جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حافظ مهدنژاد؛ داود امینی
چکیده
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماریهای فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونهشناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامهریزی و سیاستگذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم ...
بیشتر
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماریهای فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونهشناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامهریزی و سیاستگذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم فلسفی حاکم بر آن از نوع تفسیری، رویکرد آن، کیفی و روششناسی آن، نمونهکاوی میباشد. روش جمعآوری دادهها، از نوع متن پایه و براساس شیوههای اسنادی است. روش پژوهش مبتنی بر مرور نظاممند و فراتحلیل است. بر همین مبنا، ابتدا اقدام بهمرور نظاممند مقالهها، پایاننامهها و کتابهای منتشر شده در خصوص شهرهای پساکرونا شده است. جامعۀ آماری مربوط به مقالات، کتابها و پایاننامههایی است که در بازۀ زمانی 2020 تا 2023 منتشر شده است. بعد از بررسیهای اولیه، تعداد 42 مقاله جهت تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است الگوهایی نظیر شهر 20 دقیقهای، شهر 15 دقیقهای، شهر 10 دقیقهای، اجتماع کامل و محلۀ کامل برای شهرهای پساکرونا مطرح شده است. افزون بر این، شهرهای پساکرونا دارای شش مقولۀ اصلی و مورد اجماع متشکل از حملونقل، فرهنگ و اجتماع، کار، فضاهای سبز و تفریحی، آموزش، بهداشت و خدمات و در نهایت هوشمندسازی هستند. الگوهای شهر پساکرونا دارای 24 مؤلفه مشترک هستند که مشتمل بر حملونقل عمومی، سفر فعال، ترافیک و پارکینگ، هویت و تعلق، احساس امنیت، نفوذ و احساس کنترل، مراقبت و نگهداری، اشتغال محلی، فضای کاری انعطافپذیر، خدمات و حمایت، مسکن و اجتماع، تعاملات اجتماعی، تفریح و بازی، فضای طبیعی، خیابانها و فضاها، حکمروایی هوشمند، مراقبتهای بهداشتی هوشمند، آموزش هوشمند، تحرک هوشمند، معماری سیستم و فناوریهای اصلی، شهرسازی و زیرساختهای جادهای، ساختمان هوشمند، محیط هوشمند و شبکۀ هوشمند و استفاده از انرژی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیفته فرخی؛ سمانه جلیلی صدرآباد؛ سید مجید مفیدی شمیرانی
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی راههای افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهشهای اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است ...
بیشتر
هدف از این پژوهش شناسایی راههای افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهشهای اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است و برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد که 380 پرسش نامه بین والدین در شهر صحنه_کرمانشاه با جامعه آماری 35508 توزیع شد و از60 کودک زیر 12 سال خواسته شد در مورد فضاهای همگانی مورد علاقه خود نقاشی ترسیم کنند که تحلیل نقاشی از طریق تحلیل محتوا انجام شد و برای تحلیل پرسشنامه از تحلیل رگرسیونی استفاده شد که نتیجه نشان داد که انتخاب نوع حملونقل و نظارت اجتماعی به ترتیب بالاترین امتیاز و بحث آرامش و زیبایی کمترین امتیاز را کسب کرده است. همچنین در نقاشی کودکان کیفیت محیطی ، تعامل فعال و غیرفعال دارای بیشترین توجه در حالی که دسترسی به فضاهای همگانی و مسیر پیاده مورد توجه کمتری قرار گرفته است . بنابراین می-توان با توجه به نظر والدین و دیدگاه کودکان کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک را بهبود بخشید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یزدان شیرمحمدی
چکیده
امروزه پلتفورمهای رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کردهاند. این سایتهای رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زدهاند. در سطح خرد، این پلتفورمهای مجموعهای از اتاقهای خصوصی، آپارتمانها و خانهها است که هرکدام متعلق به یک مالک شخصی است و در مکانهای مختلف واقع شده و به طور مستقل اداره میشود. هدف این پژوهش ...
بیشتر
امروزه پلتفورمهای رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کردهاند. این سایتهای رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زدهاند. در سطح خرد، این پلتفورمهای مجموعهای از اتاقهای خصوصی، آپارتمانها و خانهها است که هرکدام متعلق به یک مالک شخصی است و در مکانهای مختلف واقع شده و به طور مستقل اداره میشود. هدف این پژوهش بررسی اثر اصالت برند، اصالت میان فردی و اصالت وجودی تجربه گردشگران شهری بر طنین برند اقامتی سایتهای رزو اینترنتی در مناطق بوم گردی شهرهای استان گیلان است که این تأثیر اصالت برند با توجه به نقش میانجی عشق برند، سرزندگی و احساس به یادماندن تجربه مورد سنجش قرار گرفته است. روش نمونهگیری این پژوهش در دسترس و تعداد آن 384 نفر بود. ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیلهای آماری نیز با استفاده روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرمافزار SPSS و Amos انجام شده است. برآورد تحلیل مسیر این پژوهش نشان داد که اصالت برند پلتفورمهای رزور اینترنتی با ضریب مسیر993/0بر عشق برند اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین ضریب مسیر فرضیه اثر اصالت وجودی بر سرزندگی566/0و ضریب مسیر فرضیه اصالت میان فردی بر سرزندگی488/0است. یافتهها پژوهش نشان داد که بیاد ماندنی بودن تجربه گردشگر بر برجستگی برند با ضریب مسیر 985/0 اثر است؛ بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از آزمون فرضیههای تحقیق، به مدیران این نوع پلتفورمهای اقامتی توصیه میشود، تصویر سایت اقامت مسافران را ارتقا بخشند؛ ابتکارات مختلف برای مسافران ابتکار را در نظر بگیرند؛
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ سیدمهدی موسی کاظمی؛ فاطمه کریمیان پور
چکیده
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شدهاند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعهای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر میرسد وضعیت این شهرها، بحرانیتر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ...
بیشتر
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شدهاند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعهای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر میرسد وضعیت این شهرها، بحرانیتر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی برای آزمون همین فرض به انجام رسید. دادههای این بررسی از اسناد کتابخانهای و بررسیهای میدانی و نظرخواهی از نمونهای به حجم 383 نفر از ساکنین(تعیین حجم با استفاده از فرمول کوکران و شیوه انتخاب، انتخاب تصادفی ساده)، برای تعیین سطح زیستپذیری و 30 نفر از کارشناسان(گزینش به شیوه در دسترس) به منظور تعیین وزن شاخصها و شهرهای مشابه، به دست آمده و با آمارههای توصیفی و استنباطی و بهرهگیری از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل گردید. در این بررسی از روش آنتروپی شانون به منظور وزندهی شاخصها و برای رتبهبندی از تکنیک کوپراس استفاده شد. یافتههای حاصل، با نتایج بررسیهای مربوط به شهرهای نمونه(اهواز و ارومیه) که شرایطی همانند یا نسبتا همانند با زابل داشتند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شاخصهای زیستپذیری در این شهر در حد 245762/0 بوده و اختلاف بین نواحی ششگانه آن نیز قابل ملاحظه است. علاوه بر آن، این شهر نسبت به شهرهای نمونه، وضعیت بحرانیتری داشته، اما به همان نسبت طرف توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته و به همین دلیل، آمار و اطلاعات موثقی در ارتباط با آن در دسترس نمیباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خلف عنافجه؛ عبدالنبی شریفی
چکیده
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی اکوسیستم های شهری را از گذشته تا حال بررسی کرده است. همچنین چگونگی ورود رویکرد آینده پژوهی به نظام برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به عنوان بزرگترین سیستم های اکولوژیکی به بحث میگذارد. ضرورت اصلی توجه به علم اکولوژی، مطالعه فرآیندهای توسعه است که در طول زمان از طریق برنامه ریزی و مدیریت ،در خصوص ارتباط متقابل بین سیستم های فیزیکی ،مادی و حیاتی در بطن اکوسیستم ها اتفاق می افتد. نوآوری این تحقیق شامل تلاش برای پیوند مباحث سه گانه آینده پژوهی ، مدلسازی وسیستم های اکولوژیکی شهری به منظور تدوین راهکارهای تحقق رویکرد آینده پژوهی در مدیریت وبرنامه ریزی اکوسیستم های شهری ومنطقه ای امروز است. نتایج تحقیق نشان داد که با بررسی تاریخی سیر تحولات مدلسازی اکوسیستمهای شهری میتوان دو دوره کلاسیک و مدرن (معاصر) را تحت سه گفتمان یا فرهنگ از شهرها تشخیص داد. در دوره معاصر از مدلسازی یا گفتمان سوم، پیچیدگی، عدم قطعیت، خودسامانی و نامعلومی تغییرات سبب توجه بیشتر به آینده در مدلسازی شد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق
چکیده
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطحبندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشهای، مقایسۀ دادههای عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرمافزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیکترین همسایگی و آرایش فضایی مولفههای مورد مطالعه از نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر میشود. همچنین نتایج تحلیل خوشهای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفتهاند و اینکه مقایسه نتایج دادههای عینی (پراکنش خدمات شهری) و دادههای ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیتها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشهای و به صورت مرکز-پیرامونی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل صفرعلی زاده؛ رباب حسین زاده؛ مجید اکبری
چکیده
زیستپذیری میتواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروههای شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیستپذیری اقتصادی کلانشهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدفگذاری کاربردی ...
بیشتر
زیستپذیری میتواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروههای شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیستپذیری اقتصادی کلانشهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدفگذاری کاربردی و از لحاظ روش-شناسی توصیفی-تحلیلی است. دادههای مورد نیاز با مراجعه به اسناد و مدارک موجود و سالنامه آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ماباک و از آزمونهای کجی و کشیدگی، مان ویتنی، میانگین رتبهای در نرم افزار SPSS وARC GIS استفاده شده است. با توجه به نتایج بهدست آمده، از نظر زیستپذیری اقتصادی، مناطق 6، 2 و 1 به ترتیب با کسب بیشترین امتیاز در جایگاه اول تا سوم و مناطق 22، 16 و 9 با کسب کمترین امتیاز در جایگاه بیستم تا بیست و دوم قرار گرفتند. همچنین فضای غالب زیستپذیری اقتصادی بر مناطق 22 گانه کلانشهر تهران پهنه نامطلوب است. نتایج نشان میدهد که کلانشهر تهران فاقد وحدت زیستپذیری اقتصادی میباشد و این ناهمگونی-های فضایی بین مناطق شمالی با سایر مناطق تهران خیلی زیاد است. بهطوریکه این تفاوت میانگین رتبهای برای مناطق نیمه جنوبی 17/16، نیمه مرکزی 8، نیمه شرقی 60/16 و غربی 29/15 است. در این بین، بیشترین تفاوت زیستپذیری اقتصادی مناطق نیمه شمالی با مناطق نیمه جنوبی و کمترین آن با مناطق نیمه مرکزی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مرتضی پورزارع؛ حسن رضائی؛ سید حسین هاشمی نسب
چکیده
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلانشهرها بوده و آسیبهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیدهای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینههای سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای ...
بیشتر
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلانشهرها بوده و آسیبهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیدهای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینههای سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای شهری بر اسکان غیررسمی در منطقه ۵ شهرداری شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور در یک تحقیق همبستگی نمونه-ای مشتمل بر ۱۲۰ نفر از سیاستگذاران، مسئوولین و کارشناسان مرتبط با موضوع در منطقه مورد مطالعه به صورت تمام شمار به عنوان آزمودنی انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته شامل ۲۶ سوال ۵ گزینهای تهیه و پس از اطمینان از اعتبار و روایی آن بین آنها توزیع گردید. دادههای حاصله با استفاده از نرم افزار spss و از طریق آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون (r) و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله بیانگر آن است که: بین عوامل قوانین زمین شهری موجود، ایجاد شهرکهای جدید و سیاستهای مسکن و طرحهای شهری و اسکان غیررسمی در منطقه 5 شهرداری شهر تهران رابطه مثبت و معنیدار ی در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. به عبارت دیگر این عوامل موجب افزایش اسکان غیررسمی در این منطقه از شهر تهران گردیده و در مجموع میتوان 62 درصد از واریانس وجود پدیده اسکان غیررسمی را به وسیله عوامل سه گانة فوق تبیین نمود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حبیب اله فصیحی؛ علی موحد؛ طاهر پریزادی؛ بابک عباسی کادیجان
چکیده
هدف این پژوهش، تحلیل شاخصهای مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری دادههای تحقیق پرسشنامه محقق ساخته میباشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 781/0 تایید شده است.. جامعة آماری متشکل از حدود 1200 نفر از کسبة محدوده مطالعاتی بوده که از میان آنها تمامی کسبهای (75 نفر) ...
بیشتر
هدف این پژوهش، تحلیل شاخصهای مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری دادههای تحقیق پرسشنامه محقق ساخته میباشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 781/0 تایید شده است.. جامعة آماری متشکل از حدود 1200 نفر از کسبة محدوده مطالعاتی بوده که از میان آنها تمامی کسبهای (75 نفر) که بیش از 20 سال سابقة کسب در محل داشتهاند انتخاب گردیدهاند. پاسخگویان در طیفهای لیکرت، 25 شاخص مطلوبیت فضا را که در سه بعد کالبدی- محیطزیستی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی دستهبندی شدهاند، مورد ارزیابی قرار دادهاند. از آزمون تی تک نمونهای نرمافزار SPSS و ابزار میانیابی Kriging و نیز Symbology در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تحلیل استفاده شده است. تلفیق تحلیل موضوعی و موضعی (فضایی) روش بدیعی بوده که در این تحقیق اجرا گردیده است. نتایج تحقیق دلالت بر سطح متوسط مطلوبیت دارند. با اینکه برخی از شاخصهای بعد اجتماعی – فرهنگی مثل امنیت اجتماعی بسیار نازل هستند، در مجموع در این بعد، مطلوبیت فضا بالاتر است. اقدامات صورت گرفته بیشتر کالبد فضا را هدف قرار دادهاند ولی موضعی بودن اقدامات و بیتوجهی به میراث فرهنگی و غفلت از ضرورت پیوند با گذشته و هویت مکان سبب شده که این اقدامات حتی در بعد اخیر نیز سطح رضایتبخشی از مطلوبیت فراهم نیاورند. در ارتقاء مطلوبیت فضاهای مورد مطالعه، هماهنگی و مشارکت سیاستگذاران، برنامهریزان و مدیریت شهری از یک سو تولیت آستان و اداره اوقاف از سوی دیگر و ذینفعان (کسبه محل) ضرورتی حتمی دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آرش قاسم پور؛ آزاده اربابی سبزواری؛ ناصر عبادتی؛ فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مریم رستم پیشه
چکیده
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد میکند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و بهدلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه ...
بیشتر
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد میکند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و بهدلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه کاربردی دارد. دادههای نظری با روش اسنادی و دادههای تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شدهاند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشه راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان میدهد منابع و قابلیتهای داخلی بندر ماهشهر اهمیت یکسانی در مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای ندارند. عواملی همچون، وجود زیرساختهای شبکه حملونقل ریلی، هوایی، زمینی و دریایی جهت حملونقل داخلی و صادرات و واردات، وجود صنایع عظیم پتروشیمی، منطقه ویژه اقتصادی، اداره کل بنادر و دریانوردی، اداره کل گمرک و اداره کشتیرانی در منطقه و ... دارای بیشترین وزن میباشند؛ این عوامل در مدیریت پراکندهرویی و شکلگیری بافتهای حاشیهای در بندر ماهشهر، نسبت به سایر عوامل، بیانگر نادر بودن، تقلید پذیری و تناسب راهبردی هستند و در نتیجه باید در صدر اولویتهای اقدامهای اجرایی قرار گیرند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ حسین سعدلونیا؛ قاسم زارعی؛ رحیم حیدری چیانه
چکیده
با غلبه مدرنیسم در شهرها فرهنگ بومی جوامع و هویت کالبدی بافتهای قدیمی و سنتی و همچنین منظر جاذبههای تاریخی مورد آسیب قرار میگیرد. بازار تبریز بهعنوان اثر ثبتشدۀ تاریخی در یونسکو از این آسیبها به دور نبوده و توجه به زمینۀ اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و نیازهای بازدیدکنندگان در طراحی و ساماندهی این بازار بهعنوان واکنش در مقابل ...
بیشتر
با غلبه مدرنیسم در شهرها فرهنگ بومی جوامع و هویت کالبدی بافتهای قدیمی و سنتی و همچنین منظر جاذبههای تاریخی مورد آسیب قرار میگیرد. بازار تبریز بهعنوان اثر ثبتشدۀ تاریخی در یونسکو از این آسیبها به دور نبوده و توجه به زمینۀ اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و نیازهای بازدیدکنندگان در طراحی و ساماندهی این بازار بهعنوان واکنش در مقابل مدرنیسم ضروری به نظر میرسد. سؤال قابلطرح این است که این نوع توجه یعنی زمینه گرایی چه تأثیری بر ارزش ویژه برند بازار شهر تبریز دارد. این پژوهش با رویکرد پژوهشی ترکیبی با طرح متوالی اکتشافی (ابتدا روشی کیفی و سپس روشی کمی) انجام شده است. در مرحلۀ اول، برای استخراج الگوی زمینهگرایی فضاهای تجاری سنتی ـ که پیشازاین الگویی در این مورد وجود نداشت ـ با متخصصین مصاحبه شد و دادههای حاصل از مصاحبه با خبرگان با روش تحلیل مضمون مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحلیل الگوی زمینه گرایی فضاهای تجاری سنتی را نشان داد. در ادامه و پس از تدوین سؤالات زمینه گرایی در قالب پرسشنامه، پرسشنامه کامل -که شامل سؤالات زمینه گرایی و ارزش ویژه برند بود- بین 374 نفر از گردشگران بازار تبریز توزیع و جمعآوری شد. در ادامه دادهها با استفاده از نرمافزار Smart-Pls و مدلسازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. یافتهها نشان میدهد که از دیدگاه گردشگران بازار تبریز، زمینهگرایی بر ارزش ویژه برند اثر مثبت داشت. درنتیجه میتوان از الگوی زمینهگرایی بهدستآمده پژوهش حاضر و حفظ ارزشهای اجتماعی، فرهنگی و تاریخی برای تقویت ارزش ویژه برند بازار تبریز بهره برد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
منصور رحمتی؛ چنور محمدی
چکیده
سرمایه اجتماعی حلقه گم شده مفاهیم توسعه برای دست یافتن به شاخصهای کیفیت در زمینه جوامع سالم و پایدار است. هدف اصلی پژوهش سنجش وضعیت شاخص-های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان در منطقه چهار شهر اردبیل میباشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری ساکنان منطقه چهار شهر اردبیل میباشد؛ که با استفاده ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی حلقه گم شده مفاهیم توسعه برای دست یافتن به شاخصهای کیفیت در زمینه جوامع سالم و پایدار است. هدف اصلی پژوهش سنجش وضعیت شاخص-های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان در منطقه چهار شهر اردبیل میباشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری ساکنان منطقه چهار شهر اردبیل میباشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند، ابزار گرداوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بوده و میزان پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 82/0 بدست آمده نشاندهندهی پایایی خوب پرسشنامه میباشد. جهت تحلیل دادهها از نرمفزار SPSS (آزمونهای: T تک نمونهای، فریدمن و کروسکال والیس) استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از سه آزمون آماری، مشخص شدن وضعیت سرمایه اجتماعی؛ در کل منطقه چهار و به تفکیک شاخصها در محلات منطقه چهار میباشد. نتایج مقایسه میانگین شاخصهای سرمایه اجتماعی از نظر شهروندان در منطقه چهار نشان میدهد وضعیت شاخصهای سرمایه اجتماعی تا حدودی مطلوب و مقداری بالاتر از حد متوسط میباشد و اینکه رتبهبندی شاخصها از نظر شهروندان با معناست و شهروندان رتبهبندی متفاوتی از شاخصهای سرمایه اجتماعی دارند. همچنین نتایج آزمون کروسکال والیس نشان میدهد؛ محلات در تمام شاخصهای سرمایه اجتماعی تفاوت معناداری در سطح آلفای 05/0 درصد با هم دارند. در کل نتایج نشان میدهد، که بین محلات در برخورداری از شاخصهای سرمایه اجتماعی تفاوت وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حامد احمدی؛ هدی شکری؛ عمران کهزادی سیف آباد
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی تأثیر شاخصهای ریختشناسی شهری بر بازآفرینی بافتهای فرسوده در محدوده مرکزی شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه به لحاظ ماهیت به صورت توصیفی-تحلیلی و به لحاظ روش، به صورت کمی و هدف کاربردی انجام شده است. دادههای مورد نیاز از منابع کتابخانهای، اسناد و منابع الکترونیکی جمعآوری شده است. همچنین، ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی تأثیر شاخصهای ریختشناسی شهری بر بازآفرینی بافتهای فرسوده در محدوده مرکزی شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه به لحاظ ماهیت به صورت توصیفی-تحلیلی و به لحاظ روش، به صورت کمی و هدف کاربردی انجام شده است. دادههای مورد نیاز از منابع کتابخانهای، اسناد و منابع الکترونیکی جمعآوری شده است. همچنین، دادههای میدانی نیز از طریق پرسشنامه و مشاهده متوالی جمعآوری شده است تا به دقت سنجش متغیرها و ارائه راهکارهای پیشنهادی انجام شود. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالای 0.7 تأیید شده است. جامعه مورد نظر این پژوهش شامل 25 نفر از متخصصان و نخبگان به صورت گزینشی و هدفمند انتخاب شدهاند. برای تحلیل داده ها با تکنیک دیمتل از نرمافزار اکسل استفاده شده است. نوآوری این پژوهش به دلیل استفاده ترکیبی از مفاهیم بازآفرینی، بافت فرسوده و ریختشناسی شهری و استفاده از یک تکنیک دیمتل است که به عنوان یک مطالعه برجسته در حوزه بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز تلقی میشود. نتایج نشان میدهد که متغیرهای کاربری مسکونی (امتیاز 4.35)، تعداد تصادفات (امتیاز 4.031)، نفر در واحد مسکونی (امتیاز 3.54)، تعداد طبقات ساختمان (امتیاز 3.35) و دسترسی به فضای عمومی و باز (امتیاز 1.99)در جایگاه اول تا پنجم قرار گرفتهاند. برای احیای بافت فرسوده شهری، باید بهبود دسترسی به فضاهای عمومی و باز، تنوع فضای عمومی،کاهش تراکم دسترسی، کاهش تعداد طبقات ساختمان، افزایش سرانه کاربری فضای سبز توسط برنامهریزان شهری مدنظر قرار گیرد. همچنین، مشارکت فعال ساکنان و ارائه تسهیلات اقتصادی، میتواند در بازآفرینی بافت فرسوده مؤثر باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سارا حسینی؛ اکبر عبداله زاده طرف
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تدوین راهنمای طراحی برای مدیران اجرایی در حوزه باززنده سازی شهری بر مبنای نظریه ساختار زنده کریستوفر الکساندر اجرا گردید. حکم آباد ،یکی از محلات سنتی شمال غربی تبریز می باشد ، مرکز ساختارمند و چهار میدان تاریخی آن به عنوان مرکز زنده واجد ارزش بود که امروزه ،به دلیل تحولات دوره مدرن ، در حلقه ای از فضاهای ناکارآمد ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف تدوین راهنمای طراحی برای مدیران اجرایی در حوزه باززنده سازی شهری بر مبنای نظریه ساختار زنده کریستوفر الکساندر اجرا گردید. حکم آباد ،یکی از محلات سنتی شمال غربی تبریز می باشد ، مرکز ساختارمند و چهار میدان تاریخی آن به عنوان مرکز زنده واجد ارزش بود که امروزه ،به دلیل تحولات دوره مدرن ، در حلقه ای از فضاهای ناکارآمد احاطه گردیده است و«ساختار زنده» آن تضعیف شده است و باززنده سازی آن ضرورت می یابد. مطالعه حاضر با روش توصیفی_تحلیلی مبتنی بر رویکرد کیفی انجام شد ، با تبیین مفاهیم نظریه ساختار زنده ،شاخص های تحقیق استخراج شد ، و با توجه به راهبرد مطالعه که به صورت نمونه موردی می باشد ،بسط و ارزیابی شاخص های استخراج شده در نمونه موردی مطالعه یعنی مرکز محله حکم آباد مورد مطالعه قرار گرفت. رویکرد متفاوت این مطالعه در مقایسه با مطالعه های پیشین در این است که نوشتار حاضر به دنبال بسط «اصول نظریه ساختار زنده »به عنوان راهکارهای طراحی در حوزه «باززنده سازی محلات سنتی» می باشد که تاکنون موضوع مطالعه نبوده است .نتایج حاصل بیانگر موفق بودن بسط اصول «مقیاس های مختلف»،«مراکز نیرومند»، «مرزها»،«تکرار متناوب »،«فضای معین»،«شکل خوب»،«تقارن موضعی»،«انسجام و ابهام عمیق»،«تضاد»،«درجه بندی»،«ناهمگونی»،«پژواک »،«فضای خالی» ،«سادگی و آرامش درونی» ،«جدایی ناپذیری» ، در تقویت کیفیت حیات در مرکز محله می باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نفیسه مرصوصی؛ سیده نفیسه اسداله تبار
چکیده
از چالشهای پیشروی برنامهریزانشهری، مدیریت مطلوبشهری و منطقهای و توازن در میزان توسعه شهرها میباشد. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش سنجش پایداریاقتصادی و اجتماعی شهرستانهای استان مازندران طی سرشماری سالهای 1385 و 1400 است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی است. روش تحلیل کمی و ...
بیشتر
از چالشهای پیشروی برنامهریزانشهری، مدیریت مطلوبشهری و منطقهای و توازن در میزان توسعه شهرها میباشد. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش سنجش پایداریاقتصادی و اجتماعی شهرستانهای استان مازندران طی سرشماری سالهای 1385 و 1400 است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی است. روش تحلیل کمی و نوع استدلال به کار رفته از نوع علی-قیاسی است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از آمارنامههای آماری و سرشماری 1385 و 1400 گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش به 30 نفر از اساتید و خبرگان حوزه برنامهریزیشهری به روش نمونهگیری هدفمند است. پایایی پرسشنامه با استفاده از پیشآزمون و آزمون آلفایکرونباخ با ضریب 812/0 مورد تائید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل دادههای و اطلاعت به دست آمده از مدلهای بارومتر پایداری، رادار، کپلند و الکتر استفاده گردیده است. نتایج حاصل از تکنیکهای سنجش پایداری نشانداد شهرستانهای ساری، بابل، آمل، قائمشهر، تنکابن و چالوس از رتبههای بالاتری در ابعاد پایداری برخوردارند. همچنین شهرستانهای استان مازندران پایداری متفاوتی داشته است و معضل ناپایداری، از نظر اندازه بیشتر به شهرهایی با اندازه کوچک و متوسط و از لحاظ شاخصها بیشتر به مسائل اقتصادی بازمیگردد. لذا میتوان با اجرای راهکارهای حاصل از این پژوهش، پایداری و توسعه یافتگی شهرها را فراهم ساخت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. ...
بیشتر
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. پژوهش از نوع کاربردی و براساس نحوه جمعآوری اطلاعات؛ روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی به گونه پیمایشیِ مقطعی میباشد. اطلاعات از طریق مطالعات میدانی بهصورت پرسشگری،مصاحبه بحثهای متمرکز گروهی و پرسشنامه در ۱۱ نوع گردآوریشده و بعد از کدگذاری، در نرمافزار SPSS پردازش گردید. در بخش کالبدی، فضایی و زیرساختی و تهیۀ نقشههای موضوعی و تحلیلی از نرمافزار Arc GIS استفاده بعمل آمد. جامعه آماری، کل محله به تعداد ۱۴۸ خانوار بوده است. واحد بررسی، قطعه مسکونی بوده که بنابر جدول مورگان ۱۶۲ N= قطعه مسکونی با حجم نمونه ۱۱۵ S= قطعه انتخاب گردید که با توجه به مشکلات عدیده، در کل ۶۵ خانوار به پرسشنامهها جواب دادند. سپس با استفاده از مدل SWOT ارزیابی انجام شد. بر این مبنا امتیاز عوامل داخلی (قوت و ضعف) ۲۹/2 و امتیاز عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 5۲/2 به دست آمد که نشانگر غلبۀ نقاط ضعف بر نقاط قوت در عواملداخلی و غلبۀ فرصتها بر تهدیدها در عوامل خارجی است. نوآوری پژوهش در طراحی سناریوهای بازآفرینی محله میباشد که نهایتاً سناریوی سوم در قالب راﻫﺒﺮدی ﻋﻤﻠﯽ با رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﯽ با ﯾﮏ ﻃﺮح ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن مورد تصویب قرار گرفت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیه هاتفی شجاع؛ علی اکبری؛ مهتا تاری
چکیده
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ و درخور توجهی است که در مرکز بافت سنتی شهر واقع گردیده است. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری زنده و بامعنا نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده میپردازد. پرداختن به چگونگی خلق فضاهای شهری زنده با کلیتی یکپارچه ضرورت ...
بیشتر
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ و درخور توجهی است که در مرکز بافت سنتی شهر واقع گردیده است. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری زنده و بامعنا نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده میپردازد. پرداختن به چگونگی خلق فضاهای شهری زنده با کلیتی یکپارچه ضرورت معماری و شهرسازی امروز است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی سرزندگی کالبدی بازار سنتی همدان بر اساس نظریه مراکز زنده الکساندر است. پرسشهای این پژوهش عبارتند از: 1- ساختار کالبدی بازار سنتی همدان به چه میزان بر نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر منطبق است؟2 -مقایسه ساختار کالبدی دو سرا بر اساس نظریه الکساندر چگونه است؟جامعه آماری پژوهش بافت بازار سنتی شهر همدان و نمونههای انتخاب شده دو سرای گلشن و میرزا کاظم هستند که با هدف ارزیابی و روش تحلیلی توصیفی با رویکرد کیفی صورت گرفته است. روش گردآوری اطلاعات این پژوهش کتابخانهای و میدانی است و شاخصهای آن با توجه به مفاهیم کلیت یکپارچه و مراکز نیرومند در قالب 15 خصلت بههمپیوسته نظریه مراکز زنده میباشد. نتایج پژوهش مؤید این است که بازار سنتی همدان بر خصلتهای این نظریه منطبق است و سرای گلشن با دارا بودن بیشترین تقارن، تضاد، پژواک و جداییناپذیری از حیات کالبدی بیشتری نسبت به سرای میرزا کاظم برخوردار است. مقایسه ساختار هندسی سراها و پانزده خصلت از الگوی ساختارهای زنده الکساندر نشان میدهد نقش خصلتهای مراکز نیرومند، تکرار متناوب، تضاد، جداییناپذیری، فضای خالی و مرزها در ساختار کالبدی سراها بیشتر است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدحسن یزدانی؛ سحر حسن پور
چکیده
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربریهایش نیست و یکی از اهداف هر برنامهریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربریهای مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربریهای زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل میشود. ...
بیشتر
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربریهایش نیست و یکی از اهداف هر برنامهریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربریهای مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربریهای زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل میشود. شیوۀ گردآوری دادهها، کتابخانهای- اسنادی میباشد. برای بررسی تمرکز، تراکم، فشردگی، ترکیب، پیوستگی، پراکندگی، جهت و مرکزیت و خود همبستگی فضایی از شاخصهای فشردگی، تمرکز هیرشمن- هرفیندال، گسستگی، تنوع سیمپسون، آنتروپی و روشهای تراکم زمین شاخته شده، تحلیل نزدیکترین همسایه، جهت توزیع و رگرسیون وزنی جغرافیایی در نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای حاصل از محاسبات نشان داد که سرانۀ موجود کاربریها به میزان 12 مترمربع از سرانۀ استاندارد بیشتر است. ناحیۀ 2 دارای بیشترین تراکم و فشردگی است؛ در حالیکه ناحیۀ 3 کمترین تراکم و بیشترین پراکندگی را دارد. با وجود این، ناحیۀ 3 از ترکیب، تنوع، تمرکز و پیوستگی بیشتری از کاربریها در مقایسه با سایر نواحی برخوردار است. توزیع 46 درصد از کاربریها به-صورت بسیار خوشهای بوده است. جهتگیری کاربریها در مرکز منطقه مطلوب بوده و این جهتگیری موجب جذب جمعیت در مرکز منطقه شده است. نتیجه این که نواحی منطقۀ سه شهر اهواز در شاخصهای توزیع کاربریهای زمین در سطوح متفاوتی قرار دارند و از این نظر نیازمند ایجاد طرح ساماندهی کاربری اراضی محلی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احسان اله ریگی؛ محمود رضا انوری؛ معصومه حافظ رضازاده
چکیده
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول ...
بیشتر
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (324) نفر تعیین شد. بررسی ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) به صورت مجزا در ارتباط با نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه از نوآوریهای این پژوهش میباشد. نتایج آزمون کای اسکویر نشان داد، رابطه معناداری و مثبت بین توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر میرجاوه و نقش اقتصادی کریدور مرزی وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که اقتصادی کریدور مرزی به صورت معناداری توسعه کالبدی را پیشبینی میکند. نتایج آزمون تی تک نمونهای، بیانگر میزان کم نقش اقتصادی کریدور مرزی در توسعه زیست-محیطی شهر میرجاوه میباشد. در نهایت جهت بررسی تفاوت معناداری بین نقش اقتصادی کریدور مرزی در ابعاد توسعه از روند آماری تحلیل واریانس و با کمک مدل خطی عمومی تک متغیره، استفاده گردید، نتایج نشان داد که نقش اقتصادی کریدورهای مرزی در بعد اجتماعی و زیستمحیطی دارای اختلاف معنیداری می-باشد. نتیجهگیری کلی پژوهش نشان از تاثیر نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه (اقتصادی، اجتماعی و کالبدی)، دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
ابراهیم سامی؛ مریم عبادی
چکیده
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی ...
بیشتر
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی استفاده شده است. وزن دهی لایه ها به روش تحلیل شبکه (ANP) با استفاده از نرم افزار سوپردسیژن انجام شد. با توجه به ضرایب به دست آمده در مدل ANP عامل آبراهه با ضریب 7500/0 بیشترین ارزش و عامل کاربری اراضی با ضریب 0895/0 کمترین ارزش را برای ایجاد سیل به خود اختصاص داد و سپس تمامی لایه ها در محیط GIS فازی سازی شده و در نهایت با وزن دار کردن لایه ها و تلفیق آن ها به روش گاما، نقشه ی نهایی پهنه بندی سیلاب تهیه گردید. نتایج نشان میدهد، پهنه های با خطر سیل گیری خیلی زیاد با مساحت 126/3 هکتار به ترتیب در نواحی 1، 2 و 3 و پهنه های با خطر سیل گیری کم در حاشیه شهر با مساحت 598/13 هکتار در نواحی 5 و 7 واقع گردیده اند. نتایج حاصل از تلفیق مدلهای ANP و Fuzzy ، حاکی از کارایی بالای آنها در تعیین مناطق با ریسک بالای سیلاب میباشد و ضرورت دارد در فرایند برنامهریزی و آمایش به ویژه ارزیابی خطر این سطوح پهنهبندی شده مدنظر قرار گرفته شود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدرضا میرسعیدی؛ فرشته احمدی؛ مسلم سید الحسینی؛ امیرحسین شبانی
چکیده
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها میتواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانهای میباشند و موجب گرمایش زمین در طولانیمدت میشوند. ...
بیشتر
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها میتواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانهای میباشند و موجب گرمایش زمین در طولانیمدت میشوند. شناخت این عوامل میتواند میزان انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داده و از گرمایش زمین جلوگیری کند. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی-تحلیلی میباشد. این تحقیق، پس از مطالعات علمی جهت برآورد گازهای گلخانهای براساس فرمولهای پیشنهادی توسعه پاک (CDM) انجام گرفته است. سازمان فضایی کلانشهر مشهد در دو سناریو مورد بررسی قرار گرفت. سناریو اول ، سازمان فضایی تک مرکزی موجود شهر و سناریو دیگر شهر با سازمان فضایی سه مرکزی در امتداد استخوانبندی شهر در نظر گرفته شد. سازمان فضایی متعادل کلانشهر مشهد موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه تا حدود 43 درصد در بخش خودروهای شخصی میشود. میانگین مسافت طی شده بهوسیله خودروهای شخصی در سازمان فضایی متعادل حدود 4 کیلومتر کاهش مییابد. کاهش انتشار گازهای گلخانهای به میزان 9/7 کیلوگرم CO2 به ازای هر مسافر میباشد. وجه تمایز و نوآوری این پژوهش بررسی ارتباط شاخص مرکزیت در سازمان فضایی کلانشهرها و میزان انتشار گازهای گلخانهای میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن احدنژاد روشتی؛ محمدتقی حیدری؛ محمدصادق عزیزی
چکیده
هدف پژوهش حاضر امکانسنجی و توسعه پارکهای جیبی در شهرهای ایران با رویکرد مشارکت شهروندان در محلات الهیه و کوی فرهنگ شهر زنجان در پاسخ بر این امر که مؤلفههای مؤثر بر مشارکت شهروندان در امکانسنجی و خلق توسعه پارکهای جیبی در محلات شهر زنجان و راهکارهای مؤثر بر توسعه مشارکتی پارکهای جیبی کدام است؟ است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر امکانسنجی و توسعه پارکهای جیبی در شهرهای ایران با رویکرد مشارکت شهروندان در محلات الهیه و کوی فرهنگ شهر زنجان در پاسخ بر این امر که مؤلفههای مؤثر بر مشارکت شهروندان در امکانسنجی و خلق توسعه پارکهای جیبی در محلات شهر زنجان و راهکارهای مؤثر بر توسعه مشارکتی پارکهای جیبی کدام است؟ است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، کاربردی و ماهیت آن منطبق بر روش توصیفی- تحلیلی میباشد. روش گردآوری، کتابخانهای و مشاهده میدانی (مصاحبه با ابزار پرسشنامه) و روش نمونهگیری از نوع احتمالی به صورت تصادفی ساده بوده است. تاکنون در حوزه امکانسنجی خلق و توسعه پاکت پارکها با رویکرد مشارکت شهروندان بررسیهای مهم صورت نپذیرفته و ارزش عملی پژوهش نیز بهنوبه خود در تغییر، بهبود و اصلاح روشها و الگوهای مواجهه با برنامهریزی برای پایداری شهرها در ایران خواهد بود. نتایج نشان داد اعتماد نقش مهمی در توسعه پارکهای جیبی داشته و برای توسعه پارکهای جیبی و افزایش پویایی محله، اعتماد به یکدیگر و مدیریت شهری زیربنای خلق چنین فضاهای مطلوبی بوده است. همچنین وضعیت مؤلفههای «سمنها» و «احساس امنیت» در دو محله الهیه و کوی فرهنگ مشابه نیست و شرایط کوی فرهنگ نامناسبتر از الهیه است. در نهایت برای توسعه چنین فضاهایی متغیر «احساس امنیت» بیشترین تأثیر را بر توسعه پارکهای جیبی در این محلات خواهند داشت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن شاطریان؛ یونس غلامی؛ سید احمد حسینی؛ نسترن خلجی
چکیده
در بیشتر شـهرهای قـدیمی ایــران، بافتهای دارای ارزش تــاریخی بهوفور دیــده میشوند کــه بــا ویژگیهای مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته میشوند بــا در نظر گرفتن مشــکلاتی از قبیل رشــد منفــی جمعیــت، نداشــتن دسترسیهای درون محلهای لازم، گســترش روزافــزون ...
بیشتر
در بیشتر شـهرهای قـدیمی ایــران، بافتهای دارای ارزش تــاریخی بهوفور دیــده میشوند کــه بــا ویژگیهای مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته میشوند بــا در نظر گرفتن مشــکلاتی از قبیل رشــد منفــی جمعیــت، نداشــتن دسترسیهای درون محلهای لازم، گســترش روزافــزون فضــاهای مخروبه و متروکه، نداشتن تسـهیلات موردنیاز، بایـد حرکـت در راسـتای رفـع ایـن مشـکلات صـورت گیرد. این پـژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر مانند اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بر بازآفرینی محلات بافت مرکزی شهر کاشان (شامل هفت محله) انجام و روش پژوهش توصـیفی، تحلیلی و اطلاعات مورد نظر بهصورت پیمایشی جمعآوری شد، جامعه آماری تحقیق ساکنین محلات مرکزی شهر کاشان یه تعداد حدود 44 هزار نفر بود. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران تعداد 385 نفر برآورد گردید. برای تحلیل دادههای تحقیق از نرمافزار SPSS و AMOS استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که دسترسی به خدمات و امکانات، هویت و سرمایه اجتماعی و مالکیت مسکن و درآمد از عوامل مؤثر بر بازآفرینی بافتهای فرسوده بود و در محلههای سلطان میراحمد و درب اصفهان که از امتیازات نامبرده برخوردار بودند، ساکنان تمایل بیشتری به بازآفرینی بافتهای فرسوده دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
میرنجف موسوی؛ شراراه سعیدپور؛ محمد رسولی؛ ناهیده عبدی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تابآوری در حوزه مسکن شهری سقز است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان محلات 22گانۀ شهر سقز است که براساس نتایج سرشماری 1395 تعداد آنها 258/165 نفر بوده است. روش انجام تحقیق، توصیفی-تحلیلی با تأکید بر جنبۀ کاربردی است که ابزار گرداوری دادهها از طریق کتابخانهای، برداشت میدانی، نقشه کاربری اراضی شهری، استفاده ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی تابآوری در حوزه مسکن شهری سقز است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان محلات 22گانۀ شهر سقز است که براساس نتایج سرشماری 1395 تعداد آنها 258/165 نفر بوده است. روش انجام تحقیق، توصیفی-تحلیلی با تأکید بر جنبۀ کاربردی است که ابزار گرداوری دادهها از طریق کتابخانهای، برداشت میدانی، نقشه کاربری اراضی شهری، استفاده از آمارنامهها و سرشماریهای سال 1395 است بدین منظور که برای انجام تحلیلهای لازم ابتدا شعاع عملکردی معیار کالبدی بیرونی با مدل تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی مشخص گردیده است و دادههای مربوط به سایر معیارها با استفاده از برداشت میدانی و اطلاعات آماری جمعآوری و سپس برای وزندهی اولویتها بر اساس اهمیت و نیاز شهروندان، در ماتریس سلسلهمراتبی AHP وزندهی شدند و سپس برای انجام تحلیلهای جدی در مدل تودیم مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان میدهد که با توجه به معیارهای ارزیابی تابآوری در حوزه مسکن محلات رسمی 22گانۀ شهر سقز، محلات16، 17، 6، 19، 18 و 12 که در جنوب غربی، قسمتی از شمال شرقی و غربی شهر واقع شدهاند از تابآوری غیرقابلتحمل و نامناسبی برخوردارند. میتوان بیان کرد که بهبود فضای و توزیع مناسب درآمدها، انسجام و احساس تعلق بیشتر، نظارت بر ضوابط و مقررات ساختوسازها، امکان دسترسی این محلات به شبکه معابر اصلی و ایجاد مشوقهای مالی از مهمترین پیشنهادهای ارائه شده میباشد. نوآوری این مطالعه در بهکارگیری نرمافزارهای تحلیل شبکه، بیلدر و تودیم برای تعیین شعاع عملکردی و رتبهبندی میزان تابآوری در حوزۀ مسکن شهری در سطح محلات شهر سقز است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی ابراهیمی؛ علیرضا دهداری فرد؛ معصومه موسویان
چکیده
هرگونه صدای ناخواسته و مزاحم آلودگی صوتی تلقی میشود. آلودگی صوتی حاصل افزایش صنایع و وسایل نقلیه موتوری و رشد بیرویه جمعیت و ... در سکونتگاههای شهری بوده و معمولاً فعالیتها و کارکردهای شهری را مختل میکند. هدف از انجام این پژوهش سطحبندی و بررسی تأثیرپذیری بیمارستانهای شهر شیراز از آلودگی صوتی پیرامون آنهاست. پژوهش ...
بیشتر
هرگونه صدای ناخواسته و مزاحم آلودگی صوتی تلقی میشود. آلودگی صوتی حاصل افزایش صنایع و وسایل نقلیه موتوری و رشد بیرویه جمعیت و ... در سکونتگاههای شهری بوده و معمولاً فعالیتها و کارکردهای شهری را مختل میکند. هدف از انجام این پژوهش سطحبندی و بررسی تأثیرپذیری بیمارستانهای شهر شیراز از آلودگی صوتی پیرامون آنهاست. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی است. در این راستا تأثیرگذاری 8 دسته از کاربریهای صداساز شهر شیراز بر 40 بیمارستان این شهر بهعنوان فعالیت حساس به صدا شناسایی و بررسی شد و نقشه نهایی آلودگی صوتی شهر شیراز از طریق الگوریتم رقابت استعماری (درخت پوشای مینیمم MST) در محیط نرمافزار استخراج شد. برای فضاییسازی شاخصهای مورد مطالعه در سطح شهر شیراز از روش در فرایند تحلیل شبکه در محیط نرمافزار ArcGIS استفاده گردید. براساس یافتههای این مطالعه بیمارستان دنا آلودهترین بیمارستان به لحاظ صوتی است و در ردههای بعدی بیمارستانهای شهید مظفری، دکتر میر، پارس، علوی، کسری، کوثر، شهید چمران، شهید رجایی، قطبالدین، ابنسینا، شهید دستغیب قرار دارند. نتایج حاکی از آن است که حدود 60 درصد از بیمارستانهای شهر شیراز به لحاظ تأثیرپذیری از آلودگیهای صوتی در طیف آلودگی از متوسط تا آلودگی خیلی زیاد قرار دارند.