محیط زیست شهری
زینب محسنی‌نیا؛ منوچهر طبیبیان؛ فرح حبیب
چکیده
هدف پژوهش حاضر، تبیین نحوه استفاده از گسترش عملکرد کیفیت برای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در ارتقای مدیریت امنیت اکولوژیک در شهر میباشد. به‌منظور بررسی عملکرد تکنیک مذکور، مجموعه تفریحی دریاچه شهدای خلیج‌فارس تهران، مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد 10 مورد از خواسته‌های مردمی در ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، تبیین نحوه استفاده از گسترش عملکرد کیفیت برای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در ارتقای مدیریت امنیت اکولوژیک در شهر میباشد. به‌منظور بررسی عملکرد تکنیک مذکور، مجموعه تفریحی دریاچه شهدای خلیج‌فارس تهران، مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد 10 مورد از خواسته‌های مردمی در ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی آشکار شد و با پیاده‌سازی تکنیک گسترش عملکرد کیفیت، 15 روش بهینه برای برآورده‌سازی بیشینه خواسته‌های مذکور پیشنهاد گردید. نتایج نشان می‌دهد که می‌توان از گسترش عملکرد کیفیت در شرایط عدم اطمینان در راستای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در فضاهای شهری بهره برد. بر مبنای پیاده‌سازی این تکنیک در نمونه موردی، افزایش تعداد نیمکت‌ها و نصب آلاچیق‌های سقف‌دار برای ایجاد سایه و مکان‌نشستن (3/17) مکانیابی، ساخت و تجهیز ایستگاه حمل‌ونقل عمومی (22/11)، ساماندهی و تجمیع مغازهها و اغذیه‌فروشی‌ها با توجه به نوع فعالیت (64/10)، نصب لامپ‌های خورشیدی برای روشن‌سازی و نورپردازی محیط (27/10)، دارای بالاترین وزن نسبی هستند. این امر، مؤید اهمیت بالای ابعاد کالبدی و بهداشتی در مدیریت امنیت اکولوژیک از دیدگاه نمونه‌های تحقیق است. نوآوری این مطالعه در استفاده از تکنیک گسترش عملکرد کیفیت در تبیین نقش مدیریت شهری در امنیت اکولوژیک شهر میباشد.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
اکبر رحیمی
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 99-110
چکیده
تغییر کاربری اراضی فاکتور کلیدی پیشرفت بشری و توسعه محیط فیزیکی می باشد. مدل های تغییر کاربری اراضی کمک شایانی جهت شناخت و فهم سیستم های پیچیده داشته و اطلاعات با ارزشی از شکل و ماهیت ممکن در آینده کاربری ها را میسر میسازد. در این پژوهش برای ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در تبریز، از تصاویر ماهواره ای سالهای 1368 و 2005 استفاده شده است و ...
بیشتر
تغییر کاربری اراضی فاکتور کلیدی پیشرفت بشری و توسعه محیط فیزیکی می باشد. مدل های تغییر کاربری اراضی کمک شایانی جهت شناخت و فهم سیستم های پیچیده داشته و اطلاعات با ارزشی از شکل و ماهیت ممکن در آینده کاربری ها را میسر میسازد. در این پژوهش برای ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در تبریز، از تصاویر ماهواره ای سالهای 1368 و 2005 استفاده شده است و برای مدلسازی این تغییرات در سال 1410، از پارامترهای موثر در توسعه شهر تبریز و از مدل LTM استفاده گردید. شهر تبریز در دهه های گذشته به شدت با تغییرات اراضی شهری مواجه بوده است که نتایج به دست آمده از بررسی تصاویر ماهواره ای برای سالهای 1368 و 1384 نشانگر تغییرات فزاینده کاربریها مخصوصا کشاورزی و فضاهای سبز به کاربری اراضی ساخته شده می باشد. با ادامه این روند، شهر تبریز با مسائل و مشکلات فراوان در آینده مواجه خواهد شد. بطوریکه نتایج حاصل از مدلسازی توسعه شهر تبریز برای سال 1410 در این پژوهش نشانگر این است که بیش از 90 درصد از محدوده شهر در افق پیش بینی به اراضی ساخته شده اختصاص خواهد یافت و تنها 10 درصد از محدوده شهر به کاربری فضای سبز اختصاص می یابد. پیش بینی توسعه در این تحقیق نشانگر این است که اراضی ساخته شده، 143 درصد افزایش خواهد یافت و اراضی کشاورزی و فضاهای سبز به ترتیب با 11603 و 1919 هکتار کاهش یافته و به ساخت و ساز اختصاص خواهد یافت.
محمد رحیمی؛ محمدرضا یزدانی؛ مسلم اسدی؛ محمد طالب حیدری
دوره 6، شماره 11 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 99-116
چکیده
در این تحقیق، به بررسی ارتباط بین دادههای هواشناختی محلی و منطقهای با غلظت ذرات معلق در ایستگاه سنندج پرداخته شده است. همچنین با استفاده از شاخص ذرات معلق استخراج شده از مدل DREAM و گزارشهای ایستگاه هواشناسی سنندج و نیز دادههای هواشناختی منطقهای (دادههای هواشناسی در خاورمیانه) از طریق بررسی نقشههای سینوپتیک ترازهای ...
بیشتر
در این تحقیق، به بررسی ارتباط بین دادههای هواشناختی محلی و منطقهای با غلظت ذرات معلق در ایستگاه سنندج پرداخته شده است. همچنین با استفاده از شاخص ذرات معلق استخراج شده از مدل DREAM و گزارشهای ایستگاه هواشناسی سنندج و نیز دادههای هواشناختی منطقهای (دادههای هواشناسی در خاورمیانه) از طریق بررسی نقشههای سینوپتیک ترازهای مختلف جوی و تصاویر ماهواره‌ای مودیس، سیستم‌های انتقال گرد و غبار به داخل استان کردستان مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج تحلیل همبستگی میانگین دمای ماهیانه با شاخص ذرات معلق نشان داد که همبستگی مستقیمی بین این دو پارامتر وجود دارد، به طوری که در دوره مطالعه، بیشترین میزان ذرات معلق، مربوط به ماه‌های می تا جولای بوده است. همچنین یک همبستگی معکوس بین میانگین رطوبت نسبی ماهیانه و شاخص ذرات معلق دیده می‌شود. نتایج کلی در این تحقیق، حاکی از ورود منطقه به یک روند خشکی زیست محیطی در سالهای اخیر است. در واقع می‌توان گفت کمبود بارندگی و رطوبت هوا همراه با الگوهای فصلی باد در منطقه خاورمیانه، شرایط آلودگی ذرات معلق را در سنندج، به ویژه در فصلهای گرم سال، ایجاد کردهاند.
عبدالرضا کاظمی‌نیا؛ علی اسماعیلی
چکیده
هدف از تحقیق حاضر، تحلیل مکانی فضای سبز و بهترین مسیر رسیدن به آن در منطقه 1 شهر کرمان میباشد. در همین راستا، با استفاده از ماتریس‌های ارزیابی کیفی چهارگانه مطلوبیت، سازگاری، ظرفیت و وابستگی (روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره) به بررسی نحوه توزیع مکانی کاربری‌های فضای سبز در سطح منطقه یک شهر کرمان پرداخته شد. دادههای تحقیق به ...
بیشتر
هدف از تحقیق حاضر، تحلیل مکانی فضای سبز و بهترین مسیر رسیدن به آن در منطقه 1 شهر کرمان میباشد. در همین راستا، با استفاده از ماتریس‌های ارزیابی کیفی چهارگانه مطلوبیت، سازگاری، ظرفیت و وابستگی (روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره) به بررسی نحوه توزیع مکانی کاربری‌های فضای سبز در سطح منطقه یک شهر کرمان پرداخته شد. دادههای تحقیق به روش اسنادی و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری گردید. هر کدام از معیارهای ماتریس چهارگانه براساس روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس رتبه بندی شده و سپس در محیط سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی مدلسازی و با بکار بردن توابع تحلیلی، نقشه مکانهای مناسب ایجاد فضاهای سبز منطقه مورد نظر تهیه گردید. استفاده از معیارهای ماتریس کیفی چهارگانه و وزن دهی آنها به روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس همراه با طراحی شبکه هندسی راه دسترسی به فضاهای سبز شهری از نوآوری‌های پژوهش حاضر میباشد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد مجموع فضاهای سبز شهری در منطقه یک کرمان 54 هکتار بوده که در مقایسه با وسعت منطقه، ناچیز است. بنابراین در این تحقیق با استفاده از روش ماتریس‌های کیفی چهارگانه، مکانهای بسیار مناسب جهت احداث فضاهای سبز جدید در حدود 106 هکتار برآورد شده است. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که تحلیل فضایی کاربری فضای سبز منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش ماتریس‌های کیفی چهارگانه و روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس بدین‌گونه برآورد گردید: 7/28 درصد مکان بسیار مناسب، 4/53 درصد مکان مناسب و 9/17 درصد مکان نامناسب.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیرکو احمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی شهر سردشت میباشد. روش تحقیق اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بود و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته‌ها با توجه به نظرات استفاده‌کنندگان از فضاهای عمومی و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ver.19.0 و Arc GIS ver.10.1 مورد تجزیه و نحلیل قرار گرفتند. ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی شهر سردشت میباشد. روش تحقیق اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بود و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته‌ها با توجه به نظرات استفاده‌کنندگان از فضاهای عمومی و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ver.19.0 و Arc GIS ver.10.1 مورد تجزیه و نحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد که مبلمان و امکانات ایمنی در حد متوسط و پایین بوده است. همچنین از بین کلیه گویههای مورد مطالعه؛ اجتماعپذیری، فعالیت و کارکرد، زیبایی و آسایش و دسترسیپذیری به ترتیب محلههای گردهسور با (73/0)، سوی بردهقوچ (62/0)، گردهسور (81/0) و گردهسور و سهراه مارغان (100/0) برخورداری، دارای بیشترین محرومیت و محلههای سرچاوه (98/0)، سرچاوه (93/0)، فرهنگیان (96/0) و آشان با (100/0) برخورداری، دارای بیشترین میزان توسعه میباشند. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان می‌دهد که محدودیت حضور زنان در فضاهای عمومی با ضریب 163/0- و آلودگیهای محیطی با ضریب 361/0- دارای رابطه منفی و معکوس و شاخص‌های مربوط به امکانات فضاها، مسئولیتپذیری، حس تعلق، مشارکت، امنیت و تعامل اجتماعی دارای ضریب همبستگی مستقیم و مثبت میباشند.
نظام سکونتگاهی و مسکن
اتنا عسگری؛ بهاره میرزاخانی
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 101-112
چکیده
توسعه روزافزون مناطق شهری و افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت در آنها، باعث تولید انواع زباله‌های شهری شده است. امروزه چگونگی دفع و معدوم‌سازی این زباله‌ها، به یکی از دغدغه‌های محیط زیست شهری و توسعه پایدار تبدیل گردیده است. از طرف دیگر، مشکل یافتن یک محل دفن مناسب به علت وجود عوامل و پارامترهای متعدد دخیل در این امر، همواره از جمله مسایل ...
بیشتر
توسعه روزافزون مناطق شهری و افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت در آنها، باعث تولید انواع زباله‌های شهری شده است. امروزه چگونگی دفع و معدوم‌سازی این زباله‌ها، به یکی از دغدغه‌های محیط زیست شهری و توسعه پایدار تبدیل گردیده است. از طرف دیگر، مشکل یافتن یک محل دفن مناسب به علت وجود عوامل و پارامترهای متعدد دخیل در این امر، همواره از جمله مسایل پیچیده، پر‌هزینه و وقت‌گیر بوده است . این تحقیق با هدف تعیین مکان مناسب دفن پسماند شهری شهر محلات با استفاده از قابلیت های ابزار GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اجرا شده است.در این مطالعه، شاخص های مختلف از قبیل فاصله از آبراهه، فاصله ازگسل، درصد شیب، نوع کاربری زمین و فاصله از راه اصلی که در مکانیابی دفن زباله مفید می-باشند، در محدوده شهرستان محلات در نظر گرفته شد. سپس جهت مقایسه زوجی معیارها و پارامترهای مربوط از دانش 100 نفر از کارشناسان در حوزه های مختلف؛ اعم از سازمان های محیط زیست، فرمانداری، منابع طبیعی و شهرداری شهرستان محلات در قالب پرسشنامه استفاده گردید. بعد از محاسبه و اعمال وزن های نهایی برروی هریک از لایه‌ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، مدل سازی به صورت فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفت. در نهایت پهنه های مناسب دفن زباله شهر محلات بر اساس قابلیت استقرار مکان در قالب 5 طبقه از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب شناسایی و با مشاهدات میدانی تطبیق داده شد و جهت جنوب شرقی شهر محلات مناسب ترین پهنه جهت دفن پسماندهای شهری برآورد شد.
محمد حسین رامشت؛ عبدالمجید احمدی؛ هایده آرا
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 127-145
چکیده
با ورود به نیم هدوم قرن بیستم، تحول بزرگی در دانش ژئومورفولوژی به وقوع پیوست که این تحول عظیم،
چیزی غیر از بهکارگیری نظریه سیستمی در زمینه های مختلف این دانش نبود و این امر باعث شد تا
ژئومورفولوژی با به کارگیری این دستگاه معرف تشناسی در حل و تشریح پدیده های طبیعی، بیش ازپیش بر
جنبه های کاربردی خود بیفزاید. ژئومورفولوژیست ها بویژه ...
بیشتر
با ورود به نیم هدوم قرن بیستم، تحول بزرگی در دانش ژئومورفولوژی به وقوع پیوست که این تحول عظیم،
چیزی غیر از بهکارگیری نظریه سیستمی در زمینه های مختلف این دانش نبود و این امر باعث شد تا
ژئومورفولوژی با به کارگیری این دستگاه معرف تشناسی در حل و تشریح پدیده های طبیعی، بیش ازپیش بر
جنبه های کاربردی خود بیفزاید. ژئومورفولوژیست ها بویژه در ایران برای تحلیل مسائل خود به همان
روش های قدیمی توسل می جویند و اگر در به کارگیری نظریه سیستمی، نیز کاری صورت گرفته باشد،
بیش تر به تبیین این نگرش و چارچوب فکری آن توجه شده تا جنبه کاربردی و عملی آن برای تحلیل
پدیده ها و حل مشکلات. به همین علت، نگاه سیستمی به حوضه های آبریز به عنوان یک سیستم فرایند –
واکنش که قادر به تبادل جریانی از انرژی، ماده و اطلاعات است و بررسی و تحلیل اجزای تشکیل دهنده
این سیستم، از جمله اهداف این مقاله است.
امروزه در جغرافیا و بویژه در ژئومورفولوژی و با توجه به ماهیت آن، نیاز به تجدیدنظر در روش و
متدولوژی داریم؛ زیرا دیگر ژئومورفولوژی تنها تشریح هندسی پدیده ها و تنها ماده و انرژی نیست، بلکه
پدیده هایی که فراتر از ماده حرکت می کنند و ما به آنها اطلاعات می گوییم را نیز دربرمی گیرد. این تحول
13 ). داده های موردنیاز در این تحقیق، از : است که سبب کاربردی شدن این دانش م یشود (رامشت، 1380
طریق روش اسنادی و بررسی های کتابخان های (بررسی مقالات و کتب داخلی و خارجی) و جستجوهای
اینترنتی به دست آمده است و در نهایت نتایج به دست آمده را در یکی از حوضه های آبریز مطرح کشور
به کار گرفته و در این زمینه از داد هها و آمار اقلیمی و هیدرولوژیکی در دسترس در رابطه با حوضه مورد
مطالعه نیز استفاده شده است.
عطا غفاری گیلانده؛ وحید صفریان زنگیر
چکیده
در پژوهش حاضر بر پایه دادههای تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر بر پایه دادههای تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، آب معادل برف و تغییرات سفره آب‌های زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه پرداخته شد. براساس نتایج به دست آمده بیشترین مساحت سطحی بارش برف با مقدار 01/9496 کیلومتر مربع در سال 2005 و کم‌ترین آن با مقدار 21/2906 کیلومتر مربع در سال 2010 اتفاق افتاده است، این درحالی است که بیشترین مقدار عمق برف با مقدار 07/0 متر در سال 2008 و بیشترین آب معادل برف با مقدار 10 کیلوگرم بر متر مربع در سال 2008 به دست آمد که مبین همبستگی بالای عمق برف با آب معادل از برف است. نتایج بررسی سفره آب‌های زیرزمینی براساس سه مدل CSR، GFZ و JPL نشان داد که بیشترین حجم سطح سفره آب‌های زیرزمینی با مقدار 5/12 سانتی‌متر، در سال 2005 و کم‌ترین آن با مقدار 5/27- سانتی‌متر، در سال 2017 قرار دارد. یافته‌های تحقیق، نشان‌دهنده مقدار کاهشی روند سفره آب‌های زیرزمینی در ارتباط با مقدار کاهش بارش برف در منطقه مورد مطالعه است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدحسن یزدانی؛ سحر حسن پور
چکیده
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربری‌هایش نیست و یکی از اهداف هر برنامه‌ریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربری‌های مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربری‌های زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل می‌شود. ...
بیشتر
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربری‌هایش نیست و یکی از اهداف هر برنامه‌ریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربری‌های مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربری‌های زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل می‌شود. شیوۀ گردآوری داده‌ها، کتابخانهای- اسنادی میباشد. برای بررسی تمرکز، تراکم، فشردگی، ترکیب، پیوستگی، پراکندگی، جهت و مرکزیت و خود همبستگی فضایی از شاخص‌های فشردگی، تمرکز هیرشمن- هرفیندال، گسستگی، تنوع سیمپسون، آنتروپی و روشهای تراکم زمین شاخته شده، تحلیل نزدیکترین همسایه، جهت توزیع و رگرسیون وزنی جغرافیایی در نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافته‌های حاصل از محاسبات نشان داد که سرانۀ موجود کاربریها به میزان 12 مترمربع از سرانۀ استاندارد بیشتر است. ناحیۀ 2 دارای بیشترین تراکم و فشردگی است؛ در حالی‌که ناحیۀ 3 کم‌ترین تراکم و بیشترین پراکندگی را دارد. با وجود این، ناحیۀ 3 از ترکیب، تنوع، تمرکز و پیوستگی بیشتری از کاربریها در مقایسه با سایر نواحی برخوردار است. توزیع 46 درصد از کاربریها به-صورت بسیار خوشهای بوده است. جهت‌گیری کاربریها در مرکز منطقه مطلوب بوده و این جهت‌گیری موجب جذب جمعیت در مرکز منطقه شده است. نتیجه این که نواحی منطقۀ سه شهر اهواز در شاخص‌های توزیع کاربری‌های زمین در سطوح متفاوتی قرار دارند و از این نظر نیازمند ایجاد طرح ساماندهی کاربری اراضی محلی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسداله دیوسالار؛ پری شکری فیروزجاه؛ سجاد فردوسی
دوره 2، شماره 4 ، مهر 1390، ، صفحه 0-0
چکیده
چکیده در اکثر شهرهایمان به دلایل مختلف اقدام به دیواره چینی و بتن ریزی بستر رودخانه ها می نمایند و در مراحل بعد به دلیل بی توجهی و عدم مدیریت صحیح، اینگونه فضاها به زباله دانی شهر تبدیل شده و به عنوان فضایی متروکه مشکلات فراوانی را برای شهر به ارمغان می آورد. این در حالی است که امروزه برخورد با اینگونه فضاها در کشورهای دیگر به گونه ای ...
بیشتر
چکیده در اکثر شهرهایمان به دلایل مختلف اقدام به دیواره چینی و بتن ریزی بستر رودخانه ها می نمایند و در مراحل بعد به دلیل بی توجهی و عدم مدیریت صحیح، اینگونه فضاها به زباله دانی شهر تبدیل شده و به عنوان فضایی متروکه مشکلات فراوانی را برای شهر به ارمغان می آورد. این در حالی است که امروزه برخورد با اینگونه فضاها در کشورهای دیگر به گونه ای بالعکس در مقایسه با ایران انجام می گیرد. به طوریکه در اکثر جوامع خارجی به منظور ساماندهی و باز زنده سازی مسیل ها و رودخانه های شهری، عمدتا به تخریب دیواره ها و بستر بتنی رودخانه ها که در گذشته انجام گردیده، و سعی بر این دارند تا وضعیت رودخانه را از حالت کانال بودن به شکل طبیعی و اولیه آن برگردانند. در این راستا پژوهش حاضر به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی مقایسه ای نحوه باز زنده سازی مسیل ها و رودخانه های شهری در ایران با تجارب جهانی موفق در این حوزه، می پردازد تا بتوان با شناخت کامل تر از ویژگی های این فضاها و همچنین نحوه باز زنده سازی آن ها، نقشی دیگر را نیز به آن ها واگذار نموده و استفاده بهینه ای از آن ها برد. نتایج این پژوهش ارائه راهبردها و سیاست هایی است تا با اعمال برنامه ریزی صحیح بتوان به وضعیت آشفته مسیل ها و رودخانه های شهری، صورتی دلپذیر و زیبا داد و این فضاها را به کریدوری سبز تبدیل نمود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نینا الوندی پور؛ هاشم داداش پور
چکیده
در این مقاله کوشش شده است با استفاده از طرح پژوهش ترکیبی و راهبرد پژوهشی فراروش به ارزیابی و آسیب‌شناسی وضعیت مؤلفه‌هـای روش‌شناسـی پژوهش‌های انجام شده و تلفیق تفسیری نتایج آنها پرداخته شود. جامعه مورد مطالعه ۴۴ مقاله علمی- پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بـازة زمـانی سالهای ۱۳94-۱۳83، بودند که به‌صورت جداگانه کدگذاری، ...
بیشتر
در این مقاله کوشش شده است با استفاده از طرح پژوهش ترکیبی و راهبرد پژوهشی فراروش به ارزیابی و آسیب‌شناسی وضعیت مؤلفه‌هـای روش‌شناسـی پژوهش‌های انجام شده و تلفیق تفسیری نتایج آنها پرداخته شود. جامعه مورد مطالعه ۴۴ مقاله علمی- پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بـازة زمـانی سالهای ۱۳94-۱۳83، بودند که به‌صورت جداگانه کدگذاری، تجزیه و تحلیل شدهاند. فراروش مطالعات منتخب حاکی از وجود ابهامات روششناسی، پایین بودن کیفیت اغلب مطالعات و اخذ نتایج بدیهی از انجام پژوهش است. طبق یافته‌های تحقیق، جریان اصلی مطالعاتی در این حوزه را مقالههای کمی با راهبرد پیمایشی، روشهای شاخصساز و با بهرهگیری از تحلیلهای توصیفی آمار پایه و تحلیل همبستگی تشکیل دادهاند.
جغرافیای سیاسی
یوسف زین¬العابدین؛ زهرا شیرزاد؛ نسیبه جوکار
دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 71-80
چکیده
گرچه کشورهای حوزه خلیج‌فارس بر روی یک فلاتقاره واقع شدهاند و از جنبههای متعددی دارای اشتراک هستند؛ اما، هرگز نتوانستهاند در این حوزه از یک الگوی اعتمادسازی برخوردار شوند. در این میان کشور جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از قدمت و توانمندی ژئوپولیتیک واقع در شمال حوزه خلیج‌فارس به دلیل حضور قدرتهای فرامنطقهای در ...
بیشتر
گرچه کشورهای حوزه خلیج‌فارس بر روی یک فلاتقاره واقع شدهاند و از جنبههای متعددی دارای اشتراک هستند؛ اما، هرگز نتوانستهاند در این حوزه از یک الگوی اعتمادسازی برخوردار شوند. در این میان کشور جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از قدمت و توانمندی ژئوپولیتیک واقع در شمال حوزه خلیج‌فارس به دلیل حضور قدرتهای فرامنطقهای در خلیج‌فارس همواره از لحاظ نقشآفرینی با موانعی مواجه بوده است. لذا، در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی سعی بر آن است که به عوامل تأثیرگذار بر روابط ژئوپولیتیک ایران و کشورهای حوزه خلیج‌فارس پرداخته شود. به نظر میرسد که کشورهای حوزه خلیج‌فارس دارای اختلافهایی هستند که هرگز این اختلافها حلنشده و به صورت آتش زیر خاکستر مانده است. با حضور قدرتهای فرامنطقهای بهخصوص ایالات متحدآمریکا در حوزه خلیج‌فارس اختلافات مذکور تشدید شده است بنابراین، استراتژی ایران و کشورهای این حوزه در خلیج‌فارس متفاوت بوده و بعضی از این استراتژیها موجب تضاد میان ایران و کشورهای خلیج‌فارس شده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یاسر حاتمی؛ کیانوش ذاکر حقیقی؛ هادی رضایی راد
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 75-90
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تاثیرگذاری ویژگی‌های محیطی و ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی محورهای عملکردی بر الگوی سفری شهروندان در منطقه یک شهر همدان اجرا گردید. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _ تحلیلی است. حجم نمونه برای سه محور عملکردی(شریعتی, میرزاده عشقی, سعیدیه) در منطقه یک شهر همدان با استفاده از فرمول کوکران، به ترتیب ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تاثیرگذاری ویژگی‌های محیطی و ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی محورهای عملکردی بر الگوی سفری شهروندان در منطقه یک شهر همدان اجرا گردید. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _ تحلیلی است. حجم نمونه برای سه محور عملکردی(شریعتی, میرزاده عشقی, سعیدیه) در منطقه یک شهر همدان با استفاده از فرمول کوکران، به ترتیب برابر با ( 225و 290و 265 )تعیین گردید. روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید نتایج پژوهش نشان داد که جدا از خصوصیات و ویژگی‌های محیطی محورها و کریدورهای عملکردی در ساختار فضایی شهر، عواملی پنهانی چون ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی محورهای عملکردی در شکلگیری الگوهای جابجایی نقش تعیین کنندهای دارند. طبق یافته‌های تحقیق تاثیرگذاری ویژگی‌های محیطی بر الگوی سفری شهروندان در این محورها بیش از تاثیرگذاری ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی است. در نتیجه با توجه به این عملکرد و الگوی سفری مرتبط ( حمل و نقل عمومی) و نیز ویژگی‌های محیطی تاثیرگذار ( مسافت سفر _ طول سفر) می‌توان به ارائه یک سیستم حمل و نقل عمومی در این محورها و گسترش آن در سایر محورها پرداخت.
محمد غلامی؛ موسی رستگار؛ معصومه مقدم
دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1390، ، صفحه 83-92
چکیده
امروزه مسائل مربوط به حمل ونقل در شهرها به یکی از چالش¬های عمده دولت¬ها در عرصه سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. به منظور انجام سفرهای پایدار شهری، ابزارهای اساسی یکپارچه مورد نیاز است. اجرای سیاست¬هایی همچون ادغام برنامه حمل ونقل با کاربری زمین، مدیریت بر سفر وسایل نقلیه شخصی، استفاده بهینه از حمل و نقل عمومی، ارتقای پیاده روی ...
بیشتر
امروزه مسائل مربوط به حمل ونقل در شهرها به یکی از چالش¬های عمده دولت¬ها در عرصه سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. به منظور انجام سفرهای پایدار شهری، ابزارهای اساسی یکپارچه مورد نیاز است. اجرای سیاست¬هایی همچون ادغام برنامه حمل ونقل با کاربری زمین، مدیریت بر سفر وسایل نقلیه شخصی، استفاده بهینه از حمل و نقل عمومی، ارتقای پیاده روی و دوچرخه سواری در سطح نواحی شهری از جمله این برنامه ها است. آنچه در این پژوهش مورد تأکید قرار گرفته سیاست ادغام برنامه¬ریزی حمل¬و¬نقل با کاربری زمین، تحلیل نحوه توزیع و پراکنش کاربری¬های جاذب سفر در سطح شهر و تأثیرات پراکنش این کاربری¬ها در سیستم حمل و نقل درون¬شهری می¬باشد. به منظور نشان دادن ارتباط متقابل کاربری اراضی و حمل¬ونقل، شهر زنجان به¬عنوان نمونه موردی انتخاب و نحوه پراکنش کاربری¬های ورزشی و تفریحی با استفاده از دیدگاه سیستمی و روش تحلیلی و میدانی در مدل تحلیل شبکه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشانگر آن است که عدم استقرار مناسب کاربری¬های ورزشی وتفریحی در سطح شهر، روزانه 1006.4 سفر اضافی در سطح محله، 1017.3 سفر اضافی در رده ناحیه و 747.8 سفر اضافی در رده منطقه بر سیستم حمل و نقل شهری زنجان تحمیل می¬گردد. لازم به ذکر است که این مقاله با دیدگاه سیستمی و با استفاده از روش تحلیلی و میدانی انجام گرفته است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
امین فرجی؛ آزاده عظیمی
دوره 8، شماره 16 ، مهر 1396، ، صفحه 89-100
چکیده
هدف از مقاله حاضر بررسی و مطالعه رضایتمندی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر بجنورد میباشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نوع هدف، کاربردی میباشد. برای تحلیل متغیرهای تحقیق از روشهای تحلیل آماری شامل آمار توصیفی، تحلیل عاملی و رگرسیون گام به گام استفاده گردید و روش گردآوری دادههای تحقیق میدانی است. شاخص‌های تحقیق ...
بیشتر
هدف از مقاله حاضر بررسی و مطالعه رضایتمندی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر بجنورد میباشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نوع هدف، کاربردی میباشد. برای تحلیل متغیرهای تحقیق از روشهای تحلیل آماری شامل آمار توصیفی، تحلیل عاملی و رگرسیون گام به گام استفاده گردید و روش گردآوری دادههای تحقیق میدانی است. شاخص‌های تحقیق شامل محیط کالبدی، محیط اقتصادی و محیط اجتماعی است. مؤلفه محیط کالبدی (دسترسی به بانکها، داروخانهها، مغازهها و سایر امکانات) بیشترین و مؤلفه پس‌انداز شاخص محیط اقتصادی کم‌ترین میزان رضایتمندی را نشان می‌دهد. از مجموع 26 گویه، 6 عامل با استفاده از روش تحلیل عاملی استخراج شد. این عوامل شامل بهداشت محیط، زبیاشناسی محیط، توزیع خدمات عمومی، رفاه اقتصادی، همبستگی اجتماعی و خرسندی می‌شود. بر اساس نتایج تحقیق تنها شاخص دسترسی به بانکها، داروخانهها، مغازهها و سایر امکانات با میانگین 6/3 بالاترین میزان رضایتمندی ساکنین از محیط کالبدی، شاخص وضعیت تغذیه با 2/3 از محیط اقتصادی و شاخص اعتماد به همسایه با 1/3 از محیط اجتماعی بیشترین میزان رضایتمندی را از محیط‌های 3 گانه نشان دادند. براساس نتایج مطالعه حاضر می‌توان گفت، بخش قابل توجهی از ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی از کیفیت زندگی خود در ارتباط با استانداردهای محیط‌های 3 گانه رضایت کمی دارند.
محیط زیست شهری
وحید صفریان زنگیر؛ بتول زینالی؛ لیلا جعفرزاده علی آباد
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تحلیل شرایط سینوپتیکی وقوع بارش‌های منجر به سیلاب شهرستان خلخال در استان اردبیل، دادههای آماری بارش 30 ساله مربوط به 1366 تا 1395 را مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین بارش در تاریخ 18/09/1370 رخ داده است. نقشههای جوی سینوپتکی این بازه زمانی در تراز 500 میلی‌بار شامل نقشه فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت و جهت باد، ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف تحلیل شرایط سینوپتیکی وقوع بارش‌های منجر به سیلاب شهرستان خلخال در استان اردبیل، دادههای آماری بارش 30 ساله مربوط به 1366 تا 1395 را مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین بارش در تاریخ 18/09/1370 رخ داده است. نقشههای جوی سینوپتکی این بازه زمانی در تراز 500 میلی‌بار شامل نقشه فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت و جهت باد، رطوبت، دما، آب قابل بارش در سطح زمین و بلوکینک (امگا)، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای از پایگاه دادههایNCEP/NCA وابسته به سازمان ملی اقیانوس‌شناسی ایالات‌متحده، تهیه‌شده است. روش تحقیق رویکرد محیطی به گردشی انجام شده است. نتایج نشان داد که علاوه بر شرایط جوی و زمینی مؤثر در ایجاد بارش سنگین در تاریخ مذکور، وضعیت داخلی همراه با الگوی خارجی مثل دریاهای اطراف و مجاور ایران مثل دریای سیاه و مدیترانه تأثیر داشته است. مقدار بارش ماهیانه ایستگاه خلخال به‌عنوان منطقهای که در جنوب استان اردبیل و جنوب غربی دریای خزر، در سه ماه فصل بهار دارای بارش بیشتر میباشد. در ماه‌های اسفند (8/1321)، فروردین (7/1716) و اردیبهشت (5/1448) میلی‌متر بود. بیشترین مخاطرات طبیعی جوی متأثر از بارش‌های سنگین و سیلاب در خلخال خسارات داخل شهری، روستای، حاشیه رودخانه‌ها و کشاورزی، در ماه‌های مذکور صورت گرفته است. The present study with aims of analyzing the synoptic conditions of rainfall occurring in the Khalkhal cit
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رستم صابری فر
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 93-102
چکیده
در سایه فقدان قوانین و مقررات شهرسازی مناسب و به هنگام، شهرها به گسترش خود بر روی بسترهای طبیعی مخاطره آمیز ادامه می دهند. این شرایط ضمن آن که فراوانی این مخاطرات را بیشتر می کند، به دلیل تراکم جمعیت شهرها، میزان تلفات انسانی را نیز به بالاترین مقدار ممکن افزایش می دهند. هدف اصلی مقاله توجه به وضعیت رشد فیزیکی شهر بیرجند و چگونگی پیشروی ...
بیشتر
در سایه فقدان قوانین و مقررات شهرسازی مناسب و به هنگام، شهرها به گسترش خود بر روی بسترهای طبیعی مخاطره آمیز ادامه می دهند. این شرایط ضمن آن که فراوانی این مخاطرات را بیشتر می کند، به دلیل تراکم جمعیت شهرها، میزان تلفات انسانی را نیز به بالاترین مقدار ممکن افزایش می دهند. هدف اصلی مقاله توجه به وضعیت رشد فیزیکی شهر بیرجند و چگونگی پیشروی این شهر به سوی مناطق پر خطر است. برای پیگیری دقیق و علمی این روند، مطالعه حاضر با شیوه توصیفی و تحلیل به انجام رسیده است. داده های مورد نیاز از طریق اسناد و مدارک موجود و بررسی های میدانی گردآوردی شده است. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارهای آماری و ابزارهای تحلیلی و فنی(از جمله مدلهای آنتروپی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که با ارتقای این شهر به مرکز استان، نه تنها توسعه فیزیکی شهر تشدید شده است، بلکه تراکم ساخت و سازه‌‌ای شهری افزایش داشته است و این تراکم بدون توجه به عوامل خطرساز و پهنه های خطرناک به انجام رسیده است. به همین دلیل، دخالت هدفمند و قانونی برای هدایت ساخت و سازها و تدوین راهکارهای اجرایی برای به حداقل رساندن خسارات و تلفات، ضروری به نظر می رسد.
احمد پوراحمد؛ مهدی قرخلو؛ علیرضا دربان آستانه؛ شیوا پورقربان
دوره 7، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 95-113
چکیده
امروزه دانشگاه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین ابزار توسعه کشور به حساب می‌آیند و نقش کلیدی و تأثیرگذار دانشگاه در ابعاد علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روز به روز آشکارتر می‌گردد. افزایش سطح علم و دانش در جامعه باعث بهبود وضعیت معیشت، کاهش مهاجرت، توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی می‌شود. هدف این پژوهش، تحلیل ظرفیت‌های گردشگری جزیره ...
بیشتر
امروزه دانشگاه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین ابزار توسعه کشور به حساب می‌آیند و نقش کلیدی و تأثیرگذار دانشگاه در ابعاد علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روز به روز آشکارتر می‌گردد. افزایش سطح علم و دانش در جامعه باعث بهبود وضعیت معیشت، کاهش مهاجرت، توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی می‌شود. هدف این پژوهش، تحلیل ظرفیت‌های گردشگری جزیره هرمز با تاکید بر کاربری دانشگاهی و بررسی نقش آن در توسعه گردشگری و رونق اقتصادی و اجتماعی جزیره هرمز میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تحقیق از نظر هدف، کاربردی میباشد که با استفاده از مطالعات کتابخانهای و مطالعات میدانی ( مصاحبه و پرسشنامه) انجام گرفته و نتایج حاصل از آن با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون کای اسکوئر تک نمونه‌ای محاسبه شده است و از تحلیل SWOT برای شناسایی قوت‌ها و ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها استفاده شده است .نتایج به دست آمده نشان می‌دهد وجود دانشگاه بر توسعه اقتصادی و اجتماعی جزیره هرمز تأثیرگذار است و توسعه اراضی کاربری دانشگاهی تأثیر زیاد در توسعه گردشگری منطقه دارد. در پایان پژوهش راهکارهایی به منظور پایدار کردن توسعه گردشگری و منافع اجتماعی و اقتصادی حاصل از توسعه دانشگاه برای مردم بومی جزیره هرمز ارائه شده است.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
حاجی کریمی؛ فتح الله نادری؛ لیلا نیک سرشت
دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1392، ، صفحه 97-106
چکیده
مدیریت منابع آب بویژه آب های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور شده است. در این تحقیق نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت مهران در استان ایلام طی دوره آماری 13 سال (از سال¬ آبی 77-76 تا 89-88) با استفاده از هیدروگراف ...
بیشتر
مدیریت منابع آب بویژه آب های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور شده است. در این تحقیق نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت مهران در استان ایلام طی دوره آماری 13 سال (از سال¬ آبی 77-76 تا 89-88) با استفاده از هیدروگراف واحد مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین حجم ذخیره آبخوان، میزان تخلیه و بهره برداری از این آبخوان آبرفتی تعیین گردید. برای انجام این تحقیق از گزارشات هواشناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی و همچنین داده ها و اطلاعات مربوط به چاههای بهره برداری و پیزومتری و بازدید صحرایی استفاده شد. بعد از تهیه داده ها و اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی اقدام به تهیه نقشه های عمق آب، ضخامت آبخوان، تراز آب و تغییرات تراز گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در دوره آماری مذکور میزان افت تراز آب زیرزمینی از خیز تراز آن بیشتر بوده و تراز آب زیرزمینی83/10 متر افت داشته است که میزان متوسط افت سالانه دشت مهران حدود 77/0 متر بوده است. همچنین حجم ذخیره آبخوان و میزان بهره برداری از آن به ترتیب 577 و 44 میلیون متر مکعب برآورد گردید.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
رضا ویسی؛ سید علی حسینی؛ دلاور معصومی؛ مریم محمدی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 97-109
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع فضایی وتعیین مکانهای بهینه جهت احداث مجتمع‌های آب درمانی شهر سرعین و با مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته است. بی‌شک توجه به نحوۀ توزیع فضایی این مجتمع‌ها و رعایت معیارها و استانداردهای مکانیابی در جانمایی آنها می‌تواند شهر سرعین را به یکی از قطب‌های مهم توریستی تبدیل نموده و رضایت خاطر گردشگران ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع فضایی وتعیین مکانهای بهینه جهت احداث مجتمع‌های آب درمانی شهر سرعین و با مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته است. بی‌شک توجه به نحوۀ توزیع فضایی این مجتمع‌ها و رعایت معیارها و استانداردهای مکانیابی در جانمایی آنها می‌تواند شهر سرعین را به یکی از قطب‌های مهم توریستی تبدیل نموده و رضایت خاطر گردشگران را جلب نماید. در این پژوهش برای رسیدن به هدف مذکور، از معیارهای مانند، کاربری‌های سازگار با مجتمع‌های آب درمانی، دسترسی به معابر شهری، نزدیکی به مراکز مسکونی و فاصله مناسب از مراکز صنعتی و کارگاهی و ارتفاع و شیب استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاصل از خروجی مدل (AHP) نشان می‌دهد که بیشترین اراضی مناسب جهت احداث مجتمع‌های آب درمانی، خارج از بافت مسکونی و در ضلع جنوب و جنوب شرق شهر قرار دارد. همچنین مشخص شد که از محدوده 7/1111 هکتاری مورد بررسی قرار گرفته، 154 هکتار جزء اراضی خوب و خیلی‌خوب، 7/176 هکتار جزء اراضی متوسط و 1/781 هکتار شامل اراضی ضعیف و خیلی ضعیف جهت احداث مجتمع‌های آب درمانی است، و در نهایت با توجه به نقشه نهایی ارزش‌گذاری اراضی، 3 پهنه که هم در طبقه اراضی خیلی‌خوب و خوب بوده و هم جزء اراضی بایر بوده و نیز با رعایت حریم مناسب از مراکزآب‌درمانی فعلی، جهت احداث مجتمع‌های آب‌درمانی پیشنهاد گردید. این سه پهنه پیشنهادی می توانند به عنوان زونهای تفریحی ورزشی، گردشگری و درمانی و به صورت مختلط مورد بهره برداری قرار گیرند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سعید امانپور؛ سعید ملکی؛ نبی الله حسینی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 99-112
چکیده
هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر توزیع خدمات شهری در کلان‌شهر اهواز از منظر عدالت فضایی میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روشهای توصیفی– تحلیلی است و در گردآوری داده‌ها از شیوه‌کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده است. مناطق هفت‌گانه اهواز به عنوان واحدهای جغرافیایی در سنجش «عدالت فضایی» و 15 شاخص ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر توزیع خدمات شهری در کلان‌شهر اهواز از منظر عدالت فضایی میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روشهای توصیفی– تحلیلی است و در گردآوری داده‌ها از شیوه‌کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده است. مناطق هفت‌گانه اهواز به عنوان واحدهای جغرافیایی در سنجش «عدالت فضایی» و 15 شاخص تعیینکننده خدمات عمومی برای نیل به این هدف انتخاب شدهاند. سپس با استفاده از نظرات کارشناسان اقدام به میزان اهمیت ، شاخصها در محیط فازی شد. برای تحلیل و رتبه‌بندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی از مدلهایی چون ویکور، الکتر و توسعه انسانی (HDI) و برای رسیدن به یک نتایج واحد از تحلیل داده‌ها در مدلهای مختلف، از تکنیک تلفیقی کاندرست استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نشان می‌دهد که مناطق4 ، 3 و2 به عنوان برخوردارترین مناطق، مناطق1 و 8 نیمه برخوردار و مناطق 6 و 7 پایینترین برخورداری را از خدمات شهری دارند. سپس برای سنجش ارتباط بین جمعیت و برخورداری از خدمات شهری از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. ضریب همبستگی (471/0) به دستآمده گویای این واقعیت است که ارتباط ضعیفی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
کرامت‌الله فرجی‌زاده؛ میرنجف موسوی؛ علی مصیب‌زاده
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند شهری در شهرهای کوچک مقیاس بود که به‌صورت موردی در شهر یاسوج انجام شد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به‌صورت محتوایی (صوری) و سازه‌‌ای و پایایی آن با استفاده ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند شهری در شهرهای کوچک مقیاس بود که به‌صورت موردی در شهر یاسوج انجام شد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به‌صورت محتوایی (صوری) و سازه‌‌ای و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارشناسان، مدیران شهری و اساتید دانشگاه که در زمینه توسعه شهری، برنامهریزی شهری و شهرسازی مشغول به فعالیت در شهر یاسوج هستند، بود. 50 نفر از افراد مذکور به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS انجام شد. مدل ارزیابی شده در پژوهش از شاخص‌های برازندگی قابل قبولی برخوردار بود. مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد، مؤلفههای کالبدی ـ فضایی زیرساختی ـ دسترسی، اقتصادی ـ اجتماعی و زیست‌محیطی در مجموع، تبیین کننده حدود 41 درصد از تغییرات توسعه رشد هوشمند شهری در شهر کوچک مقیاس یاسوج هستند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محمدرضا بسحاق؛ داود جمینی؛ احمد تقدیسی
دوره 3، شماره 5 ، فروردین 1391، ، صفحه 105-118
چکیده
یکی از مهم ترین مسائل اقتصادی و اجتماعی موجود در مناطق روستایی عصرحاضر مسئله اشتغال می باشد و امروزه اشتغال تنها یک امتیاز پر منزلت نیست بلکه یک ضرورت برای بقاست که اهمیت و نقش اساسی در مهاجرت های روستا- شهری و تعادل های منطقه ای ایفا می کند. هدف این پژوهش بررسی و سطح بندی مناطق روستایی استان های کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های اشتغال ...
بیشتر
یکی از مهم ترین مسائل اقتصادی و اجتماعی موجود در مناطق روستایی عصرحاضر مسئله اشتغال می باشد و امروزه اشتغال تنها یک امتیاز پر منزلت نیست بلکه یک ضرورت برای بقاست که اهمیت و نقش اساسی در مهاجرت های روستا- شهری و تعادل های منطقه ای ایفا می کند. هدف این پژوهش بررسی و سطح بندی مناطق روستایی استان های کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های اشتغال می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روشهای « توصیفی، اسنادی و کمی– تحلیلی» است. برای گردآوری داده‌ها در این پژوهش از مستندات مرکز آمار ایران به ویژه نتایج آمارگیری نیروی کار استفاده گردیده است. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش از مدل Topsis و تحلیل خوشه ای استفاده شده است. در پایان با استفاده از نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) سطح بندی مناطق روستایی استان های کشور جهت تحلیل فضایی وضعیت اشتغال نمایش داده شده و جایگاه هر یک از استان ها در برخورداری از شاخص های اشتغال مشخص گردیده است. نتایج حاصل از یافته ها حاکی از آن است که در مناطق روستایی ایران شکاف و نابرابری زیادی از نظر شاخص های اشتغال وجود دارد به گونه ای که به لحاظ برخورداری از شاخص های اشتغال، استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان در سطح بسیار ضعیف و استان های آذربایجان شرقی، زنجان، آذربایجان غربی و اردبیل در سطح بسیار قوی قرار گرفته اند.
نفیسه مرصوصی؛ سلیمان میرزاپور؛ سمیه تیموری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوار نویسیهای وندالیستی فضاهای عمومی شهر خرمآباد و نیز روشهای کنترل و مقابله با آن است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی است. به منظور بررسی دقیق‌تر موضوع، جامعه آماری تحقیق شامل جمعیت شهر خرمآباد طبق آمار سرشماری سال 1395 (373.416) که دارای 3 منطقه، ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوار نویسیهای وندالیستی فضاهای عمومی شهر خرمآباد و نیز روشهای کنترل و مقابله با آن است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی است. به منظور بررسی دقیق‌تر موضوع، جامعه آماری تحقیق شامل جمعیت شهر خرمآباد طبق آمار سرشماری سال 1395 (373.416) که دارای 3 منطقه، 23 ناحیه و 77 محله شهری است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر براساس نمونهگیری خوشهای انجام شد. برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ (839/0) و جهت روایی پرسشنامه از نظرسنجی کارشناسان امور شهری استفاده شده است. مطالعه نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوار نویسیهای وندالیستی، نوآوری این پژوهش محسوب می‌شود. به منظور بررسی اثرات وندالیسم در شهر با استفاده از پرسش‌نامه‌هایی که توسط کارشناسان مسائل شهری تکمیل شد؛ از طریق مدل ELECTERE به رتبه‌بندی مهم‌ترین عوامل وندالیسم در شهر پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین دیوار نویسی‌هایی که موجب از بین رفتن حقوق شهروندان و نیز صدمه به مبلمان شهری شده، مربوط به تبلیغات انتخاباتی نامزدهای این شهر بوده است و سایر دیوار نویسیهای وندالیستی کم‌ترین مقدار را به خود اختصاص داده است. بنابر بررسیهای انجام‌گرفته، بیش از 33/58 درصد دیوار نویسیهای شهر خرمآباد مربوط به تبلیغات نامزدهای انتخاباتی است.
مریم محمدی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر ارائه مدلِ تحلیلیِ ابعاد ریخت‌شناسانه ورودی، مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی و بررسی ورودیهای اصلی شهر تهران میباشد. روش تحقیق کیفی-کمی بوده است. در بررسی نمونه از روش تحلیل اسنادی و مشاهده کامل (کارشناس‌محور) و از روش پیمایش (108 نفر) استفاده شده و داده‌ها به صورت کیفی-کمی تحلیل شدهاند. از آن‌جا که بررسی ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر ارائه مدلِ تحلیلیِ ابعاد ریخت‌شناسانه ورودی، مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی و بررسی ورودیهای اصلی شهر تهران میباشد. روش تحقیق کیفی-کمی بوده است. در بررسی نمونه از روش تحلیل اسنادی و مشاهده کامل (کارشناس‌محور) و از روش پیمایش (108 نفر) استفاده شده و داده‌ها به صورت کیفی-کمی تحلیل شدهاند. از آن‌جا که بررسی مشکلات ورودیهای شهری از منظر رویکرد پدیدارشناسی بررسی نشده، نوآوری پژوهش از حیث رویکرد و انتخاب نمونه موردی است. نتایج تحلیل کارشناسانه نشان داد که ورودی‌ها از حیث جهت‌یابی نسبتا مطلوب و از حیث شناسایی نامطلوب هستند. نتایج تحلیلی پرسش‌نامه‌ها، ضمن تأیید رویکرد کارشناسانه نشان دادند که ورودی ساوه در ابعاد شناسایی و با امتیاز عددی 77.8 ٪ (مجموع امتیاز طیف کم و خیلی کم) در نامناسبترین وضعیت است و از حیث کاراکتر جهت‌یابی نیز در وضعیت متوسط (56 ٪) قرار دارد. در این میان ورودی دماوند با امتیاز 66.7 ٪ در بهترین وضعیت است. در رابطه با انواع هویت قابل تشخیص، ورودی ساوه تنها شامل عنصر طبیعی است و ورودی دماوند از حیث پوشش‌گیاهی (88 ٪) و فعالیت قابل انجام (63 ٪) در بهترین وضعیت قرار دارد. همچنین، ورودی کرج، بعد از دماوند به‌دلیل وجود عناصر کالبدی (64 ٪) و کاربری‌های شاخص (66 ٪)، مطلوب ارزیابی شده است. در تمامی ورودی‌ها طیف غایی درون بودگی محقق نشده و تنها در ورودی دماوند (11 ٪) این سطح، بسیار کم ادراک شده است. براساس یافته‌ها، برای ایجاد ورودی مطلوب باید به هویت «شناسایی» و «جهت‌یابی» توجه داشت. نوآوری این پژوهش در انجام مطالعه‌ای برای شهر تهران میباشد.
