نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمد کاظمی ¹
• فریبرز محمدی ²
• علیرضا نفرزادگان ³

¹ پژوهشکده هرمز، دانشگاه هرمزگان

² استادیار گروه علوم و مهندسی آب، مجتمع آموزش عالی میناب، دانشگاه هرمزگان

³ استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر آشکارسازی گسترش فیزیکی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی در شهر میناب طی سه بازه زمانی (سال‌های 1975-1988، 1988-2000 و 2000-2014) می‌باشد. بنابراین این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد. بدین منظور از تصاویر TM و OLI ماهواره لندست استفاده شد. تغییرات فیزیکی شهر از طریق تحلیل مقادیر مستخرج از دو شاخص تفاضل نرمال‌شده ساخت و ساز (NDBI) و تفاضل نرمال‌شده پوشش گیاهی (NDVI) بدست آمد. برای پیدا کردن جزایر حرارتی از الگوریتم‌های تک کاناله و پنجره مجزا در نرم افزار ENVI استفاده شد. تغییرات مکانی دمای سطح زمین در نرم‌افزارArcGIS مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان گسترش فیزیکی شهر در سال‌های 1988 تا 2000، به میزان 61/901 هکتار اتفاق افتاده که 6/55 درصد آن براساس رشد جمعیت و 4/44 درصد براساس افزایش سرانه زمین بوده است. مساحت جزایر حرارتی 96/112 هکتار برآورد گردید و روند شمالی-جنوبی و شرقی-غربی را نشان می-داد، که نسبت به دوره‌ی ماقبل خود بیش از 4 برابر رشد داشته است. سهم عامل جمعیت در این رشد 8/62 هکتار و سهم رشد بی‌قواره شهری 16/50 هکتار بوده است. همچنین مقدار آنتروپی شانون 3/0 بود که حکایت از رشدی غیرمتراکم در دوره مذکور دارد. در کل، در بازه 39 ساله مورد بررسی در شهر میناب، افزایش 5 برابری وسعت شهر، افزایش 34/6 برابری جمعیت و افزایش 7/5 برابری سطح جزایر حرارتی شهری مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

• جزیره حرارتی شهری
• پنجره مجزا
• سنجش از دور
• گسترش افقی بی‌قواره شهری
• روند مکانی

عنوان مقاله [English]

Detecting the Physical Expansion and the Urban Heat Islands Variations in the Minab City Based on the Contribution of Population and Sprawl Factors

نویسندگان [English]

• mohamad kazemi ¹
• Fariborz Mohammadi ²
• Ali Reza Nafarzadegan ³

¹ Hormoz Research Center, University of Hormozgan

² Assistant Professor, Department of Water Sciences & Engineering, Minab higher education Center, University of Hormozgan

³ Assistant Professor, Department of Natural Resources Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan

چکیده [English]

The purpose of this study was to reveal the physical expansion and spatial changes of heat islands in the Minab city during three time periods (1975-1988, 1988-2000, and 2000-2014). Thus, this study is an applied research. For this purpose, Landsat-TM and -OLI satellite images were employed. The physical changes of the city were obtained by analyzing the derived values from the two indices of normalized difference built (NDBI) and the normalized difference vegetation (NDVI). To detect the heat islands of the city, single-channel and split-window algorithms in the ENVI software were used. The spatial variations of surface temperature was studied using ArcGIS software. The results showed that the largest physical expansion, 901.61 hectares, of the city occurred during the 1988 to 2000 period that 55.6 percent of which happened based on population growth and 44.4 percent of which was based on the rising per capita land. The area of the heat islands is estimated to be 112.96 hectares, indicating the north-south and east-west trend, which compared to the previous period, it has grown over 4 times. The share of population factor in this growth was 62.8 hectares and the share of urban sprawl was 50.16 hectares. The Shannon’s entropy value was 0.3, indicating an unrestricted growth in the considered period. In general, in the 39-year period, a 5 times increase in the size, a 6.34 times increase in the population and a 5.7 times increase in the heat islands area were observed in the Minab city.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban heat island
• Split-window
• Remote sensing
• Urban sprawl
• Spatial trend