تحلیل فضایی شاخص‌های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان منطقه چهار شهر اردبیل

رحمتی, منصور; محمدی, چنور

doi:10.30473/grup.2023.61183.2662

تحلیل فضایی شاخص‌های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان منطقه چهار شهر اردبیل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

² دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

10.30473/grup.2023.61183.2662

چکیده

هدف اصلی پژوهش تحلیل فضایی شاخص‌های سرمایه اجتماعی از دیدگاه شهروندان در منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری ساکنان منطقه چهار شهر اردبیل می‌باشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند، ابزار گرداوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بوده و میزان پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 82/0 به ‌دست آمده نشان‌دهندة پایایی خوب پرسشنامه می‌باشد. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌فزار SPSS (آزمون‌های: T تک نمونهای، فریدمن و کروسکال والیس) استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از سه آزمون آماری، مشخص شدن وضعیت سرمایه اجتماعی؛ در کل منطقه چهار و به تفکیک شاخصها در محله‌های منطقه چهار میباشد. نتایج مقایسه میانگین شاخص‌های سرمایه اجتماعی از نظر شهروندان در منطقه چهار نشان میدهد وضعیت شاخصهای سرمایه اجتماعی تا حدودی مطلوب و مقداری بالاتر از حد متوسط می‌باشد و اینکه رتبهبندی شاخصها از نظر شهروندان با معناست و شهروندان رتبه‌بندی متفاوتی از شاخص‌های سرمایه اجتماعی دارند. همچنین نتایج آزمون کروسکال والیس نشان می‌دهد؛ محله‌ها در تمام شاخصهای سرمایه اجتماعی تفاوت معناداری در سطح آلفای 05/0 درصد با هم دارند. در کل نتایج نشان می‌دهد، که بین محله‌ها در برخورداری از شاخص‌های سرمایه اجتماعی تفاوت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Social Capital Indicators From the Point of View of the Citizens in the Fourth Area of Ardabil City

نویسندگان [English]

Mansour Rahmati ¹
Chnour Mohammadi ²

¹ Associate Professor, Department Geography and Urban and Rural Planning, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran.

² Ph.D. Candidate, Department Geography and Urban Planning, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of the research is the Spatial indicators of social capital from the point of view of the citizens in the fourth area of Ardebil city. The current research is descriptive-analytical and practical in terms of purpose. The statistical population is the residents of the four cities of Ardebil. Using Cochran's formula, 385 people were selected as a statistical sample, and the data collection tool was a researcher-made questionnaire and the degree of reliability obtained using Cronbach's alpha of 0.82 indicates the good reliability of the questionnaire. SPSS software (one-sample t-test, Friedman and Kruskal-Wallis tests) was used to analyze the data. Innovation of the present study is the use of three statistical tests to determine the status of social capital, in the whole region, it is four and according to the indicators in the neighborhoods of region four. The results of comparing the average of social capital indicators from the citizens 'point of view in region four show that the status of social capital indicators is somewhat favorable and somewhat higher than the average, and that the ranking of indicators from the citizens' point of view shows that citizens have different rankings of social capital indicators. The results of the Kruskal-Wallis test also show that neighborhoods in all indicators of social capital have a significant difference at the alpha level of 0.05 percent. In general, the results show that there is a difference between neighborhoods in having social capital indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

Spatial Analysis
Social Capital
District Four
Ardabil City

مراجع

Azad, M., Rahmani Firouzjah, A., & Abbasi Asfjir, A. A. (2019). Examining the relationship between social capital and sustainable urban development (case study: Mazandaran province). Quarterly Journal of Urban Sociological Studies, 9(30), 1-35. (In Persian

Akbarian Rounizi, S. R., Reza Ali, M., & Chaharrahi, Z. (2017). Analysis of the state of urban social capital, a case study: Estehban city, Fars province). Human settlement planning studies, 12(2), 389-375. (In Persian(

Amir Kafi, M. (2020). Investigating the status of social capital in disadvantaged neighborhoods (case study: Kerman city). two quarterly journals of urban social geography, 7(2), 125-150. (In Persian(

Beumer, C. (2010). Social Cohesion in a Sustainable Urban Neighbourhood, Sustainable Urban Neighbourhood, SUN Action 6, Theory Working Paper. www.SUN-Euregio.eu.

Bisharti Givi, S. (2016). Investigating the relationship between social capital and organizational citizenship behavior (case study: Ardabil gas company employees). Iran Social Sciences Studies, 14(54), 1-14. (In Persian(

Edwards, R. (2004). Present and absent in troubling ways: families and social capital debates. The Sociological Review, (52): 1–21.

Ferlander, S. (2003). The Internet, Social Capital and Local Community. Thesis submitted for the degree of doctpr of philosophy.

Ghasemi, V., Esmaili, R., & Rabiei, K. (2013). Stratification of social capital in the cities of Isfahan province. Social Welfare Scientific Research Quarterly, 6(23), 225-248. (In Persian(

Ghasemi, V., Faeghi, S., & Amir, A. (2013). Measurement of social capital and its stratification in different classes of 14 districts of Isfahan city in 2011-2012. Iranian Journal of Social Development Studies, 5(3), 7-30. (In Persian(

Ghader Zadeh, O. (2021). The state of social capital in Kurdistan province; Damages, strategies and programs to strengthen social capital. Contemporary Sociological Research Bi-Quarterly, 10(19), 9-41. (In Persian(

Ghisi, M., Sarlak, A., & Ghafari, H. (2020). Investigating the relationship between social capital, health capital and economic growth in the provinces of the country. Quarterly Journal of Applied Economic Theories, 7(3), 131-156. (In Persian(

Ghaffari, G.r. (2006). An entry on social capital. Domestic Policy Journal, 1(1), 75-103. (In Persian(

Hosseini, A., Yadullah Niya, H., Mohammadi, M,. & Shekari, S. (2020). Analysis of social resilience based on social capital indicators in Tehran. Sustainable City Quarterly, 3(1), 19-39. (In Persian(

‏Honarvar, M., Pasian Khomeri, R., & Tarawat, M. (2015). Evaluating the components of social capital in Iranian cities through the lens of ancient Persian literature. Scientific-Research Quarterly of Nazar Research Center for Architectural Art and Urban Planning, 33(12), 41-58.(In Persian(

Iran Statistics Center (2016). General Population and Housing Census 2016 Ardabil Province (www.amar.org.ir). (In Persian(

Khodayari, S,. Jahanbakhsh, E., & Haghitian, M. (2017). The relationship between social capital and lawlessness; Sociological explanation. Social Capital Management, 4(2), 265-282. (In Persian(

Khairandish, R. (2018). Evaluation of the amount of social capital of Yasouj city from the perspective of citizens. Journal of Urban Planning and Research, 9(33), 163-172. (In Persian)

Muzayanah, I. F. U., Nazara, S., Mahi, B. R., & Hartono, D. (2022). Social capital vs. anonymity? 3Ds Urban form and social capital development in Indonesian cities. International Journal of Urban Sustainable Development, 14(1), 108-125.‏

Mahdavi, A., & Aziz Mohammadlou, H. (2021). Analysis of macro factors affecting the process of social capital accumulation in Iran. Assembly and strategy, 25(93), 5-42. (In Persian(

Maboudi, R., & Dareh Nazari, Z. (2021). An analysis of the contribution of social capital in economic growth in Iran during the period 2002-2019. Social Capital Management, 8(4), 663-633. (In Persian(

Nasiri Khalili, M. M., Zand Moghadam, M. R., & Daryabari, S. J. (2016). Evaluation of spatial distribution of social capital in urban areas, a case study of Shahrsari. Journal of Urban Management, 45, 193-208. (In Persian(

Putnam, R. D. & Kristin A.G. (2002). Introudaction "in" Democracies in flux, p 3-21. OXFORD University Press.

Riki, A., Karimian Bostani, M., & Miri, Gh. (2021). The role of social capital in the physical development of five areas of Zahedan city. Geographical Research Quarterly, 37(1), 39-47. (In Persian(

Rajaee, S. A., Pourahmad, A., & Abbasi Fallah, V. (2015). Investigating the relationship between social capital and the feeling of social security, a case study: Varamin city. Scientific-Research and International Quarterly of the Iranian Geographical Society, 14(48), 31-50. (In Persian(

Rahmani, H., haghitian, M., & Hijazi, S. N. (2022). Investigating the role of adherence to citizenship culture in the amount of social capital in the urban areas of Isfahan city. Iranian Political Sociology Monthly, 5(11), 3566-3582. (In Persian(

Stindel, M & Jancker, F. (2016). Study on relationship of social capital with sustainable urban development (case study: Berlin,Hamburg and colognecities). International Research Journal of social sciences, vol 5, No 6.

Safar Alizadeh, I., Akbari, M., Bostan Ahmadi, V,. & Mousavi, S. Ch. (2022). Examining the indicators of social capital and its relationship with sustainable urban development (case study: Ahvaz metropolis). Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 22(66), 105-123. (In Persian(

Safaipour, M., Alizadeh, H., & Damanbagh, S. (2015). Analysis of social capital components in Ameri neighborhood of Ahvaz city. Geography and Environmental Planning, 26(4), 1-20. (In Persian(

Sharifian Sani, M. (2011). Social capital: main concepts and theoretical framework. Social Welfare Scientific and Research Quarterly, 1(2), 5-18. (In Persian(

Sadeghi Shahedani, M., & Maqshoodi, H. R. (2010). Measuring the social capital of the country's provinces using the hierarchical analysis method. Political Science, 6(2), 139-176. (In Persian(

Shekhari, Z. (2016). Analysis and evaluation of the role of social capital in the sustainable development of neighborhoods in Ilam city. Master's thesis in the field of geography and urban planning, Bakhtar Ilam Institute of Higher Education. (In Persian(

Soulard, J., Knollenberg, W., Boley, B. B., Perdue, R. R., & McGehee, N. G. (2018). Social capital and destination strategic planning. Tourism Management, 69, 189-200.

Taherian, M. (2021). The effectiveness and positive effects of social capital in the economy of history. Modern Banking Studies Quarterly, 3(10), 129-142. (In Persian(

Taghipour, A. A., Mashaykhi, A. & Jafari, gh. (2018). Analysis of social capitals in improving the indicators of good urban governance, study sample: Semnan city. Urban and Regional Development Planning Quarterly, 3(2), 145-168. (In Persian(

Ward, M., McGarrigle, C. A., Carey, D., & Kenny, R. A. (2021). Social capital and quality of life among urban and rural older adults. Quantitative findings from the Irish longitudinal study on ageing. Applied Research in Quality of Life, 16(3), 1399-1415.‏

Woolcock, M., & Narayan, D. (2009). Social capital and its implications for development theory. Research and policy making. A collection of articles on social capital, trust, democracy, Tehran, Shiraze Publishing. (In Persian(

Ziari, K., Pashazadeh, A., & Yazdani, M. H. (2020). Assessing the resilience of the Iranian-Islamic city of Ardabil and ranking its five regions using the Copras model. Environmental Science and Technology, 20(9), 191-206. (In Persian(

آزاد، محرم؛ رحمانی فیروزجاه، علی و عباسی اسفجیر، علی اصغر (1398). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری
(مطالعه موردی: استان مازندران). فصلنامه مطالعات جامعهشناختی شهری، 9(30)، 35-1.

امیرکافی، مهدی (1399). بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در محله‌های محروم (مطالعه موردی: شهر کرمان)، دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری. 7(2)، 150-125.

اکبریان رونیزی، سعید رضا؛ رضاعلی، منصور و چهارراهی، ذبیحاله (1396). تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی شهری مطالعه موردی: شهر استهبان، استان فارس). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 12(2)، 389-375.

بشارتی گیوی، سعید ( 1396). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان شرکت گاز استان اردبیل). مطالعات علوم اجتماعی ایران، 14(54)، 14-1.

تقیپور، علی اکبر؛ مشایخی، ابوالفضل و جعفری، قاسم (1397). تحلیل سرمایههای اجتماعی در بهبود شاخصهای حکمروایی خوب شهری نمونه مطالعاتی: شهر سمنان. فصلنامه برنامهریزی توسعه شهری و منطقهای، 3(2)، 168-145.

حسینی، علی؛ یدالهنیا، هاجر؛ محمدی، منصوره و شکاری، سعید (1399). تحلیل تابآوری اجتماعی بر اساس شاخصهای سرمایه اجتماعی در شهر تهران. فصلنامه شهر پایدار، 3(1)، 39-19.

خیراندیش، روحاله (1397). ارزیابی میزان سرمایه اجتماعی شهر یاسوج از منظر شهروندان. نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 9(33)، 172-163.

خدایاری، سیاوش؛ جهانبخش، اسماعیل و حقیقتیان، منصور (1396). رابطه سرمایه اجتماعی با قانونگریزی؛ تبیینی جامعهشناختی. مدیریت سرمایه اجتماعی، 4(2)، 282-265.

رحمانی، حسین؛ حقیقتیان، منصور و حجازی، سیدناصر ( 1401). بررسی نقش پایبندی به فرهنگ شهروندی در میزان سرمایه اجتماعی در محله‌های شهری شهر اصفهان. ماهنامه جامعهشناسی سیاسی ایران، 5(11)، 3582- 3566.

رجایی، سید عباس؛ پوراحمد، احمد و عباسی فلاح، وحید (1394). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی مطالعه موردی: شهر ورامین، جغرافیا. فصلنامه علمی - پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران، 14(48)، 50-31.

ریکی، علی؛ کریمیان بستانی، مریم و میری، غلامرضا (1400). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه کالبدی مناطق پنجگانه شهر زاهدان. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 37(1)، 47-39.

زیاری، کرامتاله؛ پاشازاده، اصغر و یزدانی، محمد حسن (1399). ارزیابی تاب‌آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبهبندی مناطق پنجگانه آن با استفاده از مدل کوپراس. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 20(9)، 206-191.

شکاری، زینب (1395). تحلیل و ارزیابی نقش سرمایههای اجتماعی در توسعه پایدار محلهای شهر ایلام. پایاننامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، مؤسسه آموزش عالی باختر ایلام.

شریفیان ثانی، مریم (1380). سرمایه اجتماعی: مفاهیم اصلی و چارچوب نظری. فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، 1(2)، 18-5.

صادقی شاهدانی، مهدی و مقصودی، حمیدرضا (1389). سنجش سرمایه اجتماعی استانهای کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی. دانش سیاسی، 6(2)، 176-139.

صفاییپور، مسعود، علیزاده، هادی و دامنباغ، صفیه (1394). تحلیل مؤلفههای سرمایه اجتماعی در محله عامری شهر اهواز. جغرافیا و برنامهریزی محیطی، 26(4)، 20-1.

صفرعلیزاده، اسماعیل؛ اکبری، مجید، احمدی، وحید بوستان و موسوی، سیدچمران (1401). بررسی شاخصهای سرمایه اجتماعی و رابطه آن با توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: کلان‌شهر اهواز). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(66)، 123-105.

طاهریان، مصطفی (1400). اثربخشی و تاثیرات مثبت سرمایه اجتماعی در اقتصاد تاریخ. فصلنامه مطالعات نوین بانکی، 3(10)، 142-129.

غفاری، غلامرضا (۱۳۸۵). مدخلی بر سرمایه اجتماعی. مجله سیاست داخلی، 1(1)، ۱۰۳-۷۵.

قیاسی، مجتبی؛ سرلک، احمد و غفاری، هادی (1399). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی، سرمایه سلامت و رشد اقتصادی در استانهای کشور. فصلنامه نظریههای کاربردی اقتصاد، 7(3)، ۱۵۶-۱۳۱.

قادرزاده، امید (1400). وضعیت سرمایه اجتماعی در استان کردستان؛ آسیبها، راهبردها و برنامه های تقویت سرمایه اجتماعی. دوفصلنامه پژوهشهای جامعهشناسی معاصر، 10(19)، 41-9.

قاسمی، وحید، فائقی، سحر و امیر، آرمین (1392). سنجش سرمایه اجتماعی و سطحبندی آن در طبقات مختلف مناطق ۱۴گانه شهر اصفهان در سال ۹۱-1390. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 5(3)، 30-7.

قاسمی، وحید، اسماعیلی، رضا و ربیعی، کامران (1392). سطحبندی سرمایه اجتماعی در شهرستانهای استان اصفهان. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 6 (23)، 248-225.

مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 استان اردبیل ((www.amar.org.ir.

معبودی، رضا و درهنظری، زینب (1400). تحلیلی از سهم سرمایه اجتماعی در رشد اقتصادی در ایران طی دوره ۱۳۹۸ – ۱۳۸۱. مدیریت سرمایه اجتماعی، 8(4)، ۶۶۳ – ۶۳۳.

مهدوی، ابوالقاسم و عزیز محمدلو، حمید (1400). تحلیل عوامل کلان مؤثر بر فرایند انباشت سرمایه اجتماعی در ایران. مجلس و راهبرد، 25(93)، 42-5.

نصیری خلیلی، محمد مهدی؛ زند مقدم، محمدرضا و دریاباری، سیدجمالالدین (1395). ارزیابی توزیع فضایی سرمایه اجتماعی در نواحی شهری مطالعه موردی شهرساری. نشریه مدیریت شهری، 45، 208- 193.

ولکاک، مایکل و نارایان، دیپا (۱۳۸۶). سرمایه اجتماعی و تبعات آن برای نظریه توسعه. پژوهش و سیاستگذاری. مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی، تهران، نشر شیرازه.

هنرور، محسن؛ پاسیان خمری، رضا و طراوت، محدثه (1394). ارزیابی مؤلفههای سرمایه اجتماعی در شهر ایرانی از دریچه متون کهن ادبیات فارسی. فصلنامه علمی - پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، 33(12)، 58-41.