بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماع‌پذیری پارک‌های شهری؛ پژوهش موردی پارک آزادی شیراز

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران.

2 استادیار، گروه معماری، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، ایران.

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش نظام رفتاری در اجتماع‌پذیری پارک‌های شهری در پارک آزادی شیراز است. شیوه پژوهش ترکیبی شامل روش‌های توصیفی، تحلیلی با بهره‌گیری از روان‌شناسی محیط، مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی است. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اجتماع‌پذیری و چندعملکردی‌بودن و گستردگی قابلیت‌ها می‌تواند نشان از غنی بودن فضا باشد؛ به‌گونه‌ای که فضا با وجود ﻣﻮﺍﻧﻊ و چالش‌های موجود، درمجموع کارکرد قابل‌قبولی را از خود نشان داده و درگذر زمان می‌تواند عملکردها و نقش‌های جدید و متناسب با تغییرات اجتماعی را بپذیرد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که فعالیت‌های اختیاری و اجتماعی بیش‌تر از فعالیت‌های اجباری سبب ارتقای اجتماع‌پذیری فضا می‌شوند و در نهایت ﺑﻪ ترسیم مدل الگوی فعالیتی می‌پردازد که بیش‌ترین تأثیرگذاری را بر اجتماع‌پذیری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Behavioral System in the Sociality of Urban Parks: A Case Study of Azadi Park of Shiraz

نویسندگان [English]

  • Malihe Taghipour 1
  • Aliakbar Heidari 2
  • Farzaneh Narimani 3
1 Associate Professor Department of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Architecture Yasouj University, Yasouj, Iran.
3 Ph.D. Candidate of Architecture Department, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to investigate the role of behavioral system in the sociability of urban parks in Azadi Park of Shiraz. The method is combined that includes descriptive and analytical methods using environmental psychology, library studies and field observations. The data has been collected through questionnaires and logical reasoning.  The results show that the sociability and the multifunctionality and and the wide range of capabilities can indicate the richness of the space in such a way that despite the existing obstacles and challenges, the space has shown an acceptable function, and over time, it can develop new functions and roles, in accordance with social changes. Also, the findings show that voluntary and social activities increase the sociability of the space more than mandatory activities, and finally, it draws a model of the activity pattern; which has the greatest impact on sociability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavioral System
  • Socialization
  • Urban Park
  • Shiraz
Altman, A. (2012). Environment and social behavior. Translated by Ali Namazian, first edition, Shahid Beheshti University Printing and Publishing Center. (In Persion)
Aminzadeh, B., & Afshar, D. (2002). Design and patterns of behavior (a proposal for the improvement of urban parks). Journal of Environmental Studies, 29(30), 43-60. (In Persion)
Bahrami, B. D. (2013). Examining the interaction of spatial organizations & social relations of sociable public spaces, a case study, Sanandaj Park, Ph.D Thesis, and University of Tehran University College of Fine Arts. (In Persion)
Bahreyni, H. (2008). Analysis of urban spaces in relation to users' behavioral patterns & criteria for design, Tehran: University of Tehran Publications. (In Persion (
Bentley, I. (1985). Responsive Environments: A manual for designers. Translation by Mostafa Behzadfar, Tehran: University of Science and Technology Publications.
Canter, D. (1977). The Psychology of Place. London, Architectural Press.
Car, S. (1982). Some Criteria for Environment form. In S. Kaplan and R. Kaplan (Eds). Humanscape: Environments for People. Michigan: Ulrichs Books.
Carmona, M. (2021). Public places urban spaces: The dimensions of urban design. Routledge.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L. G., & Stone, A. M. (1992). Public space. Cambridge University Press.‏
Dehkhoda, A. A. (1966). Dictionary. Tehran: Tehran University of Tehran Press. (In Persion)
Efroymson, D., Thi Kieu Thanh Ha, T., & Thu Ha, PH. (2009). Public Spaces: How They Humanize Cities. Dhaka: HealthBridge - WBB Trust.
Eynifar, A. (2012). A model for analysis of flexibility in traditional Iranian housing. Journal of Honar-ha-ye-ziba Memari-va-shahrsazi, 13(13), 64-77. (In Persion)
Fakuhi, N. (2013). Urban anthropology. Journal of Iranian Sociological Association, 5(1), 40-57. (In Persion)
Garossi, S., Mirzaei, J., & Shahrokhi, E. (2006). Investigating the relationship between social trust and sense of security (case study of female students of Azad University, Jiroft Branch). Journal of Research Police Science, 9(2), 26-39. (In Persion)
Gehl, Y. (1987). Life between Buildings: Using public space. Copenhagen, Danish Architectural Press.
Gehl, Y. (2010). Cities for People. Washington D.C. Island PressGehl, Y. (2008). Life in the space between the buildings. Translated to Persian by Shasti, Sh. Tehran, Journal of Jahad University. (In Persion)
Ghalambor Dezfuly, M., & Naghizadeh, M. (2014). Urban Design in the Context of Social Interaction Enhancement (Case Study: Street between Neighborhoods). Hoviat shahr, 8(17), 15-24. (In Persion (
Gibson, J. (1979). An Ecological Approach to Visual Perception. Boston, MA: Houghton Mifflin.
Hall, E. T. (1966).The Hidden Dimension. Garden City, NY: Doubleday.
Hummon, D. M. (1991). The Great Good Place: Cafes, Coffee Shops, Community Centers, Beauty Parlors, General Stores, Bars, Hangouts, and How They Get You Through the Day. By Ray Oldenburg (Book Review). Social Forces, 69(3), 931.‏
Kamelnia, H. (2007). Architecture and Collective Design Patterns (Analysis and Comparative Study of Collective Architecture Approach from the Perspective of Environmental Psychology).Ph.D. Thesis, University of Tehran University College of Fine Arts. (In Persion)
Lang, Jon. (1987). Creating Architectural Theory: the role of behavioral Science in environment design. New York, Van nostrand Reinhold.
Lennard & Lennard (1984). Public life in urban places. Southampton: Godlier.
Lewicka, M. (2008). Place attachment, place identity, and place memory: Restoring the forgotten city past. Journal of environmental psychology, 28(3), 209-231.‏
Lowson, B. (2001). The language of space. Oxford: Architectural press.
Lynch, K. (1981). A Theory of Good City Form.Cambridge, Mass, MIT Press.
Lynch, K. (2008). Theory of City Form. Translation: Seyed Hossein Bahraini. Fifth edition, Tehran: University of Tehran. (In Persion)
Mir Moghtadai, M. (2009). The criteria for evaluation of formation, remembering and recording of collective memory. Honar-ha-ye-ziba, 37, 5-16. (In Persion)
Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of urban design, 3(1), 93-116.‏
Naghizadeh, M. (2010). Analysis and design of urban space. Tehran: Academic Jihad Culture and Art Research Institute. (In Persion)
Pakzad, J. (2007). Theoretical foundations and process of urban design. Tehran, Ministry of Housing and Urban Development, Urban Planning and Architecture Studies and Research Center, Tehran. (In Persion)
Rafiyan, M., & Khodaei, Z. (2010). The Study of Determining Indices and Criteria of Citizen's Satisfaction with Urban Public Spaces. Rahbord Journal, 16(53), 227. (In Persion)
Relph, E. (1976). Place and placelessness (Vol. 67). London: Pion.‏
Tehran: Armed Forces Geographical Organization. (In Persion) Kargar, B. (2004).Urban.
Salehinia, M., & Memarian, Gh. (2009). Sociability of space in architecture. Journal of Honar-ha-ye-ziba, 40(1), 5-17. (In Persion)
Van Raaij, W. F. (1983). Shopping center evaluation and patronage in the city of Rotterdam. Erasmus University, Department of Economics.‏
Whyte, W. H. (1980). The social life of small urban spaces.‏
Yeganeh, M., Bemanian, M.R, Eynifar, A.R., & Ansari., M. (2014). Explanation of Relationship between Citizens’ Territorial Behavior and Perception of Integration of Buildings and city in urban Public Spaces (Case Study: Vali-e- Asr(aj) Street of Tehran). Hoviat shahr, 8(19), 5-18. (In Persion)
آلتمن، آیرون (1382). محیط و رفتار اجتماعی. ترجمه، علی نمازیان، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
امین‌زاده، بهناز و افشار، دخی (1381 ). طراحی و الگوهای رفتاری (پیشنهادی برای بهسازی پارک‌های شهری). محیط شناسی، ویژه نامه طراحی محیط، 29(30)، 60-43.
ﺑﺤﺮﻳﻨﻲ، ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ (۱۳۸۷). ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎﻱ ﺷﻬﺮﻱﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻱ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ضوابطی ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ. تهران: ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ.
بنتلی، ای‌ین (1392). محیط های پــاســخ ده:کتاب راهنمای طــراحــان. ترجمه: مصطفی بهزادفر، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
بهرامی، بختیار و دیبا، داراب (1390). بررسی تعامل سازمان‌های فضایی و روابط اجتماعی فضاهای عمومی اجتماع‌پذیر، نمونه موردی، پارک سنندج. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده معماری.
پاکزاد، جهانشاه (1386). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران.
دهخدا، علی اکبر (1345). لغت نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رفیعیان، مجتبی و خدائی، زهرا (1388). بررسی شاخص ها و معیارهای موثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری، فصلنامه راهبرد، 16(53)، 248 -227.
صالحی‌نیا، مجید و معماریان، غلامحسین (1388).اجتماع پذیری فضا درمعماری. هنرهای زیبا، (1)40، 17-5.
عینی‌فر، علیرضا (1382). الگویی برای تحلیل انعطاف‌پذیری در مسکن سنتی ایران. هنرهای زیبا، 13(13)، 64-77.
فکوهی، ناصر (1383). انسان شناسی شهری. جامعه شناسی ایران، (1)5، 57-40.
قلمبردزفولی، مریم و نقی‌زاده، محمد (1391). طراحی فضای شهری به‌منظور ارتقاء تعاملات اجتماعی. هویت شهر، 8(17)، 24-15.
کارگر بهمن (1383). امنیت شهری. تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
کامل‌نیا، حامد (1387). معماری و الگوواره های طراحی جمعی (تحلیل و بررسی تطبیقی رویکرد معماری جمعی از منظر روانشناسی محیطی ). پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده معماری.
گروسی، سعید؛ میرزایی، جلال و شاهرخی، احسان (1386). بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد جیرفت). فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی، 9(2)، 39-26.
لینچ، کوین (1387). تئوری شکل شهر. ترجمه : سید حسین بحرینی. چاپ پنجم، تهران: دانشگاه تهران.
میرمقتدایی، مهتا (1388). معیارهای سنجش امکان شکل گیری، ثبت و انتقال خاطرات جمعی در شهر. هنرهای زببا، 37، 16-5.
نقی‌زاده، محمد (1389). تحلیل و طراحی فضای شهری. تهران: پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی.
یگانه، منصور؛ بمانیان، محمدرضا؛ عینی‌فر، علیرضا و انصاری، مجتبی (1393). تبیین رابطه رفتار قلمروپایی شــهروندان با معیار ها و میزان ادراک پیوستگی ساختمان و شهر در فضا های عمومی شهر (مطالعه موردی: خیابان ولیعصر تهران). هویت شهر، 8(19)، 5-18.