مقایسه کیفیت زندگی در محلات خودرو و برنامه‌ریزی ‌شده شهری؛ مطالعه تطبیقی محلات گوشه گاپله و شهرک اندیشه بروجرد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی ‌شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخص‌های اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی محلات به کار گرفته شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی است. برای سنجش کیفیت زندگی در بعد ذهنی، ابتدا با استفاده از روش پیمایش، از میان جامعه آماری، به شیوه تصادفی با 373 نمونه در محلات مورد مطالعه مصاحبه گردید. به‌منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم‌افزار SPSS و آماره T دو نمونه مستقل و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. هم‌چنین برای سنجش کیفیت زندگی عینی از داده‌های مکانی بلوک‌های سرشماری سال 1395 مرکز آمار استفاده و شکل‌هایی در نرم‌افزار GIS برای شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کلی کیفیت زندگی تهیه گردید. نتایج نشان داد که وضعیت محله شهرک اندیشه، در تمامی شاخص‌های کیفیت زندگی ذهنی به ‌غیر از شاخص اجتماعی، بهتر از محله گوشه گاپله است. هم‌چنین شکل‌ کلی کیفیت زندگی عینی نیز این امر را اثبات می‌کند. درنهایت می‌توان ادعا کرد که کیفیت زندگی در محلۀ اندیشه مطلوب‌تر از گوشۀ گاپله است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of Life Quality in Unplanned and Planned Urban Neighborhoods; A Comparative Study of Goshe Gapaleh and Andisheh Town in Boroujerd

نویسندگان [English]

  • Hosein Hataminejad 1
  • Mohamad Eskandari-Nasab 2
  • Mohammad Beiranvand 3
1 Asociate Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Msc, Department of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Ph.D Student, Department of Geography and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The main purpose of this research is to campare  quality of life in two unplanned (Gosheh Gapaleh) and planned (Andisheh town) neighborhoods of Borujerd city and analysis of the objective and subjective quality of life in these neighborhoods. This research is applied and based on descriptive and analytical nature and social, physical, environmental and economic indicators are used to compare the quality of life in neighborhoods. Data Collection is done based on the library studies, and field observations. In order to assess the quality of life in the subjective dimension, 373 questionnaires are completed randomly from the statistical society. SPSS (two independent T-test) and Modeling structural equations by Smart PLS software are used for the analysis of variables. The spatial data from 2015 census blocks of Statistics Center were used for estimating the objective quality of life. Moreover social, Economic and physical indicators maps are prepared in GIS software. According to result, Andisheh neighborhood is better than Gosheh Gapeleh neighborhood in all subjective quality of life indicators expect for social indicator. Also, the general form of objective life quality proves this Finally, it can be said that quality of life is more favorable in Andisheh neighborhood than Gosheh Gapeleh neighborhood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Quality of Life
  • Unplanned Neighborhoods
  • Planned Neighborhoods
  • Boroujerd City
Ahdnejad Revishti, M., & Najafi, S. (2016). A comparative Analysis of the Disparities Quality of Life in Urban Areas (Case study: Neighborhoods Karmandan and Islamabad Zanjan City). Geography and Planning, 20(57), 23-47. (In Persian)
Barcaccia, B., Esposito, G., Matarese, M., Bertolaso, M., Elvira, M., & De Marinis, M. G. (2013). Defining quality of life: a wild-goose chase? Europe’s Journal of Psychology, 9(1), 185-203.
Bardhan, R. Kurisu, K. & Hanaki, K. (2015) Does compact urban forms relate to good quality of life in high density cities of India? Case of Kolkata, Cities, 48, 55-65.
Biagi, B., Ladu, M. G., & Meleddu, M. (2018). Urban Quality of Life and Capabilities: An Experimental Study. Ecological economics, 150, 137-152
Davari, A., & Rezazadeh, A. (2013). Modeling Structural Equations with PLS Software, Tehran: Academic Jihad Publications. (In Persian)
Deichmann, U., & Lall, S. V. (2007). Citizen feedback and delivery of urban services. World Development35(4), 649-662.‏
El Din, H. S. E., Shalaby, A., Farouh, H.E., & Elariane, S.A. (2013). Principles of urban quality of life for a neighborhood. HBRC Journal, 9(1), 86–92.
Elliott, J. O., & Richardson, V. E. (2014). The biopsychosocial model and quality of life in persons with active epilepsy. Epilepsy; Behavior, 41, 55-65.
Fathalian, M., & Partovi, P. (2011). A comparative Study on Quality of Life of Eslamshahr’s Planned and Unplanned Urban Areas (Case Study: Ghaemie and Vavan). Scientific Journal of Motaleate-e Tatbighi-e Honar. 1(1), 91-108. (In Persian)
Fecikova, I. (2004). An index method for measurement of customer satisfaction, The TQM Magazine. 16)1), 57‐66. (In Persian)
Fernandes, I. D., Ferreira, F. A., Bento, P., Jalali, M. S., António, N. J. (2018). Assessing sustainable development in urban areas using cognitive mapping and MCDA. International Journal of Sustainable Development; World Ecology. 25(3), 216-226.
Ferriss, A. L. (2004). The quality of life concept in sociology. The American Sociologist. 35(3), 37-51.
 
Gavrilidis, A. A., Ciocănea, C. M., Niţă, M. R., Onose, D. A., Năstase, I. I. (2016). Urban landscape quality index–planning tool for evaluating urban landscapes and improving the quality of life. Procedia Environmental Sciences, 32, 155-167.
Han, J., Liang, H., Hara, K., Uwasu, M., & Dong, L. (2018). Quality of life in China's largest city, Shanghai: A 20-year subjective and objective composite assessment. Journal of Cleaner Production, 173, 135-142.
Hataminezhad, H., Manouchehri, A., Faraji, A., & Farhadi, S. (2012). The analysis of living standard in villages integrated into urban areas (The case of miyandoab city). Journal of Geography and Regional Development (Peer-Reviewed), 9(16). (In Persian)
Higgins, P., Campanera, J. M. (2011). Quality of life in English city locations. Cities, 28(4), 290-299.
Karkehabadi, Z. (2017). Comparative comparison of urbanism quality according to enviromental index (Case study: SEMNAN worn out and new urban textures). Geography (Regional Planning), 7(1), 33-48. (In Persian)
Lee, H. S. (2003). The Quality of Korean Life in Comparative Perspective: Objective Quality of Life in Korea and the OECD Countries. Social indicators research, 62(1-3), 481-508.
Lovejoy, K., Handy, S., & Mokhtarian, P. (2010). Neighborhood satisfaction versus traditional environments: an evaluation of contributing characteristics in eight California neighborhoods. Landscape and Urban Planning, 97(1), 37-48.
Madshahr Consulting Engineers (2009). The plan of organize the worn-out tissue of Boroujerd city. Boroujerd: Boroujerd Municipality. (In Persian)
Marans, R. W. (2012). Quality of urban life studies: A overview and implication for Environment-Behavior Research. Social and Behavioral sciences, 35, 9-22.
Marans, R. W., & Stimson, R. J. (2011). Investigating quality of urban life, Theory, methods, and empirical research, Vol. 45, Springer Science; Business Media.
Marsousi, N., & Lajevardy, S. A. (2014) The Comparative Study of the Quality of Urban Life in Iran. Quarterly Journal of Economic Research, 14(2), 69-95. (In Persian)
Mason, P., Kearns, A., & Livingston, M. (2013). Safe Going: the influence of crime rates and perceived crime and safety on walking in deprived neighborhoods. Social science; medicine, 91, 15-24.
Meshkini, A., Habibi, K., Rahimi Kakejob, A., Abdi, M. (2016). Comparative Analysis of Quality of Life in Old and New Quarters, Zafarieh and Qatarchian Quarters, Sanandaj. Human Geography Research, 48(2), 263-276. (In Persian)
Mohammadi, C., Nazmfar, H., & Mohammadi, S. (2018). Evaluation of spatial distribution of quality of life in urban neighborhoods, Case study: District 2 of Ardebil. Journal of Urban Ecology Researches, 9(18), 27-40. (In Persian)
Mohsenin, S; Esfidani, M. R (2014) Structural Equations Based on the Partial Least Squares Approach by Using Smart-PLS Software: Educational and Practical, Tehran: Book Publishing Institute of Mehraban. (In Persian)
Munusamy, J., Fong, V.O. (2008). An Examination of the Relationship between Service Quality and Customer Satisfaction in a Training Organization. UNITAR E-Journal, 4(2).
Omar, D. B. (2006). Urban planning and the quality of life in Putrajaya, Malaysia. Eco-Architecture: Harmonization between Architecture and Nature, Ashurst: WIT Press.
Pourahmad, A., Ghorbani, R., Farhadi, E., & Doorudinia, A. (2016). A Comparative Evaluation of Life Quality in Residential Neighborhoods, (Case Study: Kamyaran City). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 4(4), 519-548. (In Persian)
Putra, K. E., & Sitanggang, J. M. (2016). The effect of public transport services on quality of life in Medan city. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 234, 383-389.
Rahnamaee, D., Faraji Mollaee, A., Hatami Nejad, D., Azimi, A. (2012). An Analysis on the Concept of Urban Life Quality Case study: Babolsar City-Iran. Geography and Territorial Spatial Arrangement, 2(5), 49-76. (In Persian)
Rahnavard, F. (2003). Empowering Employees, A Step Towards Customer Orientation. Quarterly Journal of Management and Development Process, Management and Planning Organization. 20(59). (In Persian)
Retail Management Associates (2002). Insuring Customer Satisfaction, R.M.A-A11 Rights Reserved. [Online]. [8 July 2004].
Saraei, M. H., Alian, M., & Khavarian A. (2013). Adjustment comparison of life quality in the new and old textures of Yazd city: (Case Study Shesh Badgiri district and Shahrake Daneshgah district). Journal of Arid Regions Geographic Studies. 3(12), 129-147. (In Persian)
Seik, F.T. (2000). Subjective assessment of urban quality of life in Singapore, Habitat International, 24, 25-55.
Shayan, H., Taghilou, A., & Khosrobeigi, R. (2018). An Assessment of Rural People's Level of Satisfaction with Their Residential Environments: A Case Study of Komijan County. Village and Development, 13(1), 155-179. (In Persian)
Statistics Center of Iran (1986), Results of General Population and Housing Censuses, available at www.amar.org.ir. (In Persian)
Statistics Center of Iran (2016a). Results of General Population and Housing Censuses, available at: www.amar.org.ir. (In Persian)
Statistics Center of Iran (2016b). Statistical blocks of Boroujerd city, available at: www.amar.org.ir. (In Persian)
Taherian, A. (2007). Factors affecting library user's satisfaction especialy in special libraries. National Studies on Librarianship and Information Organization, 18(2), 179-196. (In Persian)
Treasury Board of Canada a Secretariat (2001), Quality Services Guide–Measuring Client Satisfaction, Canada: Treasury Board of Canada a Secretariat.
Ulengin, B., Ulengin, F., & Guvenc, U. (2001). A multidimensional approach to urban quality of life: The caseof Istanbul. European Journal of Operational Research, 130, 361-374.
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., de Hollander, A.E.M. (2003). Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape Urban Planning, 65, 5–18.
Wann-Ming, W. (2019). Constructing urban dynamic transportation planning strategies for improving quality of life and urban sustainability under emerging growth management principles. Sustainable Cities and Society, 44, 275-290.
Weziak-Bialowolska, D. (2016). Quality of life in cities – Empirical evidence in comparative European perspective. Cities, 58, 87-96.
Witkowski, J., Kiba-Janiak, M. (2012) Correlation between city logistics and quality of life as an assumption for referential model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 39, 568-581.
Wu, J., Jenerette, G. D., Buyantuyev, A., Redman, C. L. (2011). Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of the two fastest growing metropolitan regions in the United States. Ecological Complexity, 8(1), 1-8.
Zivelova, I., & Jansky, J. (2008) Analysis of life quality development in the administrative districts of South Moravia. Agricultural Economics (AGRICECON), 54(9), 431-439.
منابع
احدنژاد روشتی، محسن و نجفی، سعید (1395). بررسی تطبیقی کیفیت زندگی در محلات برنامه‌ریزی‌شده و سکونتگاه‌های غیررسمی شهری، نمونۀ موردی: محلات کارمندان و اسلام‌آباد شهر زنجان، نشریۀ جغرافیا و برنامه‌‌ریزی، 20(57). 47-23.
پوراحمد، احمد؛ قربانی، رامین؛ فرهادی، ابراهیم و درودی‌‌نیا، عباس (1395). ارزیابی تطبیقی شاخص‌های کیفیت زندگی در محلات مسکونی، مطالعه موردی: شهر کامیاران. فصلنامۀ پژوهش‌‌های جغرافیایی برنامه‌‌ریزی شهری، 4(4)، 548-519.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ منوچهری میاندوآب، ایوب؛ فرجی ملائی، امین و فرهادی، صامت (1390). تحلیل کیفیت زندگی روستاهای ادغام‌شده در شهر، مطالعه موردی: شهر میاندوآب، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌‌ای، 9(16)، 219-243.
داوری، علی، رضازاده، آرش (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS، تهران: جهاد دانشگاهی.
رهنمایی، محمدتقی؛ فرجی ملائی، امین؛ حاتمی‌نژاد، حسین و عظیمی، آزاده (1391). تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری در شهر بابلسر، فصلنامۀ جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌‌ای، 2(5)، 76-49.
رهنورد، فرج‌اله (1382). توانمندسازی کارکنان، گامی به سوی مشتری مداری. فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، 17(1)، ۳۷-۲۸.
سرائی، محمدحسین؛ علیان، مهدی و خاوریان، امیرضا (1392). مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در بافت‌های قدیم و جدید شهر یزد، مورد مطالعه: محله‌ی شش بادگیری و شهرک دانشگاه، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 3(12)، 147-129.
شایان، حمید؛ تقی‌لو، علی‌اکبر و خسروبیگی، رضا (1389). ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از محیط سکونتگاهی: مطالعه موردی شهرستان کمیجان، فصلنامه روستا و توسعه، 13(1)، 179-155.
طاهریان، آمنه (1386). عوامل مؤثر بر افزایش رضایتمندی کاربران کتابخانه‎ها با تأکید بر کتابخانه‎های تخصصی، فصلنامه کتاب، 4(52)، 66 -51.
فتحعلیان، معصومه و پرتوی، پروین. (1390). مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی در بافت های خودرو و برنامه ریزی شده اسلامشهر (مورد پژوهی قائمیه و واوان). مطالعات تطبیقی هنر، 1(1)، 91-108.
کرکه‌آبادی، زینب (1395). مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی شهری براساس شاخص‌های زیست‌محیطی، مطالعه موردی: بافت قدیم و جدید شهر سمنان، فصلنامه جغرافیا، 2، 48-33.
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم (1393) معادلات ساختاری مبتنی‌بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS: آموزشی و کاربردی، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
محمدی، چنور، نظم فر، حسین، محمدی، سعدی (1397). ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات شهری، مطالعه موردی: منطقه 2 شهر اردبیل، دوفصلنامه بوم‌شناسی شهری، 9(18)، 40-27.
مرصوصی، نفیسه و لاجوردی، سید علیرضا (1393). مطالعهة تطبیقی کیفیت زندگی شهری در ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 14(27)، 95-69.
مرکز آمار ایران (1365). نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن، قابل دسترسی از طریق سایت: www.amar.org.ir
مرکز آمار ایران (1395). بلوک‌های آماری شهر بروجرد، قابل دسترسی از طریق سایت: www.amar.org.ir
مرکز آمار ایران (1395). نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن، قابل دسترسی از طریق سایت: www.amar.org.ir
مشکینی، ابوالفضل، حبیبی، کیومرث، رحیمی کاکه‌‌جوب، آرمان، عبدی، محمدحامد (1395). مقایسۀ تطبیقی و تحلیل کیفیت زندگی شهری در محلات جدید و قدیم، نمونه موردی: محلۀ ظفریه و محلۀ قدیمی قطارچیان سنندج، مجلۀ پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی، 8(96)، 276-263.
مهندسین مشاور مادشهر (1388) طرح ساماندهی بافت فرسوده‌ی شهر بروجرد. بروجرد: شهرداری بروجرد.