر روش کتابخانهای و شیوه پیمایش میدانی (ابزار پرسشنامه) بوده است. جامعه آماری، 382 نفر از خانوارهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی تابآوری کالبدی با تأکید بر بازآفرینی شهری در شهرهای ساحلی غرب استان مازندران انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی، به لحاظ هدف کاربردی میباشد. شیوه گردآوری دادههای تحقیق، مبتنی بر روش کتابخانهای و شیوه پیمایش میدانی (ابزار پرسشنامه) بوده است. جامعه آماری، 382 نفر از خانوارهای شهرهای نور، نوشهر، تنکابن، چالوس و رامسر میباشند. بدین منظور، از آزمون آماری تی یکطرفه، روش تصمیمگیری چندمعیاره ایداس و آزمون رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. یافتههای نهایی تحقیق با توجه به نتیجه کلی آزمون تی یکطرفه برای تابآوری کالبدی مبین تابآوری ضعیف شهرهای ساحلی غرب استان مازندران در شرایط پیک سفر و وضعیت مطلوب پیش زمینههای تحقق بازآفرینی شهری در این شهرها است. براساس نتایج تکنیک ایداس از پنج شهر مورد مطالعه سه شهر در گروههای ضعیف یعنی «وضعیت تابآوری پایین و عدم تابآوری» قرار دارند. نتایج این تکنیک همچنین از وضعیت نامساعد بازآفرینی شهری در سه شهر نمونه حکایت دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز بیانگر تأثیر معناداری بازآفرینی شهری در ارتقای تابآوری کالبدی شهرهای ساحلی غرب استان مازندران است. به این ترتیب با توجه به تابآوری کالبدی پایین شهرهای نمونه و همچنین فراهم بودن زمینههای لازم جهت تحقق بازآفرینی شهری در این شهرها، در صورت تأمین هرچه بیشتر پیش زمینههای تحقق بازآفرینی یکپارچه شهری و اجرای پروژههای آن، میتوان ارتقای سطح تابآوری این شهرها را انتظار داشت.
حمیده بیگی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی پهنههای مطلوب بوم گردشگری شفابخش استان گیلان به انجام رسید. بدین منظور در پژوهشی کمی ـ کیفی که بر پایه مطالعات اسنادی و میدانی شکل گرفته است، محقق با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، ارزشگذاری 4 معیار و 18 زیرمعیار شاخصههای محیطی و متغیرهای ادراکی را بنابر نظر 25 نفر از خبرگان گردشگری و ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی پهنههای مطلوب بوم گردشگری شفابخش استان گیلان به انجام رسید. بدین منظور در پژوهشی کمی ـ کیفی که بر پایه مطالعات اسنادی و میدانی شکل گرفته است، محقق با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، ارزشگذاری 4 معیار و 18 زیرمعیار شاخصههای محیطی و متغیرهای ادراکی را بنابر نظر 25 نفر از خبرگان گردشگری و بهداشت و درمان استان گیلان به انجام رساند. با وجود آنکه استان گیلان ازجمله مناطق مطرح و مورد توجـه درزمینة بوم گردشگری است تاکنون از مزیت بوم گردشگری شفابخش آن استفاده نشده است. پژوهش حاضر نخستین مطالعه درزمینة شناسایی و پهنهبندی مناطق مستعد بوم گردشگری شفابخش استان گیلان با هدف تنوعبخشی فرصتها و تمرکز برنامههای توسعه گردشگری است. طبق نتایج به دست آمده، معیار جاذبههای طبیعی با ارزش عددی 632/0 و زیرمعیار امکـان لمس عناصر طبیعت با حواس پنجگانه با ارزش عددی 277/0 مهمترین اولویتهای مطالعاتی پژوهش از منظر خبرگان بودند. بر مبنای نقشه نهائی پهنهبندی مناطق مستعد، 38/13 درصد از مساحت استان گیلان در محدوده خیلی خوب و خوب از منظر توسعه پایدار مقاصد گردشگری شفابخش، اولویتبندی و هدایت منابع عملیاتی متناسب با آن قرار گرفتند.
محیط زیست شهری
مهجبین ردایی؛ اسماعیل صالحی؛ مهشید ردایی
چکیده
هدف مطالعه بررسی قابلیتهای محیط بهعنوان بستر فعالیتهای انسانی، در جهت ارتقای ارتباط انسان با طبیعت و جبران بخشی از تعاملات اجتماعی از دست رفته جاری، در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی است. نوآوری پژوهش تأکید بر اهمیت ادراک عناصر طبیعی در افزایش ایجاد حیات جمعی در پیکره سکونتگاههای شهری است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که مؤلفههای ...
بیشتر
هدف مطالعه بررسی قابلیتهای محیط بهعنوان بستر فعالیتهای انسانی، در جهت ارتقای ارتباط انسان با طبیعت و جبران بخشی از تعاملات اجتماعی از دست رفته جاری، در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی است. نوآوری پژوهش تأکید بر اهمیت ادراک عناصر طبیعی در افزایش ایجاد حیات جمعی در پیکره سکونتگاههای شهری است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که مؤلفههای مؤثر بر حیات جمعی در فضاهایی باز در سه بعد کالبدی، عملکردی، معنایی در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی منطقه یک شهر یزد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهگیری هدفمند و ابزار جمعآوری اطلاعات مبتنی بر 381 پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی و مقدار آلفای کرونباخ 867/.، مشاهده و حضور در فضاهای مطالعاتی بود. مؤلفههای مؤثر بر ادراک طبیعت و عناصر طبیعی بر پایه حس بویایی، بینایی، شنوایی، لامسه، محور حرکتی و تصویر ذهنی واکاوی شد. نتایج بر وجود رابطه مثبت معنادار بین کیفیت فضاهای باز و عمومی، ادراک عناصر طبیعی و قابلیت حیات جمعی مجتمعهای مسکونی حکایت داشت.
آب و هوا شناسی
سادات هاشمی نسب
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 19-36
چکیده
در این پژوهش جهت ارزیابی زیست اقلیم انسانی استان سمنان در هر یک از ماه های سال با بکارگیری روش ترجونگ از پارامترهای اقلیمی میانگین حداقل و حداکثر دما، میانگین حداقل و حداکثر رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و میانگین متوسط سرعت باد 4 ایستگاه سینوپتیک و 14 ایستگاه کلیماتولوژی طی دوره آماری 16 ساله (1389-1373 ه.ش) و جهت تهیه نقشه پهنه ها در ...
بیشتر
در این پژوهش جهت ارزیابی زیست اقلیم انسانی استان سمنان در هر یک از ماه های سال با بکارگیری روش ترجونگ از پارامترهای اقلیمی میانگین حداقل و حداکثر دما، میانگین حداقل و حداکثر رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و میانگین متوسط سرعت باد 4 ایستگاه سینوپتیک و 14 ایستگاه کلیماتولوژی طی دوره آماری 16 ساله (1389-1373 ه.ش) و جهت تهیه نقشه پهنه ها در ماه های مختلف از نرم افزارهای Autocad map وArcmap بر اساس گرادیان ارتفاعی و بافرینگ استفاده شده است. نتیجه این بررسی نشان می دهد، اغلب ایستگاه هایی که در جنوب، شرق و غرب استان واقع شده اند در ماه های فروردین و آبان، ایستگاه های شمالی استان در ماه های اردیبهشت، خرداد، شهریور و مهر در محدوده آسایش می باشند. به علت حاکمیت پدیده های کلان اقلیمی بر جو کشور و به تبع آن بر استان تعدد تیپ های زیست اقلیمی در ماههای سرد کاهش می یابد و از سویی دیگر با شروع ماههای گرم سال و کاهش نقش پدیده های کلان اقلیمی و غلبه عوامل محلی تعداد تیپ ها افزایش می یابد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهره فنی؛ سید محمد رضازاده
دوره 7، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 19-32
چکیده
مشارکت مردم در قالب تشکلهای معنوی، امروزه بهیکی از راهبردهای مهم در توسعه اجتماعات محلی تبدیل شده که به شکل نهادهای مردمی ایمان محور شناخته میشوند. معمولا نهادهای مردمی ایمانی برای ارتقاء حیات معنوی و تامین آخرت انسانها فعالیت میکنند در حالی که مطالعات وسیع مرتبط و نیز پژوهش حاضر نشان میدهد که این نهادها به دلیل ظرفیتهای ...
بیشتر
مشارکت مردم در قالب تشکلهای معنوی، امروزه بهیکی از راهبردهای مهم در توسعه اجتماعات محلی تبدیل شده که به شکل نهادهای مردمی ایمان محور شناخته میشوند. معمولا نهادهای مردمی ایمانی برای ارتقاء حیات معنوی و تامین آخرت انسانها فعالیت میکنند در حالی که مطالعات وسیع مرتبط و نیز پژوهش حاضر نشان میدهد که این نهادها به دلیل ظرفیتهای ایمانی، علاوه بر کارکرد محوری در امور معنوی جوامع، اثربخشی مضاعفی نسبت به دیگر سازمانهای مردم نهاد، در ارائه خدمات اجتماعی- فرهنگی و رفاهی آنها دارند. در این مقاله علاوه بر شناخت انواع نهادهای مذهبی موثر در مدیریت امور شهرها، اهمیت عملکردی این نهادها در حوزه تامین اجتماعی و رفاهی ساکنان اجتماعات کوچک محلهای مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش واکاوی و برجسته سازی نقش این نهادها در مدیریت پایدار خدمات اجتماعی و از این رو، تامین رفاه همگانی در سطح محله بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه اسناد و مدارک کتابخانهای و مصاحبه با مردم و برخی از مدیران این نهادها در منطقهیک شهر تهران است. نتایج تحقیق نشان داد این مراکز مردمی- مذهبی با وجود مشخصههای متنوع، دارای اهداف مشابه و یکسانی هستند. سازمانهای داوطلبانه و به خصوص نهادهای غیردولتی محلهای ایمان محور بهدلیل ماهیت فرهنگی، بیش از سایر سازمانها در ایجاد تحول فرهنگی و توسعه مدیریت پایدار خدمات اجتماعی و رفاهی اجتماعات کوچک محلی تاثیرگذارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین طهماسبی مقدم؛ مهدی زنگنه؛ محمدتقی حیدری؛ محمدتقی ایمانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارکهای درونشهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. بهمنظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روشهای آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویسدهی خدماتی پارکهای شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارکهای درونشهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. بهمنظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روشهای آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویسدهی خدماتی پارکهای شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه پژوهش حاضر را از پژوهش پیشین متمایز میکند بررسی و تحلیل الگوی توزیع فضایی و میزان دسترسی در انواع طبقات پارکهای شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار میباشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که شعاع عملکردی پارکهای شهری در شهر سبزوار، در سطح منطقهای بیانکننده شعاع عملکردی مطلوب در بافتهای مرکزی شهری است که بافاصله گرفتن از مرکز شهر، از مطلوبیت آن کاسته میشود. عدم توزیع مناسب پارکهای درونشهری در سطح ناحیهای در غرب شهر سبزوار باعث کاهش مطلوبیت و عملکرد پارکهای ناحیهای شده و تمرکز بیشازحد این پارکها در شرق شهر باعث افزایش شعاع عملکرد و مطلوبیت در مناطق شرقی شهر سبزوار شده است، در نتیجه از یکسو توزیع و پراکنش نامناسب و ناعادلانه پارکهای درونشهری در سطوح مختلف شهر سبزوار از سوی دیگر عدم تناسب جمعیت و سرانه فضای سبز منجر به تشدید توزیع ناعادلانه پارکها در سطوح مناطق، نواحی و محلات شهری شده زیرا بهعنوان مثل در ناحیه 9 مساحت پارک 175157 مترمربع و جمعیت 7088 نفر است که سرانه آن 24 مترمربع میباشد یعنی به ازای هر یک نفر 24 مترمربع فضای سبز و مازاد فضای سبز وجود دارد.
فائزه اسدیان اردکانی؛ شمس السادات زاهدی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ارتباط علت و معلولی میان عوامل مؤثر بر توسعه اکوتوریسم در شهر یزد به روش توصیفی - تحلیلی اجرا گردید. جامعه آماری شامل خبرگان آشنا با صنعت گردشگری و اکوتوریسم شهر یزد بودند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمعآوری داده از پرسشنامه محققساخته استفاده گردید. پایایی ابزار سنجش 7/0 بهدست ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ارتباط علت و معلولی میان عوامل مؤثر بر توسعه اکوتوریسم در شهر یزد به روش توصیفی - تحلیلی اجرا گردید. جامعه آماری شامل خبرگان آشنا با صنعت گردشگری و اکوتوریسم شهر یزد بودند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمعآوری داده از پرسشنامه محققساخته استفاده گردید. پایایی ابزار سنجش 7/0 بهدست آمد. نوآوری پژوهش تعیین روابط علی بین عوامل مؤثر بر توسعه اکوتوریسم با رویکرد دیماتل فازی در شهر یزد است. نتایج پژوهش نشان داد عوامل تأثیرگذار بر توسعه اکوتوریسم در شهر یزد شامل «مدیریت و برنامهریزی مناسب»، «تربیت و آموزش نیروی انسانی در زمینه اکوتوریسم»، «نظارت مستقیم دولت و نهادهای وابسته بر افراد فعال در حوزه اکوتوریسم»، «وجود کارشناسان مسلط به زبانهای زنده دنیا در کنار جاذبههای توریستی»، «فرهنگسازی توسعه گردشگری و ترویج فرهنگ توریستپذیری به شهروندان (جامعه میزبان)»، «تلاش در جهت افزایش امنیت در منطقه» و «وضع قوانین محیط زیستی بهمنظور تشدید اخذ جرایم و اعمال محدودیتهای بیشتر» میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدیه رضایی؛ محمد حسین علی پور
دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1392، ، صفحه 21-32
چکیده
هدف این پژوهش ساماندهی به بافت قدیمی مرکز شهر رفسنجان و بالا بردن انگیزه اقامت ساکنین با ارتقاء کیفیت فضایی می باشد. در فرآیند توسعه نامتوازن جوامع شهری، بخش وسیعی از بافتهای مرکزی و قدیمی شهری با ناکارآمدی و فرسودگی در بعد کالبدی، شکلی از محیط را ارائه می کند که به جهت ناهمگونی با محیط پیرامون خود، جایگاه افراد مهاجر و کم در آمد شده ...
بیشتر
هدف این پژوهش ساماندهی به بافت قدیمی مرکز شهر رفسنجان و بالا بردن انگیزه اقامت ساکنین با ارتقاء کیفیت فضایی می باشد. در فرآیند توسعه نامتوازن جوامع شهری، بخش وسیعی از بافتهای مرکزی و قدیمی شهری با ناکارآمدی و فرسودگی در بعد کالبدی، شکلی از محیط را ارائه می کند که به جهت ناهمگونی با محیط پیرامون خود، جایگاه افراد مهاجر و کم در آمد شده است. بافت مرکزی شهر رفسنجان از روند تئوری اصالت بخشی تبعیت می کند و دارای ویژگی های نامناسب کالبدی بوده و به لحاظ شاخص های کالبدی در سطح پایین قرار دارد. در این تحقیق سعی شده است، تئوری اصالت بخشی به عنوان چارچوب نظری تحقیق انتخاب گردد، که این تئوری بر اصلاح مسکن به همراه بهبود کیفیت محیط مسکونی تأکید دارد. در این تئوری تنزل کیفیت فیزیکی محلات منجر به خروج سرمایه و گروههای درآمدی بالا از محلات و جایگزینی گروههای کم درآمد می گردد. اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری و با استفاده از روشهای کمی، توصیفی و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارSPSS ، بررسی می کنیم که چه ارتباطی بین پارامترها وجود دارد و شدت و ضعف آنها به چه میزان است. همچنین با استفاده از نرم افزار GIS اطلاعات برداشت شده ی حجم نمونه بر روی موقعیت مکانی آن انعکاس داده شده و نهایتاً تحلیل های مورد این پژوهش از حجم نمونه، بصورت گرافیکی ارائه می گردد. پس از این مرحله جدولSWOT ارائه و سپس بر این اساس به ارائه پیشنهادات پرداخته شده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
غلامرضا امینی نژاد؛ محمد غلامی؛ یاسر زنده بودی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل کاربریهای مزاحم شهری در محدوده خیابان عاشوری با طول حدود 2100 متر، واقع در منطقه یک شهر بوشهر انجام گردید. نوع پژوهش کاربردی – توسعهای میباشد و روش آن توصیفی- تحلیلی و برداشت بهصورت میدانی و چکلیست مشاغل بود. در این پژوهش، ابتدا کلیه اصناف آلاینده و مزاحم تقسیمبندی، سپس نوع آلایندگی و مزاحمتهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل کاربریهای مزاحم شهری در محدوده خیابان عاشوری با طول حدود 2100 متر، واقع در منطقه یک شهر بوشهر انجام گردید. نوع پژوهش کاربردی – توسعهای میباشد و روش آن توصیفی- تحلیلی و برداشت بهصورت میدانی و چکلیست مشاغل بود. در این پژوهش، ابتدا کلیه اصناف آلاینده و مزاحم تقسیمبندی، سپس نوع آلایندگی و مزاحمتهای آن تعیین و سپس ارزیابیهای کمی و کیفی مربوط به آنها انجامشده است. بررسیهای کمی نشان داد که 28 نوع کاربری مزاحم و آلاینده شهری که تعداد آنها بالغ بر 60 واحد فعال یود، در این خیابان وجود دارد. در تحلیل کیفی، با استفاده از نرمافزار Arc GIS، تراکم کاربریهای مزاحم و سپس سازگاری کاربریها و همچنین مطلوبیت آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش، بیانگر آن بود که کاربریها از لحاظ سازگاری، در حد نسبتا سازگار و در ماتریس مطلوبیت شرایط آنها نسبتا نامطلوب میباشد. یافتههای حاصل از این پژوهش بیانگر وضعیت نامناسب کاربریها میباشد. در این محدوده بایستی به توسعه درون بافتی اندیشید و با در نظر داشتن شاخصهای مکانگزینی کاربریها به تفکیک و باز توزیع فضایی- مکانی کاربریها پرداخت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
ملیحه تقی پور؛ علی اکبر حیدری؛ فرزانه نریمانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماعپذیری پارکهای شهری در پارک آزادی شیراز است. شیوه پژوهش ترکیبی شامل روشهای توصیفی، تحلیلی با بهرهگیری از روانشناسی محیط، مطالعات کتابخانهای، مشاهده و برداشت میدانی است. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اجتماعپذیری ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماعپذیری پارکهای شهری در پارک آزادی شیراز است. شیوه پژوهش ترکیبی شامل روشهای توصیفی، تحلیلی با بهرهگیری از روانشناسی محیط، مطالعات کتابخانهای، مشاهده و برداشت میدانی است. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اجتماعپذیری و چندعملکردیبودن و گستردگی قابلیتها میتواند نشان از غنی بودن فضا باشد؛ بهگونهای که فضا با وجود ﻣﻮﺍﻧﻊ و چالشهای موجود، درمجموع کارکرد قابلقبولی را از خود نشان داده و درگذر زمان میتواند عملکردها و نقشهای جدید و متناسب با تغییرات اجتماعی را بپذیرد. همچنین یافتهها نشان میدهد که فعالیتهای اختیاری و اجتماعی بیشتر از فعالیتهای اجباری سبب ارتقای اجتماعپذیری فضا میشوند و در نهایت ﺑﻪ ترسیم مدل الگوی فعالیتی میپردازد که بیشترین تأثیرگذاری را بر اجتماعپذیری دارد.
محمد تقی رهنمایی؛ مهناز کشاورز
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 23-55
چکیده
بنابر آمارهای بین المللی از اوایل هزاره ی جدید، نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. این توسعه ی
شتابان شهرنشینی، دولت ها را برای اداره ی شهرها با چالش های تازه ای روبه رو کرده، به طوری که امروزه مدیریت
عقلائی و کارآمد بر شهرها از مهم ترین مسائل کشورهای جهان شده است.
در ایران نیز وضعیت دور از این امر نیست، به طوری که ساختار دولت ...
بیشتر
بنابر آمارهای بین المللی از اوایل هزاره ی جدید، نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. این توسعه ی
شتابان شهرنشینی، دولت ها را برای اداره ی شهرها با چالش های تازه ای روبه رو کرده، به طوری که امروزه مدیریت
عقلائی و کارآمد بر شهرها از مهم ترین مسائل کشورهای جهان شده است.
در ایران نیز وضعیت دور از این امر نیست، به طوری که ساختار دولت در ایران، زمین هساز تسلط گسترده ی آن بر
تمامی عرص ههای حیات سیاسی و اجتماعی - اقتصادی و حتی فرهنگی جامعه و به تبع آن اداره ی امور شهرها شده
است.
ایران کشوری است که در گذار از سنت به مدرنیزم قرار دارد. این در حالی است که حدود 70 درصد جمعیت
کشور در شهرها ساکنند. در چنین شرایطی جمعیت شهرنشین توقعات جدیدی از دولت دارند، از ای نرو اداره ی
جامعه ی شهری با ابزار و شیوه های سنتی امکان پذیر نیست.
گذار از حکومت شهری به صورت متمرکز و سلسل همراتبی، ویژگی یافته و حرکت به سوی حکمروایی مطلوب،
غیرمتمرکز و مرد مسالار امری اجتناب ناپذیر است. لذا بکارگیری رویکرد حکمروایی خوب و متناسب با بافت فرهنگی،
سیاسی و اقتصادی کشورمان، به عنوان رویکردی که کشور را بیش از پیش در مسیر توسعه ی پایدار هدایت خواهد
کرد، ضرورتی بسیار پیدا کرده است. در این راستا، جهت دس تیابی به توسعه ی منطقه ای و شهری باید، نهادهای
محلی و مردمی را درگیر مسئله کرد و این امر نیازمند ایجاد جوامع مدنی است. مقال هی حاضر دو موضوع را پی گیری
می کند:
اول، معرفی الگوی حکمروایی خوب و متناسب با شرایط زمان؛ دوم. تجزیه و تحلیل ساختار دولت در ایران و رابطه ی
دولت و شهروندان در بستر تاریخی در ایران از ابتدا تا به امروز تا بر این اساس الگوی مناسب را استنتاج و معرفی نماییم.
آب و هوا شناسی
هوشمند عطایی؛ سادات هاشمی نسب
دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 23-32
چکیده
ایران از لحاظ تنوع گردشگری در دنیا جزو پنج کشور برتر محسوب میشود، لذا آگاهی از جاذبهها و توانهای طبیعی بویژه اقلیمی در گسترهی جغرافیایی ایران از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این پژوهش جهت بررسی پتانسیلهای اقلیم توریستی استان سمنان با به کارگیری شاخص (PET) از پارامترهای اقلیمی متوسط دمای خشک، متوسط رطوبت نسبی، متوسط سرعت ...
بیشتر
ایران از لحاظ تنوع گردشگری در دنیا جزو پنج کشور برتر محسوب میشود، لذا آگاهی از جاذبهها و توانهای طبیعی بویژه اقلیمی در گسترهی جغرافیایی ایران از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این پژوهش جهت بررسی پتانسیلهای اقلیم توریستی استان سمنان با به کارگیری شاخص (PET) از پارامترهای اقلیمی متوسط دمای خشک، متوسط رطوبت نسبی، متوسط سرعت باد، متوسط فشار بخار و میزان ابرناکی ایستگاههای سینوپتیک سمنان، گرمسار، شاهرود و بیارجمند طی دوره آماری (2004-1992) استفاده شده است. نتیجه این بررسی نشان میدهد که ماه می همه ایستگاهها و ماه اکتبر، ایستگاههای سمنان، شاهرود و گرمسار، ماه سپتامبر، شاهرود و بیارجمند، ماه آوریل در گرمسار و ماه ژوئن در بیارجمند از ماههایی هستند که دارای بهترین شرایط از نقطه نظر اقلیم آسایش هستند و از اقلیم بسیار مناسبی برای توریسم برخوردارند. همه ایستگاهها، در ماههای جولای و آگوست درجهی متفاوتی از تنش گرمایی اندک تا متوسط حاکم است. همچنین همه ایستگاهها طی ماههای ژانویه، فوریه، مارس و نوامبر از تنش سرمایی بسیار شدید تا متوسط برخوردار هستند.
علی نصیری؛ اسماعیل دانشمندی
دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1390، ، صفحه 23-34
چکیده
محیط های مورفوژنز با توجه به مجموعه عوامل و شرایط محیطی و نقش فرآیند های غالب ژئومورفولوژیکی سیستم های لندفرم ساز را تشکیل داده، که در مکان ها و زمان های مختلف بسیار متنوع و متغیر عمل می کنند. این محیط ها با توجه به شاخص های متغیر مکانی و زمانی نوع خاصی از سیستم های شکل زایی را در چرخه عمل خود پذیرا می شوند. فراوانی، تنوع، اندازه و پیچیدگی ...
بیشتر
محیط های مورفوژنز با توجه به مجموعه عوامل و شرایط محیطی و نقش فرآیند های غالب ژئومورفولوژیکی سیستم های لندفرم ساز را تشکیل داده، که در مکان ها و زمان های مختلف بسیار متنوع و متغیر عمل می کنند. این محیط ها با توجه به شاخص های متغیر مکانی و زمانی نوع خاصی از سیستم های شکل زایی را در چرخه عمل خود پذیرا می شوند. فراوانی، تنوع، اندازه و پیچیدگی لندفرم ها به دوره زمانی فعالیت سیستم های یاد شده بستگی داشته و همچنین متناسب با تداوم و پایداری محیط های مورفوژنز آنهاست. تغییرات دینامیکی محیط های مورفوژنز شرایط و مجموعه ای از فرآیند های جدید شکل زایی را موجب شده و چهره های خاصی از چشم انداز لندفرم ها را بوجود می آورند. با توجه به تغییرات دینامیکی اخیر (خشک شدن دریاچه ارومیه) عمدتا به دلیل کنترل و مهار آب های سطحی و استقرار فرآیند های جدید شکل زایی، این سوال مطرح می شود که لندفرم ها یاد شده در منطقه (نوار ساحلی دریاچه ارومیه) کدامند؟ چه فرآیندهایی آنها را بوجود می آورند؟ موضوع اصلی تحقیق حاضر مطالعه و شناخت و تحلیل لندفرم ها و فرآیند های آنهاست. محیط های شکل زایی بصورت سیستمی بشکل انحصاری عمل نموده و خروجی این سیستمها، لندفرم های بی نظیر خواهد بود. لذا شناخت لندفرم های نمکی و عوامل سازنده آنها و آثار و شواهد آنها در نوار ساحلی دریاچه ارومیه از اهداف این پژوهش می باشد. از روش مشاهدات مستقیم، مطالعات و بررسی های میدانی، تحلیل و توصیف لندفرم ها و فرآیندهای سازنده آنها استفاده شده است. یافته بدست آمده، حاکی از آن است که فرآیندهای شکل زایی هالوکارستی ساحلی در مقیاس ها و الگوهای متنوع زمانی و مکانی با چهره های خاص و بسیار جالب در دو گروه لندفرم های تراکمی و کاوشی ظاهر می شوند. شناخت الگوهای رفتاری و همچنین روند تغییر و تحولات این لندفرمها نشان می دهد که لندفرم های هالوکارستی ناپایدار بوده و دوره تحولات کوتاهی داشته و در طبقه لندفرم های موقت و ناپایدار قرار می گیرند. با توجه به تغییرات محیط ژئومورفولوژیکی دریاچه ارومیه در چند دهه اخیر، مطالعه و بررسی فرآیندهای مورفوژنز و لندفرم های آن اطلاعات ارزشمندی را در خصوص تحولات سیستم های مورفوژنز هالوکارستی ارایه می دهد. این اطلاعات به توسعه و مبانی نظری و کاربردی این شاخه از علم ژئومورفولوژی کمک شایانی می نماید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی حاجی نژاد؛ فاطمه اسلام فرد؛ محمد رضا علیزاده
دوره 3، شماره 5 ، فروردین 1391، ، صفحه 23-34
چکیده
وجود خدمات و امکانات گردشگری ی از پیش نیازهای مهم در برنامهریزی گردشگری و توسعه این بخش به حساب میآید. پژوهش حاضر با هدف سطح بندی و تعیین میزان توسعه یافتگی امکانات گردشگری موجود و خدمات بین راهی در مراکز شهرستانهای استان فارس صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای تعیین شاخصها و اهمیت وزنی از مدل دلفی و برای ...
بیشتر
وجود خدمات و امکانات گردشگری ی از پیش نیازهای مهم در برنامهریزی گردشگری و توسعه این بخش به حساب میآید. پژوهش حاضر با هدف سطح بندی و تعیین میزان توسعه یافتگی امکانات گردشگری موجود و خدمات بین راهی در مراکز شهرستانهای استان فارس صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای تعیین شاخصها و اهمیت وزنی از مدل دلفی و برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدل تاپسیس استفاده شده است در ادامه ماتریسهای IFEو EFE جهت برنامه ریزی راهبردی تدوین شده است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از کتابها، منابع آماری و پیمایش میدانی بهره گرفته شده است. به استناد یافتههای تحقیق، ضریب پراکندگی به دست آمده حکایت از تفاوت و شدت نابرابری در میزان بهرهمندی از زیر ساختهای گردشگری است. به گونهای که شهر شیراز از نظر میزان برخورداری در طیف بسیار خوب قرار داشته و میزان برخورداری شهر لار در طیف متوسط واقع شده است. دو شهرستان مرودشت و فیروز آباد نیز از نظر میزان برخورداری از خدمات، امکانات و زیر ساختهای گردشگری در طیف ضعیف قرار داشته و 17 شهرستان باقی مانده استان نیز در طیف بسیار ضعیف قرار گرفتهاند. همچنین بررسی ماتریس های IFE و EFEنشان میدهد که وضعت گردشگری شهرستان در محافظه کارانه است در این صورت باید جهت برنامه ریزی از استراتژیهای WO که هدفش کاهش نقاط ضعف و افزایش فرصتها می باشد، استفاده نماییم.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رحیم سرور؛ علی عشقی چهاربرج؛ سعیده علوی
دوره 8، شماره 16 ، مهر 1396، ، صفحه 23-36
چکیده
از همپاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهههای اخیر بوده که زمینهساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. چنانچه مهمترین رسالت برنامهریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان «برابری فرصتها» در دسترسـی گروههای مختلف جامعه شهری ...
بیشتر
از همپاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهههای اخیر بوده که زمینهساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. چنانچه مهمترین رسالت برنامهریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان «برابری فرصتها» در دسترسـی گروههای مختلف جامعه شهری به خدمات عمومی و از بین بردن تضاد در تأمین فرصتها میباشد. در این راستا یکی از اساسیترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدمات شـهری است. هدف از مطالعه حاضر تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در بهرهمندی از خدمات عمومی شهری در 16 حوزه شهر اردبیل میباشد که از نظر روش توصیفی– تحلیلی می باشد. در این پژوهش میزان دسـتیابی ساکنین به خدمات عمومی شهری ابتدا با استفاده از مدل ANP وزندهی و سپس با استفاده از مدل تاپسیس و ساو سطحبندی شدند. با توجه به رتبه متفاوت حوزههای شهری اردبیل در مدلهای مختلف، در نهایت نتایج مدلها با استفاده از مدل کاندرست ادغام گردید. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان داد که حوزههای 12 و 11 با کسب رتبه اول از لحاظ میزان برخورداری از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردارند، حوزههای 14، 15، 13و 16، با کسب رتبه دوم در طبقه برخوردار، حوزههای 6 و 10، در طبقه نیمه برخوردار و حوزههای 2،5 ،7 و 9، با کسب رتبه چهارم در طبقه نابرخوردار از خدمات عمومی قرار دارند و حوزههای 3، 4 و 8، در رتبه آخر قرار گرفتهاند. یعنی از نظر برخورداری از خدمات عمومی شهری وضعیت بسیار نامطلوب دارند.