با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ارزیابی محیط زیست ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه طراحی شهری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

2 دانشیار، گروه شهرسازی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

3 مربی، گروه شهرسازی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عوامل کمی درجه محصوریت با اختلاف دما (اختلاف میانگین دمای گذرها با میانگین دمای شهر در یک زمان مشابه) در گذرهای تاریخی شهر میبد انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. اختلاف دمایی گذرهای تاریخی با میانگین دمای شهر به عنوان متغیر وابسته و چهار متغیر طول، عرض، ارتفاع بدنه و میزان محصوریت گذر به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. جامعه آماری ۹۰ گذر در بافت تاریخی شهر و نحوه انتخاب گذرها به‌صورت تصادفی و براساس سهم گذرها از هر محله از کل شبکه معابر در بافت تاریخی شهر بود. به‌منظور سنجش رابطه عوامل کمی درجه محصوریت و تغییرات دمایی از آزمون‌های همبستگی، رگرسیون خطی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دو مؤلفه درجه محصوریت و ارتفاع جداره با بتای 634/0 و 623/0 در سطح معناداری بالای 95 درصد، رابطه معنادار و مستقیمی را با اختلاف دمای گذرهای تاریخی و دمای شهر داشته است. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه‌گیری کرد که میان طول و عرض‌گذر و تغییرات دمایی در شهر میبد رابطه معناداری مشاهده نمی‌شود، حال آنکه میان ارتفاع جداره و میزان محصوریت گذر و تغییرات دمایی رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis on the degree of correlation between Quantitative Factors of degree of enclosure with the Temperature Differenc in Historical Passages; Case Study of Meybod City

نویسندگان [English]

  • Samane Saeedi 1
  • Mahdi Montazerolhodjah 2
  • Mojtaba Sharifnejad 3

1 Msc Student, Department of Urban Design, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran.

2 Assistant Professor, Department of School of Urban Planning, Yazd University, Yazd, Iran

3 Lecture, Department of School of Urban Planning, Yazd University, Yazd, Iran

چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of explaining the relationship between the quantitative factors of degree of enclosure and the temperature difference (the difference between the average temperature of the passages and the average temperature of the city at the same time) in the historical passages of the city of Meybod. This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The dependent variable was the temperature difference of historical passages with the average temperature of the city and the four variables of length, width, height of the body and the degree of enclosure of the passage were considered as independent variables. The statistical population is 90 passages in the historical context of Meibod city. The way of choosing the passages was random and based on their share from each neighborhood of the entire network of passages in the historical context of the city. Correlation tests, linear regression and Pearson's correlation test were used to measure the relationship between the quantitative factors of degree of enclosure and temperature changes. The results indicate that the two components of enclosure degree and wall height with beta of 0.634 and 0.623 at a significance level above %95 have a signinificant and direct relationship with the temperature difference of historical passages and city temperature. According to the findings it can be concluded that there is no signinificant relationship between the length and width of the passages and temperature changes in the city, while there is a significant relationship between the height of the wall and the degree of enclosure of the passages and temperature changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Degree of Enclosure
  • Temperature Difference
  • Thermal Comfort
  • Historical Passage
  • Meybod
Afshar, I. (1975). Memorials of Yazd. Tehran: Association of National Artifacts. (In Persian)
Ahmed-Ouameur, F., & Potvin, A. (2007). Microclimates and thermal comfort in outdoor pedestrian spaces a dynamic approach assessing thermal transients and adaptability of the users. In Proceedings of the solar conference (Vol. 2, p. 592). American solar energy society; American institute of architects.
Ali-Toudert, F., & Mayer, H. (2007). Effects of asymmetry, galleries, overhanging facades and vegetation on thermal comfort in urban street canyons. Solar energy, 81(6), 742-754.
Bahreini, S. H. (2012). Urban Design Process. Tehran: Tehran University Press.
Bahreini, S. H., & Khosravi, H. (2014). Comparative study of the effect of sub-climate characteristics on the pattern of urban behaviors of a case study: the urban space of Yazd (hot and dry climate) and Fuman (temperate and humid climate). Environmental Science, 41(2), 465-482. (In Persian)
Biranvandzadeh, M., Ziya Tawana, M. H., & Darvishi, H. (2013). Spatial consequences of the development of the tourism industry and renovation and improvement policies in the
historical context of Baghshahr Meybod with an emphasis on physical-environmental factors. Bi Quarterly Journal of Landscape Research, 1(1), 67-78. (In Persian)
Dempsey, N., Brown, C., Raman, S., Porta, S., Jenks, M., Jones, C., & Bramley, G. (2010). Elements of urban form. Dimensions of the sustainable city, 21-51.
Ching, F. D. (2014). Architecture: Form, space, and order. Translated by Zahra Karagzlou, Tehran: University of Tehran. (In Persian)
Eslami, M. A., Nozari Ferdowsieh, A., & Tahbaz, M. (2016). Climatic  design Solutions of Open Space Passages (Case Study: Kashan University Sidewalks). Journal Hoviyt Shahr, 10(26), 33-46. (In Persian)
Givoni, B. (1989). Urban design in different climates: World Meteorological Organization. Geneva, Switzerland.
Givoni, B., Noguchi, M., Saaroni, H., Pochter, O., Yaacov, Y., Feller, N., & Becker, S. (2003). Outdoor comfort research issues. Energy and buildings, 35(1), 77-86.
Habibpour, K., & Safari Shali, R. (2011). Comprehensive guide to using SPSS in survey research. Tehran: Motafkaran-Loya. (In Persian)
Heydari, S. (2012). Comparative Analysis Between Air Movement, Air Temperature and Comfort Case study: Hot and Dry region of Iran. HOnar - ha - ye - ziba Memari - va - shahrsazi, 17(2), 37-42. (In Persian)
Johansson, E. (2006). Influence of urban geometry on outdoor thermal comfort in a hot dry climate: A study in Fez, Morocco. Building and environment41(10), 1326-1338.
Kateb, A. (1978). The New History of Yazd. by Iraj Afshar, Tehran, Amir Kabir Publications, Farhang Iran Zemin. (In Persian)
Khakzand, M., Mohammadi, M., Jam, F., & Aghabozurgi, K. (2014). Identification of factors influencing urban facade's  design with an emphasis on aesthetics and ecological dimensions Case study: Valiasr (a.s.) Street –Free Region of Qeshm. Motaleate Shahri, 3(10), 15-26. (In Persian)
Khoshakhlag, F., Neghahban, S., Roshan, G. R., &  Baghiani, H. (2010). Review the Role and Effect of Climate Changes on the Climate Comfort of Yazd City by the use of Evanz Modle. Geography and Development, 8(20), 167-181. (In Persian)
Krüger, E. L., Minella, F. O., & Rasia, F. (2011). Impact of urban geometry on outdoor thermal comfort and air quality from field measurements in Curitiba, Brazil. Building and Environment46(3), 621-634.
Levin, D. (2005). Urban  design Guide. Translated by Reza Rezaei, Ministry of Housing and Urban Development.
Majidi, F.S., Heydari, Sh., Ghale Navii, M., &  Ghasemi Sichani, M. (2017). Seasonal Difference of Thermal Comfort in New and Old Neighborhoods (Case Study: Jolfa and Mardavij Districts of Isfahan). HOnar - ha - ye - ziba Memari - va - shahrsazi, 23(2), 31-42. (In Persian)
Montazeri, M., Jahanshahlou, L., & Majdi, H. (2016). (2017). affect Components of urban physical form on outdoor thermal comfort case study: yazd, Journal of Geography and Environmental Studies, 6(22), 63-84. (In Persian)
Mostofi Bafqi, M. (1961). Jame Mofidi. by Iraj Afshar, Tehran, Asadi Publications.
Munshizadeh, R. E., Hosseini, S. I., Ajaghi, A.; Shabani, S. H. (2011). (2013). An Investigation into Thermal Convenience and the Impact of Building Height on Urban Microclimate: a Case Study of Shahrdari Street, Tehran,Iran, Amayesh Journal, 6(20), 6(20), 109-126. (In Persian)
Pakzad, J. (2006). Theoretical foundations and process of urban  design. Tehran: Shahidi Publications. (In Persian)
Paumier, C. (2004). Creating a Vibrant City Centre: Urban design and Regeneration Principles Urban Land Institute.
Pourjafar, M. R., Taqwai, A. A., Azad Fallah, P., & Sadeghi, A. (2014). Rereading the dimensions of the environmental aesthetics of the city form, case study: the main skeleton of the historical city of Isfahan. Urban Management, 13(35), 102-87. (In Persian)
Qabadian, A. (1982). The natural landscape of Yazd province in relation to desert issues. Jundishapur University, Faculty of Agriculture, Ahvaz. (In Persian)
Qavidel Rahimi, Y., & Ahmadi, M. (2012). Estimation and Time Analysis of Climatic Comfort in Tabriz Megalopolis. Geography and Development, 11(33), 182-173. (In Persian)
Qayabkello, Z. (2009). Fundamentals of building physics 2 regulation of environmental conditions. Tehran: Jihad University Publications. (In Persian)
Qayabkello, Z. (2010). Thermal comfort prediction. HONAR-HA-YE-ZIBA, 10, 68-74 (In Persian)
Rapoport, A. (2013). History and precedent in environmental design. Springer Science; Business Media.
Sarvar, H., Pahlavan, M., Mubaraki, O., & Khairizadeh, M. (2019). Spatial Analysis of the Relationship of Urban Form with Access Index (Case Study: Maragheh City). Journal of Geography and Development, 18(60), 157-180. (In Persian)
Shamsipour, A. A., Yarahmadi, D., & Salmanian, F. (2015). The Use of Climate Desing Knowledge in Urban Spaces  design Emphasizing on Thermal Comfort - design Realization and Results of Soheil Project. Physical Geography Research, 47(1), 79-96. (In Persian)
Shulin, S. H. I., Zhonghua, G. O. U., & Leslie, H. C. (2014). How does enclosure influence environmental preferences? A cognitive study on urban public open spaces in Hong Kong. Sustainable Cities and Society13, 148-156.
Szűcs, Á. (2013). Wind comfort in a public urban space—Case study within Dublin Docklands. Frontiers of architectural Research2(1), 50-66.
Taleb, H., & Taleb, D. (2014). Enhancing the thermal comfort on urban level in a desert area: Case study of Dubai, United Arab Emirates. Urban forestry; urban greening, 13(2), 253-260.
Taleghani, M., Kleerekoper, L., Tenpierik, M., & Van Den Dobbelsteen, A. (2015). Outdoor thermal comfort within five different urban forms in the Netherlands. Building and environment83, 65-78.
Tavasoli, M., & Bonidi, N. (2016). The  design of urban spaces and their place in urban life and appearance. Iran's Center for Urban Development and Architecture Studies and Research. (In Persian)
Tavasoli, M. (1997). Principles and methods of urban  design and residential spaces in Iran. Iran Urban Planning and Architecture Studies and Research Center. (In Persian)
Tavasoli, M. (2008). Urban  design, the art of renewing the city structure. Tehran: University of Tehran.
Theeuwes, N. E., Steeneveld, G. J., Ronda, R. J., Heusinkveld, B. G., Van Hove, L. W. A., &  Holtslag, A. A. (2014). Seasonal dependence of the urban heat island on the street canyon aspect ratio. Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society140(684), 2197-2210.
Zabetian, E., & Kheirodin, R. (2018). The Role of Comfort Perception, Especially Thermal Comfort in the Pattern of Citizen's Behavior in Urban Spaces (Case Study of Imam Khomeini Square and Imam Hussein in the City of Tehran), Urban Management, 17(50), 5-20. (In Persian)
منابع
اسلامی، محمدامین؛ نوذری فردوسیه، احمد و طاهباز، منصوره (1395). راهکارهای طراحی اقلیمی معابر فضای باز (مطالعه موردی: پیاده راه های دانشگاه کاشان). نشریه هویت شهر، 10(26)، 46-33.
افشار، ایرج (1354). یادگارهای یزد. تهران: انجمن آثار ملی.
بحرینی، سیدحسین (1382). فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بحرینی، سیدحسین و خسروی، حسین (1394). بررسی تطبیقی تاثیر ویژگی های خرده اقلیم در الگوی رفتارهای شهری نمونه موردی: فضای شهری یزد (اقلیم گرم و خشک) و فومن (اقلیم معتدل و مرطوب). نشریه محیط‌شناسی، 41(2)، 482-465.
بیرانوندزاده، مریم؛ ضیا توانا، محمدحسن و درویشی، هدایت (1393). پیامدهای فضایی توسعه صنعت گردشگری و سیاست های نوسازی و بهسازی در بافت تاریخی باغشهر میبد با تأکید بر عوامل کالبدی- محیطی دو فصلنامه پژوهش‌‌های منظر، 1(1)، 78-67.
پاکزاد، جهانشاه (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.
پورجعفر، محمدرضا؛ تقوایی، علی اکبر؛ آزاد فلاح، پرویز و صادقی، علیرضا (1393). بازخوانی ابعاد زیبایی شناسی محیطی فرم شهر؛ مورد پژوهی: استخوان بندی اصلی شهر تاریخی اصفهان. فصلنامه مدیریت شهری، 13(35)، 102-87.
توسلی، محمود (1376). اصول و روش های طراحی شهری و فضاهای مسکونی در ایران. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
توسلی، محمود (1388). طراحی شهری، هنر نو کردن ساختار شهر. تهران: دانشگاه تهران.
توسلی، محمود و بنیادی، ناصر (1386). طراحی فضاهای شهری و جایگاه آن‌ها در زندگی و سیمای شهری. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
حبیب‌پور، کرم و صفری شالی، رضا (1391). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی. تهران: متفکران- لویه.
حیدری، شاهین (1390). برهم کنش جریان هوا، دما و راحتی در فضاهای باز شهری مطالعه موردی اقلیم گرم و خشک ایران. نشریه هنرهای زیبا، 17(2)، 42-37.
 
 
خاک‌زند، مهدی؛ محمدی، مریم؛ جم، فاطمه و اقابزرگی، کوروش (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر طراحی بدنه های شهری با تأکید بر ابعاد زیبایی شناسی و زیست محیطی مطالعه موردی: خیابان ولیعصر)عج( شهر قشم. فصلنامه مطالعات شهری، 3(10)، 26-15.
خوش‌اخلاق، فرامرز؛ نگهبان، سعید؛ روشن، غلامرضا و باغیانی، حمیدرضا (1389). بررسی نقش و تأثیر تغییر اقلیم بر روی اقلیم آسایش شهر یزد با استفاده از مدل اوانز (EVANZ). جغرافیا و توسعه، 8(20)، 181-167.
دی کی چینگ، فرانسیس (1373). معماری فرم فضا نظم. ترجمه زهرا قراگزلو، تهران: دانشگاه تهران.
سرور، هوشنگ؛ پهلوان، مجتبی، مبارکی، امید و خیری‌‌زاده، منصور (1399). تحلیل فضایی رابطۀ فرم شهری با شاخص دسترسی مورد مطالعه: شهر مراغه. نشریه جغرافیا و توسعه، 18(60)، 157-180.
شمسی‌پور، علی اکبر، یاراحمدی، داریوش و فرزاد، سلمانیان (1394). کاربرد اصول دانش طراحی اقلیمی در طراحی فضاهای شهری با تاکید بر آسایش حرارتی- تحقق طراحی و نتایج از پروژه سهیل. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 47(1)، 96-79.
ضابطیان، الهام و خیرالدین، رضا (1397). نقش ادراک آسایش به‌ویژه آسایش حرارتی در الگوی رفتار شهروندان در فضاهای شهری؛ نمونه موردی: میدان امام خمینی و امام حسین شهر تهران، نشریه مدیریت شهری، 17(50)، 5-20.
عرصه، مهندسین مشاور معماری و شهرسازی (1386). طرح جامع شهر میبد؛ مطالعات وضع موجود. وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان یزد.
قبادیان، عطاءالله (1361). سیمای طبیعی استان یزد در ارتباط با مسائل کویری. دانشگاه جندی شاپور، دانشکده کشاورزی، اهواز.
قویدل رحیمی، یوسف و احمدی، محمود (1392). برآورد و تحلیل زمانی آسایش اقلیمی شهر تبریز. جغرافیا و توسعه، 11(33)، 182-173.
قیابکلو، زهرا (1380). روش‌های تخمین محدوده آسایش حرارتی. نشریه هنرهای زیبا، 10، 68-74.
قیابکلو، زهرا (1389). مبانی فیزیک ساختمان 2 تنظیم شرایط محیطی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
کاتب، احمد (1357). تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات امیرکبیر، فرهنگ ایران زمین.
لوین، دیویس (1384). راهنمای طراحی شهری، ترجمه رضا رضایی، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
مجیدی، فاطمه السادات؛ حیدری، شاهین؛ قلعه نویی، محمود و قاسمی سیچانی، مریم (1397). تفاوت فصلی حدود آسایش حرارتی در محلات قدیم و جدید شهر اصفهان؛ مطالعه موردی: محلات جلفا و مرداویج. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 23(2)، 42-31.
مستوفی بافقی، محمد (1340). جامع مفیدی. به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات اسدی.
منتظری، مرجان؛ جهانشاهلو، لیلا و ماجدی، حمید (1396). تاثیر مولفه فرم کالبدی شهری بر آسایش حرارتی فضاهای باز شهری) نمونه موردی: اراضی پشت سیلو شهر یزد). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 6(22)، 84-63.
منشی‌زاده، رحمت اله؛ حسینی، سید ابراهیم؛ اجاقی، عقیل و شعبانی، سیده حمیده (1391). آسایش حرارتی و تأثیر ارتفاع ساختمان ها بر خرد اقلیم فضاهای شهری نمونه موردی: خیابان شهرداری تهران (حدفاصل میدان تجریش تا میدان قدس). فصلنامه آمایش محیط، 6(20)، 126-109.