مفهومی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نفیسه مرصوصی؛ مهدی شفیعیپور
چکیده
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روشهای مبتنی بر شبیهسازی الگوهای زیستی است. شهرها بهگونهای که آنها به سیستمهای پیچیدة انعطافپذیر تبدیل شوند و سلامت بومشناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستمهای شهری مزایایی است ...
بیشتر
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روشهای مبتنی بر شبیهسازی الگوهای زیستی است. شهرها بهگونهای که آنها به سیستمهای پیچیدة انعطافپذیر تبدیل شوند و سلامت بومشناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستمهای شهری مزایایی است که شهروندان از آنها به دست میآورند و شامل خدمات تأمینی، تنظیمی، فرهنگی و حمایتی است. با وجود اینکه برای طراحی محیطهای شهری مبتنی بر روابط میان خدمات اکوسیستم، روشهای اندکی پیشنهاد شده اما استفاده از آنها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. مانع اصلی برای توسعه روشهای طراحی براساس خدمات اکوسیستم، فقدان دانش لازم برای درک روابط بین خدمات اکوسیستمهای شهری است و معمولاً براساس اصول حاکم بر طراحی شهری، غالباً طراحیهای صرفاً فضایی انجام میشود. این مقاله روابط حاکم بر همافزاییهای خدمات اکوسیستمهای شهری را از منظر بومشناختی بررسی و سپس اثرات آن را بر طراحی شهری مورد تحلیل قرار میدهد. این تحلیل میتواند ابزاری کارآمد برای طراحان و سیاستگذاران فراهم سازد تا تصمیمات مطلوبتری در جهت بهرهبرداری از خدمات مختلف اکوسیستم در مناطق شهری اتخاذ نموده و آثار مخرّب زیستمحیطی ناشی از طراحیهای شهری را به حداقل کاهش دهند. براساس نتایج این تحلیل، اثربخشی خدمات اکوسیستمهای شهری با درک صحیح روابط بومشناختی آنها و ملاحظات مربوط به روابط فضایی عناصر شهری، افزایش خواهد یافت.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حافظ مهدنژاد؛ داود امینی
چکیده
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماریهای فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونهشناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامهریزی و سیاستگذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم ...
بیشتر
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماریهای فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونهشناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامهریزی و سیاستگذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم فلسفی حاکم بر آن از نوع تفسیری، رویکرد آن، کیفی و روششناسی آن، نمونهکاوی میباشد. روش جمعآوری دادهها، از نوع متن پایه و براساس شیوههای اسنادی است. روش پژوهش مبتنی بر مرور نظاممند و فراتحلیل است. بر همین مبنا، ابتدا اقدام بهمرور نظاممند مقالهها، پایاننامهها و کتابهای منتشر شده در خصوص شهرهای پساکرونا شده است. جامعۀ آماری مربوط به مقالات، کتابها و پایاننامههایی است که در بازۀ زمانی 2020 تا 2023 منتشر شده است. بعد از بررسیهای اولیه، تعداد 42 مقاله جهت تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است الگوهایی نظیر شهر 20 دقیقهای، شهر 15 دقیقهای، شهر 10 دقیقهای، اجتماع کامل و محلۀ کامل برای شهرهای پساکرونا مطرح شده است. افزون بر این، شهرهای پساکرونا دارای شش مقولۀ اصلی و مورد اجماع متشکل از حملونقل، فرهنگ و اجتماع، کار، فضاهای سبز و تفریحی، آموزش، بهداشت و خدمات و در نهایت هوشمندسازی هستند. الگوهای شهر پساکرونا دارای 24 مؤلفه مشترک هستند که مشتمل بر حملونقل عمومی، سفر فعال، ترافیک و پارکینگ، هویت و تعلق، احساس امنیت، نفوذ و احساس کنترل، مراقبت و نگهداری، اشتغال محلی، فضای کاری انعطافپذیر، خدمات و حمایت، مسکن و اجتماع، تعاملات اجتماعی، تفریح و بازی، فضای طبیعی، خیابانها و فضاها، حکمروایی هوشمند، مراقبتهای بهداشتی هوشمند، آموزش هوشمند، تحرک هوشمند، معماری سیستم و فناوریهای اصلی، شهرسازی و زیرساختهای جادهای، ساختمان هوشمند، محیط هوشمند و شبکۀ هوشمند و استفاده از انرژی است.
علمی-پژوهشی
عطا غفاری گیلانده؛ وحید صفریان زنگیر
چکیده
در پژوهش حاضر بر پایه دادههای تصاویر ماهوارهای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهوارههای Terra و Aqua و ماهواره ثقلسنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستانهای استانهای (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر بر پایه دادههای تصاویر ماهوارهای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهوارههای Terra و Aqua و ماهواره ثقلسنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستانهای استانهای (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، آب معادل برف و تغییرات سفره آبهای زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه پرداخته شد. براساس نتایج به دست آمده بیشترین مساحت سطحی بارش برف با مقدار 01/9496 کیلومتر مربع در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 21/2906 کیلومتر مربع در سال 2010 اتفاق افتاده است، این درحالی است که بیشترین مقدار عمق برف با مقدار 07/0 متر در سال 2008 و بیشترین آب معادل برف با مقدار 10 کیلوگرم بر متر مربع در سال 2008 به دست آمد که مبین همبستگی بالای عمق برف با آب معادل از برف است. نتایج بررسی سفره آبهای زیرزمینی براساس سه مدل CSR، GFZ و JPL نشان داد که بیشترین حجم سطح سفره آبهای زیرزمینی با مقدار 5/12 سانتیمتر، در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 5/27- سانتیمتر، در سال 2017 قرار دارد. یافتههای تحقیق، نشاندهنده مقدار کاهشی روند سفره آبهای زیرزمینی در ارتباط با مقدار کاهش بارش برف در منطقه مورد مطالعه است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
رحیم رستمی؛ پیام پاسلاری؛ وحید مکی زاده
چکیده
صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری در روندرشدتوسعه کشور، مدیران صنعت گردشگری همواره با چالش جذب گردشگر و جلب رضایتمندی و وفاداری او مواجه هستند. هدف پژوهش حاضر ...
بیشتر
صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری در روندرشدتوسعه کشور، مدیران صنعت گردشگری همواره با چالش جذب گردشگر و جلب رضایتمندی و وفاداری او مواجه هستند. هدف پژوهش حاضر طراحی مدل علی خلق ارزش در صنعت گردشگرای با تاکید بر توان بوم شناسی است. این پژوهش از نظر فلسفه پژوهش پارادایم خرد گرایی ،هدف کاربردی از نظر روش در زمره تحقیقات آمیخته اکتشافی قرار دارد. پژوهش حاضر در دو بخش کیفی (تحلیل محتوا و دلفی) و کمی صورت گرفت. استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله ای صورت گرفت و همچنین جهت تایید و اجماع مولفهها، عوامل مستخرج از ادبیات از طریق پرسشنامه دلفی به قضاوت خبرگان گذاشته شدند. جامعه آماری در بخش دلفی شامل 30 نفر از خبرگان صاحبنظران و کارشناسان باسابقه شامل، اساتید هیئت علمی دانشگاههای معتبر کشور و همچنین مدیران، کارشناسان و بازاریابان فعال در حوزه گردشگری در استان ایلام که به روش نمونهگیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی نیز 355 نمونه از گردشگران استان ایلام با روش غیراحتمالی دردسترس انتخاب شدند. بعد از آن مولفه تعاملات آنلاین قرار دارد (24.88). دو مولفه بخش بندی مشتری و دریافت بازخورد در رتبه آخر قرار دارد (4.65). نتایج این پژوهش میتواند بهعنوان الگویی برای پیادهسازی خلق ارزش استفاده گردد و بدین ترتیب زمینه را برای رشد و توسعة هرچه بیشتر در صنعت گردشگری را فراهم کرد.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
لیلا غیرتی آرانی؛ رضا مهاجر
چکیده
مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشرانهای تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلانشهر تهران را بازشناسی و خوشهبندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های ...
بیشتر
مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشرانهای تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلانشهر تهران را بازشناسی و خوشهبندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. دادههای نظری با روش اسنادی و دادههای تجربی به روش پیمایشی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونهگیری هدفمند یا قضاوتی بود. 21 پیشران در قالب 5 بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، مدیریتی و نهادی، کالبدی و زیست محیطی با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرمافزار MICMAC پردازش شده است. نتایج پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی موانع در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است. نظام خوشهبندی موانع حاکی از تمرکز نیروهای پیش برنده در ناحیه پیشرانهای مستقل است. پیشرانهای ارتقای دسترسی به حمل و نقل عمومی، استفاده از سوختهای سبک و پاک، تقویت مشارکت اجتماعی و عمومی در ارتقای محیط زیست شهری، تشدید قوانین و مقررات جهت کاهش آلودگی هوا و آب، افزایش تراکم پوشش جنگلی در منطقه، مدیریت بهینه پسماند شهری، توسعه فضاهای سبز و پارکها، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و کنترل افزایش جمعیت شهری بیشترین تاثیرگذاری مستقیم را بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلانشهر تهران را دارند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیفته فرخی؛ سمانه جلیلی صدرآباد؛ سید مجید مفیدی شمیرانی
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی راههای افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهشهای اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است ...
بیشتر
هدف از این پژوهش شناسایی راههای افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهشهای اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است و برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد که 380 پرسش نامه بین والدین در شهر صحنه_کرمانشاه با جامعه آماری 35508 توزیع شد و از60 کودک زیر 12 سال خواسته شد در مورد فضاهای همگانی مورد علاقه خود نقاشی ترسیم کنند که تحلیل نقاشی از طریق تحلیل محتوا انجام شد و برای تحلیل پرسشنامه از تحلیل رگرسیونی استفاده شد که نتیجه نشان داد که انتخاب نوع حملونقل و نظارت اجتماعی به ترتیب بالاترین امتیاز و بحث آرامش و زیبایی کمترین امتیاز را کسب کرده است. همچنین در نقاشی کودکان کیفیت محیطی ، تعامل فعال و غیرفعال دارای بیشترین توجه در حالی که دسترسی به فضاهای همگانی و مسیر پیاده مورد توجه کمتری قرار گرفته است . بنابراین می-توان با توجه به نظر والدین و دیدگاه کودکان کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک را بهبود بخشید.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یزدان شیرمحمدی
چکیده
امروزه پلتفورمهای رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کردهاند. این سایتهای رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زدهاند. در سطح خرد، این پلتفورمهای مجموعهای از اتاقهای خصوصی، آپارتمانها و خانهها است که هرکدام متعلق به یک مالک شخصی است و در مکانهای مختلف واقع شده و به طور مستقل اداره میشود. هدف این پژوهش ...
بیشتر
امروزه پلتفورمهای رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کردهاند. این سایتهای رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زدهاند. در سطح خرد، این پلتفورمهای مجموعهای از اتاقهای خصوصی، آپارتمانها و خانهها است که هرکدام متعلق به یک مالک شخصی است و در مکانهای مختلف واقع شده و به طور مستقل اداره میشود. هدف این پژوهش بررسی اثر اصالت برند، اصالت میان فردی و اصالت وجودی تجربه گردشگران شهری بر طنین برند اقامتی سایتهای رزو اینترنتی در مناطق بوم گردی شهرهای استان گیلان است که این تأثیر اصالت برند با توجه به نقش میانجی عشق برند، سرزندگی و احساس به یادماندن تجربه مورد سنجش قرار گرفته است. روش نمونهگیری این پژوهش در دسترس و تعداد آن 384 نفر بود. ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیلهای آماری نیز با استفاده روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرمافزار SPSS و Amos انجام شده است. برآورد تحلیل مسیر این پژوهش نشان داد که اصالت برند پلتفورمهای رزور اینترنتی با ضریب مسیر993/0بر عشق برند اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین ضریب مسیر فرضیه اثر اصالت وجودی بر سرزندگی566/0و ضریب مسیر فرضیه اصالت میان فردی بر سرزندگی488/0است. یافتهها پژوهش نشان داد که بیاد ماندنی بودن تجربه گردشگر بر برجستگی برند با ضریب مسیر 985/0 اثر است؛ بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از آزمون فرضیههای تحقیق، به مدیران این نوع پلتفورمهای اقامتی توصیه میشود، تصویر سایت اقامت مسافران را ارتقا بخشند؛ ابتکارات مختلف برای مسافران ابتکار را در نظر بگیرند؛
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ سیدمهدی موسی کاظمی؛ فاطمه کریمیان پور
چکیده
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شدهاند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعهای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر میرسد وضعیت این شهرها، بحرانیتر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ...
بیشتر
زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شدهاند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعهای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر میرسد وضعیت این شهرها، بحرانیتر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی برای آزمون همین فرض به انجام رسید. دادههای این بررسی از اسناد کتابخانهای و بررسیهای میدانی و نظرخواهی از نمونهای به حجم 383 نفر از ساکنین(تعیین حجم با استفاده از فرمول کوکران و شیوه انتخاب، انتخاب تصادفی ساده)، برای تعیین سطح زیستپذیری و 30 نفر از کارشناسان(گزینش به شیوه در دسترس) به منظور تعیین وزن شاخصها و شهرهای مشابه، به دست آمده و با آمارههای توصیفی و استنباطی و بهرهگیری از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل گردید. در این بررسی از روش آنتروپی شانون به منظور وزندهی شاخصها و برای رتبهبندی از تکنیک کوپراس استفاده شد. یافتههای حاصل، با نتایج بررسیهای مربوط به شهرهای نمونه(اهواز و ارومیه) که شرایطی همانند یا نسبتا همانند با زابل داشتند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شاخصهای زیستپذیری در این شهر در حد 245762/0 بوده و اختلاف بین نواحی ششگانه آن نیز قابل ملاحظه است. علاوه بر آن، این شهر نسبت به شهرهای نمونه، وضعیت بحرانیتری داشته، اما به همان نسبت طرف توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته و به همین دلیل، آمار و اطلاعات موثقی در ارتباط با آن در دسترس نمیباشد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خلف عنافجه؛ عبدالنبی شریفی
چکیده
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی اکوسیستم های شهری را از گذشته تا حال بررسی کرده است. همچنین چگونگی ورود رویکرد آینده پژوهی به نظام برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به عنوان بزرگترین سیستم های اکولوژیکی به بحث میگذارد. ضرورت اصلی توجه به علم اکولوژی، مطالعه فرآیندهای توسعه است که در طول زمان از طریق برنامه ریزی و مدیریت ،در خصوص ارتباط متقابل بین سیستم های فیزیکی ،مادی و حیاتی در بطن اکوسیستم ها اتفاق می افتد. نوآوری این تحقیق شامل تلاش برای پیوند مباحث سه گانه آینده پژوهی ، مدلسازی وسیستم های اکولوژیکی شهری به منظور تدوین راهکارهای تحقق رویکرد آینده پژوهی در مدیریت وبرنامه ریزی اکوسیستم های شهری ومنطقه ای امروز است. نتایج تحقیق نشان داد که با بررسی تاریخی سیر تحولات مدلسازی اکوسیستمهای شهری میتوان دو دوره کلاسیک و مدرن (معاصر) را تحت سه گفتمان یا فرهنگ از شهرها تشخیص داد. در دوره معاصر از مدلسازی یا گفتمان سوم، پیچیدگی، عدم قطعیت، خودسامانی و نامعلومی تغییرات سبب توجه بیشتر به آینده در مدلسازی شد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق
چکیده
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطحبندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشهای، مقایسۀ دادههای عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرمافزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیکترین همسایگی و آرایش فضایی مولفههای مورد مطالعه از نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر میشود. همچنین نتایج تحلیل خوشهای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفتهاند و اینکه مقایسه نتایج دادههای عینی (پراکنش خدمات شهری) و دادههای ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیتها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشهای و به صورت مرکز-پیرامونی است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
میثم عاقلی؛ مریم علی ئی؛ سید محمد تفرشی؛ علیه مقیمی خراسانی
چکیده
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی ...
بیشتر
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه گردشگران شهر دامغان در عید نوروز 1402 سفر کرده بودند انتخاب شدند .حداقل حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت.در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. پایایی با استفاده از ضریب امگا مکدونالد مورد بررسی قرار گرفت و روایی صوری و محتوا(ضریب لاوشه) با نظر استاد راهنما وخبرگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. همچنین تجزیهوتحلیل دادههای بدست آمده با استفاده از نرمافزار آماری SPSS و 4pls صورتگرفته است. نتایج حاصل نشان داد که گیمیفیکشن بر خستگی گردشگری و خستگی گردشگر یر رضایت گردشگر تاثیر معنادار و معکوسی دارد و گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر تاثیر مثبت و معنی داری دارد و همچنین خستگی عاطفی بر تاثیر بین گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر نقش میانجی دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل صفرعلی زاده؛ رباب حسین زاده؛ مجید اکبری
چکیده
زیستپذیری میتواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروههای شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیستپذیری اقتصادی کلانشهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدفگذاری کاربردی ...
بیشتر
زیستپذیری میتواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروههای شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیستپذیری اقتصادی کلانشهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدفگذاری کاربردی و از لحاظ روش-شناسی توصیفی-تحلیلی است. دادههای مورد نیاز با مراجعه به اسناد و مدارک موجود و سالنامه آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ماباک و از آزمونهای کجی و کشیدگی، مان ویتنی، میانگین رتبهای در نرم افزار SPSS وARC GIS استفاده شده است. با توجه به نتایج بهدست آمده، از نظر زیستپذیری اقتصادی، مناطق 6، 2 و 1 به ترتیب با کسب بیشترین امتیاز در جایگاه اول تا سوم و مناطق 22، 16 و 9 با کسب کمترین امتیاز در جایگاه بیستم تا بیست و دوم قرار گرفتند. همچنین فضای غالب زیستپذیری اقتصادی بر مناطق 22 گانه کلانشهر تهران پهنه نامطلوب است. نتایج نشان میدهد که کلانشهر تهران فاقد وحدت زیستپذیری اقتصادی میباشد و این ناهمگونی-های فضایی بین مناطق شمالی با سایر مناطق تهران خیلی زیاد است. بهطوریکه این تفاوت میانگین رتبهای برای مناطق نیمه جنوبی 17/16، نیمه مرکزی 8، نیمه شرقی 60/16 و غربی 29/15 است. در این بین، بیشترین تفاوت زیستپذیری اقتصادی مناطق نیمه شمالی با مناطق نیمه جنوبی و کمترین آن با مناطق نیمه مرکزی است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مرتضی پورزارع؛ حسن رضائی؛ سید حسین هاشمی نسب
چکیده
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلانشهرها بوده و آسیبهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیدهای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینههای سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای ...
بیشتر
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلانشهرها بوده و آسیبهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیدهای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینههای سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای شهری بر اسکان غیررسمی در منطقه ۵ شهرداری شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور در یک تحقیق همبستگی نمونه-ای مشتمل بر ۱۲۰ نفر از سیاستگذاران، مسئوولین و کارشناسان مرتبط با موضوع در منطقه مورد مطالعه به صورت تمام شمار به عنوان آزمودنی انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته شامل ۲۶ سوال ۵ گزینهای تهیه و پس از اطمینان از اعتبار و روایی آن بین آنها توزیع گردید. دادههای حاصله با استفاده از نرم افزار spss و از طریق آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون (r) و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله بیانگر آن است که: بین عوامل قوانین زمین شهری موجود، ایجاد شهرکهای جدید و سیاستهای مسکن و طرحهای شهری و اسکان غیررسمی در منطقه 5 شهرداری شهر تهران رابطه مثبت و معنیدار ی در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. به عبارت دیگر این عوامل موجب افزایش اسکان غیررسمی در این منطقه از شهر تهران گردیده و در مجموع میتوان 62 درصد از واریانس وجود پدیده اسکان غیررسمی را به وسیله عوامل سه گانة فوق تبیین نمود.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
محیاسادات فرازنده مهر؛ سید مصطفی طیبی ثانی؛ سوسن سهامی؛ علی فهیمینژاد
چکیده
هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستانهای واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرمافزار Decibel X نسخه 2020 اندازهگیری و با استاندارد صوتی (OSHA-90 dBA) مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با ایجاد تراز صوتی پلکانی اقدام به ثبت مشاهدات اعتراضی کاربران شد. ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستانهای واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرمافزار Decibel X نسخه 2020 اندازهگیری و با استاندارد صوتی (OSHA-90 dBA) مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با ایجاد تراز صوتی پلکانی اقدام به ثبت مشاهدات اعتراضی کاربران شد. نوآوری این تحقیق در انتخاب مکان و روش اندازهگیری است. کمترین و بیشترین تراز فشار صوتی برابر با 68/65 و 15/77 دسیبل بوده است. اکثر بوستانهای مورد مطالعه دارای میانگین تراز صوتی کمتر از استاندارد NIOSH و OSHAو ACGIH هستند. این در حالیست که تمامی موارد (به استثنای پارک جنگلی لویزان و ساحل)، دارای تراز صوتی بالاتر از استاندارد آژانس حفاظت محیطزیست هستند. همچنین برای کاربران، میانگین زمان حضور در یک روز در بوستانها 2 ساعت میباشد. از سوی دیگر، بیشترین درصد پاسخهای کاربران (88 درصد و 87 درصد) به ترتیب مربوط به حد مطلوب صدا (67-65 دسیبل) و حد آزاردهنده (85-79 دسیبل) میباشد که نشان میدهد اکثر کاربران در خصوص این دو محدوده اتفاق نظر دارند. از سوی دیگر کمترین توافق در پاسخها (37 درصد) مربوط به حد بسیار مطلوب (کمتر از 65 دسیبل) میباشد. فضاهای ورزشی در بوستانهای منطقه 4 از استاندارد نسبی به لحاظ آلودگی صوتی برخوردار هستند.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
رودابه فرهادی؛ اصغر نوروزی؛ حمیدرضا شیرازی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تابآوری روستایی در نواحی روستایی شهرستان مرودشت میباشد. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمعآوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری شامل 15 روستای دارای سکنه شهرستان مرودشت بر اساس سالنامه آماری سال 1395 استان فارس میباشد که در مجموع شامل 45822 ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تابآوری روستایی در نواحی روستایی شهرستان مرودشت میباشد. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمعآوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری شامل 15 روستای دارای سکنه شهرستان مرودشت بر اساس سالنامه آماری سال 1395 استان فارس میباشد که در مجموع شامل 45822 خانوار با جمعیت بالغ بر 156418 نفر میباشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 381 خانوار به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته از طریق نمونه گیری تصادفی ساده توزیع شد. روایی صوری پرسشنامه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین، میزان آلفای کرونباخ کل پرسشنامهها 91/0 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها، از نرمافزار 25 SPSS و نرم افزار3 Smart Pls بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد تغییرات و تحولات ایجاد شده بین شهر و روستا بر تابآوری روستایی در سطح شهرستان تأثیر داشته است. همچنین روابط متقابل شهری و روستایی در ابعاد و شاخصهای اقتصادی برابر با452/23، اجتماعی273/20، محیطی111/23، فرهنگی 199/52، نهادی015/18 درصد بر تابآوری روستایی در سطح شهرستان مرودشت تأثیر گذار بوده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حبیب اله فصیحی؛ علی موحد؛ طاهر پریزادی؛ بابک عباسی کادیجان
چکیده
هدف این پژوهش، تحلیل شاخصهای مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری دادههای تحقیق پرسشنامه محقق ساخته میباشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 781/0 تایید شده است.. جامعة آماری متشکل از حدود 1200 نفر از کسبة محدوده مطالعاتی بوده که از میان آنها تمامی کسبهای (75 نفر) ...
بیشتر
هدف این پژوهش، تحلیل شاخصهای مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری دادههای تحقیق پرسشنامه محقق ساخته میباشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 781/0 تایید شده است.. جامعة آماری متشکل از حدود 1200 نفر از کسبة محدوده مطالعاتی بوده که از میان آنها تمامی کسبهای (75 نفر) که بیش از 20 سال سابقة کسب در محل داشتهاند انتخاب گردیدهاند. پاسخگویان در طیفهای لیکرت، 25 شاخص مطلوبیت فضا را که در سه بعد کالبدی- محیطزیستی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی دستهبندی شدهاند، مورد ارزیابی قرار دادهاند. از آزمون تی تک نمونهای نرمافزار SPSS و ابزار میانیابی Kriging و نیز Symbology در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تحلیل استفاده شده است. تلفیق تحلیل موضوعی و موضعی (فضایی) روش بدیعی بوده که در این تحقیق اجرا گردیده است. نتایج تحقیق دلالت بر سطح متوسط مطلوبیت دارند. با اینکه برخی از شاخصهای بعد اجتماعی – فرهنگی مثل امنیت اجتماعی بسیار نازل هستند، در مجموع در این بعد، مطلوبیت فضا بالاتر است. اقدامات صورت گرفته بیشتر کالبد فضا را هدف قرار دادهاند ولی موضعی بودن اقدامات و بیتوجهی به میراث فرهنگی و غفلت از ضرورت پیوند با گذشته و هویت مکان سبب شده که این اقدامات حتی در بعد اخیر نیز سطح رضایتبخشی از مطلوبیت فراهم نیاورند. در ارتقاء مطلوبیت فضاهای مورد مطالعه، هماهنگی و مشارکت سیاستگذاران، برنامهریزان و مدیریت شهری از یک سو تولیت آستان و اداره اوقاف از سوی دیگر و ذینفعان (کسبه محل) ضرورتی حتمی دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آرش قاسم پور؛ آزاده اربابی سبزواری؛ ناصر عبادتی؛ فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مریم رستم پیشه
چکیده
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد میکند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و بهدلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه ...
بیشتر
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد میکند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و بهدلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه کاربردی دارد. دادههای نظری با روش اسنادی و دادههای تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شدهاند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشه راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان میدهد منابع و قابلیتهای داخلی بندر ماهشهر اهمیت یکسانی در مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیهای ندارند. عواملی همچون، وجود زیرساختهای شبکه حملونقل ریلی، هوایی، زمینی و دریایی جهت حملونقل داخلی و صادرات و واردات، وجود صنایع عظیم پتروشیمی، منطقه ویژه اقتصادی، اداره کل بنادر و دریانوردی، اداره کل گمرک و اداره کشتیرانی در منطقه و ... دارای بیشترین وزن میباشند؛ این عوامل در مدیریت پراکندهرویی و شکلگیری بافتهای حاشیهای در بندر ماهشهر، نسبت به سایر عوامل، بیانگر نادر بودن، تقلید پذیری و تناسب راهبردی هستند و در نتیجه باید در صدر اولویتهای اقدامهای اجرایی قرار گیرند.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
یگانه موسوی جهرمی؛ جهانگیر بیابانی؛ الناز ارزاقی
چکیده
مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استانهای ایران را طی سالهای 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین منظور سه عوامل اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر به همراه عامل محیطی میزان انتشار کربن دی اکسید (CO2) در الگوی ...
بیشتر
مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استانهای ایران را طی سالهای 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین منظور سه عوامل اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر به همراه عامل محیطی میزان انتشار کربن دی اکسید (CO2) در الگوی برآوردی شناسایی شد. نخست بُعد مکان (مجاورت و فاصله) در اطلاعات آماری مهاجرت داخلی براساس آزمون موران در سطح 95 درصد معنیدار شد. سپس براساس آزمون ناهمسانی واریانس و نیز آماره rho وابستگی فضایی در مدل وقفه فضایی (SAR) مورد تأیید قرار گرفت. بنابراین تحلیل فضایی براساس مدل وقفه فضایی انجام شد. نتایج رگرسیون فضایی نشان داد شاخصهای اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، بیکاری و شدت فقر بر خالص مهاجرت در استانهای کشور از لحاظ آماری تأثیرگذار بود. بطوری که بیکاری و شدت فقر تأثیر منفی و درآمد اثر مثبت بر خالص مهاجرت در استانها داشت. ولی میزان انتشار CO2 رابطه مثبت با متغیر وابسته داشت. از آنجایی که هر چه میزان انتشار گاز گلخانهای CO2 افزایش یابد، میزان آلودگی هوا نیز افزایش مییابد، لذا انتظار بر این بود رابطه خالص مهاجرت با میزان انتشار CO2 معکوس باشد، اما آمار توصیفی خالص مهاجرت و متوسط انتشار CO2 نشان داد بجز استان خوزستان، استانهای با میزان انتشار بالای CO2، مهاجر پذیر نیز بودهاند. بنابراین شاخص انتشار CO2 بیش از اینکه اثرات سوء آلودگی هوا را نشان دهد، اثرات مثبت صنعتی شدن استانها را نشان داده است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
حمیدرضا بهادر؛ وحید مکی زاده؛ حسین منصوری
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت استخراج شاخص های عمومی و مصاحبه در بخش تئوری داده بنیاد جهت استخراج شاخص های اختصاصی استفاده شد جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی از ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت استخراج شاخص های عمومی و مصاحبه در بخش تئوری داده بنیاد جهت استخراج شاخص های اختصاصی استفاده شد جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی از خبرگان و متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری و مدیریت بازاریابی بود تعداد آنها 15 نفر با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بود که این روند تا رسیدن به اشباع نظری رسید. روایی از طریق متخصصان و پایایی از طریق روش بررسی مجدد یا بازدید توسط خبرگان استفاده شد. در این تحقیق برای ارائه مدل کیفی از روش تحلیل محتوا و تئوری داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA استفاده شد. به منظور ارائه الگو با توجه به نتایج مصاحبه ها و تحلیل های صورت گرفت که تحریم های اقتصادی، تغییر در میزان درآمد، تغییر در نوع تبلیغات جهت گردشگری، تغییر نگرش گردشگران، تغییر در سرمایه گذاری بخش گردشگری، تغییر در نگرش- کاهش / حذف سفرهای خارجی- افزایش طبیعت گردی– شناسایی بیشتر مناطق گردشگری – شناخت ساعت گشت و گذار- رونق بوم گردی محلی / سنتی – افزایش استفاده از بیمه سفر – جلوگیری از کاهش تبادل فرهنگی اقوام و ملتها را در پی داشته باشد.
علمی-پژوهشی
سنجش از دور
علیرضا همایونفر؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مصطفی موسی پور
چکیده
هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئگرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان میباشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک مکانی 10 متر ماهواره سنتینل 2 استفاده شده است. از نرم افزار ENVI جهت عملیات پیش پردازش تصویر و همچنین طبقهبندی پیکسل پایه و از نرم ...
بیشتر
هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئگرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان میباشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک مکانی 10 متر ماهواره سنتینل 2 استفاده شده است. از نرم افزار ENVI جهت عملیات پیش پردازش تصویر و همچنین طبقهبندی پیکسل پایه و از نرم افزار eCognation جهت طبقهبندی شئگرا استفاده شده است. درمرحله پردازش، ابتدا در محیط نرمافزار ENVI، نقاط تعلیمی و نقاط واقعیت زمینی مشخص شدند و پس از آن با استفاده از توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان، شامل توابع خطی، چندجملهای، پایه شعاعی و سیگموئید، فرایند طبقهبندی پیکسل پایه انجام شد و پس از آن دقت طبقهبندی روش پیکسل پایه مورد ارزیابی قرار گرفت. در محیط نرم افزار eCognation، ابتدا عملیات قطعهبندی با مقیاس، ضریب شکل و ضریب فشردگی معین انجام شد و پس از آن با استفاده از عملگرهای فازی شئگرا شامل AND، OR، MGE، MAR، MGWE و ALP فرایند طبقهبندی فازی شئگرا نیز انجام گردید و میزان دقّت هر کدام از نقشههای تولید شده روش شئگرا نیز محاسبه گردید. تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری با دقت بهتر با استفاده از تصاویر ماهوارهای، جنبه نوآوری این تحقیق را توجیه مینماید. در این تحقیق عملگر فازی AND دارای بیشترین مقدار دقّت در نقشههای تولید شده بود که نشان دهنده این موضوع است که با استفاده از پردازش شئگرای تصاویر ماهوارهای میتوان به دقت بیشتری در تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری رسید.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
طیبه قلی پوردمیه؛ حیدر جهانبخش
چکیده
هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، مدیران و فعالان حوزه طراحی بوم شناسانه شهری بوده که با توجه قابلیت سنجش روش Smart-PLS با ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، مدیران و فعالان حوزه طراحی بوم شناسانه شهری بوده که با توجه قابلیت سنجش روش Smart-PLS با حجم نمونه اندک، تعداد (34) نفر با روش نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شدند. برای رتبهبندی متغیرهای شناسایی شده از روش تاپسیس فازی با طیف ۵ گانه لیکرت در Excel و برای بررسی رابطه کیفیت منظر و طراحی بومشناسانه شهر از روش معادلات ساختاری تفسیری در نرمافزار Smart-PLS استفاده شد. پایایی پرسشنامه با مقادیر آلفای کرونباخ 798/0 و نیز پایایی ترکیبی متغیرها 876/0 مورد تایید است. نتایج تحلیل ها نشان داد، عامل کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه شهری تأثیر مستقیمی دارد. علاوه بر این، شاخص محیطزیستی با متغیرهای محیط شهری و شاخص زیست محیطی به ترتیب با متغیرهای محیط شهری به میزان 65 %، اقتصاد شهری به میزان 60 %، زیبایی شناختی به میزان 55 %، فرهنگی-اجتماعی به میزان 55% و با متغیر معنایی-ادراکی به میزان 45% رابطهی مستقیم و مثبتی را نشان داد. در این پژوهش، ارتباط مستقیم تأثیر شاخصهای کیفیت منظر و طراحی بومشناسانه با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در شهر پردیس با استفاده از FUZZY و Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفت.
مطالعه موردی
گردشگری
حامد حیاتی
چکیده
هدف نوشتار حاضر تحلیل و شناسایی عوامل موثر بر حس مکان در ابنیه مذهبی- فرهنگی و ارتقا این عوامل به منظور اغنا حس مکان در این بناهاست. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. جامعه آماری بر اساس جدول مورگان 78n= نفر برآورد شده است. آنچه که این پژوهش را با پژوهش های مشابه متمایز می سازد، تحلیل و بررسی مولفه های حس مکان در آرامگاه علی بن مهزیار به ...
بیشتر
هدف نوشتار حاضر تحلیل و شناسایی عوامل موثر بر حس مکان در ابنیه مذهبی- فرهنگی و ارتقا این عوامل به منظور اغنا حس مکان در این بناهاست. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. جامعه آماری بر اساس جدول مورگان 78n= نفر برآورد شده است. آنچه که این پژوهش را با پژوهش های مشابه متمایز می سازد، تحلیل و بررسی مولفه های حس مکان در آرامگاه علی بن مهزیار به عنوان شاخص ترین بنای زیارتگاهی درون شهری اهواز است که تاکنون در این زمینه پژوهشی تدوین نشده است. نتایج آزمون پیرسون ضمن تایید همبستگی تمام معیارها و زیر معیارها با حس مکان، نشان می دهد؛ متغیر آرامش و معنویت بالاترین و متغیر امنیت کمترین مقدار همبستگی را با میزان حس مکان دارد. مطابق نتایج آزمون رگرسیون خطی، ابعاد ادراکی و کالبدی بیشترین اثر و ابعاد عملکردی و اجتماعی تاثیر کمتری در القای حس مکان را دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد، علاوه بر چهار مؤلفهی کالبدی، معناشناختی، اجتماعی و خدمات، مؤلفههای دیگری بر ایجاد حس مکان در بناهای آرامگاهی و مذهبی دخیل هستند.بنابراین میتوان ضمن توجه به ابعاد پنهان موثر، با فراهم نمودن زمینه برای دو مؤلفه کالبدی و معناشناختی به تعمیق حس مکان میان زائران در بناهای زیارتی دست یافت. مولفه کالبدی از طریق نشانهها و نمادها، بافت، مصالح، رنگ، نورپردازی، و مولفه معناشناختی از طریق تزیینات مزین به آیات قرآنی، استفاده از نقوش اسلیمی_ایرانی و کاشیکاری، می تواند حس آرامش و معنویت در زایرین و نهایتا القا حس مکان و هویت بخشی به اماکن مذهبی- فرهنگی را موجب شوند.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
سید مجید مفیدی شمیرانی؛ سیده فائزه اعتماد شیخ الاسلامی؛ اصغر سیف
چکیده
مرکز محلات بومی شهر همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهورند، در سرمای شدید زمستان؛ پاییز و بهار بادخیز و تابستانهای گرم با تابش شدید خورشید، شرایط آسایشی را برای اهالی فراهم میسازند و امکان حضور، برقراری تعاملات اجتماعی و دسترسی به خدمات تجاری، مذهبی، فرهنگی و بهداشتی پیرامونی را میسر میکنند. هدف پژوهش کشف رابطه همبستگی ...
بیشتر
مرکز محلات بومی شهر همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهورند، در سرمای شدید زمستان؛ پاییز و بهار بادخیز و تابستانهای گرم با تابش شدید خورشید، شرایط آسایشی را برای اهالی فراهم میسازند و امکان حضور، برقراری تعاملات اجتماعی و دسترسی به خدمات تجاری، مذهبی، فرهنگی و بهداشتی پیرامونی را میسر میکنند. هدف پژوهش کشف رابطه همبستگی کالبد مرکز محله های بومی همدان با اقلیم است. روش پژوهش بررسی میدانی با استفاده از 4158 پرسشنامه است که در ده محلة اصیل همدان در نیمة فصول یک سال، در سه وعده صبح، ظهر و عصر، مورد ارزیابی قرار گرفته. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار صورت پذیرفته و نتایج آن در دو بخش شاخصهای توصیفی و مدلسازی ارائه شده است در رابطة همبستگی بین دما، آسایش حرارتی و سن؛ آسایش دمایی و آسایش حرارتی در سنین بالاتر بیشتر است. احساس رضایت از رطوبت در جنس مؤنث دو برابر جنس مذکر است. شانس آسایش حرارتی در فصل بهار با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 77/12 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان است. شانس آسایش حرارتی در فصل تابستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 14/17 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان است. همچنین شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 63/7 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل پاییز است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
علی اصغر غلامی؛ ابوالقاسم حیدرآبادی؛ ابراهیم اکبری
چکیده
مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیستمحیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان بالای 18 ساله بودند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران با احتساب نمونههای پیشآزمون، 400 نفر تعیین گردید شیوه نمونهگیری، خوشهای ...
بیشتر
مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیستمحیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان بالای 18 ساله بودند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران با احتساب نمونههای پیشآزمون، 400 نفر تعیین گردید شیوه نمونهگیری، خوشهای چندمرحلهای بوده است. ابزار گردآوری دادهها، برای متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی پرسشنامه محققساخته و برای سنجش و اندازهگیری رفتارهای محیطزیستی از پرسشنامه کایزر و همکاران (1999) بود. در این مطالعه از نظریه فرهنگ زیستمحیطی ژرژ تومه و سرمایه فرهنگی بوردیو بهعنوان چارچوب نظری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از نرمافزار SPSS و آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. از اعتبار صوری برای سنجش روایی استفاده شد و پایایی ابزار در تمام متغیرها بالاتر از 7/0 به دست آمد. بررسی همزمان اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار زیستمحیطی بهعنوان نوآوری این پژوهش میباشد. یافتهها نشان داد میانگین الگوهای رفتار زیستمحیطی در بین افراد نسبتاً بالا بوده و میانگین آن از عدد 5 برابر با 78/3 است. میانگین سرمایه فرهنگی در بین افراد نسبتاً پایین بوده و میانگین آن 79/2 است. میانگین سرمایه اجتماعی برابر با 04/3 است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با رفتار زیستمحیطی رابطه معنادار مثبت و مستقیم وجود دارد. برای ارتقای میزان رفتارهای زیستمحیطی، باید میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی را بالا برد. طبق تحلیل رگرسیون متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی حدود 1/23 درصد از تغییرات رفتار زیستمحیطی را تبیین و پیشبینی میکنند. سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتارهای زیستمحیطی اثرگذار هستند و اثر سرمایه اجتماعی بیشتر است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آیدا دودانگه قرهآقاجی؛ وحید بیگدلی راد؛ مریم معینی فر
چکیده
تقسیمبندیهای شهری که در گذشته در ایران محله نامیده میشدند، کارکرد خود را از دست دادهاند.هدف از پژوهش ارائهی مدلی ساختاری باتوجه به ابعاد محلهسنتی و معاصرسازی شده با نیاز و تمایلات ساکنان شهرهای امروزه که پایداری را در همهی ابعاد به همراه داشته باشدو بتواند در توسعههای آتی شهری مورد استفاده مدیران و برنامهریزان شهری ...
بیشتر
تقسیمبندیهای شهری که در گذشته در ایران محله نامیده میشدند، کارکرد خود را از دست دادهاند.هدف از پژوهش ارائهی مدلی ساختاری باتوجه به ابعاد محلهسنتی و معاصرسازی شده با نیاز و تمایلات ساکنان شهرهای امروزه که پایداری را در همهی ابعاد به همراه داشته باشدو بتواند در توسعههای آتی شهری مورد استفاده مدیران و برنامهریزان شهری قرارگیرد. نوآوری پژوهش حاضر آن است که با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی به ارائهی مدلی برای توسعهی محلهمحور به عنوان سیستم پیچیدهی شهری میپردازد. همچنین ویژگیهای محله سنتی در کشورهای ایران، مراکش و ترکیه با مطالعه مقالات متعدد بررسی شد به روش تحلیل محتوا متغیرها (کدهای) تاثیرگذار بر محله سنتی استخراج شده، سپس معاصرسازی شدند. درادامه مدل جدیدی برای توسعهی شهر معاصر ارائه شد. تحقیق، توصیفی-تحلیلی است، روش بکار برده شده، روش حداقل مربعات جزئی (PLS) است. مولفههای استخراج شده از محله در کشورهای ایران، ترکیه و مراکش، در قالب پرسشنامهای متشکل از 56 سوال طرح گردید و نظر حرفهمندان و متخصصان شهری مورد پرسش قرار گرفت و از نمونهگیری غیراحتمالی مدل هدفمند استفاده شد. همچنین مدل ساختاری برنامهریزی محلهمحور پیشنهادی توسط نرمافزار PLS سنجششد. و درنهایت باتوجه به معنادار بودن ارتباطات میان متغیرها، مدل تائید شد بدان معنا که توجه همزمان به ابعاد زیستمحیطی، کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در برنامهریزی تقسیمبندیهای شهری توسعه را در جهت محلهمحوری پیش خواهد برد. همچنین پس از مقایسه نتایج استخراج شده از پژوهش حاضر مواردی چون متغیرهای زیست محیطی و اقتصادی نسبت به سایر مدلهای ارائه شده در پژوهشهای پیشین کاملتر است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسن حکمت نیا
چکیده
هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب مکانی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تمرکززدایی از شهر یزد میتواند نقش مهمی در توسعه متعادل منطقهای استان یزد ایفا کند. شهر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب مکانی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تمرکززدایی از شهر یزد میتواند نقش مهمی در توسعه متعادل منطقهای استان یزد ایفا کند. شهر یزد به عنوان مرکز استانی و شهری بزرگ، جذابیتهای بسیاری از جمله زیرساختهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مراکز خدماتی و مؤسسات اداری را در خود جای داده است. اما این تمرکز بیش از حد میتواند منجر به نابرابریهای منطقهای، کاهش فرصتهای اشتغال و فعالیتهای اقتصادی در سایر مناطق استان و افزایش فشارها و مشکلات شهری شود. این امر باعث تمرکز منابع و امکانات در شهر یزد و کاهش منابع در سایر شهرهای استان شده است. درصد جمعیت شهرنشین استان در دورههای زمانی 1365 تا 1395 به ترتیب به 66، 76، 84 و 82.6 درصد افزایش یافته است. این نشان میدهد که در طول این دورههای زمانی، تعداد ساکنان شهری در استان رو به افزایش بوده است. در حالت کلی نتایج نشان می دهد که توسعه شهرها در استان یزد به صورت ناهمگون است و تدابیر متناسب با وضعیت هر شهر و منطقه برای جلوگیری از کاهش جمعیت روستا و مهاجرت، و همچنین تقویت توسعه شهرها و شاخصهای مرتبط با آنها، ضروری است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احمد اسدی؛ محسن احدنژاد
چکیده
افزایش فزایندهی شهرنشینی و بروز عدم تعادلهای فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابریها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحبنظران و سازمانهای بینالمللی قرار داده است. در این راستا، ماحصل دیدگاههای مختلف، ارائهی رویکرد شهر فراگیر برای مواجهه با انواع نابرابریها و عدم تعادلها میباشد. ...
بیشتر
افزایش فزایندهی شهرنشینی و بروز عدم تعادلهای فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابریها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحبنظران و سازمانهای بینالمللی قرار داده است. در این راستا، ماحصل دیدگاههای مختلف، ارائهی رویکرد شهر فراگیر برای مواجهه با انواع نابرابریها و عدم تعادلها میباشد. با توجه به اهمیت برنامهریزی و طراحی شهرهای فراگیر، هدف از پژوهش حاضر بررسی مؤلفههای تأثیرگذار بر تحقق شهر فراگیر در کلانشهر تبریز است. روش تحقیق در مطالعهی حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی میباشد که در راستای تحلیل اطلاعات از مدل حداقل مربعات جزئی در نرمافزار Warp-PLS استفاده شده است. جامعهی آماری تحقیق شامل مدیران، مسئولان و نخبگان دانشگاهی کلانشهر تبریز میباشد که تعداد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوهن 100 نفر تعیین شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بیشترین تأثیرگذاری بر تحقق شهر فراگیر تبریز مربوط به متغیرهای مدیریت واحد، دانشمحوری، محتوای طرحها و برنامهها و هماهنگی و مشارکت میباشد که به ترتیب ضرایب استخراجشده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هرکدام 71/0، 66/0، 63/0 و 59/0 محاسبه شده است. از مهمترین دلایل اهمیت این متغیرها در تحقق شهر فراگیر تبریز میتوان به تفرق عملکردی در سازمانهای شهری و نبود دیدگاه همهجانبهنگر، عدم بهرهمندی از متخصصان علوم مختلف و رویکردهای نوین در نظام برنامهریزی و مدیریت شهری، عدم بهرهمندی از طرحهای انعطافپذیر و آیندهنگر، حاکمیت رویکرد تکنوکراتگرا در نظام مدیریت شهری و عدم شکلگیری هماهنگی و مشارکت بین سازمانهای ادارهکنندهی شهر و بین سازمانهای شهری با مردم اشاره کرد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرخنده هاشمی قندعلی؛ سعید امانپور
چکیده
هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار GIS و روش BMW بهره گرفته شد.. در ادامه به منظور ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار GIS و روش BMW بهره گرفته شد.. در ادامه به منظور تعیین وزن هر یک از معیارها، یک فرمول براساس میزان کمینه و بیشینه متغیرها تعیین شده و نیز میزان سازگاری و یا عدم سازگاری شاخص ها نیز محاسبه می شود. این روش شامل گام های زیر است: گام اول: ایجاد سیستم تصمیم معیارها، گام دوم: تعیین بهترین (با اهمیتترین) معیار و بدترین (کم اهمیتترین) معیار، گام سوم: مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها، گام چهارم: مقایسه زوجی دیگر معیارها با معیار بدترین، گام پنجم: تعیین وزنهای بهینه و گام ششم: نرخ ناسازگاری. میزان نرخ مذکور بین اعداد 0 و 1 است؛یافته های پژوهش حاضر نشان داد که شاخص های مرتبط با آسیب شناسی پراکنش مدارس ابتدایی عبارتند از نزدیکی به اماکن ورزشی، اداری، فضای سبز، نواحی مسکونی، خیابان اصلی، مراکز نظامی، مراکز صنعتی، درمانی و فرهنگی. شاخص های نزدیکی به مراکز صنعتی، نظامی و خیابان اصلی دارای بیشترین وزن هستند. همچنین معیارهای نزدیکی به مراکز فرهنگی، ورزشی و اداری به ترتیب کمترین اوزان را به خود اختصاص داده اند.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
حمیدرضا رخشانی نسب؛ خدیجه آذری طبس؛ مجتبی سلیمانی دامنه
چکیده
خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان توسعه محسوب می شود و توزیع عادلانه آن یکی از پیشنیازهای اصلی بهبود سطح برخورداری جامعه از سلامت و خدمات بهداشتی و درمانی میباشد. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی و تکنیک چند شاخصه آراس و با استفاده از 41 شاخص بهداشت و درمان به سطحبندی شهرستانهای استان خراسان جنوبی میپردازد. رویکرد ...
بیشتر
خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان توسعه محسوب می شود و توزیع عادلانه آن یکی از پیشنیازهای اصلی بهبود سطح برخورداری جامعه از سلامت و خدمات بهداشتی و درمانی میباشد. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی و تکنیک چند شاخصه آراس و با استفاده از 41 شاخص بهداشت و درمان به سطحبندی شهرستانهای استان خراسان جنوبی میپردازد. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعهای است و برای تهیه نقشه سطحبندی از نرمافزار GIS استفادهشده است. با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی شاخصهای خدمات بهداشت و درمان از تعداد 90 شاخص اولیه به تعداد 41 شاخص کاهش و در چهار دسته تقسیمبندی شدند؛ سپس با استفاده از مدل آراس هریک از شهرستانهای استان خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخصهای بهداشت و درمان رتبهبندی شدند، نتایج حاصل از مدل آراس نشان میدهد که شاخصهای خدمات بهداشت و درمان از پراکندگی زیادی برخوردار است و اختلاف زیادی بین شهرستانهای خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخصهای خدمات بهداشت و درمان وجود دارد و شهرستان فردوس بهعنوان برخوردارترین و شهرستان خوسف بهعنوان محرومترین شهرستان استان میباشند؛ همچنین با استفاده از ضریب پراکندگی (cv)، میزان توزیع و پراکندگی هر یک از شاخصهای بهداشت و درمان بررسی شد و نتایج حاصل از آن بیانگر توزیع نابرابر هر یک از شاخصهای بهداشتی در سطح شهرستانهای استان خراسان جنوبی میباشد.
علمی-پژوهشی
محمدرضا نقصان محمدی؛ میترا بیضائی
چکیده
از گذشته تاکنون مرکزمحله، بسترساز بسیاری از روابط اجتماعی بوده و کارکردهای مختلفی را براساس نیازهای زمان در خود داشته است. از طرفی یکی از شاخصهای بافت تاریخی شهر یزد وجود مراکز محلهای است که در برابر نیازهای جامعه محلی و زندگی اجتماعی ساکنان، کاملا پاسخگو بوده و الگوهای مناسبی را در زمینههای مختلف طراحی در اختیار قرار میدهد. ...
بیشتر
از گذشته تاکنون مرکزمحله، بسترساز بسیاری از روابط اجتماعی بوده و کارکردهای مختلفی را براساس نیازهای زمان در خود داشته است. از طرفی یکی از شاخصهای بافت تاریخی شهر یزد وجود مراکز محلهای است که در برابر نیازهای جامعه محلی و زندگی اجتماعی ساکنان، کاملا پاسخگو بوده و الگوهای مناسبی را در زمینههای مختلف طراحی در اختیار قرار میدهد. براین اساس هدف این پژوهش، شناسایی الگوهای بومی مرکزمحله و نیز سنجش ارتباط این الگوها با یکدیگر در شکل گرفتن کلیت فضای مرکزمحله در بافت تاریخی شهر یزد بوده که در کنار الزامات خاص طراحی این فضا میتواند مطلوبیت مرکزمحله تاریخی شهر یزد را اثبات نماید. بنابراین پژوهش حاضر مبتنی بر این فرض، که ساختار مطلوب فضای مراکز محلهای بافت تاریخی شهر یزد منطبق بر مولفههای کیفی مرکز محله مطلوب میباشد، بوده است. در این پژوهش که از نوع پژوهشهای کاربردی است با بهرهگیری از روش توصیفی به بررسی ادبیات دو مفهومِ الگو بومی و مرکزمحله پرداخته شده و با بسترسازی لازم، الگوهای بومی مرکزمحله در بافت تاریخی شهر یزد و ساختار زبانی آنها بر مبنای اصول سالینگاروس با استفاده از روشهای توصیفی، پیمایشی و همبستگی کیفی تبیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که تمامی الگوهای شناسایی شده در ابعاد مختلف به صورت بهم پیوسته کلیت فضای مرکزمحله را شکل داده به نحوی که تغییر در هریک از این اجزا، منجر به تغییر در کل فضای مذکور میگردد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سیده مهسا باقری؛ لیلا سادات حمیدیان دیوکلایی؛ زهرا احمدی پور
چکیده
حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستانهای محلی میتوانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همهگیری کووید-19 در سالهای اخیر با کاهش حضور افراد در مکانهای مختلف محله از جمله بوستانها موجب بروز مشکلات روانشناختی، کاهش تعاملات اجتماعی، و حس تعلق افراد به محله گشته است. لذا هدف این پژوهش شناسایی و ...
بیشتر
حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستانهای محلی میتوانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همهگیری کووید-19 در سالهای اخیر با کاهش حضور افراد در مکانهای مختلف محله از جمله بوستانها موجب بروز مشکلات روانشناختی، کاهش تعاملات اجتماعی، و حس تعلق افراد به محله گشته است. لذا هدف این پژوهش شناسایی و ارزیابی مولفههای موثر بوستانها در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همهگیری کووید-19 است و بر همین اساس سه بوستان محلی گلدشت، فردوس، و پرواز در محله فردوس غرب تهران برای مطالعه انتخاب گردید. 25 گویۀ موثر در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همهگیری کووید-19در بوستانها، ذیل مولفههای کالبدی و غیرکالبدی، بررسی شد. گردآوری مولفهها و گویهها با روش تحلیل محتوا و دلفی و مطالعۀ آنها با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامۀ محققساخته و با توزیع 300 پرسشنامه صورت پذیرفت و به طبقهبندی پرسششوندگان از نظر سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک پرداخته شد. دادهها با نرمافزار SPSS20 و با مطالعۀ میانگین و انحراف معیار و آزمونهای فریدمن، واریانس یکطرفه، و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان داد که حس امنیت، فاصله بوستان تا محل سکونت، کیفیت پوشش گیاهی و فضاهای طبیعی به ترتیب دارای بیشترین تأثیر در ارتقاء حس تعلق افراد در دوران همهگیری کووید-19 بودهاند. همچنین سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک تفاوت معناداری را در پاسخ پرسششوندگان به برخی گویهها ایجاد کرده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سارا الله قلی پور؛ کرامت اله زیاری
چکیده
هدف این پژوهش بررسی میزان سازگاری و مطلوبیت کاربریهای اراضی عباسآباد تهران با سایر کاربریهای اطراف این محدوده می باشد. زیرساختهای سبز را میتوان بهعنوان شبکهای از اکوسیستمهای مدیریت شده با انسان و طبیعت تعریف کرد که در کنار هم سلامت و انعطافپذیری اکوسیستم را تقویت میکنند و به تنوع زیستی کمک میکنند. مهمترین هدف ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی میزان سازگاری و مطلوبیت کاربریهای اراضی عباسآباد تهران با سایر کاربریهای اطراف این محدوده می باشد. زیرساختهای سبز را میتوان بهعنوان شبکهای از اکوسیستمهای مدیریت شده با انسان و طبیعت تعریف کرد که در کنار هم سلامت و انعطافپذیری اکوسیستم را تقویت میکنند و به تنوع زیستی کمک میکنند. مهمترین هدف برنامهریزی کاربری اراضی شهری مکانیابی مناسب کاربریها و جداسازی کاربریهای ناسازگار از یکدیگر است. روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و معیارهای مؤثر بر سازگاری و مطلوبیت با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانهای تعیین شدند. تعیین مطلوبیت معیارها با استفاده از مدل فازی (Fuzzy) انجام گرفت. نقشههای سازگاری و مطلوبیت در محیط ArcGIS تهیه و میزان فواصل هر لایه به همراه استانداردسازی آنها با استفاده از دستور Raster Calculator محاسبه شد. درنهایت نقشه نهایی کلاسبندی شده فازی به دست آمد. استفاده از مدل فازی براساس جدول میزان سازگاری کاربری اراضی شهری و تلفیق آن با معیارهای مطلوبیت کاربریها از نوآوری این پژوهش میباشد. نتایج پژوهش نشان داد که براساس معیارهای انتخابی، مناطق شرقی، شمال شرقی و غربی اراضی عباسآباد دارای پهنههای نامناسب؛ جنوب شرقی دارای پهنههای خوب و بخش مرکزی پهنههای متوسط میباشند همچنین سایر بخشها باارزش ضعیف طبقهبندی شدند.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
مریم رضایی؛ مهدی امیرکافی؛ صادق صالحی؛ داریوش بوستانی
چکیده
مشکلات زیستمحیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاریهای انسان در قبال محیطزیست بهعنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شدهاند. بنابراین شناسایی عواملی که میتواند رفتار و نگرش افراد در قبال محیط زیست را تغییر دهد و رفتار مسئولانه را ایجاد کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل اجتماعی ...
بیشتر
مشکلات زیستمحیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاریهای انسان در قبال محیطزیست بهعنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شدهاند. بنابراین شناسایی عواملی که میتواند رفتار و نگرش افراد در قبال محیط زیست را تغییر دهد و رفتار مسئولانه را ایجاد کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و ساختاری شهری بر نگرش و رفتار شهروندان شهرستان اصفهان است. تا بتوان برای ایجاد شرایط برای بهبود نگرش و رفتارهای دوستانه نسبت به محیطزیست از آن بهره گرفت. این تحقیق از نوع تحلیل_توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه از نمونه 400 نفری جمعیت بالای 18 سال شهرستان اصفهان گردآوری شده است. .برای پردازش دادههای به دست آمده از ازمونهای آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS استفاده شده است. بررسی رابطه بین متغیرها حاکی از آن است که رابطه سرمایه اجتماعی، آگاهی، تعلق مکانی، نگرش نوین زیستمحیطی، سرمایه مدنی و امکانات ساختاری شهری با رفتار زیستمحیطی پاسخگویان مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، سرمایه مدنی، تعلق مکانی ، نگرش نوین زیستمحیطی و امکانات ساختاری شهری، 240/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکند. بنابراین توجه با ساختار فیزیکی شهر همچون جذابیت، امکانات رفاهی و تفریحی، دسترسی آسان به سیستمهایی همچون حمل ونقل و... ، ایجادپیادهروهایی با قابلیت افزایش تعامل شهروندان و افزایش سرمایه اجتماعی تعلق مکانی بالایی را به همراه دارد که منجر به افزایش نگرش و رفتارهای مسئولانه زیستمحیطی میشود.
علمی-پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمدامین ترابی؛ حاجیه رجبی فرجاد
چکیده
با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیستمحیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژهای یافته است. فناوریهای نوین هوشمند میتوانند در طراحی مدلهای شاخصهای پایداری نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله به بررسی مدل شاخصهای پایداری در بومشهرها با استفاده از موتور هوشمند چت جیپیتی پرداخته است. این موتور ...
بیشتر
با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیستمحیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژهای یافته است. فناوریهای نوین هوشمند میتوانند در طراحی مدلهای شاخصهای پایداری نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله به بررسی مدل شاخصهای پایداری در بومشهرها با استفاده از موتور هوشمند چت جیپیتی پرداخته است. این موتور مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، توانایی تحلیل خودکار دادهها و استخراج الگوهای رفتاری شهری را دارد. روش تحقیق این پژوهش با هدف کاربردی و ماهیت اکتشافی در دو فاز انجام شده است. در فاز اول، موتور هوش مصنوعی چت جیپیتی برای جمعآوری دادهها مورد استفاده قرار گرفت. پرسشهای مرتبط با شاخصهای پایداری شهری بهطور پیوسته از سامانه پرسیده شد تا زمانی که پاسخها به مرز اشباع رسیدند. در فاز دوم، دادهها کدگذاری و تحلیل شدند. کدها به دستههای بزرگتر و مضامین مرتبط تقسیم شدند .روایی و پایایی دادهها از طریق روایی محتوایی و پایایی کاپا با توافق بالای 70 درصد از سوی خبرگان تأیید شد. یافتهها حاکی از ده مضمون با محتوای پایداری زیستمحیطی، بهبود زیرساختها و فناوریهای هوشمند، توسعه اجتماعی و آموزش، سلامت عمومی و کیفیت زندگی، مدیریت منابع آب و محافظت از محیط زیست، اقتصاد پایدار و کسب و کارهای نوآور، امنیت شهری و پاسخ به بحران، معماری و طراحی پایدار، کشاورزی شهری و امنیت غذایی، فرهنگ و هویت شهری بود که نشان دهنده کاربرد گسترده فناوریهای هوشمند در بهبود شاخصهای پایداری بومشهرها است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
حسن صمدیار؛ آزیتا بهبهانی نیا؛ محمد سلیمیان ریزی؛ سمیرا خدیوی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونهها با توجه به جدول مورگان 384 نفر به دست آمد و نمونهها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونهها با توجه به جدول مورگان 384 نفر به دست آمد و نمونهها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته شده است که روایی آن با محاسبه روایی صوری CVR تایید شد و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. جهت بررسی رابطه ظرفیت برد گردشگری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری از روش معادلات ساختاری و نرمافزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد که ظرفیت برد موثر و ظرفیت برد واقعی تاثیر معناداری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری داشته است. نتایج حاصل از تحلیل SWOTنشان داد مهمترین تهدیدات این منطقه تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/295) میباشد. با اهمیتترین نقطه قوت در منطقه گردشگری کوه صفه اصفهان وجود سطلهای زباله در منطقه با وزن(0/14) و کم اهمیتترین نقطه قوت در این منطقه آگاهی گردشگران جهت حفظ محیط زیست با وزن (0/11) است. با اهمیتترین نقطه فرصت در این منطقه وجود سطلهای مخصوص تفکیک زباله با وزن (0/142) و کم اهمیتترین نقطه فرصت تبلیغات رسانهای جهت کاهش زباله با وزن (0/081) است. در این منطقه مهمترین تهدیدات تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/695) و کم اهمیتترین تهدید عدم آموزش و فرهنگسازی مطلوب گردشگران با وزن (0/13) است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
پرویز سلیمانی مقدم؛ عبدالنبی شریفی؛ صادق الهیاری؛ محمد Mohammad
چکیده
این پژوهش در پی تحلیل تطبیقی و رتبهبندی شاخصهای کیفیت زندگی با تاکید بر مفهوم عدالت اجتماعی در مناطق همجوار ناهمگون شهری در دو کوی(منطقه) گلستان و چنیبه شهر اهواز میباشد. این مقاله از لحاظ روش، توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای انجام این پژوهش ابتدا شاخصهای مربوط به مفاهیم کیفیت زندگی(اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و خدماتی) ...
بیشتر
این پژوهش در پی تحلیل تطبیقی و رتبهبندی شاخصهای کیفیت زندگی با تاکید بر مفهوم عدالت اجتماعی در مناطق همجوار ناهمگون شهری در دو کوی(منطقه) گلستان و چنیبه شهر اهواز میباشد. این مقاله از لحاظ روش، توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای انجام این پژوهش ابتدا شاخصهای مربوط به مفاهیم کیفیت زندگی(اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و خدماتی) و عدالت اجتماعی (آموزشی- فرهنگی، بهداشتی درمانی، اداری انتظامی و اوقات فراغت) استخراج و برای هر کدام گویههایی تعریف گردید. در گام دوم پرسشنامههای محقق ساخته طراحی و تعداد ۳۸۰ نمونه میان شهروندان شهر اهواز بر اساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی توزیع و نتایج استخراج گردید. تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که منطقه گلستان در تمامی ابعاد مورد سنجش کیفیت زندگی شامل ( اجتماعی ،کالبدی، خدماتی و اقتصادی) از منطقه مجاور فضایی چنبیه به شکل معنی داری بالاتر بوده است. همچنین در بررسی شاخص های مختلف عدالت اجتماعی ( آموزشی و فرهنگی ، بهداشتی و درمانی ،اداری-انتظامی و اوقات فراغت) نیز کوی گلستان به شکل معناداری بالاتر از منطقهی چنیبه می باشد. ضمناً نتایج حاصل از ربته بندی شاخصهای مورد استفاده در این پژوهش با استفاده از مدل SAW نشان داد که اختلافات مشاهده شده، بیشتر در ابعاد کالبدی اقتصادی و اجتماعی نمودار است
)
