بهروز سبحانی؛ لیلا جعفرزاده علی‌آباد؛ وحید صفریان زنگیر
چکیده
هدف از تحقیق حاضر مطالعه و پیش‌بینی دماهای حدی مخاطره‌آمیز، در بعضی از شهرهای مرکزی ایران میباشد که برای این کار از دادههای حداقل و حداکثر دما پانزده ایستگاه هواشناسی (شهرهای: اصفهان، شهرضا، نطنز، نائین، اردستان، سمنان، شاهرود، گرمسار، دامغان، یزد، بافق، گاریز، میبد، قم و سلفچگان) در منطقه مورد مطالعه برای بازه زمانی (2019 - 1999) ...
بیشتر
هدف از تحقیق حاضر مطالعه و پیش‌بینی دماهای حدی مخاطره‌آمیز، در بعضی از شهرهای مرکزی ایران میباشد که برای این کار از دادههای حداقل و حداکثر دما پانزده ایستگاه هواشناسی (شهرهای: اصفهان، شهرضا، نطنز، نائین، اردستان، سمنان، شاهرود، گرمسار، دامغان، یزد، بافق، گاریز، میبد، قم و سلفچگان) در منطقه مورد مطالعه برای بازه زمانی (2019 - 1999) با استفاده از روش نوآورانه مدل‌های شبکه عصبی مصنوعی هیبرید و شبکه عصبی تطبیقی ANFIS انجام شد و در نهایت برای اولویت‌سنجی مناطق بیشتر در معرض افزایش دما، از مدل‌های تصمیم‌گیری چند متغیره نوین تاپسیس و ساو استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به مدلسازی صورت گرفته براساس مدل شبکه عصبی تطبیقی ANFIS برای پیش‌بینی فرین‌های دمای ایستگاه‌ها، کمترین میانگین خطای آموزشی و میانگین خطای اعتبارسنجی برای حداقل دما به ترتیب با مقدار 01/0 برای ایستگاه یزد و 66/1 درصد برای ایستگاه دامغان به دست آمد. و کمترین میانگین خطای آموزشی و میانگین خطای اعتبارسنجی برای حداکثر فرین دمای به ترتیب با مقدار 016/0 برای ایستگاه گرمسار و 39/9 درصد برای ایستگاه شاهرود به دست آمد. حداکثر فرین دمای براساس مدل تاپسیس دو ایستگاه گرمسار و بافق به ترتیب با درصد 1 و 96/0، در اولویت بیشتر در افزایش دما قرار خواهند داشت و براساس مدل ساو دو ایستگاه گرمسار و سلفچگان به ترتیب با درصد 1 و 98/0، بیشترین احتمال را در معرض افزایش دما را به خود اختصاص دادند.
مریم هاشمی؛ اکرم الملوک لاهیجانیان؛ مظاهر معین‌الدینی؛ علیرضا مقدم‌نیا؛ رضا ارجمندی
چکیده
هدف پژوهش بررسی نحوه مدیریت محیط زیست شهری در منطقه 22 شهرداری تهران در جهت ارائه الگویی جامع و ارتقای آن میباشد. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش تحلیلی- توصیفی است، برای جمع‌آوری داده‌ها از منابع داخـلـی و خـارجـی و در مرحله پیمایش، از طریق پرسشنامه از 20 نفر از نخبگان مدیران خبره حوزه مدیریت زیست شهری استفاده شده است. مدل ...
بیشتر
هدف پژوهش بررسی نحوه مدیریت محیط زیست شهری در منطقه 22 شهرداری تهران در جهت ارائه الگویی جامع و ارتقای آن میباشد. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش تحلیلی- توصیفی است، برای جمع‌آوری داده‌ها از منابع داخـلـی و خـارجـی و در مرحله پیمایش، از طریق پرسشنامه از 20 نفر از نخبگان مدیران خبره حوزه مدیریت زیست شهری استفاده شده است. مدل اجرایی برنامهریزی راهبردی پژوهش برگرفته از مدل مدیریت راهبردی فرد. آر. دیوید می باشد و در مرحله تصمیم‌گیری، از ماتریس QSPM بهترین راهبردها برای اجرا بکار گرفته شد. ارائه الگویی جامع و متناسب با محیط زیست منطقه 22 شهرداری تهران که قادر به تعیین نقاط ضعف مدیریت شهری و ارائه استراتژی جهت ارتقاء آن، نوآوری مطالعه حاضر میباشد. با توجه به یافتههای پژوهش و کسب نمره نهایی کمتر از 5/2 مشخص گردیده در مدیریت محیط زیست شهرداری منطقه 22 تهران، از قوت‌ها و فرصت‌های به‌دست آمده برای غلبه برضعف‌ها و تهدیدها به درستی استفاده نشده است و نوع راهبرد، تدافعی است. نتایج تحقیق نشان داد که سه راهبرد «ارزیابی عرصه‌های نیازمند حفاظت محیط زیست»، «اصلاح بسترهای حقوقی و نهادی» و «اصلاح ساختار سازمانی و مدیریت یکپارچه شهری» با بیشترین امتیازات، از مهم‌ترین راهبردهای ارتقاء مدیریت محیط زیست این منطقه بوده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی‌نژاد؛ محمد اسکندری نسب؛ محمد بیرانوند
چکیده
پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامهریزی شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخصهای اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامهریزی شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخصهای اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی محلات به کار گرفته شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی است. برای سنجش کیفیت زندگی در بعد ذهنی، ابتدا با استفاده از روش پیمایش، از میان جامعه آماری، به شیوه تصادفی با 373 نمونه در محلات مورد مطالعه مصاحبه گردید. به‌منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم‌افزار SPSS و آماره T دو نمونه مستقل و مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. همچنین برای سنجش کیفیت زندگی عینی از دادههای مکانی بلوک‌های سرشماری سال 1395 مرکز آمار استفاده و شکل‌هایی در نرم‌افزار GIS برای شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کلی کیفیت زندگی تهیه گردید. نتایج نشان داد که وضعیت محله شهرک اندیشه، در تمامی شاخصهای کیفیت زندگی ذهنی به غیر از شاخص اجتماعی، بهتر از محله گوشه گاپله است. همچنین شکل کلی کیفیت زندگی عینی نیز این امر را اثبات می‌کند. درنهایت میتوان ادعا کرد که کیفیت زندگی در محلۀ اندیشه مطلوب‌تر از گوشۀ گاپله است.
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهانبخش؛ سمیه بیرانوند
چکیده
عدم تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری خرم‌آباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهره‌برداری از سیستم حمل‌ونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهره‌وری سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامهریزی حمل‌ونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، ...
بیشتر
عدم تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری خرم‌آباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهره‌برداری از سیستم حمل‌ونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهره‌وری سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامهریزی حمل‌ونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، منسجم و عملیاتی، اقدام نمود. در پژوهش حاضر طرح اجرایی مناسب برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری با استفاده از مدلPIP ارائه شده و برای تدوین استراتژی‌ها از ماتریس SWOT استفاده می شود، به منظور اولویتبندی استراتژی‌ها از ترکیب فنون تصمیم‌گیری با معیارهای چندگانه AHP با روش ACCEPT و روش QSPM استفاده شده و نتایج حاصل از این دو روش با استفاده از نرم‌افزار SPSS و از طریق محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن با هم مقایسه شد و عدد 981/0 به دست آمد که نشان‌دهنده نزدیک بودن نتایج این دو روش است؛ تحلیل‌های مربوط به روش ترکیبی (AHP و ACCEPT) با استفاده از نرم‌افزار EXPERT CHOICE انجام شد و نرخ ناسازگاری برای اولویتبندی اهداف، محورهای توسعه و استراتژی‌ها در تمام مراحل اعدادی کوچک‌تر از 1/0 به دست آمد؛ بنابراین در تمام اولویت‌بندی‌ها میزان ناسازگاری در حد موردقبول است. در خصوص اهداف کلان حمل‌ونقل، اولویت به ترتیب با ایمنی، رضایت عمومی، بهبود محیط‌زیست و کاهش مصرف انرژی و زمان تأخیر به دست آمد. در خصوص شش محور توسعه نیز مشخص شد که اولویت به ترتیب با مدیریت و سیاست‌های سازمانی، تأمین مالی، نیروی انسانی، زیرساخت‌های فنی، محیط فرهنگی و موارد حقوقی است و توسعه سیستم‌های هوشمند بر اساس این اولویتبندی انجام می‌شود.
نظام سکونتگاهی و مسکن
علی جهان بینی؛ مهروش کاظمی شیشوان؛ احمد میرزا کوچک خوشنویس؛ اکبر عبداله زاده طرف
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی نگرش ساکنین مجتمعهای مسکونی در خصوص امکان تعاملات اجتماعی در 4 مجتمع مسکونی شهر تبریز اجرا شد. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه مورد بررسی ﻣﺠﺘﻤﻊهای ﻣﺴﮑﻮﻧﻰ گل نرگس، برج زمرد، شهید چمران، فجر ائل گلی شهر تبریز، به عنوان نماینده دو مدل مجتمع مسکونی میان مرتبه و بلند مرتبه ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی نگرش ساکنین مجتمعهای مسکونی در خصوص امکان تعاملات اجتماعی در 4 مجتمع مسکونی شهر تبریز اجرا شد. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه مورد بررسی ﻣﺠﺘﻤﻊهای ﻣﺴﮑﻮﻧﻰ گل نرگس، برج زمرد، شهید چمران، فجر ائل گلی شهر تبریز، به عنوان نماینده دو مدل مجتمع مسکونی میان مرتبه و بلند مرتبه در مناطق مختلف تبریز بوده است. ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎمه محقق ساخته با متغیرهای مستخرج از مبانی نظری و پیشینه تحقیق انجام شد. مولفههای مورد بررسی شامل تعاملات اجتماعی در محیط زندگی (نظام‌‌‌های اجتماعی، کالبدی، آسایشی، هویتی) و رضایت از تعاملات اجتماعی بودند که با استفاده از پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار با ضریب بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. داده ﻫﺎی تحقیق با استفاده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS مورد آزمون و ﺗﺤﻠﻴﻞ قرار گرفت. بیشترین عدم رضایت در تمام جنبههای تعاملات اجتماعی را ساکنان مجتمع شهید چمران داشته‌‌اند. این پژوهش تلاش داشت راه‌حل‌هایی جامع و متناسب برای انتقادهای عمده صورت گرفته از سوی ساکنین آپارتمان‌ها و مجتمعهای مسکونی شهر تبریز بر اساس رویکردهای انتقادی آنها از میزان تعاملات اجتماعی، ارائه کند که می‌تواند رویکردی جدید در حوزه مطالعات جنبههای اجتماعی مجتمعهای مسکونی باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ سیدمهدی موسی کاظمی؛ فاطمه کریمیان پور
چکیده
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شده‌اند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعه‌ای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر می‌رسد وضعیت این شهرها، بحرانی‌تر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ...
بیشتر
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شده‌اند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعه‌ای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر می‌رسد وضعیت این شهرها، بحرانی‌تر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی برای آزمون همین فرض به انجام رسید. دادههای این بررسی از اسناد کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی و نظرخواهی از نمونهای به حجم 383 نفر از ساکنین(تعیین حجم با استفاده از فرمول کوکران و شیوه انتخاب، انتخاب تصادفی ساده)، برای تعیین سطح زیست‌پذیری و 30 نفر از کارشناسان(گزینش به شیوه در دسترس) به منظور تعیین وزن شاخصها و شهرهای مشابه، به دست آمده و با آماره‌های توصیفی و استنباطی و بهره‌گیری از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل گردید. در این بررسی از روش آنتروپی شانون به منظور وزندهی شاخصها و برای رتبه‌بندی از تکنیک کوپراس استفاده شد. یافتههای حاصل، با نتایج بررسی‌های مربوط به شهرهای نمونه(اهواز و ارومیه) که شرایطی همانند یا نسبتا همانند با زابل داشتند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شاخصهای زیست‌پذیری در این شهر در حد 245762/0 بوده و اختلاف بین نواحی ششگانه آن نیز قابل ملاحظه است. علاوه بر آن، این شهر نسبت به شهرهای نمونه، وضعیت بحرانی‌تری داشته، اما به همان نسبت طرف توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته و به همین دلیل، آمار و اطلاعات موثقی در ارتباط با آن در دسترس نمی‌باشد.
گردشگری
سجاد فردوسی؛ یاور بابائی
چکیده
رضایت مصرف‌کننده در گردشگری به‌شدت تحت تأثیر ارائه خدمات، ظاهر محصول و شخصیت و وجهه مقصد گردشگری قرار دارد. در این راستا، نوشتار حاضر با هدف شناسایی و اولویتبندی الزامات رضایتمندی گردشگران از امکانات و خدمات شهری و به روش توصیفی- تحلیلی تدوین گردید. جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و به روش میدانی از طریق پرسشنامه انجام ...
بیشتر
رضایت مصرف‌کننده در گردشگری به‌شدت تحت تأثیر ارائه خدمات، ظاهر محصول و شخصیت و وجهه مقصد گردشگری قرار دارد. در این راستا، نوشتار حاضر با هدف شناسایی و اولویتبندی الزامات رضایتمندی گردشگران از امکانات و خدمات شهری و به روش توصیفی- تحلیلی تدوین گردید. جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و به روش میدانی از طریق پرسشنامه انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران شهر شاهرود بود که با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری پژوهش، تعداد 114 نفر بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند و پرسشنامهها به روش تصادفی در میان آنها توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ برای سؤالات مثبت برابر با 81/0 و برای سؤالات منفی برابر با 72/0 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از مدل کانو استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که در میان الزامات اساسی، مؤلفه ایمنی محیط‌های گردشگری بیشترین نارضایتی و مؤلفه پارکها و فضاهای طبیعی کمترین نارضایتی را در صورت برآورده نشدن به دنبال دارد. همچنین در میان الزامات عملکردی، مؤلفه نظافت و پاکیزگی فضاهای شهری و گردشگری بیشترین نارضایتی و مؤلفه نورپردازی فضاهای شهری و گردشگری کمترین نارضایتی را در صورت برآورده نشدن در پی دارد. در همین خصوص، در میان الزامات انگیزشی، مؤلفه خدمات و تسهیلات فرهنگی بیشترین رضایت و مؤلفه شرکت‌های گردشگری و راهنمایان تور کمترین رضایت را در صورت برآورده شدن به همراه دارد.
جغرافیای سیاسی
محسن کاملی؛ سمیرا قیاسی؛ حسن حسینی امینی؛ سحر افتخاری
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 105-119
چکیده
مطالعه حاضر به آسیب‌شناسی تهدیدات بیمارستانهای شهری از منظر پدافند غیرعامل شهر قم پرداخته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و جامعه مورد مطالعه بیمارستانهای سطح شهر قم میباشد. برای دستیابی به هدف، از روش وزندهی سلسله مراتبی و نمودارهای وزنی هریک از شاخصهای تهدیدات ارزیابی گردید. براساس نتایج تحقیق بیشترین امتیاز مربوط ...
بیشتر
مطالعه حاضر به آسیب‌شناسی تهدیدات بیمارستانهای شهری از منظر پدافند غیرعامل شهر قم پرداخته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و جامعه مورد مطالعه بیمارستانهای سطح شهر قم میباشد. برای دستیابی به هدف، از روش وزندهی سلسله مراتبی و نمودارهای وزنی هریک از شاخصهای تهدیدات ارزیابی گردید. براساس نتایج تحقیق بیشترین امتیاز مربوط به تهدید بمب گذاری می باشد. بعد از ارزیابی تهدیدات علیه بیمارستان با شناسایی و اولویتبندی داراییهای بیمارستان مشخص شد بخش زایمان و اعمال جراحی در بیمارستان حائز اهمیت بیشتری بوده است و غذاخوری کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اکبر شربتی؛ ایوب بدرق نژاد؛ رضا سارلی
چکیده
در پژوهش حاضر نقش و جایگاه مبلمان در فضاهای شهری شهرگرگان از دیدگاه شهروندان این شهر مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. ماهیت تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و با استفاده از روش پیمایشی در مناطق مختلف شهر گرگان اجرا گردید. حجم نمونه آن با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 384 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که ...
بیشتر
در پژوهش حاضر نقش و جایگاه مبلمان در فضاهای شهری شهرگرگان از دیدگاه شهروندان این شهر مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. ماهیت تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و با استفاده از روش پیمایشی در مناطق مختلف شهر گرگان اجرا گردید. حجم نمونه آن با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 384 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط اساتید و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 85/0 مورد تأیید قرار گرفت. براساس نتایج به‌دست آمده، مبلمان شهری بر زیباسازی و هویتبخشی فضاهای شهری، سلامت جسمانی و روانی شهروندان و کیفیتبخشی فضاهای شهری تأثیر دارد. همچنین بین متغیرهای مبلمان شهری و جذب گردشگر در شهرگرگان و نیز بین متغیرهای مبلمان شهری و توسعه گردشگری شهری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ رقیه ناصری
چکیده
در طول دهههای گذشته، به‌واسطه اتکا بیش‌ازحد شهرسازی مدرن به نیازهای حرکت سواره و غفلت از ساماندهی فضاهای پیاده، فرآیند روبه‌زوال مراکز شهرها شدت گرفته است، امری که برخلاف توسعه پایداری شهر است. ازدیاد گرایش به توسعه پایدار شهری باعث شده که شهرسازان تئوری نوشهرگرایی برای نجات مراکزی شهری مطرح کنند و مسئولان امور شهری طرحهایی ...
بیشتر
در طول دهههای گذشته، به‌واسطه اتکا بیش‌ازحد شهرسازی مدرن به نیازهای حرکت سواره و غفلت از ساماندهی فضاهای پیاده، فرآیند روبه‌زوال مراکز شهرها شدت گرفته است، امری که برخلاف توسعه پایداری شهر است. ازدیاد گرایش به توسعه پایدار شهری باعث شده که شهرسازان تئوری نوشهرگرایی برای نجات مراکزی شهری مطرح کنند و مسئولان امور شهری طرحهایی را در راستای توجه به پیادهمداری که خود به‌نوعی از بطن نوشهر گرایی برمیخیزد را در دستور کار خود قرار دهند. مقاله حاضر نیز به دنبال بررسی قابلیت پیادهمداری معابر موجود در بافت تاریخی است؛ که در این راستا ابتدا نظر عابران پیاده در محدوده مورد مطالعه، در قالب توزیع 400 پرسشنامه در رابطه باکیفیت هفت شاخص اصلی قابلیت پیادهمداری، دسترسی، ایمنی، امنیت، مبلمان، جذابیت، حمل‌ونقل و فعالیتهای اجتماعی موردسنجش قرار داده است و بر همین اساس معابر موجود در بافت تاریخی را با استفاده از تکنیک پرومته نوع دوم اولویتبندی کرده است که به ترتیب معابر بهشتی، خواجه نصیر جنوبی، اوحدی، امام خمینی و دانشسرا و... دارای بالاترین میزان قابلیت پیادهمداری هستند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که تنها 20% معابر موجود در محدودهی بافت تاریخی دارای ویژگیهای پیادهمداری میباشد.
محمدتقی رهنمایی
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 143-165
چکیده
محتوای مقاله حاضر از یک سو نقد نظریه سرمایه داری بهره بری هانس بوبک و از سویی دیگر ارائه نظریه جدیدی است
برای پاسخ دادن به چرایی و چگونگی توسعه پرشتاب شهر و شهرنشینی در ایران امروز. بوبک معتقد بود که حیات و
زندگی شهری در ایران به انباشت سرمایه ای وابسته است که از تجاری کردن مازاد تولیدات کشاورزی در شهرها به دست
می آید. به نظر می رسد ...
بیشتر
محتوای مقاله حاضر از یک سو نقد نظریه سرمایه داری بهره بری هانس بوبک و از سویی دیگر ارائه نظریه جدیدی است
برای پاسخ دادن به چرایی و چگونگی توسعه پرشتاب شهر و شهرنشینی در ایران امروز. بوبک معتقد بود که حیات و
زندگی شهری در ایران به انباشت سرمایه ای وابسته است که از تجاری کردن مازاد تولیدات کشاورزی در شهرها به دست
می آید. به نظر می رسد که بوبک در تدوین و طراحی نظریه خود، نقش دولت و تحول آن را در ایران نادیده گرفته است.
حداقل می توان گفت که نظریه او تا پیش از اجرای قانون اصلاحات ارضی و گسستگی رابطه حقوقی مالکین با روستاها
می توانست معتبر باشد. چه بعد از دهه 1340 یا 1960 دولت از موقعیت کارگزاری به موقعیت کارفرمایی بزرگ و کلانی
در کشور رسید. از آنجایی که شهرها پایگاه اصلی حکومت و دولت جدید بودند، این دولت با بهره گیری از منابع
درآمدهای نفتی تزریق اعتبارات عمرانی و جاری در شهرها، عملاً در توسعه شهر و شهرنشینی به دخالت گسترده ای
پرداخت. بر اساس نظریه دولت و شهرنشینی در ایران، اینک این دولت است که با تجاری کردن پول و سرمایه در شهرها،
از طریق نظام بانکی گسترده ای که در اختیار دارد، به توسعه شهر و شهرنشینی کمک می کند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حامد حیاتی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تخمین میزان خدمات شهری موردنیاز زائرین و جمعیت سیال شهر مهران با استفاده از روش‌های مبتنی بر برنامهریزی تدوین شده است. تاکنون پژوهشی مبنی بر برنامهریزی با هدف خدمات شهری برای شهرهای مرزی (مهران) با جمعیت (زائر) سیال انجام نشده است. در این راستا ضرورت خدمات‌رسانی به جمعیت سیال و پیش‌بینی نشده برای شهرهای مهاجرپذیر ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف تخمین میزان خدمات شهری موردنیاز زائرین و جمعیت سیال شهر مهران با استفاده از روش‌های مبتنی بر برنامهریزی تدوین شده است. تاکنون پژوهشی مبنی بر برنامهریزی با هدف خدمات شهری برای شهرهای مرزی (مهران) با جمعیت (زائر) سیال انجام نشده است. در این راستا ضرورت خدمات‌رسانی به جمعیت سیال و پیش‌بینی نشده برای شهرهای مهاجرپذیر و شهرها زائرپذیر و برنامهریزی جهت ارائه بهتر خدمات به جمعیت سیال ازجمله زائرین مطرح می‌شود. در حقیقت نیازسنجی مبتنی بر روش‌های علمی برای برآورد دقیق و کارآمد خدمات موردنیاز جمعیت شناور و سیال برای شهر مهران، خلا پژوهشی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. مطابق یافته‌ها براساس روش برنامهریزی مبتنی بر سرانه زیربنای فضاهای خدماتی، در مجموع 38070 مترمربع سطح زیر بنای موردنیاز جهت خدمات‌رسانی به زائران موردنیاز است. در این روش به ترتیب خدمات حمل‌ونقل عمومی، اسکان، فرهنگی، پذیرایی، مالی، درمانی، بهداشتی و ارتباطی بیشترین سطح را به خود اختصاص داده‌اند. براساس روش دوم برنامهریزی مبتنی بر آستانه‌های جمعیتی، در مجموع 330000 مترمربع سطح زیر بنای موردنیاز جهت خدمات‌رسانی به زائرین موردنیاز است. در این روش به ترتیب خدمات درمانی، حمل ونقل عمومی، مالی، اسکان، پذیرایی، فرهنگی، بهداشتی و ارتباطی بیشترین سطح را به خود اختصاص داده‌اند. استفاده از هریک از این روشها دارای ملزومات و شرایطی است که پس از شناخت هر محدوده و تعیین نیازهای مدیریتی آن تبیین می‌گردد. هریک از این دو روش دارای امکانات و محدودیت‌هایی است که در این پژوهش به آن پرداخته می‌شود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خلف عنافجه؛ عبدالنبی شریفی
چکیده
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی اکوسیستم های شهری را از گذشته تا حال بررسی کرده است. همچنین چگونگی ورود رویکرد آینده پژوهی به نظام برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به عنوان بزرگترین سیستم های اکولوژیکی به بحث می‌گذارد. ضرورت اصلی توجه به علم اکولوژی، مطالعه فرآیندهای توسعه است که در طول زمان از طریق برنامه ریزی و مدیریت ،در خصوص ارتباط متقابل بین سیستم های فیزیکی ،مادی و حیاتی در بطن اکوسیستم ها اتفاق می افتد. نوآوری این تحقیق شامل تلاش برای پیوند مباحث سه گانه آینده پژوهی ، مدلسازی وسیستم های اکولوژیکی شهری به منظور تدوین راهکارهای تحقق رویکرد آینده پژوهی در مدیریت وبرنامه ریزی اکوسیستم های شهری ومنطقه ای امروز است. نتایج تحقیق نشان داد که با بررسی تاریخی سیر تحولات مدلسازی اکوسیستم‌های شهری میتوان دو دوره کلاسیک و مدرن (معاصر) را تحت سه گفتمان یا فرهنگ از شهرها تشخیص داد. در دوره معاصر از مدلسازی یا گفتمان سوم، پیچیدگی، عدم قطعیت، خودسامانی و نامعلومی تغییرات سبب توجه بیشتر به آینده در مدلسازی شد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احسان اله ریگی؛ محمود رضا انوری؛ معصومه حافظ رضازاده
چکیده
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول ...
بیشتر
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (324) نفر تعیین شد. بررسی ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) به صورت مجزا در ارتباط با نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه از نوآوری‌های این پژوهش میباشد. نتایج آزمون کای اسکویر نشان داد، رابطه معناداری و مثبت بین توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر میرجاوه و نقش اقتصادی کریدور مرزی وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که اقتصادی کریدور مرزی به صورت معناداری توسعه کالبدی را پیش‌بینی می‌کند. نتایج آزمون تی تک نمونهای، بیانگر میزان کم نقش اقتصادی کریدور مرزی در توسعه زیست-محیطی شهر میرجاوه میباشد. در نهایت جهت بررسی تفاوت معناداری بین نقش اقتصادی کریدور مرزی در ابعاد توسعه از روند آماری تحلیل واریانس و با کمک مدل خطی عمومی تک متغیره، استفاده گردید، نتایج نشان داد که نقش اقتصادی کریدورهای مرزی در بعد اجتماعی و زیست‌محیطی دارای اختلاف معنی‌داری می-باشد. نتیجه‌گیری کلی پژوهش نشان از تاثیر نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه (اقتصادی، اجتماعی و کالبدی)، دارد.
نظام سکونتگاهی و مسکن
مسلم بیرانوند؛ سمر حقیقی بروجنی؛ محسن افشاری؛ ساناز رهروی پوده
چکیده
استان لرستان به دلیل پیشینه زندگی عشایری، تاکنون محل اجرای سکونتگاه‌هایی برای اسکان عشایر بوده است. با وجود اهمیت این موضوع، متأسفانه این کانون‌ها تحت تأثیر چالش‌های فراوانی قرار دارند و خلأ مطالعات دقیق و نظام‌مند در این زمینه، قابل توجه است. ازاین‌رو هدف این پژوهش آسیب‌شناسی الگوی جدید ساخت‌وساز مسکن در سکونتگاه عشایری ...
بیشتر
استان لرستان به دلیل پیشینه زندگی عشایری، تاکنون محل اجرای سکونتگاه‌هایی برای اسکان عشایر بوده است. با وجود اهمیت این موضوع، متأسفانه این کانون‌ها تحت تأثیر چالش‌های فراوانی قرار دارند و خلأ مطالعات دقیق و نظام‌مند در این زمینه، قابل توجه است. ازاین‌رو هدف این پژوهش آسیب‌شناسی الگوی جدید ساخت‌وساز مسکن در سکونتگاه عشایری مورد پژوهش، با رویکردی بوم‌گرایانه و مبتنی بر شیوه زندگی آنها است. نوآوری این پژوهش از آن جهت است که با تأکید بر بوم‌گرایی، آسیب‌هایی که این کانون‌ها را تهدید می‌کند، بررسی نموده و به طراحان و کاربران کمک می‌کند تا در طرح‌های آتی، برای رفع آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های عشایر اسکان‌یافته، اقدامات لازم را انجام دهند. این پژوهش دارای ماهیتی کیفی و با رویکرد قوم‌نگاری است. داده‌ها از مطالعات اسنادی و میدانی گردآوری شده‌اند. در روش میدانی از مشاهده مستقیم و تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که الگوی جدید ساخت‌وساز مسکن در کانون اسکان مورد مطالعه با آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، روحی و روانی، فضایی و کالبدی، عملکردی، سیما و منظر، عدم توجه به غنای حسی، بی‌توجهی به عناصر هویت‌بخش، عدم توجه به عادت‌واره‌های ساکنان، عدم سازگاری محیط ساخته شده با روش زندگی ساکنان، عدم احساس در خانه بودن، عدم انطباق قابلیت - معنا و عدم توجه به حریم‌های فردی و اجتماعی، همراه بوده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا سلیمانی؛ رباب حسین زاده؛ اسماعیل حسین زاده؛ نرمین آقایی
چکیده
ایجاد بسترهای فضایی کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی به‌منظور تحرک و جابهجایی بهتر انسان و دسترسی آسان‌تر در سطح شهر،به منظور رشد و توسعه جوامع، امری ضروری است. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که همانند سایر افراد، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند؛ ...
بیشتر
ایجاد بسترهای فضایی کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی به‌منظور تحرک و جابهجایی بهتر انسان و دسترسی آسان‌تر در سطح شهر،به منظور رشد و توسعه جوامع، امری ضروری است. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که همانند سایر افراد، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند؛ اما وجود برخی موانع به‌خصوص در نحوه طراحی، معماری و شهرسازی بسیاری از فضاهای شهری، به‌ویژه معابر عمومی، پارکها و فضاهای سبز را فاقد شرایط لازم برای برآورده ساختن نیازهای دسترسی افراد معلول کرده است. براساس مطالعات انجامشده طرح کالبدی مناسب فضاهای شهری سبب پایداری این فضاها می‌گردد. بنابراین، تحقیق حاضر کیفیت طرح کالبدی مسیرهای پیاده را از دیدگاه معلولاندر خیابانهای امام، کاشانی، سرداران، عطایی و خیام شهر ارومیه مورد بررسی قرار داده است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق چهار شاخص (مبلمان، خدمات، دسترسی و حمل‌ونقل) در بین پنج گروه از معلولان (نابینایان، کم‌بینایان، معلولان حرکتی، ناشنوایان و جانبازان) در پیادهراه‌های شهر ارومیه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامه گردآوری‌شده و برای پردازشاطلاعاتاز نرم‌افزارهای آماری و برای سنجش ورتبهبندی شاخصها و گروه‌های موردمطالعه ازمدلتصمیمگیری چندمعیاره استفادهشده است. یافتههای پژوهش، بیشترین مطلوبیت را مربوط به شاخص دسترسی و کمترین مطلوبیت را در شاخص حمل‌ونقل برای سنجش مطلوبیت پیادهراه معلولان نشان میدهد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که پیاده راه‌های شهر ارومیه متناسبترین طراحی را برای گروه کم‌بینایان و نامطلوبترین طراحی را برای گروه ناشنوایان دارد.
محیط زیست شهری
زهره الزهرا روحی پور؛ سید محمد شبیری؛ مریم لاریجانی؛ علیرضا میکائیلی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی اثرات احداث مدرسه طبیعت در زیست‌پذیری شهری در پارک پردیسان تهران است. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که تحلیل‌های آن با استفاده از تکنیک دلفی انجامشده است. نتایج بررسی نشان میدهد که آموزش محیط زیستی به‌صورت مدارس طبیعت اثر مستقیم و غیرمستقیم در مؤلفه‌های زیست‌پذیری شهری پایداری دارد. مقدار اثرگذاری ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی اثرات احداث مدرسه طبیعت در زیست‌پذیری شهری در پارک پردیسان تهران است. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که تحلیل‌های آن با استفاده از تکنیک دلفی انجامشده است. نتایج بررسی نشان میدهد که آموزش محیط زیستی به‌صورت مدارس طبیعت اثر مستقیم و غیرمستقیم در مؤلفه‌های زیست‌پذیری شهری پایداری دارد. مقدار اثرگذاری کل ابعاد مدارس طبیعت به ترتیب برای شاخصهای زیست‌محیطی 538/0، اقتصادی 521/0 و اجتماعی 429/0 است، لذا ایجاد و توسعه مدارس طبیعت موجب بهبود زیست‌پذیری در شهر خواهد شد. علاوه بر این مقدار، اثر مستقیم که بیانکننده تأثیر شاخص بر زیست‌پذیری بدون دخالت سایر شاخصها است، کمی متفاوت از اثر کل است و گویای این مطلب است که شاخصها بهطور مستقیم تأثیر زیادی بر زیست‌پذیری دارند.
منیژه قهرودی تالی
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 167-178
چکیده
پدیده سیلاب به دلیل گسترش شهرهای بزرگ چهره جدیدی پیدا نموده است و تحت عنوان سیلاب شهری جایگاهی
جدید را در مطالعات شهری باز نموده است. مدیریت سیلاب شهری به دلیل ویژگی خاص شهرها، بر یکپارچگی مدیریت
داده ها استوار است که این یکپارچگی به کمک عوامل جغرافیایی و تکنیک های ارتباط داده ای محقق است. در این پژوهش
بخش هایی از شمال و شمال شرق تهران، ...
بیشتر
پدیده سیلاب به دلیل گسترش شهرهای بزرگ چهره جدیدی پیدا نموده است و تحت عنوان سیلاب شهری جایگاهی
جدید را در مطالعات شهری باز نموده است. مدیریت سیلاب شهری به دلیل ویژگی خاص شهرها، بر یکپارچگی مدیریت
داده ها استوار است که این یکپارچگی به کمک عوامل جغرافیایی و تکنیک های ارتباط داده ای محقق است. در این پژوهش
بخش هایی از شمال و شمال شرق تهران، کلان شهر ایران به دلیل تأثیر حوضه های بالادست در سیل خیزی آن انتخاب شده
است که شامل حوضه های درکه، دربند و جاجرود می باشند. با استفاده از تکنیک های موجود در سیستم های اطلاعات
جغرافیایی، ساختار داده مکانی آن تولید شد که علاوه بر 3 حوضه فوق، بخش هایی از مناطق 3،1 و 4 را در بر گرفت.
منطقه مورد نظر به عنوان یک واحد مطالعه و مدیریت سیلاب در نظر گرفته شد و به زیر واحدهای مدیریتی تقسیم شد.
سایر عناصر فیزیکی شهر نیز از جمله مناطق مسکونی و شبکه خیابان ها در ساختار داده زیر واحدها قرار گرفت و
المان های زیر حوضه، خطوط تمرکز و نقاط خروجی به عنوان عناصر ارتباطی در الگوی داده ای قرار گرفتند. تحلیل های
انجام شده نشان داد که برای کاهش سیلاب در تهران می توان سیلاب های بالادست تهران را کنترل نمود، که در این راستا 4
نقطه برای مدیریت سیلاب های بالادست مکان گزینی شد که با مطالعات میدانی موقعیت آنها نسبت به مسیل های فعلی
به دست آمد. مقایسه خطوط تمرکز واحدهای به دست آمده نشان داد که به دلیل آشفتگی فضایی المان های شهری، به
استثنای حوضه درکه، انطباق مناسبی بین خطوط زهکشی طبیعی و شبکه مسیل های فعلی وجود ندارد. از طرف دیگر نتایج
مقایسه با شبکه اتوبان ها و خیابان های شهری بیان نمود که این شبکه ها نقش ویژه ای در هدایت و گسترش سیلاب ها به
سایر مناطق شهری ایفا می کنند. به عبارت دیگر چون شبکه ارتباط شهری بدون توجه به جهت زهکشی طبیعی تهران ایجاد
شده و از طرف دیگر سطح زمین و ساخت و سازهای غیر اصولی ، مسیل های تهران را از هدایت سیلاب ها ناتوان ساخته
است. این وظیفه را بیشتر المان های شهری مانند اتوبان ها، خیابان ها و کوچه ها انجام می دهند، لذا صدمات سیلاب اگرچه
محلی است اما هزینه های زیادی را بر تهران تحمیل می کند. یکپارچه سازی داده های شهری می تواند راهبردی برای
مدیریت سیلاب در کلان شهرها از جمله تهران باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق
چکیده
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمع‌آوری گردیده است. برای واکاوی داده‌ها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمع‌آوری گردیده است. برای واکاوی داده‌ها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطح‌بندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشه‌ای، مقایسۀ دادههای عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرم‌افزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیک‌ترین همسایگی و آرایش فضایی مولفههای مورد مطالعه از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر می‌شود. همچنین نتایج تحلیل خوشه‌ای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفته‌اند و اینکه مقایسه نتایج دادههای عینی (پراکنش خدمات شهری) و دادههای ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیت‌ها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشه‌ای و به صورت مرکز-پیرامونی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
ابراهیم سامی؛ مریم عبادی
چکیده
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی ...
بیشتر
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی استفاده شده است. وزن دهی لایه ها به روش تحلیل شبکه (ANP) با استفاده از نرم افزار سوپردسیژن انجام شد. با توجه به ضرایب به دست آمده در مدل ANP عامل آبراهه با ضریب 7500/0 بیشترین ارزش و عامل کاربری اراضی با ضریب 0895/0 کمترین ارزش را برای ایجاد سیل به خود اختصاص داد و سپس تمامی لایه ها در محیط GIS فازی سازی شده و در نهایت با وزن دار کردن لایه ها و تلفیق آن ها به روش گاما، نقشه ی نهایی پهنه بندی سیلاب تهیه گردید. نتایج نشان میدهد، پهنه های با خطر سیل گیری خیلی زیاد با مساحت 126/3 هکتار به ترتیب در نواحی 1، 2 و 3 و پهنه های با خطر سیل گیری کم در حاشیه شهر با مساحت 598/13 هکتار در نواحی 5 و 7 واقع گردیده اند. نتایج حاصل از تلفیق مدل‌های ANP و Fuzzy ، حاکی از کارایی بالای آنها در تعیین مناطق با ریسک بالای سیلاب میباشد و ضرورت دارد در فرایند برنامهریزی و آمایش به ویژه ارزیابی خطر این سطوح پهنه‌بندی شده مدنظر قرار گرفته شود.
محیط زیست شهری
بهروز سبحانی؛ وحید صفریان زنگیر؛ رباب دیهم ساریخان
چکیده
بارش‌های رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیر پایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق‌العاده قوی، از جابهجایی اتمسفر ایجاد میشوند و از پدیده‌های مهم آب و هوایی در شمال غرب کشور محسوب میشوند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی بارش‌های رعد و برقی استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ی و برآورد آب قابل بارش است. در این تحقیق از ...
بیشتر
بارش‌های رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیر پایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق‌العاده قوی، از جابهجایی اتمسفر ایجاد میشوند و از پدیده‌های مهم آب و هوایی در شمال غرب کشور محسوب میشوند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی بارش‌های رعد و برقی استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ی و برآورد آب قابل بارش است. در این تحقیق از دادههای ایستگاه‌های سینوپتیک، تصاویر ماهوارهای و همچنین برای برآورد آب قابل بارش از باندهای 17 و 18 سنجیده مودیس استفاده شد.ه است تصاویر بارش‌های رعد و برقی روزهای 10/5/2010 و 18/6/2012 در نرم‌افزار ENVI4.4 پردازش و سپس در محیط ArcGIS درونیابی گردید. همچنین نتایج درونیابی دادههای زمینی نیز نشان داد که بیشترین بارش‌های رعد و برقی در ایستگاه خلخال، کمترین آن در ایستگاه مشکینشهر رخ میدهد و بارش‌های رعد و برقی استان در فصل بهار و اوایل تابستان اتفاق می‌افتد. نتایج حاصل از تحلیل دادههای زمینی و تصاویر ماهواره حاکی از این واقعیت است که بارش‌های رعد و برقی مستخرج از تصاویر ماهوارهای به‌مراتب دقیق‌تر از دادههای حاصل از طریق برداشتهای زمینی است و نیز میتوان نقشه‌های بارش‌های رعد و برقی را با سرعت و دقت، استخراج و درروند پیش‌بینیهای مخاطرات جوی و برنامهریزی بهینه منابع آب در استان اردبیل به کار گرفت.
گردشگری
سحر طبیبیان
چکیده
رشد سریع صنعت گردشگری و اولویت دادن به منافع اقتصادی در مناطق حفاظت شده‌ی اطراف تهران، اصول توسعه پایدار را به زیر پا نهاده و فشار روزافزونی را بر محیط زیست به دنبال دارد از این رو به منظور کاهش این فشار، محاسبه ظرفیت برد مناطق گردشگری بعنوان راهکار کلیدی توصیه می‌شود. هدف اصلی در این پژوهش تعیین ظرفیت برد گردشگری در منطقه حفاظت شده ...
بیشتر
رشد سریع صنعت گردشگری و اولویت دادن به منافع اقتصادی در مناطق حفاظت شده‌ی اطراف تهران، اصول توسعه پایدار را به زیر پا نهاده و فشار روزافزونی را بر محیط زیست به دنبال دارد از این رو به منظور کاهش این فشار، محاسبه ظرفیت برد مناطق گردشگری بعنوان راهکار کلیدی توصیه می‌شود. هدف اصلی در این پژوهش تعیین ظرفیت برد گردشگری در منطقه حفاظت شده ورجین به جهت نزدیکی به پایتخت و با برخورداری از طبیعت کم‌نظیر از جاذبه‌های بومشناسی است. روش انجام تحقیق در پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع توصیفی -تحلیلی میباشد. دادههای مورد نظر از طریق مصاحبه با محیط بانان، آمار آب و هوایی از ایستگاه سینوپتیک لواسان و با بهره‌گیری از نرم‌افزار GIS جهت نمایش موقعیت و توپوگرافی منطقه جمع‌آوری شد. تعیین ظرفیت برد، باروشTCC بهعنوان ابزار کمی در سه سطح فیزیکی، واقعی و مؤثر محاسبه گردید. جهت تعیین ظرفیت برد گسترده، جاذبه‌های بومشناسی، نظیر بازدید ازحیات وحش، منابع آب و همچنین کوهنوردی انتخاب و ظرفیت برد جاذبه های طبیعی مورد نظر بر اساس (نفر/هکتار/روز) تعیین و سپس با استاندارد جهانی Baud-Bovy مقایسه گردیدند. برآورد ظرفیت‌های برد مؤثر در هر سه جاذبه گردشگری مشخص کرد که محاسبات انجام شده، کمتر از 5 نفر در هر هکتار بوده و با استاندارد جهانی مرتبط با طبیعت (بادباوی و لاوسون) مطابقت دارد. نتایج حاصل از پژوهش مذکور بیانگر ظرفیت برد مناسب جهت توریسم گسترده و جذب گردشگر در منطقه حفاظت‌شده ورجین میباشد.
گردشگری
میثم عاقلی؛ مریم علی ئی؛ سید محمد تفرشی؛ علیه مقیمی خراسانی
چکیده
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی ...
بیشتر
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه گردشگران شهر دامغان در عید نوروز 1402 سفر کرده بودند انتخاب شدند .حداقل حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. پایایی با استفاده از ضریب امگا مکدونالد مورد بررسی قرار گرفت و روایی صوری و محتوا(ضریب لاوشه) با نظر استاد راهنما وخبرگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. همچنین تجزیه‌وتحلیل دادههای بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و 4pls صورت‌گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که گیمیفیکشن بر خستگی گردشگری و خستگی گردشگر یر رضایت گردشگر تاثیر معنادار و معکوسی دارد و گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر تاثیر مثبت و معنی داری دارد و همچنین خستگی عاطفی بر تاثیر بین گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر نقش میانجی دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل صفرعلی زاده؛ رباب حسین زاده؛ مجید اکبری
چکیده
زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف‌گذاری کاربردی ...
بیشتر
زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف‌گذاری کاربردی و از لحاظ روش-شناسی توصیفی-تحلیلی است. دادههای مورد نیاز با مراجعه به اسناد و مدارک موجود و سالنامه آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ماباک و از آزمون‌های کجی و کشیدگی، مان ویتنی، میانگین رتبه‌ای در نرم افزار SPSS وARC GIS استفاده شده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، از نظر زیست‌پذیری اقتصادی، مناطق 6، 2 و 1 به ترتیب با کسب بیشترین امتیاز در جایگاه اول تا سوم و مناطق 22، 16 و 9 با کسب کمترین امتیاز در جایگاه بیستم تا بیست و دوم قرار گرفتند. همچنین فضای غالب زیست‌پذیری اقتصادی بر مناطق 22 گانه کلان‌شهر تهران پهنه نامطلوب است. نتایج نشان میدهد که کلان‌شهر تهران فاقد وحدت زیست‌پذیری اقتصادی میباشد و این ناهمگونی-های فضایی بین مناطق شمالی با سایر مناطق تهران خیلی زیاد است. به‌طوری‌که این تفاوت میانگین رتبه‌ای برای مناطق نیمه جنوبی 17/16، نیمه مرکزی 8، نیمه شرقی 60/16 و غربی 29/15 است. در این بین، بیشترین تفاوت زیست‌پذیری اقتصادی مناطق نیمه شمالی با مناطق نیمه جنوبی و کمترین آن با مناطق نیمه مرکزی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ حسین سعدلونیا؛ قاسم زارعی؛ رحیم حیدری چیانه
چکیده
با غلبه مدرنیسم در شهرها فرهنگ بومی جوامع و هویت کالبدی بافت‌های قدیمی و سنتی و همچنین منظر جاذبه‌های تاریخی مورد آسیب قرار می‌گیرد. بازار تبریز بهعنوان اثر ثبت‌شدۀ تاریخی در یونسکو از این آسیب‌ها به دور نبوده و توجه به زمینۀ اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و نیازهای بازدیدکنندگان در طراحی و ساماندهی این بازار بهعنوان واکنش در مقابل ...
بیشتر
با غلبه مدرنیسم در شهرها فرهنگ بومی جوامع و هویت کالبدی بافت‌های قدیمی و سنتی و همچنین منظر جاذبه‌های تاریخی مورد آسیب قرار می‌گیرد. بازار تبریز بهعنوان اثر ثبت‌شدۀ تاریخی در یونسکو از این آسیب‌ها به دور نبوده و توجه به زمینۀ اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و نیازهای بازدیدکنندگان در طراحی و ساماندهی این بازار بهعنوان واکنش در مقابل مدرنیسم ضروری به نظر می‌رسد. سؤال قابل‌طرح این است که این نوع توجه یعنی زمینه گرایی چه تأثیری بر ارزش ویژه برند بازار شهر تبریز دارد. این پژوهش با رویکرد پژوهشی ترکیبی با طرح متوالی اکتشافی (ابتدا روشی کیفی و سپس روشی کمی) انجام شده است. در مرحلۀ اول، برای استخراج الگوی زمینه‌گرایی فضاهای تجاری سنتی ـ که پیش‌ازاین الگویی در این مورد وجود نداشت ـ با متخصصین مصاحبه شد و دادههای حاصل از مصاحبه با خبرگان با روش تحلیل مضمون مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحلیل الگوی زمینه گرایی فضاهای تجاری سنتی را نشان داد. در ادامه و پس از تدوین سؤالات زمینه گرایی در قالب پرسشنامه، پرسشنامه کامل -که شامل سؤالات زمینه گرایی و ارزش ویژه برند بود- بین 374 نفر از گردشگران بازار تبریز توزیع و جمع‌آوری شد. در ادامه داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Smart-Pls و مدلسازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌ها نشان میدهد که از دیدگاه گردشگران بازار تبریز، زمینه‌گرایی بر ارزش ویژه برند اثر مثبت داشت. درنتیجه میتوان از الگوی زمینه‌گرایی به‌دست‌آمده پژوهش حاضر و حفظ ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی برای تقویت ارزش ویژه برند بازار تبریز بهره برد.
