جغرافیا و برنامه ریزی شهری
چنور محمدی؛ حسین نظم فر؛ سعدی محمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات منطقه دو شهر اردبیل میباشد. نوع تحقیق کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه ساکنین محله‌های یازده‌گانه منطقه دو شهر اردبیل بود که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 385 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. در تحقیق حاضر شاخص‌های ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات منطقه دو شهر اردبیل میباشد. نوع تحقیق کاربردی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه ساکنین محله‌های یازده‌گانه منطقه دو شهر اردبیل بود که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 385 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. در تحقیق حاضر شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی برای سنجش کیفیت زندگی شهری استخراج و به کمک روش سرانهسازی و روش وزندهی آنتروپی شانون به عنوان شاخص‌های تحقیق در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ویکور انجام یافت. طبق نتایج مطالعه در بین محله‌های یازده‌گانه شهر اردبیل از نظر توزیع فضایی کیفیت زندگی اختلاف قابل توجه وجود دارد، بهطوریکه محله سه برخوردارترین و محله نه محرومترین محلهها بودند.
محیط زیست شهری
حسین نظم فر؛ علی عشقی چهاربرج؛ احمد اسمعیلی
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 35-48
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیست‌محیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطح‌بندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیست‌محیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطح‌بندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که منطقه یک در رتبه اول و منطقه سه و چهار در رتبه دوم و در نهایت منطقه دو در رتبه سوم قرار دارد. همچنین بین مناطق شهری ارومیه در زمینه تناسب با شاخص‌های رشد هوشمند شهری، تفاوت قابل توجهی وجود دارد و باید جهت توسعه آتی شهر، توجه ویژهای به مناطق محروم صورت پذیرد. با مدنظر قرار دادن نتایج به دست آمده، توجه به الگوی رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر ارومیه امری اجتنابناپذیر است.
جغرافیای اقتصادی
نفیسه مرصوصی؛ حسن حکمت‌نیا؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ حسین نظم‌فر
دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 42-50
چکیده
یکی از ویژگیهای کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب میتوان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمده‌ای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز می‌یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه‌ای عمل کرده ...
بیشتر
یکی از ویژگیهای کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب میتوان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمده‌ای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز می‌یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه‌ای عمل کرده و باعث بروز نابرابری‌های منطقه‌ای میشود. در این زمینه توجه به نابرابری‌های منطقه‌ای در قالب شاخصها، از جمله مهمترین ابزارهای برنامه‌ریزی به شمار می‌رود که از طریق آن برنامه‌ریزان قادر به ارزیابی نتایج اجرای برنامه‌ها در بستر محدوده‌های جغرافیایی خواهند بود. هدف این مقاله بررسی نابرابری‌های فضایی و ارائه راهکارهای توسعه جهت دستیابی به تعادل و توازن منطقه‌ای در استان آذربایجان شرقی است و با بررسی مسائل و مشکلات فضایی در توزیع جمعیت و امکانات و با استفاده از شاخصها و سنجه‌های مختلف در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و میزان برخورداری شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی از نظر امکانات و خدمات اجتماعی به این نتیجه می‌رسد که ضعف خدمات‌رسانی به روستاها و عدم وجود ارتباط منطقی روستاها با سطوح بالاتر از خود، وجود خلاء سکونتگاهی در نظام سلسله مراتب سکونتگاهی در استان، عدم توجه به نقش شهرهای میانی در تعدیل نظام سکونتگاهی و ایجاد ارتباط با مراکز کوچک سکونتگاهی موجب تمرکز شدید جمعیت، خدمات و سرمایه گذاریها در شهر تبریز و پیرامون آن و در نهایت ناهمگونی فضایی و عقب افتادگی سایر مناطق به خصوص روستاها در استان آذربایجان شرقی شده است.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
حجت صادقی؛ حمید سیروسی؛ حسین صادقی؛ معصومه فدایی
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 45-66
چکیده
در ارائه خدمات شهری، توجه به برخی اصول ازجمله اصول پدافند غیرعامل در ساختارها، سبب افزایش کارایی سیستم شهری در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و همچنین توسعه شهر پایدار میشود. بر طبق اهداف اصول پدافند غیرعامل که پیشگیری و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی است و همچنین قابلیت‌های مهم GIS درزمینهٔ برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر، این ...
بیشتر
در ارائه خدمات شهری، توجه به برخی اصول ازجمله اصول پدافند غیرعامل در ساختارها، سبب افزایش کارایی سیستم شهری در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و همچنین توسعه شهر پایدار میشود. بر طبق اهداف اصول پدافند غیرعامل که پیشگیری و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی است و همچنین قابلیت‌های مهم GIS درزمینهٔ برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر، این پژوهش به تحلیل فضایی-مکانی مراکز انتظامی در شهر بیرجند بر اساس اصول پدافند غیرعامل پرداخته است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی میباشد. روش جمعآوری داده‌ها به دو صورت کتابخانهای و مطالعات پیمایشی میباشد. تکنیک مورداستفاده در تحلیل، نیز فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مبتنی بر نظر کارشناسان و مقایسه زوجی بین شاخصها، 17 معیار و گزینههای هر معیار در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. نتایج نشان داد که بیش از 45.89 درصد از سطح شهر بر اساس اصول پدافند غیرعامل مناسب و بسیار مناسب میباشد. بهطورکلی وضعیت مکانی-فضایی مراکز انتظامی در شهر بیرجند تقریباً مطلوب است. بااینوجود برای افزایش کارکردی بهتر این مراکز، در برخی موارد نیاز به بازنگری و تغییرات میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بختیار عزت‌پناه؛ نوبخت سبحانی؛ اصغر رشیدی ابراهیم حصاری
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 49-64
چکیده
یکی از مهمترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به‌صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری میباشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاست‌های کلان مناسب در زمینه ...
بیشتر
یکی از مهمترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به‌صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری میباشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاست‌های کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین و همچنین استفاده از روش‌های کارآمد در تهیه واجرای طرح‌های شهری و برنامه کاربری زمین دارد. این مقاله باهدف بررسی نحوه تخصیص و تمرکز منابع و خدمات شهری با تأکید بر رویکرد عدالت‌اجتماعی در نواحی مختلف شهر شاهین‌دژ صورت گرفته است. روش تحقیق تحلیلی-تطبیقی بوده و از تکنیک‌های آماری و مدل‌های کاربردی شاخص ویلیامسون وآنتروپی شانون استفاده‌شده است. یافته‌های‌تحقیق نشان می‌دهدکه اکثر کاربری‌های زمین شهری در شاهین‌دژ با سرانه‌های استاندارد رایج در کشور فاصله زیادی دارند و برحسب میزان کمبود فضا میتوان به کاربری‌های فرهنگی، مذهبی، بهداشتی و غیره اشاره کرد. همچنین یافته‌ها بیانگر توزیع ناعادلانه تعدادی از فعالیت‌ها و خدمات شهری در بین محلات مختلف شهر میباشد. درنهایت بررسی نحوه توزیع فضایی خدمات شهری نشان از تمایل کاربری‌های اراضی شهر به سمت تمرکز و قطبی شدن در برخی نواحی شهر دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن کلانتری؛ احمد پوراحمد؛ یعقوب ابدالی
دوره 10، شماره 19 ، فروردین 1398، ، صفحه 49-60
چکیده
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی می‌گذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجام‌شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمون‌های ...
بیشتر
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی می‌گذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجام‌شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمون‌های آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS استفاده‌شده، که اطلاعات موردنیاز از میزان و نوع جرائم به‌صورت کتابخانهای از نیروی انتظامی تهران بزرگ اخذشده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان میدهد که کانون‌های جرم خیز در محله هرندی به‌صورت تصادفی توزیع‌شده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان شدت فرسودگی، نفوذناپذیری بالا، وجود زمین‌های خالی و متروکه و همچنین کمبود یا نبود برخی کاربری‌های موردنیاز شهروندان، در افزایش توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرائم و شکل‌گیری الگوهای فضایی بزهکاری مؤثر بوده است. به نظر می‌رسد با بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی، تعریض معابر زیر 6 متر و ایجاد راه در رو برای کوچه‌های بن‌بست، مکان‌یابی مراکز انتظامی و ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم جهت افزایش نظارت رسمی در این محله میتوان امکان آسیب‌پذیری این‌گونه محلات و میزان وقوع جرائم را کاهش داد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید محمد شبیری؛ حسین میبودی؛ عادله سرادی پور
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 51-66
چکیده
شهر، بخشی غیرقابل تفکیک از حیات شهروندان است. یک انسان شهرنشین به همان میزان که در مورد زبان و فرهنگ نیاز به آموزش دارد، در مورد شهر و نحوه اداره و حفظ محیط زیست آن نیز نیازمند آموزش و آموختن است. در این راستا این پژوهش، به تدوین استراتژی‌هایی برای توسعه آموزش محیط زیست با مشارکت 55 نفر کارشناسان و استادان خبره در زمینه مسائل آموزش محیط ...
بیشتر
شهر، بخشی غیرقابل تفکیک از حیات شهروندان است. یک انسان شهرنشین به همان میزان که در مورد زبان و فرهنگ نیاز به آموزش دارد، در مورد شهر و نحوه اداره و حفظ محیط زیست آن نیز نیازمند آموزش و آموختن است. در این راستا این پژوهش، به تدوین استراتژی‌هایی برای توسعه آموزش محیط زیست با مشارکت 55 نفر کارشناسان و استادان خبره در زمینه مسائل آموزش محیط زیست با روش SWOT و تکمیل ماتریس برنامه‌ریزی کمی راهبردی موسوم به QSPM نمود تا بتوان از نتایج آن به عنوان استراتژی‌های کلیدی در برنامههای توسعه ایران استفاده کرد. نتایج این بررسی نشان داد که استراتژی (دعوت به همکاری از سازمانهای غیردولتی برای هرگونه مساعدت در زمینهی آموزش محیط زیست به شهروندان) به عنوان مهمترین استراتژی پیش روی با بالاترین امتیاز معرفی گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید علی حسینی؛ سجاد احمدی؛ رضا ویسی
دوره 3، شماره 5 ، فروردین 1391، ، صفحه 51-70
چکیده
مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آنها می باشد که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنادار کرده است. از این رو فضای سبز باید از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر (ساختمان ها، خیابان ها و جاده ها) و نیازهای جامعه (از لحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی) ساخته شود، تا بتواند به عنوان فضای سبزی ...
بیشتر
مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آنها می باشد که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنادار کرده است. از این رو فضای سبز باید از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر (ساختمان ها، خیابان ها و جاده ها) و نیازهای جامعه (از لحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی) ساخته شود، تا بتواند به عنوان فضای سبزی فعال، بازدهی زیست محیطی و مستمری داشته باشد.روش پژوهش توصیفی- تطبیقی و هدف این مقاله بررسی سرانه فضای سبز شهری شهر شیراز، آگاهی از چگونگی توزیع جغرافیایی آن به منظور رعایت اصل عدالت و ارایه پیشنهاد سرانه مناسب برای محدوده مورد مطالعه در جهت ساماندهی زیست محیطی- اجتماعی آن می باشد. نتایج بررسی نشان می دهد که علاوه بر کمبود فضای سبز در سطح شهر شیراز، توزیع فضای سبز در مناطق 9 گانه آن نیز به صورت عادلانه صورت نگرفته، به طوری که مناطق 3،4و 1از سرانه فضای سبز بیشتری برخوردارند، مناطق 6،9، 5 و2 در سطح دوم قرار دارند و مناطق 8 و 7 از پایین ترین نسبت سرانه فضای سبز برخوردارند. همچنین بین سرانه فضای سبز و تراکم جمعیت در شهر شیراز همبستگی منفی به میزان 42/0-وجود دارد. در پایان، با استفاده از مدل مهندس کامبیز بهرام سلطانی، سرانه فضای سبز 49 مترمربع برای شهر شیراز پیشنهاد گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدرحیم رهنما؛ مهدی عبداله زاده؛ مهدی صادق زاده
دوره 7، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 51-66
چکیده
الگوی رشد شهری یکی از مباحث اصلی است که می‌تواند به پایداری و حیات شهرها کمک نماید و با تمام خصوصیات اعم از فرم و کارکرد و کالبد و محتوی، دغدغة بی پایان فیلسوفان و نظریه پردازان و آرمان گرایان از حداقل 5 قرن قبل از میلاد تا عصر حاضر بوده است و امروزه، آگاهی از فرم فضایی و شکل شهر می‌تواند یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامه‌ریزان ...
بیشتر
الگوی رشد شهری یکی از مباحث اصلی است که می‌تواند به پایداری و حیات شهرها کمک نماید و با تمام خصوصیات اعم از فرم و کارکرد و کالبد و محتوی، دغدغة بی پایان فیلسوفان و نظریه پردازان و آرمان گرایان از حداقل 5 قرن قبل از میلاد تا عصر حاضر بوده است و امروزه، آگاهی از فرم فضایی و شکل شهر می‌تواند یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامه‌ریزان و دست اندرکاران شهری باشد و به بهبود محیط‌های شهری کمک شایانی بنماید. لذا، با توجه به ضرورت موضوع، ما نیز در پژوهش حاضر، در مطالعه‌ای تطبیقی در تلاشیم تا با استفاده از روش‌های کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی دو کلانشهر خواهر خوانده، یعنی کلان‌شهرهای تبریز و استانبول را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. بهطوری که، ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، اسنادی و کتابخانهای به بررسی و استخراج اطلاعات مورد نیاز پرداخته و سپس فرم کالبدی- فضایی رشد شهر تبریز (با 10 منطقه) و استانبول (با 39 منطقه) را با استفاده از روش‌های کمی محاسبه کرده است؛ برای سنجش فرم از چهار روش (آنتروپی، جینی، موران، گری) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که الگوی رشد کلانشهر تبریز، پراکنده بوده و در سال 1390 گرایش به الگوی تصادفی را نشان میدهد. اما فرم کلانشهر استانبول، گرایش به الگوی رشد متمرکز را نشان میدهد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا صاحبقرانی؛ محمود محمدی
چکیده
هدف از این مطالعه، شبیهسازی تغییرات کاربری زمین در بافتهای شهری با استفاده از تلفیق مدل مونت کارلو، منطق فازی و سلول‌های خودکار در منطقه 7 شهر اصفهان بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از نوآوری‌های این پژوهش میتوان به استفاده از رهیافت مونت کارلو، تدارک تعداد بالاتر انواع کاربریها، تعریف قوانین انتقال جامعتر و ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، شبیهسازی تغییرات کاربری زمین در بافتهای شهری با استفاده از تلفیق مدل مونت کارلو، منطق فازی و سلول‌های خودکار در منطقه 7 شهر اصفهان بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از نوآوری‌های این پژوهش میتوان به استفاده از رهیافت مونت کارلو، تدارک تعداد بالاتر انواع کاربریها، تعریف قوانین انتقال جامعتر و استفاده از عوامل و شاخص‌های کاملتر در فرآیند تغییر کاربریها اشاره نمود. در این مطالعه ابتدا چارچوب مدل سلول‌های خودکار تلفیقی با منطق فازی و رهیافت مونت کارلو تشریح گردید و پس از تنظیم پارامترهای اولیه، این مدل برای شبیهسازی تغییرات کاربری اراضی در منطقه هفت شهر اصفهان در دو سناریوی توسعه درونی و پیرامونی و در دو دوره زمانی 1390-1400 و 1400-1410 بهکار گرفته شد. در نهایت، جهت مقایسه مدل توسعه یافته با مدل‌های سلول‌های خودکار تلفیق شده با منطق فازی و سلول‌های خودکار سنتی، سه شاخص سازگاری، فشردگی و تناسب زمین مورد استفاده قرار گرفت. طبق نتایج تحقیق مدل سلول‌های خودکار تلفیقی با منطق فازی و رهیافت مونت کارلو خروجی رضایتبخشتری نسبت به دو مدل دیگر داشته است.
اسلام کرمی؛ عباس بستانی؛ علی جوان فروزنده؛ راحله عبدالهی
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف شناسایی ابعاد کیفیت فضایی مؤثر بر سرزندگی پارک‌‌‌های شهری به تحلیل میزان اثرگذاری ابعاد مختلف فیزیکی و غیر فیزیکی فضا بر ارتقای سرزندگی پارک شورابیل اردبیل و ارائه راهکارهای طراحی پرداخته است. مطالعه از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی و از لحاظ روش، کمی محسوب می‌گردد. داده‌ها از طریق ابزارهای پرسشنامه و مشاهده ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف شناسایی ابعاد کیفیت فضایی مؤثر بر سرزندگی پارک‌‌‌های شهری به تحلیل میزان اثرگذاری ابعاد مختلف فیزیکی و غیر فیزیکی فضا بر ارتقای سرزندگی پارک شورابیل اردبیل و ارائه راهکارهای طراحی پرداخته است. مطالعه از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی و از لحاظ روش، کمی محسوب می‌گردد. داده‌ها از طریق ابزارهای پرسشنامه و مشاهده به صورت متوالی جهت اطمینان از صحت سنجش دقیق متغیرها و ارائه راهکار طراحی جمعآوری شد و پایایی ابزار پرسشنامه با ضریب آلفای 847/0 تأیید گردید. جامعه مورد هدف شامل 300 نفر از مراجعان محدوده پارک شورابیل با استفاده از فرمول کوکران به‌عنوان حجم نمونه محاسبه شد و نمونه‌‌ها با استفاده از روش تصادفی ساده، انتخاب گردید، برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS26 و آزمون‌های میانگین، همبستگی و رگرسیون چندمتغیره خطی استفاده شد. نوآوری پژوهش در ارزیابی اثرات توأم ابعاد فیزیکی و غیرفیزیکی کیفیت فضا بر سرزندگی پارکها میباشد. نتایج نشان داد، بین ابعاد مختلف کیفیت فضایی محیط و سرزندگی پارک شورابیل رابطه معناداری برقرار است و ابعاد فعالیت-کاربرد و اجتماعپذیری بیشترین تأثیر را بر سرزندگی پارکها ایفاء می‌کنند.
محیط زیست شهری
سارا داز؛ عطا غفاری گیلانده؛ علی عزیزی
چکیده
در پژوهش حاضر برای بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌‌‌‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرآیند ...
بیشتر
در پژوهش حاضر برای بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌‌‌‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرآیند طبقه‌بندی مورد صحتسنجی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بین سالهای 1366 تا 1380 فضای سبز 55/4 کیلومترمربع کاهش داشته است. همچنین بین سالهای 1380 تا 1393 مناطق ساخته شده به میزان 39/15 درصد معادل 48/5 کیلومترمربع افزایش و در مقابل فضای سبز 98/1 کیلومترمربع تغییرات کاهشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات طی 27 سال نشان داد که فضای سبز به میزان قابلتوجهی علیرغم گسترش کالبدی شهر کاهش یافته، بهطوریکه از 40/16 کیلومترمربع در سال 1366 به میزان 87/9 کیلومترمربع در سال 1393 رسیده است. نتایج این تحقیق می‌تواند گام مؤثری در راستای مدیریت بهتر فضای سبز شهری گرگان ایفاء نماید.
گیتی صلاحی اصفهانی
دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1390، ، صفحه 52-60
چکیده
یکی از مفاهیمی که در دهه گذشته مورد استقبال قرار گرفته موضوع سرمایه اجتماعی است.در تمامی شهرها و روستاهای جهان سرمایه اجتماعی یکی از عوامل موثر بر عملکرد اقتصادی کشورها است که حاصل تاثیر نهادهای اجتماعی،روابط انسانی و هنجارها بر روی کمیت و کیفیت تعاملات اجتماعی است و همراه خود آرامش و امنیت و رفاه و نگهداشت منابع اقتصادی و پیشرفت ...
بیشتر
یکی از مفاهیمی که در دهه گذشته مورد استقبال قرار گرفته موضوع سرمایه اجتماعی است.در تمامی شهرها و روستاهای جهان سرمایه اجتماعی یکی از عوامل موثر بر عملکرد اقتصادی کشورها است که حاصل تاثیر نهادهای اجتماعی،روابط انسانی و هنجارها بر روی کمیت و کیفیت تعاملات اجتماعی است و همراه خود آرامش و امنیت و رفاه و نگهداشت منابع اقتصادی و پیشرفت و توسعه را به ارمغان می آورد که ابن خلدون آنرا به عصبیت تعبیر کرده است. از طرف دیگر روستاها با عدم استفاده بجا و بهینه از این عصبیت و الگو قرار دادن آن برای سایر مناطق،نابود کننده حیات ملت و سرعت دهنده بی هویتی خود هستند. بر این اساس در مقاله سعی شده است با روش برگزاری کارگاه مشارکتی در روستای عشایری قره بلاغ از استان مرکزی به بررسی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی بپردازد.انتخاب روستای عشایری قره بلاغ به لحاظ وجود بافت سنتی و بافت جدید و تنوع جمعیتی و همچنین به لحاظ منشا عشایری آن است.در نتیجه گیری می توان گفت دولت با تمهیداتی می تواند شاخص های سرمایه اجتماعی از جمله مشارکت،هنجارها و اعتمادسازی را در روستاهای عشایری افزایش دهد تا به توسعه روستایی بیانجامد.
عبدالله فرجی؛ حسین عساکره؛ سید حسین میرموسوی؛ سلماز مطلبی‌زاد
چکیده
هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیرات شهرنشینی بر تغییرات زمانی و مکانی فراسنج‌های اقلیمی و ارتباط با آن است. بنابراین تأثیر شهرنشینی بر دمای حداقل و حداکثر در نقاط شهری شمال‌غرب ایران بررسی گردید. از داده‌های هواشناسی (1987-2017) و داده‌های شهرنشینی حاصل از سرشماری عمومی و نفوس مسکن (1365-1395) استفاده شد و روش‌های آماری ضریب همبستگی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیرات شهرنشینی بر تغییرات زمانی و مکانی فراسنج‌های اقلیمی و ارتباط با آن است. بنابراین تأثیر شهرنشینی بر دمای حداقل و حداکثر در نقاط شهری شمال‌غرب ایران بررسی گردید. از داده‌های هواشناسی (1987-2017) و داده‌های شهرنشینی حاصل از سرشماری عمومی و نفوس مسکن (1365-1395) استفاده شد و روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون من-کندال به کار برده شد. براساس این آزمون روند مثبت و معناداری در دمای حداقل و حداکثر در میان ایستگاههای شهری مشاهده گردید. نوآوری مقاله حاضر در تأثیر افزایش جمعیت و توسعه فیزیکی شهرها بر پارامترهای اقلیمی شهرها میباشد. تغییرات ده‌های نشان از تأثیر شهرنشینی بر آب‌وهوا است. نتایج ارتباط دمای حداقل و حداکثر با تعداد جمعیت در نقاط شهری مثبت میباشد. میزان همبستگی دمای حداقل در خلخال و خرم‌دره (شهرهای کوچک) 8/0، در شهرهای مراغه و خوی (شهرهای متوسط) 7/0 و دمای حداکثر در شهر مهاباد 61/0 به‌دست آمد و در شهرهای بزرگ اردبیل و زنجان ارتباط بسیار زیادی به میزان 7/0، 75/0 اما در ارومیه و تبریز (شهر خیلی بزرگ و کلانشهر) جمعیت با دمای حداقل ارتباط کمی داشت ولی دمای حداکثر در هر دو شهر با ضریب بالای 68/0، 61/0 مشاهده شد که نشان‌دهنده نقش قابل‌توجه شهرنشینی در آب‌وهوای شهری است. در شهرهای کوچک و متوسط و بزرگ تغییرات در دمای حداقل قابل توجه بود. در تمامی ایستگاه‌ها بررسی تغییرات ده‌های جمعیت و دمای حداقل و حداکثر روند افزایشی نشان داد و تغییرات زیاد در دهه‌های 1375-1385 و 1385-1395 میباشد.
اسماعیل نصیری هندخاله؛ سید محسن حسینی فر؛ علی احمدی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 55-66
چکیده
شهرها بستر مهمترین فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شوند. مطالعه روند رشد شهرنشینی نشان دهنده این موضوع است که رشد جمعیت شهری به سرعت در حال افزایش بوده و شهرها با نرخ بالای رشد جمعیت مواجه و تاکنون نیز قادر به کنترل مشکلات ناشی از این رشد نبوده اند. پدیده مهاجرت امروزه به عنوان یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین ...
بیشتر
شهرها بستر مهمترین فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شوند. مطالعه روند رشد شهرنشینی نشان دهنده این موضوع است که رشد جمعیت شهری به سرعت در حال افزایش بوده و شهرها با نرخ بالای رشد جمعیت مواجه و تاکنون نیز قادر به کنترل مشکلات ناشی از این رشد نبوده اند. پدیده مهاجرت امروزه به عنوان یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین معضلات کشورهای جهان سوم مطرح است. بدیهی است کشور ما نیز از این مسائل به دور نبوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیرات مهاجرت بر توسعه شهر بابل هست. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و تعداد 322 به عنوان حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری کوکران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده از نرم‌افزارهای SPSS و مدل SWOT استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهد که باید در نحوه اجرای طرح‌های احیاء شهری با بازنگری پایداری به عنوان عاملی مهم در پایداری پروژه‌های شهری در نظر گرفته شود. با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل پرسشنامه‌ها با مدل سوآت از دیدگاه کارشناسان، برنامه‌ریزان، مسئولان و مدیران شهر بابل نشان میدهد که نقاط ضعف و تهدیدات مهاجرت بر توسعه شهر بسیار بیشتر از نقاط قوت و فرصت‌های آن میباشد. بنابراین مهاجرت به شهر باعث ناپایداری در شهر شده و راه رسیدن به توسعه پایدار را مشکل کرده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی آذر؛ آنیتا مجیدی هروی
چکیده
هدف این پژوهش تعریف و شاخص‌سازی مفهوم «کیفیت زندگی» و تعیین میزان کیفیت زندگی در مجتمع‌های مسکونی اختصاصی و تبیین عوامل مؤثر در افزایش کیفیت زندگی این‌گونه از واحدهای سکونتی است. روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی میباشد و ماهیت تحقیق کاربردی است. در این پژوهش، پس از شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت زندگی در مجموعه‌های ...
بیشتر
هدف این پژوهش تعریف و شاخص‌سازی مفهوم «کیفیت زندگی» و تعیین میزان کیفیت زندگی در مجتمع‌های مسکونی اختصاصی و تبیین عوامل مؤثر در افزایش کیفیت زندگی این‌گونه از واحدهای سکونتی است. روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی میباشد و ماهیت تحقیق کاربردی است. در این پژوهش، پس از شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت زندگی در مجموعه‌های مسکونی مورد مطالعه طبق روش تحلیل عاملی، وزن-دهی معیارهای اصلی و فرعی به روش تحلیل شبکه انجام گردید. نتایج وزندهی بر طبق این روش، نشان میدهد که معیار موقعیت جغرافیایی با 334/. و مؤلفه شرایط محیطی با امتیاز 118/. به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را در کیفیت زندگی مجموعه-های مسکونی کسب کرده‌اند. در ادامه، مجموعه‌های مسکونی با استفاده از تکنیک‌های رتبه‌بندی ویکور پلاس، تحلیل شبکه و تاپسیس از لحاظ کیفیت زندگی رتبه‌بندی شدند. با توجه به متفاوت بودن امتیاز رتبه‌بندی، برای رسیدن به یک اجماع کلی در مورد کیفیت زندگی مجموعه‌های مسکونی، از مدل تلفیقی کپ‌لند استفاده گردیده است. طبق تکنیک کپ لند، از نظر کیفیت زندگی، مجتمع مسکونی آسمان با امتیاز 6- در رتبه اول و مجتمع اسکان در رتبه آخر قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان میدهد که مقیاس مجموعه‌های مسکونی تأثیری در میزان کیفیت زندگی ساکنین ندارند. مکان قرارگیری، دسترسی، وجود محوطه بین ساختمان‌ها، نوع قرارگیری بلوک‌ها و متراژ واحدهای مسکونی بیشترین تأثیر را در کیفیت زندگی دارند. نوآوری پژوهش حاضر در بسط نظریه مجموعه‌های مسکونی اختصاصی به‌عنوان شکل جدید مسکن میباشد.
منوچهر فرج زاده؛ مرجان رازقی؛ امان الله فتح نیا؛ علی احمدآبادی
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 57-71
چکیده
توریسم به عنوان یکی از مهمترین منابع اقتصاد در جهان، به وسیله هوا و آب و هوا تحت تأثیر قرار می گیرد که این
اطلاعات برای تعیین مقصد و مسیر توریست مهم و حیاتی می باشد. برای بررسی وضعیت اقلیم توریستی ایران از شاخص
میسزکوفسکی و داده های 144 ایستگاه سینوپتیک استفاده گردید. با تعیین دورهی تر و خشک مربوط به هر ایستگاه در
و 6 همسایه IDW ماهانه، ...
بیشتر
توریسم به عنوان یکی از مهمترین منابع اقتصاد در جهان، به وسیله هوا و آب و هوا تحت تأثیر قرار می گیرد که این
اطلاعات برای تعیین مقصد و مسیر توریست مهم و حیاتی می باشد. برای بررسی وضعیت اقلیم توریستی ایران از شاخص
میسزکوفسکی و داده های 144 ایستگاه سینوپتیک استفاده گردید. با تعیین دورهی تر و خشک مربوط به هر ایستگاه در
و 6 همسایه IDW ماهانه، پهنهبندی وضعیت اقلیم توریستی ایران به روش TCI 1990 و تعیین مقدار - دوره زمانی 2005
صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که وضعیت اقلیم توریستی مناطق جنوبی در فصل سرد سال و مناطق شمال غرب و
شمال شرق کشور در فصل گرم سال شرایط بهینهای دارند. اما مناطق شمال، غرب و نیمه شرقی کشور دو بار در سال
شرایط بهینه را تجربه می کنند. در فصل پاییز با توجه اثر کمبود بارش ماه های قبل، شرایط بدتری در اغلب نقاط کشور
حاکم می باشد، بهطوری که در سال خشک، در ماه نوامبر، مناطق جنوبی کشور وضعیت بدتری نسبت به سال تر دارند.
بدترین شرایط اقلیم توریستی شمال و شمال غرب در ماه دسامبر سال خشک، ماه ژانویه و آوریل حالت میانگین رخ داده
است. در مجموع خشکسالی می تواند بر انتقال زمانی مناطق بهینه، به چند ماه بعد منجر شود، همچنین باعث نامطلوب
شدن مناطق شمال و شمال غرب کشور نسبت به سال تر می شود. حالت میانگین در اغلب ایام سال به حالت ترسالی
نزدیکتر است، همچنین در عرض های میانی کشور شرایط ترسالی تنها در ایام تابستان شرایط بهینهتری را فراهم کرده است،
اما در مجموع مناطق شمال غرب در شرایط خشکسالی، بهینهتر از حالت میانگین و تر بوده است. مناطق شمال در هر سه
حالت و در اغلب ایام سال به دلیل بارش زیاد و اثرات ناشی از آن شرایط بد اقلیم توریستی دارند.
محمدعلی صفرلویی؛ محمد رضا پورمحمدی؛ حسن حکمت نیا
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 57-70
چکیده
هدف این مقاله، تحلیل نابرابرهای اجتماعی و سطوح توسعه در مناطق شهری ارومیه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است که از مدل های کمی ازجمله از مدل تاپسیس و نرم افزار های رایانه ای برای رتبه بندی مناطق و سطوح توسعه استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش نظام برخورداری های اجتماعی و ضریب نابرابری در فضای شهری ارومیه بسیار شدید بوده به طوری ...
بیشتر
هدف این مقاله، تحلیل نابرابرهای اجتماعی و سطوح توسعه در مناطق شهری ارومیه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است که از مدل های کمی ازجمله از مدل تاپسیس و نرم افزار های رایانه ای برای رتبه بندی مناطق و سطوح توسعه استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش نظام برخورداری های اجتماعی و ضریب نابرابری در فضای شهری ارومیه بسیار شدید بوده به طوری که منطقه چهار(منطقه مرکزی شهر) و منطقه یک(منطقه سکونت قشر نخبه شهری) مناطق برخوردار، مناطق دو و سه مناطق محروم شناخته شدند. در واقع توسعه مادر شهر ارومیه همانند اکثرمادر شهرهای کشورهای در حال توسعه از نظام دو قطبی بالاشهری وپایین شهری پیروی کرده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، برای رسیدن به فضای تعادل در سطوح شهر ارومیه، راهبرد پیشرفت توأم با توزیع درآمد و مازاد اجتماعی بویژه تخصیص آن به مناطق کم برخوردار برای حل مسایل رشد و عدالت اجتماعی بهتر می تواند رشد و عدالت را به همراه داشته باشد.
جغرافیای اقتصادی
عیسی ابراهیم زاده؛ راضیه ولاشجردی فراهانی
دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1392، ، صفحه 57-72
چکیده
امروزه لازمه برنامه‌ریزی موفق گردشگری، بازاریابی است. درک سطح اهمیت مطلق و نسبی عرضه و تقاضا در فرآیند بازاریابی صنعت گردشگری می‌تواند چهارچوب مفهومی مناسبی برای دانستن ماهیت تصمیم‌گیری گردشگران فراهم نموده و از این طریق در توسعه بازارهای فعلی و رونق مقاصد گردشگری موثر واقع شود. اینک در این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با ...
بیشتر
امروزه لازمه برنامه‌ریزی موفق گردشگری، بازاریابی است. درک سطح اهمیت مطلق و نسبی عرضه و تقاضا در فرآیند بازاریابی صنعت گردشگری می‌تواند چهارچوب مفهومی مناسبی برای دانستن ماهیت تصمیم‌گیری گردشگران فراهم نموده و از این طریق در توسعه بازارهای فعلی و رونق مقاصد گردشگری موثر واقع شود. اینک در این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از مطالعات میدانی و اسنادی به شناسایی ویژگیهای عرضه و تقاضای گردشگری در شهرستان محلات پرداخته و با استفاده از مدلSWOT به تحلیل کارکردی آن اقدام شده است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که گردشگران جوان زیر سی‌سال و گردشگران دارای تحصیلات دانشگاهی و بازارهای گردشگری استانهای همجوار از مهمترین مشخصه‌های شناخته شده در بخش تقاضا بوده و ضعف عملکرد بخش عرضه در گسترش زیرساخت‌ها و تسهیلات مناسب و عدم مهیابودن بعضی از جاذبه‌های گردشگری میباشد. تحلیل نهایی حاصل از تکینک سوات که بر پایه یافته‌های تحقیق در هر دو بخش عرضه و تقاضا صورت گرفت نشان داد که ضعف‌ها با امتیاز03/4 در رتبه اول و قوت‌ها با امتیاز 84/3 در رتبه دوم و فرصت‌ها و تهدیدها به ترتیب با امتیازات 72/3 و 55/3 در اولویت‌های سوم و چهارم قرار گرفتند. بر این مبنا و با توجه به تاثیرگذاری متفاوت این عوامل، ابتدا راهبردهای کاربردی WO به منظور برون رفت از وضع موجود و سپس راهبردهای SO به منظور خلق فضایی مناسب جهت توسعه آینده گردشگری منظقه تدوین و در اولویت برنامه‌ریزی قرار گرفتند.
سید علی جوزی؛ یاسمن نیکورزم
دوره 6، شماره 11 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 59-78
چکیده
هدف از انجام این مطالعه بررسی ویژگیهای کمی و کیفی فضای سبز در مناطق 18 ، 19و21 شهرداری تهران بوده است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست5 در سالهای1991 ، 2000 و 2010، نقشه تراکم فضای سبز با استفاده از شاخص ان دی وی آی تهیه شده است. همچنین برای پیش بینی روند تغییرات فضای سبز در آینده از مدل زنجیره ای مارکوف استفاده شد. نتایج نشان میدهند ...
بیشتر
هدف از انجام این مطالعه بررسی ویژگیهای کمی و کیفی فضای سبز در مناطق 18 ، 19و21 شهرداری تهران بوده است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست5 در سالهای1991 ، 2000 و 2010، نقشه تراکم فضای سبز با استفاده از شاخص ان دی وی آی تهیه شده است. همچنین برای پیش بینی روند تغییرات فضای سبز در آینده از مدل زنجیره ای مارکوف استفاده شد. نتایج نشان میدهند بیشترین تغییر کاربریها مربوط به تغییر کاربری فضای سبز به اراضی شهری بوده است. بنابراین می توان چنین ادعا کرد که توسعه شهرنشینی در مناطق مورد مطالعه منجر به از بین رفتن فضای سبز و راضی کشاورزی شده است و کمترین احتمال در رابطه با تغییر سایر کاربریها بوده است. از مقایسه نتایج احتمال تغییر کاربریها با تقسیم بندی ان دی وی آی مشخص میشود که طی سالهای 1991 تا 2010 ، 12.5 هکتار به وسعت اراضی شهری اضافه شده که این امر باعث کاهش فضای سبز مناطق مورد مطالعه شده است. در این تحقیق جهت مدیریت فضای سبز مناطق مورد مطالعه از فنون مدیریت استراتژیک و برای ارزیابی عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار از ماتریس سوات استفاده شد. با توجه به امتیاز به دست آمده از عوامل داخلی(2.89) و خارجی(3.23) میتوان نتیجه گرفت که وضعیت فضای سبز مناطق مورد مطالعه در حالت تهاجمی قرار دارد. در چنین شرایطی مناطق میبایست راهبردهای" قدرت _ فرصت"را در پیش بگیرند. بازنگری در طرح تفصیلی شهر تهران و ارائه الزامات قانونی سختگیرانه تر از جمله راهبردهای پیشنهادی در این تحقیق است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی‌اصغر غلامی؛ علی اصغر عباسی اسفجیر؛ ابوالقاسم حیدرآبادی
چکیده
مطالعه حاضر به بررسی تأثیر استفاده از رسانهها و جامعهپذیری بر رفتارهای زیست‌محیطی در شهرهای ساری و جویبار میپردازد. تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از روش پیمایشی اجرا گردید. جامعه آماری افراد بالای 18 سال شهرهای ساری و جویبار در استان مازندران بودند که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 400 ...
بیشتر
مطالعه حاضر به بررسی تأثیر استفاده از رسانهها و جامعهپذیری بر رفتارهای زیست‌محیطی در شهرهای ساری و جویبار میپردازد. تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از روش پیمایشی اجرا گردید. جامعه آماری افراد بالای 18 سال شهرهای ساری و جویبار در استان مازندران بودند که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 400 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید. برای انتخاب نمونه‌‌ها از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده گردید. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته با متغیرهای مستخرج از تئوری ارزش‌های اینگلهارت، الگوی رفتار محیط‌گرایانه کالموس و اجی‌من به‌عنوان چارچوب تئوریک بوده است و میباشد است. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. اعتبار ابزار از طریق اعتبار صوری مورد تأیید قرار گرفت و پایایی ابزار با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، با ضریب بالای 8/0 تأیید شد. با توجه به نتایج به دست آمده، رفتار زیست‌محیطی در نمونه‌هایی مورد بررسی دارای میانگین بالا بودند. بین جامعهپذیری و رفتار زیست‌محیطی رابطه معنادار به دست آمد. همچنین جامعهپذیری با ابعاد چهارگانه رفتار زیست‌محیطی (رفتار مصرف انرژی، رفتار حفاظت از محیط زیست، رفتار زیست‌محیطی در سفر و الگوی خرید زیست‌محیطی) رابطه معنادار و مثبت داشته است و تبلیغات زیست‌محیطی و استفاده از رسانهها تنها با بعد الگوی خرید زیست‌محیطی رابطه معنادار دارد. متغیرهای مستقل،20 درصد از واریانس رفتار زیست‌محیطی را تبیین می‌کنند. نوآوری مطالعه حاضر در استفاده از مطالعه تطبیقی رفتارهای زیست‌محیطی بین دو شهر ساری و جویبار با روش کمی میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا سلیمانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر تعیین یک فاصله مناسب برای احداث شعبه جدید دانشگاهی (واحد) یا ادغام شعبات موجود بر اساس کاهش دانشجو و عدم ضرورت وجود دانشگاه بر اساس فاصله استاندارد با استفاده از رویکرد آمایش بوده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی میباشد. در تحقیق حاضر، چهار مرکز و واحد دانشگاهی پیام‌نور ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر تعیین یک فاصله مناسب برای احداث شعبه جدید دانشگاهی (واحد) یا ادغام شعبات موجود بر اساس کاهش دانشجو و عدم ضرورت وجود دانشگاه بر اساس فاصله استاندارد با استفاده از رویکرد آمایش بوده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی میباشد. در تحقیق حاضر، چهار مرکز و واحد دانشگاهی پیام‌نور در جنوب استان آذربایجان غربی (میاندوآب – شاهین‌دژ – چهاربرج – کشاورز)، از لحاظ حوزه نفوذ جذب دانشجو و مکان بهینه، مورد مطالعه قرار گرفت و فاصله استاندارد پذیرش دانشجو برای آنها مشخص شد. نتایج تحقیق نشان داد که توزیع فضایی جذب دانشجو در منطقه ناهمگون بوده و واحدهای دانشگاهی نسبت به مراکز خود درست مکان‌یابی نشدهاند. همچنین پیام‌نور مرکز میاندوآب در سطح منطقه، مناسبترین مکان و مرکز شاهین‌دژ، نامناسبترین موقعیت را داشته است. در پایان مناسبترین مکان برای دانشجویان این منطقه، 11 کیلومتری جاده میاندوآب به طرف شاهین‌دژ پیشنهاد گردید. [rostam1]افعال در چکیده باید به شکل گذشته ذکر شود
فرزاد فرناد؛ حدیثه کامران کسمایی؛ مهدی خاک زند؛ غلامحسین معماریان
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی متغیرهایی است که از دیدگاه ریخت‌شناسی، شکل‌دهنده سامانه حیاط مرکزی، برای بهبود آسایش اقلیمی خانه در شهر کاشان، بوده و تعیین میزان همبستگی میان آنها است. این متغیرها شامل طول، عرض، ارتفاع بدنه، کشیدگی حیاط، وجود گودال باغچه، مساحت حوض، مساحت باغچه، تعداد حیاط، تعداد و جهات سرداب و حوض‌خانه و جهت قرارگیری ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی متغیرهایی است که از دیدگاه ریخت‌شناسی، شکل‌دهنده سامانه حیاط مرکزی، برای بهبود آسایش اقلیمی خانه در شهر کاشان، بوده و تعیین میزان همبستگی میان آنها است. این متغیرها شامل طول، عرض، ارتفاع بدنه، کشیدگی حیاط، وجود گودال باغچه، مساحت حوض، مساحت باغچه، تعداد حیاط، تعداد و جهات سرداب و حوض‌خانه و جهت قرارگیری حیاط مرکزی میباشند. محدوده مطالعه بافت قدیم شهر کاشان که در حدود باروی جلالی است و جامعه آماری خانه‌های بافت قدیم میباشد. نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش توصیفی با بهره‌گیری از آمار، تحلیل بر مبنای خروجی‌های اس پی اس اس و تحلیل محتوا بوده است. در این مطالعه تعداد بیست خانه به‌عنوان نمونه از جامعه آماری انتخاب شده و هر کدام از متغیرهای پژوهش براساس بازدید میدانی و منابع مکتوب بررسی و از نظر همبستگی پیرسون کنترل گردیده و با تحلیل محتوا جمع‌بندی و سپس نتیجه‌گیری گردیده است. این مطالعه از بابت تعداد و نوع متغیرها و بررسی همبستگی بین متغیرها برای خانه‌های حیاط مرکزی کاشان دارای نوآوری است. نتایج تحقیق نشان میدهد حیاط مرکزی‌های کاشان به‌طور میانگین دارای مساحت 6/440 متر مربع، طول 8/33 متر، عرض 5/17 متر، عمق بدنه 75/6 متر، کشیدگی حیاط مرکزی 38/1، مساحت حوض 7/48 متر مربع، مساحت باغچه 6/86 متر مربع، درصد مساحت حوض از حیاط 98/10، درصد مساحت باغچه از حیاط 7/19 ، تعداد حیاط 55/1، تعداد سرداب 75/1، 50% دارای حوض‌خانه و 70% دارای گودال باغچه و 65% دارای جهت قرارگیری جنوب شرقی میباشند. متغیرهای عرض و طول و مساحت حیاط و مساحت حوض و مساحت باغچه دارای همبستگی با یکدیگر بوده و حیاط‌ها با مساحت بیش از 500 متر مربع دو سرداب دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیه هاتفی شجاع؛ علی اکبری؛ مهتا تاری
چکیده
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ است. کاروانسرای میرزا کاظم و سرای گلشن از مهمترین کاروانسراهای شهر همدان هستند که به واسطه قرارگیری آنها در کنار بازار تاریخی همدان، مرکز تجاری شهرهایی مانند زنجان، کردستان و کرمانشاه حایز اهمیت میباشند. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری ...
بیشتر
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ است. کاروانسرای میرزا کاظم و سرای گلشن از مهمترین کاروانسراهای شهر همدان هستند که به واسطه قرارگیری آنها در کنار بازار تاریخی همدان، مرکز تجاری شهرهایی مانند زنجان، کردستان و کرمانشاه حایز اهمیت میباشند. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری زنده و با معنا نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده با توجه به مفاهیم کلیت یکپارچه و مراکز نیرومند در قالب 15 خصلت به‌هم پیوسته میپردازد. این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی، رویکرد کیفی و اسناد کتابخانهای به پرسش زیر پاسخ میگوید: ساختار کالبدی بازار سنتی همدان به چه میزان بر نظریه الکساندر منطبق است؟ مطالعات زیادی در بخش‌های مختلف بازار سنتی به انجام رسیده است و مفاهیم نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر با 15 خصلت در موضوعات مختلفی از جمله قلعه قورتان، باغ ایرانی و ربع رشیدی تبریز مورد بررسی قرار گرفته است و مطالعه کالبدی بازارهای سنتی در قالب مفاهیم نظریه مراکز زنده موضوعی است که پیشینهای ندارد. نتایج حاصل از پژوهش مؤید این است که بازار سنتی همدان بر خصلتهای این نظریه منطبق است و سرای گلشن با دارا بودن بیشترین تقارن، تضاد، پژواک و جداییناپذیری از حیات کالبدی بیشتری نسبت به سرای میرزا کاظم برخوردار است. مقایسه ساختار هندسی سراها و پانزده خصلت از الگوی ساختارهای زنده الکساندر نشان میدهد نقش خصلتهای مراکز نیرومند، تکرار متناوب، تضاد، جداییناپذیری، فضای خالی و مرزها در ساختار کالبدی سراها بیشتر است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
عزت‌اله مافی؛ مهدی عبداله زاده
دوره 8، شماره 15 ، خرداد 1396، ، صفحه 65-78
چکیده
در بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود که بیشتر با ابعاد کیفیت زندگی همگام است و بر مفاهیمی مانند آینده‌نگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمندسازی و ... تأکید دارد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی در مناطق سیزده گانه شهر مشهد است. بدین منظور از مدل‌های تصمیم‌گیری ...
بیشتر
در بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود که بیشتر با ابعاد کیفیت زندگی همگام است و بر مفاهیمی مانند آینده‌نگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمندسازی و ... تأکید دارد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی در مناطق سیزده گانه شهر مشهد است. بدین منظور از مدل‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) و شیوه‌های تحلیلی مربوطه برای رتبه بندی و سطح بندی مناطق سیزده گانه کلانشهر مشهد با توجه به شاخص‌های پایداری اجتماعی استفاده شده است. پژوهش حاضر، از نوع پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش، مناطق سیزده گانه شهر مشهد و جمعیت ساکن در این مناطق به تعداد 2766258 نفر میباشند، که از میان آنها بر اساس فرمول کوکران تعداد نمونه، 390 نفر تعیین گردید، که به روش تصادفی ساده از بین مناطق مختلف انتخاب شده است. بر پایه یافته‌های پژوهش، شاخص‌های «پایداری اجتماعی» در چارچوب مدل ویکور نشان میدهد که مناطق 1 و 9، بالاترین و مطلوب‌ترین شرایط را از نظر پایداری اجتماعی دارا میباشند و مناطق سه و یازده نامطلوب‌ترین شرایط را از نظر این شاخصها دارا میباشند. نتایج حاصل از پژوهش، همبستگی بالایی (74/0) با مطالعات پیشین که در رابطه با وضعیت کلی پایداری در کلانشهر مشهد انجام شده است، دارد.
