جغرافیا و برنامه ریزی شهری
هاشم داداش پور؛ فردیس سالاریان
چکیده
در پژوهش حاضر تلاش میشود تا با هدف شبیهسازی تحولات توسعه کاربری اراضی و سناریوسازی توسعه در 1420 برای کاهش اثرات توسعه نامتوازن بر منطقهای با ارزش طبیعی، گامی مؤثر برداشته شود. برای دستیابی به این مهم، از مدل SLEUTH برای شبیهسازی کاربری اراضی آتی و سناریوسازی استفاده شده است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش شیب اراضی، پوشش اراضی، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر تلاش میشود تا با هدف شبیهسازی تحولات توسعه کاربری اراضی و سناریوسازی توسعه در 1420 برای کاهش اثرات توسعه نامتوازن بر منطقهای با ارزش طبیعی، گامی مؤثر برداشته شود. برای دستیابی به این مهم، از مدل SLEUTH برای شبیهسازی کاربری اراضی آتی و سناریوسازی استفاده شده است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش شیب اراضی، پوشش اراضی، محرومیت، توسعه شهری، حمل و نقل، خطوط ارتفاعی و کاربری اراضی است که از مدل SLEUTH و ضرایب پنج گانه رشد آن استخراج شدند. سپس به ارزیابی سناریوهای سه گانه روند تاریخی، حفاظت از اراضی با ارزش طبیعی و شبکه چندمرکزی پرداخته شد. نتایج یافته ها نشان داد که ضریب گسترش و جاذبه جاده بیشترین تأثیر را بر شبیهسازی و سناریوسازی دارند و نقش بسیار مؤثری را بر توسعه آتی محدوده مطالعاتی برجای میگذارند. از همین رو، پیرامون محورهای اصلی ارتباطی محدوده مطالعاتی، الگوی توسعه پراکنده خطی، در مجاورت روستاها و شهرکهای پر جمعیت الگوی توسعه خوشهای و در سایر اراضی با ساختاری مجزا و تک واحدی الگوی توسعه متفرق و پرش قورباغهای نمود فضایی پیدا میکنند. این روند توسعه در نواحی شمالی و مرکزی شهر- منطقه مازندران بیش از سایر نواحی شکل گرفته و سناریوی جایگزین در راستای دستیابی به الگوی توسعه متعادل و متوازن منطقه، شبکه چندمرکزی است. نوآوری پژوهش در شبیهسازی توسعه اراضی ساخته شده و سناریوسازی تحولات توسعه در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران پیشبینی اراضی ساخته شده براساس مدل SLEUTH میباشد.
نظام سکونتگاهی و مسکن
داریوش داستان؛ عباسعلی ولی؛ ابوالفضل رنجبر فردویی؛ سید حجت موسوی
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 37-50
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی مکان های مناسب گسترش سکونتگاه های شهر یاسوج با توجه به فرم ها و فرایندهای طبیعی موجود در منطقه پرداخته است. در این راستا باتوجه به ویژگی های طبیعی منطقه 5 معیار، 15 زیر معیار و84 کلاس جهت دستیابی به اهداف شناسایی شد. ابتدا با گردآوری نقشه های پایه شهر یاسوج، مبادرت به تهیه و تجزیه و تحلیل لایه های شیب، جهت شیب، طبقات ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی مکان های مناسب گسترش سکونتگاه های شهر یاسوج با توجه به فرم ها و فرایندهای طبیعی موجود در منطقه پرداخته است. در این راستا باتوجه به ویژگی های طبیعی منطقه 5 معیار، 15 زیر معیار و84 کلاس جهت دستیابی به اهداف شناسایی شد. ابتدا با گردآوری نقشه های پایه شهر یاسوج، مبادرت به تهیه و تجزیه و تحلیل لایه های شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، جنس سازند، تراکم مراکز مسکونی، فاصله از مراکز مسکونی، کاربری اراضی، تراکم راه، فاصله از راه، تراکم گسل، فاصله از گسل، تراکم رودخانه، فاصله از رودخانه، بارش و دما گردید. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی عوامل مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفت و تعیین وزن گردید. در پایان لایه های رستری عوامل در محیط نرم افزار Arc GIS 10 با یکدیگر تلفیق و نقشه نهایی گسترش سکونتگاه شهری منطقه ترسیم گردید. نهایتاً جهت تأیید نتایج، نقشه ارائه شده با نقشه فعلی شهر مورد ارزیابی مقایسه ای قرار گرفت. نتایج نشان می¬دهد که در بین عوامل موثر، زیرمعیارهای شیب، جنس سازند و فاصله از سکونتگاه به ترتیب با اوزان 205/0، 129/0 و104/0 به عنوان مهمترین عوامل در تعیین مکانگزینی سکونتگاه های شهری یاسوج شناسایی شده اند. براساس نقشه نهایی 46/13% (69/37 کیلومتر مربع) از مساحت منطقه مطالعاتی برای توسعه ی سکونتگاه شهری بسیارمناسب و 44/24% (406/68 کیلومتر مربع) مناسب می باشد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت مدل و نقشه مکان گزینی فعلی شهر یاسوج روندی صعودی را برای توسعه سکونتگاه های شهری نشان داده و بیانگر دقت مدل مزبور است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احد ساعی؛ مهدی حاجیلو؛ محمد کوچکی
دوره 8، شماره 16 ، مهر 1396، ، صفحه 37-48
چکیده
یکی از عوامل اصلی در سنجش درجه توسعه یافتگی مناطق، وجود فرصتهای شغلی در آن منطقه و میزان عرضه و تقاضای نیروی کار میباشد که در هر منطقه با توجه به میزان عرضه و تقاضای نیرویکار، مقدار کمبود شغل محاسبه و درجه توسعه یافتگی آن بررسی میگردد. یکی از مدلهایی که وضعیت بازار نیروی کار را مورد سنجش قرار میدهد، مدل بازار کار است. ...
بیشتر
یکی از عوامل اصلی در سنجش درجه توسعه یافتگی مناطق، وجود فرصتهای شغلی در آن منطقه و میزان عرضه و تقاضای نیروی کار میباشد که در هر منطقه با توجه به میزان عرضه و تقاضای نیرویکار، مقدار کمبود شغل محاسبه و درجه توسعه یافتگی آن بررسی میگردد. یکی از مدلهایی که وضعیت بازار نیروی کار را مورد سنجش قرار میدهد، مدل بازار کار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت توسعه یافتگی بازار کار نقاط شهری شهرستان سقز در طی چهار دوره سرشماری از 1345 تا 1385میباشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از نتایج تفضیلی سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن سالهای 1345، 1355، 1365، 1375 و 1385 گردآوری شد. متغیرهای مورد بررسی در این مطالعه شامل: تعداد مهاجران به بیرون، نرخ رشد طبیعی، تعداد مهاجران وارد شده، بیکاری، اشتغال و نیروی کار است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد که بازار نیروی کار در شهرستان سقز در هیچ یک از دورهها متعادل نبوده است. این عدم تعادل در بازار کار، مهاجرپذیری در نقاط شهری و نقطه مقابل آن مهاجرفرستی شدید در نقاط روستایی و عدم وجود فرصتهای شغلی یکسان در نقاط شهری و روستایی، نقل و انتقالات بیرویه جمعیت در این مناطق را موجب گردیده و نتیجه نهایی این که شهرستان سقز با یک عدم تعادل در بازار کار رو به رو است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهری روزبهانی؛ غلامرضا جانبازقبادی؛ صدرالدین متولی؛ جلال عظیمی آملی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش آشکارسازی تغییرات دهساله پوشش سبز کلانشهر تهران از سال 1389 تا 1398 با استفاده از سری زمانی تصاویر ماهوارههای لندست 5، 7 و 8 میباشد. آشکارسازی تغییرات در دو مقیاس زمانی سالانه و دهساله انجام و تحلیل نتایج، هم در سطح کلانشهر تهران و هم به تفکیک مناطق 22گانه آن صورت پذیرفت. آشکارسازی تغییرات با رویکرد ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش آشکارسازی تغییرات دهساله پوشش سبز کلانشهر تهران از سال 1389 تا 1398 با استفاده از سری زمانی تصاویر ماهوارههای لندست 5، 7 و 8 میباشد. آشکارسازی تغییرات در دو مقیاس زمانی سالانه و دهساله انجام و تحلیل نتایج، هم در سطح کلانشهر تهران و هم به تفکیک مناطق 22گانه آن صورت پذیرفت. آشکارسازی تغییرات با رویکرد پس از طبقهبندی انجام شد. نوآوری این تحقیق شامل تلاشها برای اخذ بهترین نتیجه در مرحله طبقهبندی تصاویر است که در این راستا علاوهبر باندهای اپتیکی و حرارتی، از ویژگیهای مختلفی شامل شاخصهای مختلف گیاهی، آب و مناطق ساخته شده، مؤلفههای بافت تصویر و مؤلفههای اصلی استفاده شد. سه روش طبقهبندی بیشترین شباهت، شبکه عصبی مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان پیادهسازی شدند. مقایسه نتایج نشان داد که روش ماشین بردار پشتیبان با میانگین دقت کل 06/91 درصد نتایج بهتری داشته است. آشکارسازی تغییرات حاکی از کاهش 58/10 درصدی پوشش سبز در دوره مورد بررسی است. بیشترین کاهش پوشش سبز به میزان 46/7 کیلومترمربع در دوره 91-1390 اتفاق افتاده و بیشترین افزایش در دوره 95-1394 بهاندازه 61/7 کیلومترمربع بوده است. مناطق یک و 22 به ترتیب با 2/5 و 37/2 کیلومترمربع بیشترین میزان کاهش و مناطق 2 و 19 نیز به ترتیب با 5/0 و 47/0 کیلومترمربع بیشترین افزایش در پوشش سبز شهری را در بین مناطق داشتهاند.
حامد محمدی مزرعه
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، شناخت و تحلیل عناصر پایداری در معماری بومی شهرستان بندرعباس در سه مقیاسِ بافت شهری، معماری تکبنا و جزئیات معماری با اقلیمی گرم و مرطوب است. روش پژوهش، گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کیفی با ابزارهای مشاهده و مصاحبه با پیرغلامان و معماران بومی منطقه است؛ بدین منظور، چندین محدوده از بافت شهری را بههمراه بناهای ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، شناخت و تحلیل عناصر پایداری در معماری بومی شهرستان بندرعباس در سه مقیاسِ بافت شهری، معماری تکبنا و جزئیات معماری با اقلیمی گرم و مرطوب است. روش پژوهش، گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کیفی با ابزارهای مشاهده و مصاحبه با پیرغلامان و معماران بومی منطقه است؛ بدین منظور، چندین محدوده از بافت شهری را بههمراه بناهای موجود (۶۰ بنا یعنی بناهایی که قدمت بیش از هفتاد سال دارند) بهصورت نمونهگیری غیرتصادفی (هدفمند) انتخاب و به تحلیل و بررسی آنها پرداخته شد. این پژوهش در سه مقیاسِ بافت شهری (فرم بنا، استخوانبندی فضاهای محلهای)، مقیاس معماری تکبنا (جهتگیری بناها، سطوح سبز، حیاط مرکزی، ساختار ارتباطات فضاهای اندرونی بنا) و جزئیات معماری (پشتبندها، ضخامت دیوارها، دهانهها) با رویکرد نوآورانه، بهمنظور تدوین راهکارهای تحقق مسکن پایدار، اقدام به همسوسازی جنبههای معماری بومی منطقه (جنبههای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی) پرداخته و نشان داده است این معماران و کاربران بناهای بومی بودند که با شناخت راهکارهای ساختوساز توانستند به الگویی مناسبی بهعنوان میراثی از گذشتگانمان در ایجاد شهری همساز با اقلیم دست یابند که توانسته است پاسخگوی مناسبی به نیازهای جامعه شهری و کاربران بناها باشد؛ بهطوریکه طراحان معمار و شهرساز ما میتوانند با شناخت کامل آن، بهعنوان یک الگوی همساز با اقلیم بههمراه تکنولوژیهای جدید در طراحیها و ایدهپردازیهای خود مورد استفاده قرار دهند.
نظام سکونتگاهی و مسکن
زهرا کرمی؛ سید عباس یزدانفر؛ سید باقر حسینی؛ سعید نوروزیان ملکی
چکیده
پژوهش حاضر بهدنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلقوخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت بهعنوان یکی از مؤلفههای کیفیت زندگی ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهدنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلقوخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت بهعنوان یکی از مؤلفههای کیفیت زندگی شهری در پژوهشهای اخیر کمرنگ بوده و مطالعات کمی در مورد احساسات مردم در فضاهای سبز شهری در ایران انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش بهصورت ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است. ابتدا با استفاده از پیمایش، 5 مؤلفه با 49/0CVR> بهعنوان مؤلفههای اصلی جذابیت بصری انتخاب شدند. سپس با استفاده از تست خود ارزیاب SAM از 12 شرکت کننده غیر مرتبط با معماری، حالت روحی آنها بررسی شد. یافتههای پژوهش نشان داد که مؤلفههای دید و منظر، گشایش دید، رمز و راز، مراودات اجتماعی و پیادهمداری بیشترین اولویت را در ایجاد و ارتقای جذابیت بصری در منظر روزانه به عهده دارند و همچنین همه این مؤلفهها بهطور معناداری حالت روحی افراد را تغییر میدهند. نوآوری این مطالعه در استفاده از تست خود ارزیاب SAM در بررسی حالت روحی افراد در مواجهه با منظر روزانه است.
رحیم سرور؛ روح الله میرزا زاده؛ اکبر سلطان زاده؛ نوبخت سبحانی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 39-54
چکیده
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل میدادند و هویت شهرها به حساب میآیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمانها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخصهای کالبدی بافتهای فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی میباشد. جامعه آماری ساکنان محدوده ...
بیشتر
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل میدادند و هویت شهرها به حساب میآیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمانها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخصهای کالبدی بافتهای فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی میباشد. جامعه آماری ساکنان محدوده مورد مطالعه میباشد و بنابر فرمول کوکران 317 عدد پرسشنامه در بین ساکنین تکمیل شده است. انتخاب نمونه با توجه به متجانس بودن افراد جامعه آمار با استفاده از روش نمونه گیری منظم یا سیستماتیک صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل شاخصهای کالبدی در محدوده از نرم افزار Arc GIS و برای آشکارسازی میزان تاثیر فرسودگی بافت بر ساکنین از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که از مجموع 16 حوزه محدوده بافت فرسوده، 4 حوزه (25% حوزهها)، هر سه فاکتور ریزدانگی قطعات، کیفیت پایین ابنیه و دسترسیهای زیر 6 متر را دارند و 6 حوزه یعنی 5/37% از کل حوزهها دارای 2 فاکتور می باشند. بنابراین میزان فرسودگی در این 10 حوزه ملموستر بوده است. همچنین مشخص شد که حدود 5/54% از ساکنین از مدتها قبل ساکن محله خود بودهاند، بهطوریکه حدود 6/47 % آنها بیش از 10 سال سابقه سکونت در محله را داشتهاند.
پرویز سلیمانی مقدم؛ سعید امانپور؛ فرحناز غفارزاده
دوره 6، شماره 11 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 41-58
چکیده
توزیع فضایی نامطلوب مدارس در سطح شهر اهواز نیز مشکلاتی چون طولانی شدن مسافت و زمان دسترسی به مدارس ،عدم وجود سطح و سرانه مناسب فضاهای آموزشی ناسازگاری کاربری های آموزشی با سایر کاربری ها را به همراه داشته که آثار منفی به بار آورده است. بنابراین تحقیق حاضر به دنبال تحلیل الگوی فضایی کاربری آموزشی و تعیین الگوی بهینه پراکنش فضایی دبیرستان ...
بیشتر
توزیع فضایی نامطلوب مدارس در سطح شهر اهواز نیز مشکلاتی چون طولانی شدن مسافت و زمان دسترسی به مدارس ،عدم وجود سطح و سرانه مناسب فضاهای آموزشی ناسازگاری کاربری های آموزشی با سایر کاربری ها را به همراه داشته که آثار منفی به بار آورده است. بنابراین تحقیق حاضر به دنبال تحلیل الگوی فضایی کاربری آموزشی و تعیین الگوی بهینه پراکنش فضایی دبیرستان های منطقه 3 شهر اهواز می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز (لایه های نقشه) با استفاده از تصاویر ماهواره ای، نقشه های کاربری اراضی شهری و نقشه تفصیلی شهر اهواز بدست آمده است. تجزیه و تحلیل و استاندارد سازی لایه ها با استفاده از نرم افزار ArcGis صورت گرفته است. وزن دهی لایه ها نیز با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP انجام شده است. تلفیق نهایی لایه ها به روش همپوشانی و با استفاده از گزینه Raster Calculator صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از تعداد 17 دبیرستان در محدوده مورد مطالعه تعداد 6 دبیرستان (تندگویان – جنت – فرهنگیان – حکمت – فردوسی- آزادگان ) در محدوده طیف مکان های بسیار مناسب از نظر الگوی بهینه توزیع فضایی مدارس قرار دارند. همچنین دبیرستان موعود در وضعیت فضایی بسیار نامناسب قرار دارد.
زهرا حجازی زاده؛ نادر پروین
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 43-56
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی تغییرات دما و بارش ایستگاه هواشناسی سینوپتیک تهران و مطالعه انحراف احتمالی آن از
حالت نرمال می باشد. بدین منظور ابتدا سری زمانی دادههای دمای میانگین، ماکزیمم و مینیمم و بارش ماهانه طی دوره
1951-2005 جمعآوری و تنظیم گردید. نواقص آماری برخی از سری ها با روش جرم مضاعف برطرف گردید. به منظور
بررسی و شناخت تغییرات سری ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی تغییرات دما و بارش ایستگاه هواشناسی سینوپتیک تهران و مطالعه انحراف احتمالی آن از
حالت نرمال می باشد. بدین منظور ابتدا سری زمانی دادههای دمای میانگین، ماکزیمم و مینیمم و بارش ماهانه طی دوره
1951-2005 جمعآوری و تنظیم گردید. نواقص آماری برخی از سری ها با روش جرم مضاعف برطرف گردید. به منظور
بررسی و شناخت تغییرات سری های زمانی روش آماری- گرافیکی من- کندال استفاده شد. سپس نوع و زمان تغییر دادهها
من- t مشخص گردید. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان میدهد که، با توجه به آماره آزمونهای نیکویی برازش و آماره
آزمون آماری- گرافیکی من کندال فرض تصادفی بودن دادهها به شدت رد شد و روند افزایشی معنی داری u کندال و مولفه
بو یژه بر متغیرهای مربوط به دما حاکم است. بر اساس بررسی نمودارهای گرافیکی، دما و بارش در طی 55 سال اخیر
تغییراتی در عنصر دما اتفاق افتاده است. بیشتر این تغییرات از نوع نوسانات کوتاه مدت اقلیمی و روند می باشد که در
سری های مربوط به دمای سالانه و دمای سالانه و دماهای حداکثر سالانه عمدتاً در اوایل دهه 2000 بیشتر مشهود است.
تغییرات از نوع روند برای دمای سالانه، دماهای حداقل و حداکثر سالانه افزایشی و در جهت مثبت بوده است. اما تغییرات
سری های مربوط به بارش نوسانات پیدرپی داشته است. بیشترین تغییرات ناگهانی در سری های سالانه و فصلی در اوایل
دهه 2000 می باشد که معنی دار نمی باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین قنبری؛ شهاب نوبخت حقیقی؛ مریم محمدی
دوره 8، شماره 15 ، خرداد 1396، ، صفحه 43-64
چکیده
مدیریت و هدایت جابهجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر، مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است. کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیرساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزا مختلف آن و هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیرساختهای سیستم حمل و نقل مراکز شهرهای بزرگ، پارکینگهای طبقاتی عمومی هستند که نقش ...
بیشتر
مدیریت و هدایت جابهجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر، مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است. کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیرساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزا مختلف آن و هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیرساختهای سیستم حمل و نقل مراکز شهرهای بزرگ، پارکینگهای طبقاتی عمومی هستند که نقش عمدهای در کاهش پارک حاشیهای و روانی ترافیک ایفاء میکنند. این پارکینگها زمانی میتوانند کارایی لازم را داشته باشند که در مکان مناسب احداث شوند. این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف مکانیابی علمی پارکینگهای طبقاتی در سطح شهر رشت انجام گرفته است. در این راستا بر اساس ادبیات تحقیق و نظر کارشناسان حوزه ترافیک، شهرسازی و برنامهریزی شهری 8 شاخص از جمله فاصله از مراکز جاذب سفر شامل مراکز تجاری، اداری - خدماتی، تفریحی - پذیرایی، دسترسی به معابر شریانی و میادین اصلی، فاصله از نقاط آبگیر و قابلیت و سازگاری کاربریها انتخاب گردید و با استفاده از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اقدام به تجزیه و تحلیل داده شد که سرانجام نقشه همپوشانی شده نهایی پهنههای مستعد جهت استقرار پارکینگهای طبقاتی تشکیل شد. در ادامه با استفاده از نقشه نهایی به دست آمده از مدل تحقیق، طی بازدید میدانی در پهنههایی که مشخص شد، دارای قابلیت خیلی خوب و خوب هستند. اراضی دارای مساحت لازم جهت ساخت پارکینگ و در وضعیت فعلی به صورت بایر، زمین بایر، پارکینگ غیرطبقاتی و یا ساختمان فرسوده و مخروبه هستند، به تعداد 9 نقطه به مساحت 35547 مترمربع جهت ساخت پارکینگ طبقاتی شناسایی شد و با توجه به میزان تقاضای پارکینگ و ضرورت رفع معضل کمبود پارکینگ به ترتیب اهمیت اولویت بندی شدند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمانه سعیدی؛ مهدی منتظرالحجه؛ مجتبی شریفنژاد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عوامل کمی درجه محصوریت با اختلاف دما (اختلاف میانگین دمای گذرها با میانگین دمای شهر در یک زمان مشابه) در گذرهای تاریخی شهر میبد انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اختلاف دمایی گذرهای تاریخی با میانگین دمای شهر به عنوان متغیر وابسته و چهار متغیر طول، عرض، ارتفاع ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عوامل کمی درجه محصوریت با اختلاف دما (اختلاف میانگین دمای گذرها با میانگین دمای شهر در یک زمان مشابه) در گذرهای تاریخی شهر میبد انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اختلاف دمایی گذرهای تاریخی با میانگین دمای شهر به عنوان متغیر وابسته و چهار متغیر طول، عرض، ارتفاع بدنه و میزان محصوریت گذر بهعنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. جامعه آماری ۹۰ گذر در بافت تاریخی شهر و نحوه انتخاب گذرها بهصورت تصادفی و براساس سهم گذرها از هر محله از کل شبکه معابر در بافت تاریخی شهر بود. بهمنظور سنجش رابطه عوامل کمی درجه محصوریت و تغییرات دمایی از آزمونهای همبستگی، رگرسیون خطی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دو مؤلفه درجه محصوریت و ارتفاع جداره با بتای 634/0 و 623/0 در سطح معناداری بالای 95 درصد، رابطه معنادار و مستقیمی را با اختلاف دمای گذرهای تاریخی و دمای شهر داشته است. با توجه به یافتههای پژوهش میتوان نتیجهگیری کرد که میان طول و عرضگذر و تغییرات دمایی در شهر میبد رابطه معناداری مشاهده نمیشود، حال آنکه میان ارتفاع جداره و میزان محصوریت گذر و تغییرات دمایی رابطه معناداری وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سعید امان پور؛ رضا صالحی؛ غلام حسین حمیدی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 45-56
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل میزان تعادل نظام شهری استان خوزستان در دهههای 65 تا 85 می باشد. جامعه آماری آن را جمعیت نقاط شهری استان خوزستان در دوره های 85 تا 1365 تشکیل میدهد. داده های بدست آمده از آمارنامه های مرکز آمار و سالنامه های سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ابتدا در محیط های Excel و Spss وارد شده، سپس با استفاده از روش های شاخص تمرکز ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل میزان تعادل نظام شهری استان خوزستان در دهههای 65 تا 85 می باشد. جامعه آماری آن را جمعیت نقاط شهری استان خوزستان در دوره های 85 تا 1365 تشکیل میدهد. داده های بدست آمده از آمارنامه های مرکز آمار و سالنامه های سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ابتدا در محیط های Excel و Spss وارد شده، سپس با استفاده از روش های شاخص تمرکز شهری(مهتا)، مدل رتبه - اندازه، ضریب آنتروپی و ضریب تغییرات مورد مطالعه قرار گرفته اند. این تحقیق از نوع نظری و روش انجام آن پیمایشی- تحلیلی میباشد. داده های مورد نیاز این پژوهش از آمارنامهها و تحلیل وبسایتهای مربوط به مرکز آمار ایران و سرشماری عمومی نفوس و مسکن نقاط شهری استان خوزستان جمع آوری گردید است. از جمله نتایج این پژوهش می توان به این موارد اشاره نمود: فقدان تعادل در سسله مراتب شهری هنوز یکی از مشخصه های بارز نظام شهری استان خوزستان است. به علت وجود نخست شهر اهواز، سلسله مراتب شهری استان از قانون رتبه- اندازه تبعیت نکرده و ناهمخوانی، عدم تعادل و گسیختگی در نظام شهری آن مشهود می باشد. جهت رسیدن به نظام شهری متعادل، به سیاستگذاری و برنامه ریزی در جهت ایجاد نظامی توسعه یافته، متشکل از شهرهای کوچک و میانی در چارچوب راهبردهای ملی شهرنشینی که بتوانند یکپارچگی و انسجام فضایی سرزمین را به دنبال داشته باشد، نیاز می باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مسعود تقوایی؛ مهدی آکوچکیان
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 45-66
چکیده
هدف از این مقاله بررسی و تحلیل نظام شهری استان آذربایجان غربی و نحوه پراکندگی جمعیت شهرهای این استان با استفاده از مدلها و تکنیکهای مناسب در زمینه تحلیل نظام شهری بر اساس داده های آماری در شش دوره و طی 60 سال گذشته می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است و برای تحلیل کمی و کیفی داده های آماری از نرم افزارهای Excel و ArcGIS استفاده شده است. ...
بیشتر
هدف از این مقاله بررسی و تحلیل نظام شهری استان آذربایجان غربی و نحوه پراکندگی جمعیت شهرهای این استان با استفاده از مدلها و تکنیکهای مناسب در زمینه تحلیل نظام شهری بر اساس داده های آماری در شش دوره و طی 60 سال گذشته می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است و برای تحلیل کمی و کیفی داده های آماری از نرم افزارهای Excel و ArcGIS استفاده شده است. بررسی های بعمل آمده در این پژوهش نشان می دهد، در سطوح مختلف شهری استان، ناهماهنگی وجود دارد. حل مشکل عدم تعادل در شبکه شهری استان با برنامه ریزی دقیق و متناسب با هر طبقه شهری و استفاده از روشهای مختلف بصورت مستمر و هماهنگ و اجرای فرصت برابر برای همه شهرهای استان و توزیع متعادل خدمات امکان پذیر است که در نتایج پژوهش به آن اشاره شده است.
نازنین حاجیپور؛ سعید امانپور؛ علی شجاعیان
چکیده
هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی زیستپذیری شهری با رویکرد شاخصهای محیطزیستی بر پایه تکنیکهای MCDM در سه محله از کلانشهر اهواز میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. همچنین جمعآوری دادهها و اطلاعات موردنیاز پژوهش به دو روش اسنادی و پیمایشی صورت گرفته است. سپس ...
بیشتر
هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی زیستپذیری شهری با رویکرد شاخصهای محیطزیستی بر پایه تکنیکهای MCDM در سه محله از کلانشهر اهواز میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. همچنین جمعآوری دادهها و اطلاعات موردنیاز پژوهش به دو روش اسنادی و پیمایشی صورت گرفته است. سپس دادههای بهدست آمده در مرحله اول از طریق نرمافزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفت، پایایی ابزار پژوهش از طریق آلفای کرونباخ آزمون گردید ضریب 882/0 نشان دهنده سطح بالایی پایایی پرسشنامه میباشد و با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و آزمون شفه و توکی وضعیت زیستپذیری شهری با استفاده از زیر شاخصهای محیط زیستی موردسنجش قرار گرفت و در مرحله بعد در محیط برنامه EXCEL وارد گردیده و با بهرهگیری از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره ویکور، الکتر، SAW و مدل ادغامی کپلند، سه ناحیه مورد بررسی از لحاظ زیستپذیری شهری با تأکید بر شاخصهای محیط زیستی، رتبهبندی و اولویتبندی گردیدند. نتایج نهایی پژوهش نشان داد که براساس مدل ادغامی کپلند (POSET)، محله کیانپارس بیشترین میزان و اولویت را از حیث شاخص محیط زیستی مؤثر در زیستپذیری شهری را به خود اختصاص داده و پس از آن به ترتیب محلات گلستان و سپیدار در اولویتهای بعدی قرار گرفتند. همچنین تلفیق زیرشاخصهای محلات با هم دیگر و ضریب تناسب بهدست آمده محلات سهگانه در مدل ادغامی کپلند نشان داد که محله کیانپارس از لحاظ زیستپذیری شهری با رویکرد شاخص محیط زیستی در شرایط مناسب، محله گلستان در شرایط تا حدودی مناسب و محله سپیدار در وضعیت نامناسب قرار دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل نصیری هنده خاله؛ احسان گلمهر؛ سمانه هاشمی
چکیده
هدف تحقیق حاضر، تعیین مکانهای مناسب جایگاههای عرضه سوخت (CNG) با توجه به ضوابط موجود در مناطق غربی کلانشهر تهران بوده است. در همین راستا با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه پارامترهای مؤثردر مکانیابی جایگاههای سوخترسانی گازی، همچون: تراکم جمعیت، معابر و دسترسی، شیب زمین، کاربریهای سازگار و ناسازگار تهیه گردید.. ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر، تعیین مکانهای مناسب جایگاههای عرضه سوخت (CNG) با توجه به ضوابط موجود در مناطق غربی کلانشهر تهران بوده است. در همین راستا با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه پارامترهای مؤثردر مکانیابی جایگاههای سوخترسانی گازی، همچون: تراکم جمعیت، معابر و دسترسی، شیب زمین، کاربریهای سازگار و ناسازگار تهیه گردید.. با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مقایسات زوجی بین معیارها انجام و میزان اهمیت و وزن هر معیار با استفاده از نرمافزار Expert Choice مشخص شد. نتایج حاصل از وزندهی معیارها نشان داد که معیارهای آتش نشانی، دسترسی و تراکم جمعیت به ترتیب دارای بیشترین تأثیر در ایجاد مکانهای مناسب احداث جایگاه سوخترسانی گازی بودند و توسعه جایگاههای سوخت گازی در مناطق غرب شهرداری تهران براساس نیازهای جمعیتی مناطق مختلف شهر صورت نگرفته است. نقشه خروجی بهدست آمده با تحلیلهای مکانی و AHP نشان داد که از میان جایگاههای موجود، حدود 29 درصد آنهادر مناطق با پتانسیل مناسب و 71 درصد جایگاهها در مکانهای با پتانسیل متوسط واقع هستند و در مکانهای با پتانسیل نامناسب هیچ جایگاهی قرار نگرفته است. همچنین 53/32 درصد مناطق دارای پتانسیل مناسب، 76/43 درصد پتانسل متوسط و 7/23 درصد دارای پتانسل نامناسب برای احداث جایگاه سوخترسانی میباشند. نوآوری پژوهش حاضر در این است که مجموعه ای از پارامترهای مؤثر در مکانیابی بهینه را مورد بررسی قرار می دهد.
علیرضا عباسی؛ هیوا علمی زاده
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 57-75
چکیده
حوضه مورد مطالعه جزءکوچکی از قلمرو شمالی زون دگرگونی سنندج- سیرجان است. با توج ه به اینکه
رودخانهها اولین اشکال محیطی هستند که نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان و یا درحواشی بستر،
عکسالعمل نسبتاً سریعی نشان می دهند ، از این رو برای شناخت نحوه عملکرد و میزان اثرگذاری
فعالیت های نوزمینساختی در مورفولوژی و رفتار رودخانه قزلچهسو، با ...
بیشتر
حوضه مورد مطالعه جزءکوچکی از قلمرو شمالی زون دگرگونی سنندج- سیرجان است. با توج ه به اینکه
رودخانهها اولین اشکال محیطی هستند که نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان و یا درحواشی بستر،
عکسالعمل نسبتاً سریعی نشان می دهند ، از این رو برای شناخت نحوه عملکرد و میزان اثرگذاری
فعالیت های نوزمینساختی در مورفولوژی و رفتار رودخانه قزلچهسو، با اتکا به یافته های میدانی از دادههای
ژئودینامیک و شاخصهای مورفومتریک به عنوان تکنیکهای مدلی و مفهومی استفاده شده است. هدف این
پژوهش بررسی رابطه الگویزهکشی محدوده با فعالیت های نئوتکتونیک کواترنر است. برای دستیابی به
این هدف، از نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی، تصاویر ماهوارهای و عکسهایهوایی به عنوان ابزارهای
تحقیق استفاده شده است. در ادامه دادهها بهدنبال تطبیق از طریق کارهای میدانی و در قالب نرمافزارهای
به روش تحلیلی- مقایسهای و با استفاده از تکنیکهای ژئومورفولوژی، تجزیه و تحلیل شدهاند. نت ایج GIS
حاصله نشان میدهد که منطقه موردمطالعه بهشدت از فعالیتهای تکتونیکی کواترنری متأثر شده ، ولی
میزان این فعالیت ها در همه مناطق یکسان نیست، بهطوری که در بخشهای شرقی و شمالشرقی حوضه
این نیروها دارای شدت بیشتری نسبت به مناطق دیگر است. بهاین ترتیب بین حر کات زمین ساخت و
تغییرات شبکه زهکشی نوعی تعامل وجود دارد و واکنش سامانههای رودخانهای به شدت از این فعالیت ه ا
متأثر شده است. یافتههای این تحقیق میتواند در برنامهریزیهای عمرانی، طرحهای آمایشسرزمین و به
طورکلی مدیریت پایدار محیطی بسیار مؤثر باشد.
آب و هوا شناسی
رقیه ملکی مرشت؛ مجید رضائی بنفشه؛ بهروز سبحانی؛ مسعود مرادی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شبیهسازی و پیشبینی دمای حداکثر و امواج گرمایی شهر ارومیه طی سالهای 2050-2020 به منظور پیش آگاهی و مقابله با آثار منفی ناشی از افزایش ناگهانی دما در این شهر بود که با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 شبیهسازی و تحت مناسب ترین سناریوی RCP برای 31 سال آتی پیشبینی شد. بدین منظور ، دادههای حداکثر دمای روزانهی ایستگاه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شبیهسازی و پیشبینی دمای حداکثر و امواج گرمایی شهر ارومیه طی سالهای 2050-2020 به منظور پیش آگاهی و مقابله با آثار منفی ناشی از افزایش ناگهانی دما در این شهر بود که با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 شبیهسازی و تحت مناسب ترین سناریوی RCP برای 31 سال آتی پیشبینی شد. بدین منظور ، دادههای حداکثر دمای روزانهی ایستگاه ارومیه از سال 2005-1961 به عنوان نمایندهی سایر ایستگاههای استان آذربایجان غربی از سازمان هواشناسی کشور اخذ و پیشبینی انجام شد. نوآوری پژوهش حاضر، استفاده از کم خطاترین سناریوی RCP برای پیشبینی دقیقتر بود. طبق نتایج حاصل، سناریوی 5/8RCP به عنوان کم خطاترین سناریو جهت پیشبینی انتخاب شد و یافتهها نشان دادند که میانگین حداکثر دما در ایستگاه ارومیه از اواخر زمستان تا اواخر بهار نسبت به دورهی پایه کاهش و در اواسط تابستان افزایش جزئی خواهد داشت. در مجموع طی سالهای 2050-2020 شاهد روند افزایشی محسوس حداکثر دمای شهر ارومیه خواهیم بود. براساس نتایج اعمال شاخص بالدی، امواج گرمایی این شهر کوتاه مدت و حداکثر چهار روزه خواهد بود. بیشترین فراوانی امواج گرمایی مربوط به امواج یک روزه بود که روند افزایشی جزئی داشت ولی امواج گرمایی دو، سه و چهار روزه روند کاهشی نشان دادند. در مجموع، احتمال رخ داد امواج گرمایی کوتاه مدت، بیشتر از امواج گرمایی بلند مدت است. همچنین از آنجا که امواج گرمایی شناسایی شده اغلب در پاییز و زمستان بیشترین فراوانی را نشان دادند، لذا احتمال وقوع این مخاطره در فصول سرد بیشتر از فصول گرم می باشد.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
حمدالله سجاسی قیداری؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری؛ مهدی پورطاهری
دوره 2، شماره 4 ، مهر 1390، ، صفحه 0-0
چکیده
یکی از ابعاد مهم و جدید مورد توجه در توسعه پایدار گردشگری، اکوتوریسم(بوم گردی) می باشد که ریشه در نظریه توسعه پایدار داشته و در مقابل دیدگاه گردشگری انبوه که دارای اثرات نامطلوب زیست محیطی بوده شکل گرفته است و فراتر از طبیعت گردی می باشد. از این رو نمی توان سفر به طبیعت یا طبیعت گردی را بدون در نظر گرفتن ویژگیهای توسعه پایدار، اکوتوریسم ...
بیشتر
یکی از ابعاد مهم و جدید مورد توجه در توسعه پایدار گردشگری، اکوتوریسم(بوم گردی) می باشد که ریشه در نظریه توسعه پایدار داشته و در مقابل دیدگاه گردشگری انبوه که دارای اثرات نامطلوب زیست محیطی بوده شکل گرفته است و فراتر از طبیعت گردی می باشد. از این رو نمی توان سفر به طبیعت یا طبیعت گردی را بدون در نظر گرفتن ویژگیهای توسعه پایدار، اکوتوریسم نامید زیرا اکوتوریسم(بوم گردی) ارتباط عمیقی با حفاظت محیط زیست دارد. بر این اساس مشخص کردن محدوه های دقیق گستره مکانی- فضایی پتانسیل خاص اکوتوریستی یکی از اساسی ترین گامها در برنامه ریزی و مدیریت اکوتوریسم می باشد که با در نظر گرفتن شاخص های اکولوژیکی گردشگری امکانپذیر میباشد. این امر به ویژه در قلمروهای جغرافیایی و حوزه نفوذ شهری کلانشهری مانند تهران که عرضه و تقاضای اکوتوریستی در آن بسیار بالا است بیشتر ضرورت دارد. لذا هدف این مطالعه استفاده از تحلیل تصمیم گیری چند معیاره(MCDM) تاپسیس در محیط GIS برای پهنه بندی و اولویت بندی پتانسیل های اکوتوریستی محدوده استان تهران می باشد. برای رسیدن به این هدف از روش شناسی توصیفی- تحلیلی بر پایه مطالعات اسنادی- کتابخانه ای و تحلیل ترکیبی چندمعیاره داده های فضایی استفاده شده است. نتایج به دست آمده در محدوده مورد مطالعه نشان دهنده 5 پهنه اساسی در رابطه با پتانسیل اکوتوریسم میباشد که پهنه های با امتیازات بالاتر منطبق با مناطق حفاظت شده می باشد و قسمت عمده پهنه های با پتانسیل بالای اکوتوریسم در منطقه شمالی استان تهران در میان چین خوردگیهای البزر قرار دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
چنور محمدی؛ حسین نظم فر؛ سعدی محمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات منطقه دو شهر اردبیل میباشد. نوع تحقیق کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه ساکنین محلههای یازدهگانه منطقه دو شهر اردبیل بود که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 385 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. در تحقیق حاضر شاخصهای ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات منطقه دو شهر اردبیل میباشد. نوع تحقیق کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه ساکنین محلههای یازدهگانه منطقه دو شهر اردبیل بود که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 385 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. در تحقیق حاضر شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی برای سنجش کیفیت زندگی شهری استخراج و به کمک روش سرانهسازی و روش وزندهی آنتروپی شانون به عنوان شاخصهای تحقیق در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره ویکور انجام یافت. طبق نتایج مطالعه در بین محلههای یازدهگانه شهر اردبیل از نظر توزیع فضایی کیفیت زندگی اختلاف قابل توجه وجود دارد، بهطوریکه محله سه برخوردارترین و محله نه محرومترین محلهها بودند.
محیط زیست شهری
حسین نظم فر؛ علی عشقی چهاربرج؛ احمد اسمعیلی
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 35-48
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصهای رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیستمحیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطحبندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصهای رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیستمحیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطحبندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که منطقه یک در رتبه اول و منطقه سه و چهار در رتبه دوم و در نهایت منطقه دو در رتبه سوم قرار دارد. همچنین بین مناطق شهری ارومیه در زمینه تناسب با شاخصهای رشد هوشمند شهری، تفاوت قابل توجهی وجود دارد و باید جهت توسعه آتی شهر، توجه ویژهای به مناطق محروم صورت پذیرد. با مدنظر قرار دادن نتایج به دست آمده، توجه به الگوی رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر ارومیه امری اجتنابناپذیر است.
جغرافیای اقتصادی
نفیسه مرصوصی؛ حسن حکمتنیا؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ حسین نظمفر
دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 42-50
چکیده
یکی از ویژگیهای کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیتها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب میتوان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمدهای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز مییابد و سایر مناطق به صورت حاشیهای عمل کرده ...
بیشتر
یکی از ویژگیهای کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیتها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب میتوان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمدهای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز مییابد و سایر مناطق به صورت حاشیهای عمل کرده و باعث بروز نابرابریهای منطقهای میشود. در این زمینه توجه به نابرابریهای منطقهای در قالب شاخصها، از جمله مهمترین ابزارهای برنامهریزی به شمار میرود که از طریق آن برنامهریزان قادر به ارزیابی نتایج اجرای برنامهها در بستر محدودههای جغرافیایی خواهند بود. هدف این مقاله بررسی نابرابریهای فضایی و ارائه راهکارهای توسعه جهت دستیابی به تعادل و توازن منطقهای در استان آذربایجان شرقی است و با بررسی مسائل و مشکلات فضایی در توزیع جمعیت و امکانات و با استفاده از شاخصها و سنجههای مختلف در زمینههای اجتماعی، اقتصادی و میزان برخورداری شهرستانهای استان آذربایجانشرقی از نظر امکانات و خدمات اجتماعی به این نتیجه میرسد که ضعف خدماترسانی به روستاها و عدم وجود ارتباط منطقی روستاها با سطوح بالاتر از خود، وجود خلاء سکونتگاهی در نظام سلسله مراتب سکونتگاهی در استان، عدم توجه به نقش شهرهای میانی در تعدیل نظام سکونتگاهی و ایجاد ارتباط با مراکز کوچک سکونتگاهی موجب تمرکز شدید جمعیت، خدمات و سرمایه گذاریها در شهر تبریز و پیرامون آن و در نهایت ناهمگونی فضایی و عقب افتادگی سایر مناطق به خصوص روستاها در استان آذربایجان شرقی شده است.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
حجت صادقی؛ حمید سیروسی؛ حسین صادقی؛ معصومه فدایی
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 45-66
چکیده
در ارائه خدمات شهری، توجه به برخی اصول ازجمله اصول پدافند غیرعامل در ساختارها، سبب افزایش کارایی سیستم شهری در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و همچنین توسعه شهر پایدار میشود. بر طبق اهداف اصول پدافند غیرعامل که پیشگیری و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی است و همچنین قابلیتهای مهم GIS درزمینهٔ برنامهریزی و تصمیمگیری بهتر، این ...
بیشتر
در ارائه خدمات شهری، توجه به برخی اصول ازجمله اصول پدافند غیرعامل در ساختارها، سبب افزایش کارایی سیستم شهری در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و همچنین توسعه شهر پایدار میشود. بر طبق اهداف اصول پدافند غیرعامل که پیشگیری و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی است و همچنین قابلیتهای مهم GIS درزمینهٔ برنامهریزی و تصمیمگیری بهتر، این پژوهش به تحلیل فضایی-مکانی مراکز انتظامی در شهر بیرجند بر اساس اصول پدافند غیرعامل پرداخته است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی میباشد. روش جمعآوری دادهها به دو صورت کتابخانهای و مطالعات پیمایشی میباشد. تکنیک مورداستفاده در تحلیل، نیز فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مبتنی بر نظر کارشناسان و مقایسه زوجی بین شاخصها، 17 معیار و گزینههای هر معیار در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. نتایج نشان داد که بیش از 45.89 درصد از سطح شهر بر اساس اصول پدافند غیرعامل مناسب و بسیار مناسب میباشد. بهطورکلی وضعیت مکانی-فضایی مراکز انتظامی در شهر بیرجند تقریباً مطلوب است. بااینوجود برای افزایش کارکردی بهتر این مراکز، در برخی موارد نیاز به بازنگری و تغییرات میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بختیار عزتپناه؛ نوبخت سبحانی؛ اصغر رشیدی ابراهیم حصاری
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 49-64
چکیده
یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری بهصورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری میباشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامهریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامهریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاستهای کلان مناسب در زمینه ...
بیشتر
یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری بهصورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری میباشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامهریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامهریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاستهای کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین و همچنین استفاده از روشهای کارآمد در تهیه واجرای طرحهای شهری و برنامه کاربری زمین دارد. این مقاله باهدف بررسی نحوه تخصیص و تمرکز منابع و خدمات شهری با تأکید بر رویکرد عدالتاجتماعی در نواحی مختلف شهر شاهیندژ صورت گرفته است. روش تحقیق تحلیلی-تطبیقی بوده و از تکنیکهای آماری و مدلهای کاربردی شاخص ویلیامسون وآنتروپی شانون استفادهشده است. یافتههایتحقیق نشان میدهدکه اکثر کاربریهای زمین شهری در شاهیندژ با سرانههای استاندارد رایج در کشور فاصله زیادی دارند و برحسب میزان کمبود فضا میتوان به کاربریهای فرهنگی، مذهبی، بهداشتی و غیره اشاره کرد. همچنین یافتهها بیانگر توزیع ناعادلانه تعدادی از فعالیتها و خدمات شهری در بین محلات مختلف شهر میباشد. درنهایت بررسی نحوه توزیع فضایی خدمات شهری نشان از تمایل کاربریهای اراضی شهر به سمت تمرکز و قطبی شدن در برخی نواحی شهر دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن کلانتری؛ احمد پوراحمد؛ یعقوب ابدالی
دوره 10، شماره 19 ، فروردین 1398، ، صفحه 49-60
چکیده
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی میگذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجامشده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمونهای ...
بیشتر
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی میگذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجامشده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمونهای آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS استفادهشده، که اطلاعات موردنیاز از میزان و نوع جرائم بهصورت کتابخانهای از نیروی انتظامی تهران بزرگ اخذشده است. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که کانونهای جرم خیز در محله هرندی بهصورت تصادفی توزیعشده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان شدت فرسودگی، نفوذناپذیری بالا، وجود زمینهای خالی و متروکه و همچنین کمبود یا نبود برخی کاربریهای موردنیاز شهروندان، در افزایش توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرائم و شکلگیری الگوهای فضایی بزهکاری مؤثر بوده است. به نظر میرسد با بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی، تعریض معابر زیر 6 متر و ایجاد راه در رو برای کوچههای بنبست، مکانیابی مراکز انتظامی و ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم جهت افزایش نظارت رسمی در این محله میتوان امکان آسیبپذیری اینگونه محلات و میزان وقوع جرائم را کاهش داد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید محمد شبیری؛ حسین میبودی؛ عادله سرادی پور
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 51-66
چکیده
شهر، بخشی غیرقابل تفکیک از حیات شهروندان است. یک انسان شهرنشین به همان میزان که در مورد زبان و فرهنگ نیاز به آموزش دارد، در مورد شهر و نحوه اداره و حفظ محیط زیست آن نیز نیازمند آموزش و آموختن است. در این راستا این پژوهش، به تدوین استراتژیهایی برای توسعه آموزش محیط زیست با مشارکت 55 نفر کارشناسان و استادان خبره در زمینه مسائل آموزش محیط ...
بیشتر
شهر، بخشی غیرقابل تفکیک از حیات شهروندان است. یک انسان شهرنشین به همان میزان که در مورد زبان و فرهنگ نیاز به آموزش دارد، در مورد شهر و نحوه اداره و حفظ محیط زیست آن نیز نیازمند آموزش و آموختن است. در این راستا این پژوهش، به تدوین استراتژیهایی برای توسعه آموزش محیط زیست با مشارکت 55 نفر کارشناسان و استادان خبره در زمینه مسائل آموزش محیط زیست با روش SWOT و تکمیل ماتریس برنامهریزی کمی راهبردی موسوم به QSPM نمود تا بتوان از نتایج آن به عنوان استراتژیهای کلیدی در برنامههای توسعه ایران استفاده کرد. نتایج این بررسی نشان داد که استراتژی (دعوت به همکاری از سازمانهای غیردولتی برای هرگونه مساعدت در زمینهی آموزش محیط زیست به شهروندان) به عنوان مهمترین استراتژی پیش روی با بالاترین امتیاز معرفی گردید.