جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نازنین فرهودیان؛ اکبر عبداله‌زاده طرف
چکیده
هدف پژوهش تدوین راهنمای طراحی منظر مهران‌رود بر مبنای نظریه ترجیحات محیطی کاپلان‌ها و با رویکرد طراحـی مـشارکتی میباشد. لبه مهران‌رود مجاور بازار تاریخی تبریز به‌دلیل رویکرد طراحی بدون مشارکت مردم، در حلقه‌ای از فضاهای ناکارآمد احاطه گردیده است. مشارکت شهروندی نیازمند مداخله ترجیحات مردم در فرایند طراحی این منطقه اکولوژیکی ...
بیشتر
هدف پژوهش تدوین راهنمای طراحی منظر مهران‌رود بر مبنای نظریه ترجیحات محیطی کاپلان‌ها و با رویکرد طراحـی مـشارکتی میباشد. لبه مهران‌رود مجاور بازار تاریخی تبریز به‌دلیل رویکرد طراحی بدون مشارکت مردم، در حلقه‌ای از فضاهای ناکارآمد احاطه گردیده است. مشارکت شهروندی نیازمند مداخله ترجیحات مردم در فرایند طراحی این منطقه اکولوژیکی از شهر میباشد. بدین منظور ابتدا کیفیت‌های بصری طراحی شهری بر اساس متغیرهای کاپلان‌ها دسته‌بندی شده و مبنای انتخاب تصاویر قرار گرفت. سپس با کاربرد تکنیک VPT تصاویر امتیازدهی شدند. جامعه آماری پژوهش، ساکنین، کسبه و عابرین محدوده مورد مطالعه بوده است. نمونه‌گیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت و حجم نمونه طبق فرمول کوکران، 200 نفر تعیین شد. این مطالعه نشان میدهد که اولویت بصری شهروندان بیشتر متمایل به متغیرهای پیچیدگی و خوانایی است. اگرچه کیفیت‌های مربوط به متغیرهای انسجام و رازآمیزی نیز باید در محیط حضور داشته باشند اما از اولویت پایین‌تری برخوردار می‌باشند. همچنین میان متغیرهای کاپلان‌ها و کیفیت‌های بصری معادل در طراحی شهری رابطه وجود دارد. میزان همبستگی میان متغیر انسجام و ریتم، پیچیدگی و تنوع، خوانایی و نفوذپذیری بصری، رازآمیزی و حرکت‌های موجی بیش از سایر متغیرها در گروه مربوط به خود میباشد. نوآوری این پژوهش توجه همزمان به ابعاد غیرقابل تفکیک عینی و ذهنی در ارزیابی منظر بوده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی کلاهی؛ نرگس انتقام‌کش؛ بتول محمودمولائی‌کرمانی
چکیده
یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیطزیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیطزیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری میباشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت میباشد که رفتار محیطزیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیطزیستی ...
بیشتر
یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیطزیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیطزیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری میباشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت میباشد که رفتار محیطزیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیطزیستی شهروندان است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان شهر شیروان بوده که طبق فرمول کوکران، تعداد 380 خانوار به روش سیستماتیک تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. این پژوهش با رویکرد کمی و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود. آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی متغیرها که شامل رفتار محیطزیستی (632/0)، باور محیطزیستی (782/0)، ارزش محیطزیستی (823/0)، آگاهی محیطزیستی (760/0) و دانش محیطزیستی (819/0) می باشند، با مقادیر ذکر شده تایید شدند. همچنین ، روایی تحقیق، از نوع روایی محتوایی و صوری بوده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد باور محیط زیستی افراد بر رفتار ایشان موثر است. رفتار نیز تحت تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات افراد میباشد و عملکردهای متفاوتی از خود نشان میدهد. در یک نتیجه کلی، میتوان بیان کرد که مولفه‌های فرهنگی- اجتماعی میتوانند پیش‌بینی کننده رفتارهای محیطزیستی مسئولانه باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید رضا آزاده؛ معین شفیعی حق‌شناس؛ صالح خاکسار شهمیرزادی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه سواری شهری و اولویت‌بندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه سواری شهری و اولویت‌بندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 مورد تأئید قرار گرفت. جهت تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل SWOT و ماتریس QSPM، تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر در استفاده از نظرات شهروندان و پیشنهاد مسیرهای بهینه دوچرخه سواری بر همان اساس، با رعایت رتبه‌بندی میباشد. طبق یافته‌های تحقیق، 33/52 درصد از نمونه‌های تحقیق، تمایل به استفاده از دوچرخه داشته‌اند و 33/36 درصد، اتوبوس را برای انجام سفرهای شهری ترجیح داده‌اند. بررسی وضعیت مسیر فعلی دوچرخه سواری نشان داد که شهروندان برخلاف تمایل بالا برای دوچرخه سواری، مسیر دو کیلومتری فعلی را انتخاب نمی‌کنند. بیش از 60 درصد از پاسخگویان، میزان تمایل خود برای استفاده از مسیر دوچرخه سواری میدان گیل تا میدان مصلی را در سطح کم و خیلی‌کم ابراز نموده‌اند. تحلیل ماتریس SWOT، نشان داد که بهترین راهبردها برای ارتقاء سیستم دوچرخه سواری شهری در شهر رشت، راهبردهای تهاجمی به‌ویژه، طراحی مسیرهای جدید برای دوچرخه سواری است. در این راستا با استفاده از مدل AHP، بهینه‌ترین محدوده برای این راهبرد پیشنهاد گردید.
حمیدرضا وارثی؛ حسین حسینی خواه؛ کرامت هاشمی عنا
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی شاخصهای استرس‌زا و بررسی وضعیت این شاخصها در حوزه‌های اقتصادی، خانوادگی، محیطی، اجتماعی و فرهنگی، شخصی و فردی، امنیت شهری و کالبد شهری در نواحی شهر یاسوج از دید شهروندان است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کل شهروندان شهر یاسوج (114000 نفر) بود. روش نمونه‌گیری از ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی شاخصهای استرس‌زا و بررسی وضعیت این شاخصها در حوزه‌های اقتصادی، خانوادگی، محیطی، اجتماعی و فرهنگی، شخصی و فردی، امنیت شهری و کالبد شهری در نواحی شهر یاسوج از دید شهروندان است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کل شهروندان شهر یاسوج (114000 نفر) بود. روش نمونه‌گیری از نوع نمونه‌گیری خوشه‌ای و تصادفی بوده است. همچنین اخذ دادههای موردنیاز به صورت پیمایشی و با استفاده از تنظیم و تکمیل پرسشنامه در بین شهروندان انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در بین نواحی شهر یاسوج از نظر شاخصهای استرس‌زا ، ناحیه 1 دارای بهترین و ناحیه 4 دارای بدترین وضعیت هستند همچنین، شاخص اقتصادی و شاخصهای خانوادگی بیشترین تأثیرگذاری را در افزایش استرس شهروندان شهر یاسوج و حوزه زیست‌محیطی و کمترین تأثیرگذاری را در استرس شهروندان شهر یاسوج داشتند. در بین شاخصهای استرس‌زا در شهر یاسوج، پیدا کردن شغل مناسب برای اعضای خانواده، کمبود و گرانی مسکن، ارتباطات فامیلی، مشکلات مربوط به ازدواج و بالا بودن اجاره خانه، تأثیرگذارترین متغیرهای استرس‌زا بوده‌اند. همچنین در بین شاخصهای استرس‌زا، شاخص حوزه محیطی و شاخص خانوادگی، تاثیر و قدرت تبیین بیشتری نسبت به بقیه شاخصهای بررسی شده در پیش‌بینی افزایش استرس شهروندان شهر یاسوج دارند. همچنین نوآوری پژوهش حاضر، استفاده از تکنیک WASPAS در شناسایی و ارزیابی شاخصهای استرس‌زا در بین شهروندان شهر یاسوج است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهره اخگری سنگ آتش؛ سید حامد میرکریمی؛ مرجان محمدزاده؛ عبدالرسول سلمان ماهینی
چکیده
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده میباشد. در مجموع چهار مسیر پیاده ...
بیشتر
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده میباشد. در مجموع چهار مسیر پیاده از دو شهر مشهد و گرگان با کمک رویکردهای روش طبقهبندی کیفیت بصری و روش ماتریس دستیابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته شده است. دادههای حاصل از تکمیل 100 پرسشنامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 کارشناس به کمک دستور تحلیل روشهای طبقهبندی کیفیت بصری و ماتریس دستیابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهمترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان داد از نظر کاربران دو معیار رنگ با 2/82/0 و فضای سبز با کسب امتیاز 7/77/0 به ترتیب نقش مؤثرتری نسبت به سایر معیارها در زیبایی مسیرهای پیادهروی داشتند. همچنین، نتایج این امکان را برای پژوهشگران ایجاد میکند تا با بهرهبرداری از آنها، امکان افزایش کیفیت بصری بیشتری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیقتر و کاربردیتر به جای معیارهای انتزاعی مؤثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی شوند و روند بررسی زیبایی منظر خیابانها برای طراحان و برنامه‌ریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.
پری شکری فیروزجاه؛ خدیجه ادبی فیروزجایی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان تابآوری محلات 22 گانه شهر بابلسر در شاخصهای کالبدی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی میباشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزنده شاخصها و مدل تصمیمگیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطحبندی محلات مورد مطالعه با توجه به تابآوری کالبدی استفاده گردید. آن‌چه پژوهش حاضر را با ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان تابآوری محلات 22 گانه شهر بابلسر در شاخصهای کالبدی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی میباشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزنده شاخصها و مدل تصمیمگیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطحبندی محلات مورد مطالعه با توجه به تابآوری کالبدی استفاده گردید. آن‌چه پژوهش حاضر را با تحقیقات پیشین متمایز مینماید، بررسی و تحلیل میزان تابآوری بافتهای مختلف شهر بابلسر به تفکیک محلات و با توجه به شاخصهای کالبدی (براساس کاربری اراضی داخل بافت) آنها است. بر اساس یافته‌های پژوهش، 40 درصد محلات شهر بابلسر تاب‌آور، 20 درصد نیمه تاب‌آور و 40 درصد تابآوری پایین را از نظر شاخصهای کالبدی نشان میدهد. ارزیابی نهایی نشان داد که تابآوری کالبدی با تأکید بر کاربری اراضی در مواقع حوادث غیرمترقبه، میتواند موجب تسهل در خدماترسانی و کاهش خسارتهای احتمالی شود درحالی که 60 درصد محلات شهر بابلسر از این نظر تاب‌آور نمیباشند.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
نجما اسمعیل پور؛ جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ محمدعلی حبیبی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، اولویت‌سنجی معابر مستعد جهت پیاده‌راه‌سازی در سطح بافت تاریخی شهر یزد بوده است. تحقیق، از لحاظ هدف کاربردی با روش توصیفی – تحلیلی میباشد. شاخصهای تحقیق با استفاده از چارچوب نظری به‌دست آمد و اعتبار معیارها توسط متخصصان گروه و کارشناسان شهرسازی و ترافیک شهری تائید گردید. شاخصهای نهایی شامل امنیت، دسترسی به ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، اولویت‌سنجی معابر مستعد جهت پیاده‌راه‌سازی در سطح بافت تاریخی شهر یزد بوده است. تحقیق، از لحاظ هدف کاربردی با روش توصیفی – تحلیلی میباشد. شاخصهای تحقیق با استفاده از چارچوب نظری به‌دست آمد و اعتبار معیارها توسط متخصصان گروه و کارشناسان شهرسازی و ترافیک شهری تائید گردید. شاخصهای نهایی شامل امنیت، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، حجم تردد خودرو در معبر، میزان سازگاری کاربری‌های همجوار معبر با پیاده‌راه، چشمانداز بصری، تعداد دسترسی سواره به معبر، عرض و طول معبر مشخص گردید. شاخصها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی، وزندهی شده است و در ادامه در نرمافزار GIS لایههای مختلف که در مکان‌یابی پیاده‌راه نقش دارند ایجاد شد سپس وزنهای اختصاص داده شده به هر لایه در تابع Weighted Sum جانمایی شد. نتایج مطالعه نشان داد که در بافت قدیم شهر یزد، خیابانهای امام خمینی شمالی، امام خمینی جنوبی و قیام بیشترین استعداد را جهت پیاده‌راه‌سازی دارند. نوآوری این تحقیق، استفاده از تابع نرمافزاری Weighted Sum بر روی لایههای خطی میباشد.
منیژه قهرودی تالی؛ شیما شریعت؛ علی چاوشیان
چکیده
هدف پژوهش حاضر شبیهسازی جمع‌آوری رواناب ناشی از رژیم‌های نامنظم بارندگی و رخداد کل بارش سالیانه در مناطق خشک میباشد. شبیهسازی با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی در شهرستان اسلامشهر با اقلیمی خشک انجام شده است. دادهه‌های مورد استفاده شامل کلیه لایههای مربوط به زیرساخت‌های شهری سطحی و زیرسطحی جمع‌آوری رواناب میباشد ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شبیهسازی جمع‌آوری رواناب ناشی از رژیم‌های نامنظم بارندگی و رخداد کل بارش سالیانه در مناطق خشک میباشد. شبیهسازی با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی در شهرستان اسلامشهر با اقلیمی خشک انجام شده است. دادهه‌های مورد استفاده شامل کلیه لایههای مربوط به زیرساخت‌های شهری سطحی و زیرسطحی جمع‌آوری رواناب میباشد که از منابع دادههای مکانی در نرمافزار ARCGIS تهیه شده است. روش پژوهش در محاسبه رواناب اسلامشهر مدل SCS(CN) در بازه سال‌های 2005 و 2011 میباشد در این راستا ابتدا مسیر هدایت و جمع‌آوری رواناب براساس دادههای ارتفاعی و مشاهدات میدانی تعیین گردید و سپس میزان رواناب تولید شده در هر حوضه ارزیابی و هندسه کانال‌های آن با مدل شبیهسازی رواناب جوی باغچه در نرمافزار SWMM محاسبه شده است. نوآوری پژوهش شامل ترکیب مدل SCS(CN) در تولید رواناب و مدل جوی باغچه در محیط SWMM میباشد که شیوه ای نو برای جمع‌آوری رواناب در بهترین نقطه تمرکز را ارائه نموده است به‌طوری‌که حداکثر رواناب تولید شده در حوضه‌های 3، 4 و 5 اسلامشهر وجود دارد. از طرف دیگر رواناب از حوضه‌های بالادست نیز به آن افزوده میشود لذا بهترین خروجی برای جمع‌آوری رواناب میباشد. همچنین مدل جوی باغچه به دلیل کاهش رواناب، پتانسیل آسیب‌پذیری اسلامشهر را در مواجه با خطرات رواناب شهری کاهش میدهد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرحناز اکبراقلی؛ مهدی وفائی
چکیده
گزارشهای سازمان جهانی گردشگری بیانگر این مطلب میباشد که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین صنایع دنیا تبدیل شده است. آن‌چه که در بحث گردشگری حائز اهمیت است تنها مسائل اقتصادی از قبیل اشتغالزایی، ارزآوری و ... نمی‌باشد؛ بلکه نقش آن در توسعه پایدار شهری و در کنار آن پاسخگویی به یکی از مهمترین نیازهای انسانی یعنی نیاز ...
بیشتر
گزارشهای سازمان جهانی گردشگری بیانگر این مطلب میباشد که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین صنایع دنیا تبدیل شده است. آن‌چه که در بحث گردشگری حائز اهمیت است تنها مسائل اقتصادی از قبیل اشتغالزایی، ارزآوری و ... نمی‌باشد؛ بلکه نقش آن در توسعه پایدار شهری و در کنار آن پاسخگویی به یکی از مهمترین نیازهای انسانی یعنی نیاز به امنیت، آرامش روحی و روانی و تفریح و سرگرمی است که انسان با رفتن به محیط‌های طبیعی و سپری‌کردن مدتی در آنجا، سبب ارضای این نیاز ذاتی او میگردد. در این راستا، پژوهش حاضر، به دنبال شناسایی پهنههای دارای قابلیت گردشگری در یکی از مناطق مستعد گردشگری در حوزه نفوذ کلان‌شهر مشهد، یعنی دهستان ابرده میباشد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی و همچنین استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام می‌گیرد. بدین منظور، ابتداء عوامل مؤثر در پهنهبندی به روش دلفی شناسایی شده و سپس با روش تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار expert choice به متغیرها وزن داده میشود. در ادامه لایههای مختلف در نرم افزار GIS به وسیله توابع overley تلفیق شده و امتیاز هر پهنه با توجه به کل عوامل مؤثر و وزن آنها، به‌دست آمده و سپس کل پهنه‌ها به سه دسته پهنههای با ظرفیت بالا، متوسط و کم برای گردشگری، طبقهبندی شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که تنها 15 درصد اراضی موجود در دهستان ابرده دارای ظرفیت بالای گردشگری میباشد که بر این اساس، در جهت رونق هر چه بیشترگردشگری در این منطقه لازم است با توجه به ظرفیت بالقوه موجود در هر پهنه، کاربری جاذب گردشگر برای آنها پیشنهاد گردد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حبیب اله فصیحی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران میباشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روشهای عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارشهای سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران میباشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روشهای عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارشهای سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به اهمیت ناهمسان شاخصها و سنجهها، از مدل AHP، برای تعیین وزن شاخصها استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر، تلفیق دادههای اسنادی با دادههای ذهنی، ابداع یک مدل ریاضی ضمن تعیین وزن برای سنجهها و بیان نتیجه نهایی ارزیابی به صورت کمی و به‌عنوان نسبتی از وضعیت آرمانی، میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که 4 سنجه در طیف خیلی خوب، 4 سنجه در طیف خوب، 4 سنجه در طیف متوسط، 8 سنجه در طیف ضعیف و 3 سنجه در طیف بد قرار دارند. با لحاظ امتیازات 1 تا 5 برای 5 طیف مورد ارزیابی، میانگین وزنی سنجهها در شرایط اعمال وزن برای سنجهها، 31/3 و بدون آن 91/2 به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که محدوده مطالعاتی از 1/66 درصد حد مطلوب کیفیت زندگی برخوردار میباشد؛ بنابراین وضعیت کیفیت محیط زندگی باقرشهر، در سطح متوسط، ارزیابی گردید. سرانه بالای فضای سبز شهری و میزان بهرهمندی اماکن از شبکههای آب لولهکشی و گاز شهری از نقاط قوت و آلودگی هوای ناشی از صنعتی بودن منطقه و مجاورت با تهران و وجود بیابان در اطراف، عدم وجود شبکه لولهکشی فاضلاب و سرانههای پایین فرهنگی، ورزشی، بهداشتی درمانی و آموزشی از جمله کاستیهای مهمی بودند که در این بررسی مشاهده گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن آرمین؛ وجیهه قربان‌نیا خیبری؛ الهه عظیمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کلیماگردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد جهت بهرهگیری پایدار از ظرفیتهای طبیعی شهرهای استان در جهت توسعه گردشگری و ارتقاء جایگاه آن در صنعت گردشگری کشور انجام شده است. برای این منظور، آسایش اقلیم گردشگری شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص TCI در پنج ایستگاه هواشناسی یاسوج، سیسخت، ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کلیماگردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد جهت بهرهگیری پایدار از ظرفیتهای طبیعی شهرهای استان در جهت توسعه گردشگری و ارتقاء جایگاه آن در صنعت گردشگری کشور انجام شده است. برای این منظور، آسایش اقلیم گردشگری شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص TCI در پنج ایستگاه هواشناسی یاسوج، سیسخت، دهدشت، دوگنبدان و لیکک بررسی شد. تحلیل توأم پتانسیل اکوتوریسمی و شرایط کلیماگردشگری نوآوری تحقیق محسوب می گردد. نتایج نشان داد که در ماههای فصل بهار و پاییز هم در شهرهای پهنه گرمسیری و هم در شهرهای پهنه سردسیری استان میتوان مکانهای مناسب جهت گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی پیدا کرد. در ماههای فصل تابستان فقط شهرهای پهنه سردسیری استان یعنی شهرهای سیسخت و یاسوج شرایط مناسبی برای گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی دارند، در حالی که در ماههای فصل زمستان وضعیت شهرهای پهنه گرمسیری استان از لحاظ گردشگری مناسب است. برای سفر به شهر یاسوج و سیسخت بهترین زمان در سال، ماههای خرداد، اردیبهشت و شهریور با وضعیت اقلیم گردشگری عالی است. برای سفر به شهر دوگنبدان، دهدشت و لیکک بهترین زمان در سال ماههای فروردین، آبان و اسفند با وضعیت اقلیم گردشگری عالی و خیلی خوب است. برای دید و بازدید از کل شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد بهترین زمان در سال ماههای مهر، آبان و اردیبهشت با وضعیت اقلیم گردشگری خیلی خوب است.
نسرین نیک اندیش؛ هدیه اکبری قمصری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ظرفیتهای اقلیمی در توسعه گردشگری شهر منجیل با تأکید بر جریان باد اجرا گردید. این تحقیق با استفاده از شاخصهای اقلیم گردشگری برپایه دادههای دما، باد، بارش، رطوبت، ابرناکی و فشار بخار آب در دوره زمانی 1993-2014 و استفاده از مدل‌های تابع چگالی احتمال سرعت حداکثر باد ماهانه در دوره زمانی 1993-2016، به روش توصیفی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ظرفیتهای اقلیمی در توسعه گردشگری شهر منجیل با تأکید بر جریان باد اجرا گردید. این تحقیق با استفاده از شاخصهای اقلیم گردشگری برپایه دادههای دما، باد، بارش، رطوبت، ابرناکی و فشار بخار آب در دوره زمانی 1993-2014 و استفاده از مدل‌های تابع چگالی احتمال سرعت حداکثر باد ماهانه در دوره زمانی 1993-2016، به روش توصیفی و تحلیلی انجام شد. دادههای اقلیمی از ایستگاه همدید منجیل اخذ گردید. بررسی ظرفیتهای اقلیمی و باد در تنظیم تقویم گردشگری شهری منجیل نوآوری تحقیق محسوب میشود. نتایج تحقیق نشان داد ماههای می، ژوئن و سپتامبر براساس تمام مدل‌های اقلیم گردشگری، برای گردشگری مناسب می‌باشند که میتواند برای علاقمندان ورزش‌های آبی مانند موج‌سواری، اسکی، کایت‌سواری و قایقرانی استفاده شود. ماههای آوریل، ژوئن، اگوست و سپتامبر برای ورزش‌های آبی-بادی و ماههای مارس، آوریل و می‌برای توریسم ماجراجویانه و تجربه توفان‌های بسیار شدید مناسب می‌باشند. استیلای باد منجیل در بیش از 310 روز از سال سبب برخورداری این شهر از هوای سالم گردیده که برای توریسم سلامتی اهمیت دارد. دره سفید رود، تونل باد منجیل، دریاچه سد سفیدرود و درختان بی‌قرینه زیتون که برخی علت و برخی معلول باد منجیل می‌باشند، از نظر اکوتوریسم و ژئوتوریسم مورد توجه می‌باشند.
رضا هاشمی معصوم آباد؛ عطا غفاری گیلانده؛ علیرضا محمدی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل فضایی پراکنش کاربری آموزشی شهر اردبیل بوده است. در همین راستا، با استفاده از مدل‌های آمار فضایی، تحلیل لکه‌های داغ و خودهمبستگی فضایی در نرمافزار Arc/GIS به بررسی نحوه توزیع فضایی کاربری‌های آموزشی در سطح شهر اردبیل پرداخته شد. دادههای تحقیق به روش اسنادی و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل فضایی پراکنش کاربری آموزشی شهر اردبیل بوده است. در همین راستا، با استفاده از مدل‌های آمار فضایی، تحلیل لکه‌های داغ و خودهمبستگی فضایی در نرمافزار Arc/GIS به بررسی نحوه توزیع فضایی کاربری‌های آموزشی در سطح شهر اردبیل پرداخته شد. دادههای تحقیق به روش اسنادی و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری گردید. استفاده از روشهای تحلیل آمار فضایی در پراکنش کاربری‌های آموزشی و دادههای بروز زمانی (۱۳۹۵) و مکانی (محلات شهر اردبیل) از نوآوری‌های پژوهش حاضر میباشد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که نواحی 6، 7 و 10، از منطقه 3 و ناحیه 6، از منطقه 1 بلوک‌های دارای وزنه بالای کاربری آموزشی و غلظت بالای لکه‌های داغ بودند. ناحیه 11، از منطقه 1، ناحیه 11، از منطقه 3 و نواحی 4، 8 و 9 از منطقه 2، نیز بلوک‌های با وزنه پایین آموزشی و غلظت کم لکه‌های داغ بودند که این نواحی به لحاظ پایداری در سطح پایین‌تری قرار داشتند. همچنین براساس شاخص موران، توزیع فضایی کاربری‌های آموزشی در شهر اردبیل به‌صورت خوشه‌ای میباشد. نتایج تحلیل تابع رگرسیون در محیط ادریسی نیز نشان داد که بین کاربری آموزشی و جمعیت، کاربری‌های مسکونی، درمانی، اداری انتظامی، تجاری، تجاری- خدماتی و ورزشی، همبستگی مثبت وجود دارد. بین کاربری فرهنگی و فضای سبز و کاربری کارگاهی – صنعتی با کاربری آموزشی، همبستگی منفی برقرار است.
نظام سکونتگاهی و مسکن
فاطمه السادات افصح حسینی؛ حسین ذبیحی؛ لعلا جهانشاهلو
چکیده
نظریه رقابت‌پذیری شهرها برگرفته از نظریه الماس پورتر میباشد. بین مسکن که سهم بزرگی از کل اقتصاد را دارا میباشد و رقابت‌پذیری اقتصادی شهری ارتباط وجود دارد. کفایت عرضه و تخصیص زمین برای توسعه مسکن جدید و همچنین، اهمیت نگهداری زمین ارزان، که میتواند توسط قدرت محلی برای توسعه‌شهری، نگهداری شود، آشکار است. در این تحقیق، هدف تخمین ...
بیشتر
نظریه رقابت‌پذیری شهرها برگرفته از نظریه الماس پورتر میباشد. بین مسکن که سهم بزرگی از کل اقتصاد را دارا میباشد و رقابت‌پذیری اقتصادی شهری ارتباط وجود دارد. کفایت عرضه و تخصیص زمین برای توسعه مسکن جدید و همچنین، اهمیت نگهداری زمین ارزان، که میتواند توسط قدرت محلی برای توسعه‌شهری، نگهداری شود، آشکار است. در این تحقیق، هدف تخمین تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز برای تامین واحدهای مسکونی در تهران در سال 1400 هجری شمسی میباشد. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات است. با توجه به این‌که جمعیت عامل اصلی ایجاد تقاضای بالقوه برای مسکن است، ابتدا جمعیت شهر تهران برای سال 1400 با استفاده از سه مدل غیرخطی چندجملهای درجه دوم، گمپرتز و لجستیک، برآورد گردید. از آنجا که طرح جامع هر شهر، مهمترین طرح آن شهر است، برآورد جمعیت مدل‌های چندجملهای درجه دوم و گمپرتز به علت نزدیک بودن به این طرح مدنظر قرار گرفتند. پس از آن با استفاده از مدل لجستیک که روش مناسبی برای برآورد تعداد واحد مسکونی در یک شهر است، تعداد واحدهای مسکونی براساس این سه برآورد جمعیت به‌دست آمده برآورد گردید. تعداد واحدهای مسکونی به‌دست آمده از مدل لجستیک بر پایه جمعیت به‌دست آمده از مدل گمپرتز معادل 663141 است. این نتایج میتواند به‌عنوان معیاری برای تصمیم‌سازی و برنامهریزی آینده توسعه‌شهری در راستای دستیابی به رقابت‌پذیری اقتصادی استفاده شود.
محیط زیست شهری
بهناز عباداله‌زاده ملکی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی؛ سعید پیری؛ محمدرضا فرزادبهتاش
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تابآوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تابآوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه خبرگان بوده است. استفاده از مفهوم آستانه تابآوری و رویکرد اجتماعی- بومشناسی در بررسی تابآوری فضاهای شهری نوآوری تحقیق محسوب میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که اغلب شاخصهای مرتبط با برنامهریزی و طراحی مناسب شبکه ارتباطی و هماهنگی آن با بستر بومشناختی دارای بالاترین نیروی محرکه هستند. براساس خروجی مدل نیز شاخصهای مؤثر بر آستانه تابآوری اجتماعی- بومشناسی فضاهای شهری در 9 سطح قابل طبقهبندی هستند که در یک تقسیم‌بندی فراگیرتر میتوان آنها را به سه سطح شاخصهای بنیادی، پیوندی و وابسته تقسیم‌بندی نمود. اغلب شاخصهای بنیادی که دارای بیشترین اهمیت در سیستم تابآوری فضاهای شهری هستند را متغیرهای نهادی تشکیل می‌دهند در حالیکه شاخصهای پیوندی مرتبط با ویژگی‌های شبکه معابر و بستر طبیعی فضای‌شهری است و در‌نهایت شاخصهای وابسته نیز به ویژگی‌های کالبدی و کارکردی فضای‌شهری اشاره دارند.
سامان ابی زاده؛ بهزاد احسانی بافتانی؛ صابر محمدپور؛ نادر زالی
چکیده
هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از حمل‌ونقل عمومی کلان‌شهر تبریز است. ابزار تحقیق پرسشنامه و جامعه آماری شهروندان تبریز می‌باشند. نمونه آماری براساس فرمول کوکران محاسبه و در جامعه آماری به صورت تصادفی ساده انتخاب شده است.روش تحقیق تحلیلی توصیفی و به صورت پیمایشی است به دلیل گستره پرسشگری و مصاحبه ...
بیشتر
هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از حمل‌ونقل عمومی کلان‌شهر تبریز است. ابزار تحقیق پرسشنامه و جامعه آماری شهروندان تبریز می‌باشند. نمونه آماری براساس فرمول کوکران محاسبه و در جامعه آماری به صورت تصادفی ساده انتخاب شده است.روش تحقیق تحلیلی توصیفی و به صورت پیمایشی است به دلیل گستره پرسشگری و مصاحبه با شهروندان در ایام، ساعات و شرایط مختلف، دارای نوآوری میباشد. ابتدا 13 شاخص برای ارزیابی میزان رضایتمندی از خدمات سیستم اتوبوسرانی در شهر مذکور شناسایی شد. با جمع‌آوری اطلاعات با بهرهگیری از نرمافزار SPSS و آزمون تی تک نمونه‌ای، داده‌ها تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میزان رضایتمندی از شاخصهای پژوهش را میتوان در سه گروه تقسیم‌بندی کرد. در گروه اول؛ شاخص‌هایی قرار دارند که میزان رضایتمندی از این شاخصها در حد متوسط است. شاخص‌هایی مانند سیستم‌های گرمایش سرمایش و میزان هزینه پرداختی در گروه اول قرار میگیرند. در گروه دوم؛ شاخص‌هایی همچون رفتار رانندگان و کارکنان و ساعات کاری سیستم اتوبوسرانی قرار دارند که رضایتمندی از این شاخصها بیشتر از حد متوسط است. همچنین در گروه سوم؛ میزان رضایتمندی از شاخصهای مبلمان مسیر و ایستگاه‌ها، ایمنی و امنیت ایستگاه‌ها، تعداد صندلی برای مسافران و خدمات ارائه شده برای معلولین، کمتر از حد متوسط است. میانگین میزان رضایت از سیستم اتوبوسرانی تندرو برابر 13/3 است که نشان میدهد رضایتمندی در سطح متوسط است.
سنجش از دور
زینب قبادیان؛ مرضیه علی خواه اصل؛ محمد رضوانی
چکیده
مطالعه حاضر، با هدف شناسایی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان اجرا گردید. از نظر ماهیت یک تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری دادههای آن از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM سال 1987، لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2000 و نیز لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 استفاده نموده است و بعد از انجام تصحیح‌های هندسی و اتمسفری ...
بیشتر
مطالعه حاضر، با هدف شناسایی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان اجرا گردید. از نظر ماهیت یک تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری دادههای آن از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM سال 1987، لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2000 و نیز لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 استفاده نموده است و بعد از انجام تصحیح‌های هندسی و اتمسفری بر روی نقشهها، طبقهبندی تصاویر به روش نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال انجام گردید. برای تحلیل تغییرات انجام شده از روش LCM استفاده شد. در این تحقیق برای نخستین بار تلاش شده است، روند تغییرات کاربری اراضی در شهرستان سیروان برای محافظت از جنگلها و مراتع شهرستان سیروان، بررسی شود تا بتوان برای مدیریت بهتر، برنامهریزی نمود. یافته‌های تحقیق نشان داد که در بازه 1987 الی 2000 حدود 140 هکتارمرتع به اراضی انسانساخت و در بازه 2000 الی 2016 حدود 395 هکتار مرتع و 20 هکتار جنگل به اراضی انسانساخت و در بازه زمانی 29 ساله 6850 هکتار مرتع و 680 هکتار جنگل به اراضی کشاورزی تبدیل شده است و طبق نتایج به دست آمده، توسعه شهری سبب تبدیل اراضی مرتعی و جنگلی شهرستان سیروان به اراضی مسکونی گردیده است.
نظام سکونتگاهی و مسکن
امیراصلان درویش؛ حسین مدی؛ یوسف گرجی مهلبانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل سطوح انعکاسی با ضریب بازتابش زیاد است که به‌عنوان یکی از راهکارهای طراحی غیرفعال به‌منظور کنترل جذب انرژی تابشی خورشید و کاهش دما و مصرف انرژی مساکن شهری، به‌خصوص در اقلیم گرم و خشک، به‌شمار میرود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- مدل‌سازی است که شامل مطالعه میدانی و شبیهسازی رایانهای ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل سطوح انعکاسی با ضریب بازتابش زیاد است که به‌عنوان یکی از راهکارهای طراحی غیرفعال به‌منظور کنترل جذب انرژی تابشی خورشید و کاهش دما و مصرف انرژی مساکن شهری، به‌خصوص در اقلیم گرم و خشک، به‌شمار میرود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- مدل‌سازی است که شامل مطالعه میدانی و شبیهسازی رایانهای بامهای انعکاسی، با ضریب بازتابش متفاوت به کمک نرمافزار Energy plus است. این مطالعه، برای دو نوع بام رایج در ساختمانهای مسکونی شهر تهران صورت گرفته است و حاوی تغییرات دقیق دما و مصرف انرژی سرمایشی در طی ماههای مختلف سال میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش مقادیر ضریب بازتابش سطوح بام به کمک متریالهای انعکاسی، تأثیر زیادی در کاهش دمای سطح و دمای هوای پیرامونی بام ساختمان دارد. علاوهبر این، مصرف انرژی سرمایشی بهعلت کاهش جذب حرارت خورشید توسط سطوح خارجی، کاهش مییابد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی ابراهیمی؛ زمانی اعظم
چکیده
هدف از مطالعه حاضر تحلیل وضعیت تحققپذیری برنامهریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر است. طرح‌های توسعه شهری اگر به نحوی که مصوب شده تحقق یابند، منافع عمومی تأمین و بسیاری از مشکلات شهری برطرف میشود. در این راستا، برای اولین بار تحققپذیری طرح جامع شهر ملایر به‌عنوان یک شهر میان اندام با جمعیتی حدود 170 هزار نفر، مورد بررسی قرار ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر تحلیل وضعیت تحققپذیری برنامهریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر است. طرح‌های توسعه شهری اگر به نحوی که مصوب شده تحقق یابند، منافع عمومی تأمین و بسیاری از مشکلات شهری برطرف میشود. در این راستا، برای اولین بار تحققپذیری طرح جامع شهر ملایر به‌عنوان یک شهر میان اندام با جمعیتی حدود 170 هزار نفر، مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی بود. اطلاعات لازم از طرح‌های توسعه‌ای شهر استخراج گردید. نتایج نشان داد که طرح جامع شهر ملایر به مانند همه طرح‌های جامعی که در ایران با روش سنتی تهیه می‌شوند، با ضعف‌ها و تهدیدهای عام این الگو از جمله آمرانه بودن، جدایی روند تهیه طرح از مرحله اجرا، قطعیت در مکان‌یابی کاربری‌ها و ... مواجه بوده و از تحققپذیری اندکی برخوردار بوده است. بررسی اختصاصی طرح جامع ملایر نشان داد که به‌طور کلی، تحققپذیری کاربری‌های پیشنهادی اندک بوده است. در این بین، کاربری‌های تأسیسات و تجهیزات شهری، بهداشتی-بهزیستی، ورزشی، خدمات پذیرایی و جهانگردی کمتر از حد متوسط و کاربری‌های آموزشی، اداری- انتظامی، فضای سبز و پارک جنگلی، صنعتی، مذهبی و حمل و نقل، بیش از حد متوسط و نیاز، احداث شده و تنها کاربری‌های مسکونی، درمانی، تجاری و فرهنگی تحققپذیری متناسب با پیشنهادات طرح جامع داشته‌اند. در این، بین افزایش بی‌رویه سطح و سرانه کاربری صنعتی و معابر، خسارات بیشتری را متوجه شهر ملایر نموده است.
حسین نظم فر؛ علی عشقی چهاربرج؛ مصیب محمدی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطوح پایداری شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد به لحاظ برخورداری از شاخصهای پایداری شهری با تأکید بر ابعاد اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری میباشد که در قالب سه شاخص کلی و 22 شاخص فرعی صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو مطالعه، شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطوح پایداری شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد به لحاظ برخورداری از شاخصهای پایداری شهری با تأکید بر ابعاد اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری میباشد که در قالب سه شاخص کلی و 22 شاخص فرعی صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو مطالعه، شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد. در این پژوهش، شاخصها مورد بررسی با استفاده از مدل ANP توسط کارشناسان خبره وزندهی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها و رتبه‌بندی و تعیین درجه پایداری شهرستان‌ها، از روش تصمیمگیری چندمعیاره ویکور استفاده شد. براساس مدل ویکور، شهرستانهای مذکور در سه دسته توسعه یافته، نسبتا توسعه یافته و محروم از توسعه، دسته‌بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که شکاف بین توسعه یافته‌ترین شهرستان (بویراحمد) با محروم‌ترین شهرستان (لنده)، کاملا مشهود بوده و نشان میدهد توزیع فضایی خدمات و امکانات، برنامهریزی و سیاست‌گذاری در جهت عدالت نبوده است. به همین جهت، روند توسعه در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد نابرابر میباشد. بنابراین، مسئولان استان باید سیاست‌گذاریهای خود را متوجه نواحی محروم و کمتر توسعه یافته کنند تا شکاف موجود بین نواحی را برای رسیدن به پایداری کاهش دهند.
آب و هوا شناسی
وحید صفریان زنگیر؛ برومند صلاحی؛ رقیه ملکی مرشت؛ محمدکیا کیانیان
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل شاخصهای خشکسالی بارش برای پیش‌بینی و کاهش اثرات منفی آن در استان اردبیل بوده است که از نظر نوع تحقیق، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی محسوب میگردد. داده‌ها با استفاده از روش اسنادی گردآوری شد. بر همین اساس، اطلاعات میانگین بارندگی و میانگین دما به‌صورت ماهانه در ایستگاه‌های سینوپتیک اردبیل، گرمی، پارس‌آباد، ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل شاخصهای خشکسالی بارش برای پیش‌بینی و کاهش اثرات منفی آن در استان اردبیل بوده است که از نظر نوع تحقیق، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی محسوب میگردد. داده‌ها با استفاده از روش اسنادی گردآوری شد. بر همین اساس، اطلاعات میانگین بارندگی و میانگین دما به‌صورت ماهانه در ایستگاه‌های سینوپتیک اردبیل، گرمی، پارس‌آباد، مشکین‌شهر و خلخال در استان اردبیل در بازه زمانی (2016-1996) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. جهت تحلیل داده‌ها در هرکدام از 5 ایستگاه سینوپتیک استان، شاخصهای SPI و CZI، از نرم افزارهای Dip و Dic، استفاده شد. سپس پهنهبندی خشکسالی در دو مقیاس 6 و 12 ماهه، از درونیابی IDW، در نرمافزار Arc Gis، انجام گرفت. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از قواعد اگر - آنگاه در نرمافزار MATLAB، در تلفیق شاخصهای خشکسالی در رشته اقلیم‌شناسی میباشد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که خشکسالی‌های خیلی شدید در مقیاس 12 ماهه کمتر از مقیاس 6 ماهه رخ داده است و در هر 5 ایستگاه مورد مطالعه، تعداد خشکسالی‌های متوسط، بیشتر از خشکسالی‌های شدید و خیلی شدید بوده است. همچنین بیشترین درصد فراوانی خشکسالی در شهرستان اردبیل و کمترین آن در ایستگاه گرمی مشاهده گردید. مقایسه دو شاخص مذکور نشان داد که عملکرد آنها اختلاف چندانی با هم ندارد؛ اما مشخص گردید که شاخص SPI، بهتر از شاخص CZI، میتواند تعداد خشکسالی‌ها را آشکار نماید.
نظام سکونتگاهی و مسکن
علی عشقی چهاربرج؛ حسین نطم فر
چکیده
زلزله به‌عنوان یکی از فاجعه‌بارترین و مخرب‌ترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیش‌بینی‌ناپذیر میباشد. لذا، نمی‌توان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در مقابل این وضعیت، راهبردهای سازمان‌های بین‌المللی برای کاهش بلایا، ایجاد جوامع تاب‌آور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تابآوری شهر در برابر زلزله ...
بیشتر
زلزله به‌عنوان یکی از فاجعه‌بارترین و مخرب‌ترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیش‌بینی‌ناپذیر میباشد. لذا، نمی‌توان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در مقابل این وضعیت، راهبردهای سازمان‌های بین‌المللی برای کاهش بلایا، ایجاد جوامع تاب‌آور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تابآوری شهر در برابر زلزله و برنامهریزی اصولی در راستای تاب‌آور نمودن آن میباشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تابآوری نواحی ده‌گانه منطقه یک شهرداری تهران در برابر زلزله صورت گرفته شده است. در این مقاله، روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی است.همچنین، برای سنجش تابآوری نواحی منطقه یک تهران از ده معیار اصلی در قالب 42 زیر معیار استفاده شده است که برای تعیین اهمیت نسبی معیارهای مورد پژوهش از فرآیند تحلیل شبکه‌ای تجزیه و تحلیل داده‌ها و تعیین میزان تابآوری نواحی در برابر زلزله از مدل پرومته و گایا بهره برده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نواحی 2، 7 و 8 از تابآوری زیاد، نواحی 3 و 4 از تابآوری متوسط، ناحیه 10 از تابآوری کم و نواحی 1، 5، 6 و 9 از تابآوری خیلی کم در برابر زلزله برخوردار می‌باشند. به‌طورکلی میتوان از نتایج پژوهش چنین استنباط نمود که نواحی که در غرب منطقه یک شهر تهران قرار گرفته‌اند از تابآوری زیادی و نواحی که در قسمت مرکزی و به‌ویژه در شرق منطقه یک واقع شدند از تابآوری کمی در برابر زلزله برخوردار می‌باشند.
رامین حیدری شهپر؛ فریبرز احمدی دهکاء؛ آنیتا مجیدی هروی
چکیده
مطالعه حاضر، با هدف ارائه مدل برنامهریزی استراتژیک برای جاذبه‌های گردشگری کلان‌شهر کرج و امکانسنجی برای ایجاد دهکده گردشگری اجرا گردید. از نظر نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نظر روش، پیمایشی بوده است. جهت گردآوری داده از دو پرسشنامه جداگانه برای متخصصین و گردشگران استفاده گردید تحلیل مجموع یافته‌ها با استفاده از ماتریس ...
بیشتر
مطالعه حاضر، با هدف ارائه مدل برنامهریزی استراتژیک برای جاذبه‌های گردشگری کلان‌شهر کرج و امکانسنجی برای ایجاد دهکده گردشگری اجرا گردید. از نظر نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نظر روش، پیمایشی بوده است. جهت گردآوری داده از دو پرسشنامه جداگانه برای متخصصین و گردشگران استفاده گردید تحلیل مجموع یافته‌ها با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و مدل (SWOT) انجام شد. توجه به جاذبه‌های مختلف گردشگری این کلان‌شهر و مشارکت بخش خصوصی و تعامل بین نهادهای مردمی با سازمان‌های دولتی در جهت عرضه شیوههایی جدید و خلاقانه برای ارج نهادن به این صنعت، از نوآوری‌های مطالعه میباشد. طبق نتایج به‌دست آمده، کلان‌شهر کرج از نظر شرایط گردشگری، به‌ویژه در زمینه فضاهای تفریحی - تفرجی تنگناهای متعددی دارد. مناطق شهری با کمبود فضاهای مناسب بکر و خالی در سطوح درونشهری و نیز مشکلاتی همچون ترافیک و آلودگیهای ناشی از ایجاد مسافرتهای درونشهری، مواجه هستند. با توجه به پتانسیل گردشگری شهرستان کرج استراتژی محافظهکارانه یا WO، برای جذب گردشگران، استراتژی مناسبی میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حمیدرضا کامیاب
چکیده
در توسعه پایدار ابعاد کالبدی مناطق انسانساخت اهمیت زیادی دارد. این مقاله، به منظور کمّی کردن الگوی رشد مناطق انسان ساخت، ارتباط نواحی ساخته شده شهرستانهای استان گلستان با دمای سطح زمین با استفاده از شش سنجه سیمای سرزمین تعداد لکه، شاخص بزرگترین لکه، شاخص شکل، نزدیکترین فاصله اقلیدسی، تجمع و کوهژن مورد بررسی قرار میدهد. ...
بیشتر
در توسعه پایدار ابعاد کالبدی مناطق انسانساخت اهمیت زیادی دارد. این مقاله، به منظور کمّی کردن الگوی رشد مناطق انسان ساخت، ارتباط نواحی ساخته شده شهرستانهای استان گلستان با دمای سطح زمین با استفاده از شش سنجه سیمای سرزمین تعداد لکه، شاخص بزرگترین لکه، شاخص شکل، نزدیکترین فاصله اقلیدسی، تجمع و کوهژن مورد بررسی قرار میدهد. انتخاب سنجهها باید براساس معیارهایی مانند استقلال بین سنجهها باشد. بررسی آماری همبستگی بین سنجهها نشان داد که همبستگی بین آنها وجود ندارد. سنجه‌های سیمای سرزمین با استفاده از نرمافزار Fragstats استخراج شد. نتایج تحلیل سیمای سرزمین نیز نشان داد که شهرستان گرگان دارای بالاترین ساختار همگن و شهرستان مراوهتپه دارای نامناسبترین ساختار مناطق انسانساخت است. مطالعات علم بومشناسی سیمای سرزمین بر اهمیت ساختار مکانی بر فرآیندهای بومشناختی استوار است. به همین منظور، ارتباط آماری بین ساختار و دمای سطح زمین با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. اطلاعات دمای سطح زمین نیز با از دادههای سنجنده مادیس استخراج گردید. نتایج نشان داد که بین سنجه ساختار شکلی و دمای سطح زمین ارتباط معناداری وجود دارد. مناطق انسانساخت که دارای ساختار شکلی پیچیدهتری هستند و دمای سطح زمین در این مناطق نسبت به سایر مناطق بیشتر میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یونس غلامی؛ ابوالفضل دهقان جزی
چکیده
مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی اثر اجرای طرح پیاده‌محور در خیابان خواجه‌نصیر، واقع در بافت قدیم شهر گزبُرخوار، بر افزایش سرزندگی شهری اجرا گردید که از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ روش، مطالعه پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان خیابان خواجه‌نصیر شهر گزبرخوار، بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ...
بیشتر
مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی اثر اجرای طرح پیاده‌محور در خیابان خواجه‌نصیر، واقع در بافت قدیم شهر گزبُرخوار، بر افزایش سرزندگی شهری اجرا گردید که از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ روش، مطالعه پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان خیابان خواجه‌نصیر شهر گزبرخوار، بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 182 نفر محاسبه گردید. نمونه‌های تحقیق، با استفاده از روش تصادفی ساده، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است که پایایی آن با ضریب آلفای بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. جهت تحلیل داده‌ها از آزمونهای معادلات ساختاری و تی تک نمونه‌ای در نرمافزارهای Amos و SPSS، استفاده گردید. مطالعه حاضر، اولین مطالعه عمیق در محدوده مورد مطالعه میباشد که با استفاده از مدل‌های ساختاری به بررسی و ارزیابی تأتیر متغیرهای پنهان مؤثر بر سرزندگی شهری پرداخته است. طبق نتایج به‌دست آمده، شاخص سرزندگی شهری تحت تأتیر اجرای طرح پیاده‌مداری قرار گرفته و با اجرای طرح پیاده مداری، میتوان افزایش سرزندگی شهری را با مقدار میانگین 85/0 در شهرگزبُرخوار، انتظار داشت.
