علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرزانه ساسان پور؛ مدیا حکیمی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و تأثیر آن‌ها بر زیست‌پذیری منطقه یک کلان‌شهر تهران انجام شده است. کلان‌شهر تهران همانند سایر کلان‌شهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست‌پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت بنیان‌های بوم‌شناختی در ساختار زندگی شهری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و تأثیر آن‌ها بر زیست‌پذیری منطقه یک کلان‌شهر تهران انجام شده است. کلان‌شهر تهران همانند سایر کلان‌شهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست‌پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت بنیان‌های بوم‌شناختی در ساختار زندگی شهری روبرو است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. با بهره‌گیری از تکنیک TOPSIS و با استفاده از فرایند سلسهمراتب AHP شاخص‌های بوم‌شناختی وزندهی و با تکیه بر منطق FUZZY نواحی دهگانه منطقه ۱ رتبهبندی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از بین این نواحی ناحیه ۴ با ارزش ۹۵۷/۰ بالاترین رتبه و ناحیه ۸ با ارزش ۲۴۳/۰ پایینترین رتبه را از نظر تأثیر بنیان‌های بوم‌شناختی بر زیست‌پذیری کسب نموده است. می‌توان نتیجه گرفت هرچه بنیان‌های بوم‌شناختی در مناطق شهری بیشتر و دارای کیفیت بالاتری باشد، نقش آن‌ها در زیست‌پذیری مناطق شهری بیشتر خواهد بود. نوآوری این پژوهش شناسایی بنیان‌های بوم‌شناختی موجود در منطقه یک و استفاده از تکنیک AHP و FUZZY است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
ملیحه تقی پور؛ علی اکبر حیدری؛ فرزانه نریمانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماع‌پذیری پارک‌های شهری در پارک آزادی شیراز است. شیوه پژوهش ترکیبی شامل روشهای توصیفی، تحلیلی با بهره‌گیری از روان‌شناسی محیط، مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی است. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اجتماع‌پذیری ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماع‌پذیری پارک‌های شهری در پارک آزادی شیراز است. شیوه پژوهش ترکیبی شامل روشهای توصیفی، تحلیلی با بهره‌گیری از روان‌شناسی محیط، مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی است. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اجتماع‌پذیری و چندعملکردیبودن و گستردگی قابلیتها میتواند نشان از غنی بودن فضا باشد؛ بهگونهای که فضا با وجود ﻣﻮﺍﻧﻊ و چالشهای موجود، درمجموع کارکرد قابلقبولی را از خود نشان داده و درگذر زمان میتواند عملکردها و نقشهای جدید و متناسب با تغییرات اجتماعی را بپذیرد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که فعالیتهای اختیاری و اجتماعی بیشتر از فعالیتهای اجباری سبب ارتقای اجتماع‌پذیری فضا میشوند و در نهایت ﺑﻪ ترسیم مدل الگوی فعالیتی میپردازد که بیشترین تأثیرگذاری را بر اجتماع‌پذیری دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمانه سعیدی؛ مهدی منتظرالحجه؛ مجتبی شریف‌نژاد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عوامل کمی درجه محصوریت با اختلاف دما (اختلاف میانگین دمای گذرها با میانگین دمای شهر در یک زمان مشابه) در گذرهای تاریخی شهر میبد انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اختلاف دمایی گذرهای تاریخی با میانگین دمای شهر به عنوان متغیر وابسته و چهار متغیر طول، عرض، ارتفاع ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عوامل کمی درجه محصوریت با اختلاف دما (اختلاف میانگین دمای گذرها با میانگین دمای شهر در یک زمان مشابه) در گذرهای تاریخی شهر میبد انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اختلاف دمایی گذرهای تاریخی با میانگین دمای شهر به عنوان متغیر وابسته و چهار متغیر طول، عرض، ارتفاع بدنه و میزان محصوریت گذر به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. جامعه آماری ۹۰ گذر در بافت تاریخی شهر و نحوه انتخاب گذرها به‌صورت تصادفی و براساس سهم گذرها از هر محله از کل شبکه معابر در بافت تاریخی شهر بود. به‌منظور سنجش رابطه عوامل کمی درجه محصوریت و تغییرات دمایی از آزمون‌های همبستگی، رگرسیون خطی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دو مؤلفه درجه محصوریت و ارتفاع جداره با بتای 634/0 و 623/0 در سطح معناداری بالای 95 درصد، رابطه معنادار و مستقیمی را با اختلاف دمای گذرهای تاریخی و دمای شهر داشته است. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه‌گیری کرد که میان طول و عرض‌گذر و تغییرات دمایی در شهر میبد رابطه معناداری مشاهده نمی‌شود، حال آنکه میان ارتفاع جداره و میزان محصوریت گذر و تغییرات دمایی رابطه معناداری وجود دارد.
علمی-پژوهشی
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
محمد کاظمی؛ فریبرز محمدی؛ علیرضا نفرزادگان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر آشکارسازی گسترش فیزیکی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی در شهر میناب طی سه بازه زمانی (سال‌های 1975-1988، 1988-2000 و 2000-2014) می‌باشد. بنابراین این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد. بدین منظور از تصاویر TM و OLI ماهواره لندست استفاده شد. تغییرات فیزیکی شهر از طریق تحلیل مقادیر مستخرج از دو شاخص تفاضل نرمال‌شده ساخت و ساز (NDBI) و تفاضل ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر آشکارسازی گسترش فیزیکی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی در شهر میناب طی سه بازه زمانی (سال‌های 1975-1988، 1988-2000 و 2000-2014) می‌باشد. بنابراین این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد. بدین منظور از تصاویر TM و OLI ماهواره لندست استفاده شد. تغییرات فیزیکی شهر از طریق تحلیل مقادیر مستخرج از دو شاخص تفاضل نرمال‌شده ساخت و ساز (NDBI) و تفاضل نرمال‌شده پوشش گیاهی (NDVI) بدست آمد. برای پیدا کردن جزایر حرارتی از الگوریتم‌های تک کاناله و پنجره مجزا در نرم افزار ENVI استفاده شد. تغییرات مکانی دمای سطح زمین در نرم‌افزارArcGIS مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان گسترش فیزیکی شهر در سال‌های 1988 تا 2000، به میزان 61/901 هکتار اتفاق افتاده که 6/55 درصد آن براساس رشد جمعیت و 4/44 درصد براساس افزایش سرانه زمین بوده است. مساحت جزایر حرارتی 96/112 هکتار برآورد گردید و روند شمالی-جنوبی و شرقی-غربی را نشان می-داد، که نسبت به دوره‌ی ماقبل خود بیش از 4 برابر رشد داشته است. سهم عامل جمعیت در این رشد 8/62 هکتار و سهم رشد بی‌قواره شهری 16/50 هکتار بوده است. همچنین مقدار آنتروپی شانون 3/0 بود که حکایت از رشدی غیرمتراکم در دوره مذکور دارد. در کل، در بازه 39 ساله مورد بررسی در شهر میناب، افزایش 5 برابری وسعت شهر، افزایش 34/6 برابری جمعیت و افزایش 7/5 برابری سطح جزایر حرارتی شهری مشاهده شده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیه هاتفی شجاع
چکیده
هدف از مطالعه حاضر سنجش مؤلفه‌های کیفی مؤثر بر امنیت معابر شهری در معابر مرکزی شهر همدان و روش آن توصیفی- تحلیلی بوده است. جهت گردآوری داده‌های تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. پایایی ابزار از طریق آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 مورد تائید قرار گرفت. جامعه آماری مغازه‌داران و عابرین حاضر در محدوده بودند که با توجه نامعین ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر سنجش مؤلفه‌های کیفی مؤثر بر امنیت معابر شهری در معابر مرکزی شهر همدان و روش آن توصیفی- تحلیلی بوده است. جهت گردآوری داده‌های تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. پایایی ابزار از طریق آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 مورد تائید قرار گرفت. جامعه آماری مغازه‌داران و عابرین حاضر در محدوده بودند که با توجه نامعین بودن تعداد جامعه موردبررسی با استفاده از فرمول جامعه آماری نامعین کوکران 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید. بررسی امنیت معابر شهر همدان موضوعی است که پیشینه‌ای ندارد و نتایج آن مکمل مطالعات پیشین می‌باشد که ایزدی و حقی در میدان امام شهر همدان به آن پرداخته‌اند. نتایج نشان داد که خیابان بوعلی بیشترین امنیت را نسبت به پنج معبر دیگر دارد. در این خیابان فعالیت و کاربری زمین با داشتن 87/0 بارعاملی بالاترین جایگاه را به خود اختصاص داد. سایر خیابان‌های ازنظر شرایط امنیتی عبارت بودند از خیابان شریعتی (فعالیت و کاربری زمین با دارا بودن 72/0)، خیابان تختی (فعالیت و کاربری زمین با 66/0)، خیابان باباطاهر (فعالیت و کاربری زمین با دارا بودن 63/0)، خیابان شهدا (نقش نظارت اجتماعی با دارا بودن 48/0) و خیابان اکباتان (نقش خوانایی با دارا بودن 42/0). نتیجه بررسی نشان داد که عامل فعالیت و کاربری زمین بیشترین تأثیرگذاری را بر امنیت معابر شهری همدان دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیرکو احمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی شهر سردشت می‌باشد. روش تحقیق اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بود و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته‌ها با توجه به نظرات استفاده‌کنندگان از فضاهای عمومی و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ver.19.0 و Arc GIS ver.10.1 مورد تجزیه و نحلیل قرار گرفتند. ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی شهر سردشت می‌باشد. روش تحقیق اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بود و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته‌ها با توجه به نظرات استفاده‌کنندگان از فضاهای عمومی و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ver.19.0 و Arc GIS ver.10.1 مورد تجزیه و نحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد که مبلمان و امکانات ایمنی در حد متوسط و پایین بوده است. همچنین از بین کلیه گویههای مورد مطالعه؛ اجتماع‌پذیری، فعالیت و کارکرد، زیبایی و آسایش و دسترسیپذیری به ترتیب محلههای گردهسور با (73/0)، سوی بردهقوچ (62/0)، گردهسور (81/0) و گردهسور و سهراه مارغان (100/0) برخورداری، دارای بیشترین محرومیت و محلههای سرچاوه (98/0)، سرچاوه (93/0)، فرهنگیان (96/0) و آشان با (100/0) برخورداری، دارای بیشترین میزان توسعه میباشند. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان می‌دهد که محدودیت حضور زنان در فضاهای عمومی با ضریب 163/0- و آلودگیهای محیطی با ضریب 361/0- دارای رابطه منفی و معکوس و شاخص‌های مربوط به امکانات فضاها، مسئولیتپذیری، حس تعلق، مشارکت، امنیت و تعامل اجتماعی دارای ضریب همبستگی مستقیم و مثبت میباشند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رودابه فرهادی؛ دنیا سلیمانی‌زاده
چکیده
این پژوهش وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی بندر امام‌خمینی (ره) را با توجه به شاخص‌های راهبرد توسعه شهری (CDS) بررسی نموده است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و کمی است. برای تشریح اهداف و اصول CDS از روشهای اسنادی و کتابخانه‌ای، برای بررسی شاخص‌های آن در منطقه مورد مطالعه از پیمایش میدانی و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه ...
بیشتر
این پژوهش وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی بندر امام‌خمینی (ره) را با توجه به شاخص‌های راهبرد توسعه شهری (CDS) بررسی نموده است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و کمی است. برای تشریح اهداف و اصول CDS از روشهای اسنادی و کتابخانه‌ای، برای بررسی شاخص‌های آن در منطقه مورد مطالعه از پیمایش میدانی و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. حجم نمونه با فرمول کوکران به تعداد 376 نفر از ساکنان با نمونه‌گیری تصادفی ساده و 50 نفر از کارشناسان تعیین شد و 26 مؤلفه برای شاخص‌های حکمروایی، رقابتی بودن، بانکی بودن و قابل زندگی بودن به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه‌ها طبق ضریب آلفای کرونباخ، 76/0 برای پرسشنامه ساکنان و 81/0 برای پرسشنامه کارشناسان تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آمار استنباطی مانند آزمون T و برای تعیین راهبردهای مناسب از تحلیل SWOT و برای اولویت بندی راهبردها از روش QSPM استفاده شد. نتایج شاخص‌های مورد بررسی از نظر شهروندان با میانگین 3/2 و کارشناسان با میانگین 9/2 نشان داد که شاخص‌های CDS در بندر امام خمینی (ره) وضعیت مناسبی ندارند. راهبردهای مناسب (WT) با موقعیت تدافعی تعیین و اولویت بندی شدند. اولویت اول تا چهارم به‌ترتیب جلب مشارکت مردم، تمرکز بر تفکر استراتژیک و مدیریت یکپارچه شهری، توجه ویژه به مسائل زیست‌محیطی و عدالت در دسترسی به امکانات تعیین شد. رویکرد نوآورانه این پژوهش، ارائه راهکارهای عملیاتی برای بهبود وضعیت شهری است که در خلال 8 سال دفاع مقدس میزبان مهاجران جنگ تحمیلی بوده و فشار زیادی را تحمل کرده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی‌نژاد؛ محمد اسکندری نسب؛ محمد بیرانوند
چکیده
پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخص‌های اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخص‌های اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی محلات به کار گرفته شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی است. برای سنجش کیفیت زندگی در بعد ذهنی، ابتدا با استفاده از روش پیمایش، از میان جامعه آماری، به شیوه تصادفی با 373 نمونه در محلات مورد مطالعه مصاحبه گردید. به‌منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم‌افزار SPSS و آماره T دو نمونه مستقل و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. همچنین برای سنجش کیفیت زندگی عینی از داده‌های مکانی بلوک‌های سرشماری سال 1395 مرکز آمار استفاده و شکل‌هایی در نرم‌افزار GIS برای شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کلی کیفیت زندگی تهیه گردید. نتایج نشان داد که وضعیت محله شهرک اندیشه، در تمامی شاخص‌های کیفیت زندگی ذهنی به غیر از شاخص اجتماعی، بهتر از محله گوشه گاپله است. همچنین شکل کلی کیفیت زندگی عینی نیز این امر را اثبات می‌کند. درنهایت می‌توان ادعا کرد که کیفیت زندگی در محلۀ اندیشه مطلوب‌تر از گوشۀ گاپله است.
