نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا رخشانی نسب ¹
• خدیجه آذری طبس ²
• مجتبی سلیمانی دامنه ³

¹ استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

² کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

³ دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان توسعه محسوب می شود و توزیع عادلانه آن‌ یکی از پیش‌نیازهای اصلی بهبود سطح برخورداری جامعه از سلامت و خدمات بهداشتی و درمانی می‌باشد. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل عاملی و تکنیک چند شاخصه آراس و با استفاده از 41 شاخص بهداشت و درمان به سطح‌بندی شهرستان‌های استان خراسان جنوبی می‌پردازد. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعه‌ای است و برای تهیه نقشه سطح‌بندی از نرم‌افزار GIS استفاده‌شده است. با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان از تعداد 90 شاخص اولیه به تعداد 41 شاخص کاهش و در چهار دسته تقسیم‌بندی شدند؛ سپس با استفاده از مدل آراس هریک از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخص‌های بهداشت و درمان رتبه‌‌بندی شدند، نتایج حاصل از مدل آراس نشان می‌دهد که شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان از پراکندگی زیادی برخوردار است و اختلاف زیادی بین شهرستان‌های خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان وجود دارد و شهرستان فردوس به‌عنوان برخوردارترین و شهرستان خوسف به‌عنوان محروم‌ترین شهرستان استان می‌باشند؛ همچنین با استفاده از ضریب پراکندگی (cv)، میزان توزیع و پراکندگی هر یک از شاخص‌های بهداشت و درمان بررسی شد و نتایج حاصل از آن بیانگر توزیع نابرابر هر یک از شاخص‌های بهداشتی در سطح شهرستان‌های استان خراسان جنوبی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• خدمات بهداشتی
• شاخص‌های بهداشتی و درمانی
• عدالت اجتماعی
• توسعه‌یافتگی
• استان خراسان جنوبی

موضوعات

• نظام سکونتگاهی و مسکن

عنوان مقاله [English]

Assessing and analyzing the spatial distribution of Indicators of health services with emphasis on social justice Case study: Cities of South Khorasan Province

نویسندگان [English]

• Hamid Reza Rakhshaninasab ¹
• Khadije Azari tabas ²
• Mojtaba Soleimani Dameneh ³

¹ Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.

² Msc, Department of Geography and Urban Planning, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.

³ Ph.D Student, Department of Geography and Urban Planning, University of Sistan and Baluchestan- Zahedan, Iran.

چکیده [English]

Health and medical services are considered as one of the pillars of development and its fair distribution is one of the main prerequisites for improving the level of the society's enjoyment of health and medical services. The present study uses the factor analysis method and multi-indicator technique of Aras and uses 41 health and treatment indicators to stratify the cities of South Khorasan province. The approach governing this research is descriptive-analytical and applied-developmental, and GIS software was used to prepare the stratification map. Using the confirmatory factor analysis model, the indicators of health and treatment services were reduced from 90 initial indicators to 41 indicators and divided into four categories; Then, using the Aras model, each of the cities of South Khorasan province were ranked in terms of health and treatment indicators, the results of the Aras model show that the indicators of health and treatment services are highly dispersed and There is a big difference between the cities of South Khorasan in terms of health and treatment service indicators, and Ferdous city is the most privileged and Khosef city is the most deprived city in the province. Also, by using the coefficient of dispersion (CV), the distribution and dispersion of each of the health and treatment indicators was investigated, and the results show the unequal distribution of each of the health indicators at the level of the cities of South Khorasan province.

کلیدواژه‌ها [English]

• health services
• health and treatment indicators
• social justice
• development
• South Khorasan province