تحلیل شاخص‌های پایداری سکونتی در بافت‌های فرسوده شهری، مطالعه موردی: ناحیه 1، منطقه 9 تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استاد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران،تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخص‌های پایداری سکونتی در ناحیه 1 منطقه 9 تهران که بخشی از بافت فرسوده شهری را شامل می‌شود، صورت گرفته شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی می‌باشد. براساس حجم نمونه از میان ساکنان بلوک‌های مسکونی ناحیه 1، 325 خانوار انتخاب شدند. برای این منظور و انجام آزمون شاخص‌ها از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. در طی فرآیند آزمون 48 شاخص مورد مطالعه به 32 شاخص کاهش‌یافته است و به 6 عامل اصلی رتبه‌بندی شدند. نتایج تحلیل عاملی نشان می‌دهد که مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در پایداری مسکن شهری به ترتیب عامل کالبدی و طراحی با وزن 705/0، عامل سرمایه اجتماعی با وزن 694/0، عامل امنیت با وزن 673/0، عامل محیطی با وزن 711/0، عامل دسترسی با وزن 697/0 و عامل زیربنایی با وزن 731/0 هستند. نظارت بر ساخت‌وسازها و توجه به ابعاد کالبدی، ارتقای آگاهی و آموزش ساکنان برای مشارکت بیش‌تر، ایجاد مشوق‌های مالی و در نظر گرفتن فضاها و معابر عمومی بیش‌تر از مهم‌ترین پیشنهادهای ارائه ‌شده می باشد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Residential Sustainability, Urban Worn Out Texture, Housing, Factor Analysis, Tehran

نویسندگان [English]

  • Hossein Hataminejad 1
  • Ahmad Pourahmad 2
  • Sara AllahGholipour 3
1 Associate Professor of Geography Department, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor of Geography Department, University of Tehran, Tehran, Iran
3 M.A Degree Geography & Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this research was to analyze the residential sustainability indicators in district 1 in region 9 of Tehran, which is part of the urban worn out texture. This research is an applied based on the purpose, & also it is done with descriptiveanalytical method. In line with the sample size, 325 households were selected from residents of District 1 residential blocks. Factor analysis was used for this purpose & also for testing the indicators. During the test process, 48 studied indicators were reduced to 32 indicator & rated to 6 main factors. Factor analysis results showed that the most important factors affecting urban housing sustainability were physical & design factor with weight of 0.705, social capital factor with weight of 0.694, security factor with weight of 0.673, environmental factors with weight of 0.711, accessibility factor with weight of 0.697 & infrastructure factor with weight of 0.731 respectively. Monitoring builders & paying attention to physical dimensions, raising awareness & educating residents to participate more, creating financial incentives, & considering public spaces & passages were the most important proposals] in this reserach. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Residential Sustainability
  • Urban Worn Out Texture
  • Housing
  • Factor Analysis
  • Tehran
Ebrahimzadeh, Issa, Ghasemi, Ezatullah, (2015), Evaluation of physical characteristics of urban housing with a sustainable development approach Case study: Saman city, urban and regional studies and research, seventh year, No. 26: 104-83.
Bezi, Khodarahm, Kiani, Akbar, Razi, Amir, (2010), Study and analysis of sustainable housing development planning (Case study: Hajiabad city - Fars province), Zagros Vision Geographical Quarterly, 2 (3): 46-25.
Pourmohammadi, Mohammad Reza (1379), Housing Planning, Tehran: Samat Publications.
Torrent, David, Edwards, Brian, (2015), Sustainable Housing (Principles and Execution), translated by Mahmoud Shorcheh, second edition, Tehran: Parham Naghsh.
Hossein Samadi, Ali, Oji Mehr, Sakineh, (2011), Calculating the level of sustainable urban development using hierarchical fuzzy inference system (SAFE) Case study: Several selected metropolises of Iran, urban management, special issue number: 182-167.
Hosseini, Mehdi, Barghchi, Masoumeh, Bagherzadeh, Fahimeh, Siami, Qadir, (2015), Environmental Impact Assessment of Urban Irregularity Development (Case Study: Mehr Housing Project - Torqabeh City), Regional Planning Quarterly, Year 5, No. 18 : 58-43.
Hekmatnia, Hassan, Ansari, Jinous, (2011), Housing planning in Meybod city with sustainable development approach, Human Geography Research, No. 79: 207-191.
Davoodpour, Zohreh, Niknia, Maliheh, (2011), Improvement and Renovation of Strategic Urban Worn Texture Towards Achieving the Physical Dimensions of Sustainable Urban Development (Case Study: Worn Texture of Sajjadieh Alley), Environmental Planning Quarterly, Volume 4, Number 15: 59-31.
Tehran City Renovation Organization (2017), District 1 District 9 Development Office, Report on the final development document of Tehran District 9 neighborhoods.1
Ziari, Keramatullah, Mahdenjad, Hafez, Parhiz, Faryad (2009), Principles and Techniques of Urban Planning, Chabahar: International University Press.
 Sepahvand, Reza, Arefonejad, Mohsen (2013), Prioritization of Sustainable Urban Development Indicators with Hierarchical Analysis Approach (Case Study: In Isfahan), Quarterly Journal of Urban Planning Studies, First Year, No. 1: 59- 43.
.Tehran Air Quality Control Company (2016), Tehran Air Quality Report.
 Shokrgzar, Asghar (2006), Urban Housing Development in Iran, Tehran: Haghshenas Publications.
Sarafi, Mozaffar, Tavakolonia, Jamileh, Mohammadian Mosemam, Hassan, (2014), New Thoughts in Urban Planning, Tehran: Ghadyani Publications.
 Fathi Biranvand, Mohammad, (2008), Pathology of Urban Dilapidated Tissues (Obstacles, Shortcomings, Solutions), The First Conference on Improvement and Renovation of Dilapidated Urban Tissues, Mashhad, Organizer: Iran Civil Engineering and Improvement Company.
Firoozbakht, Ali, Parhizkar, Akbar, Rabieefar, Valiullah, (2012), Strategies of environmental structure of the city with the approach of sustainable urban development (Case study: Karaj), Human Geography Research, No. 80: 239-213.
17. Golabchikov, Alg, Badiana, Anna (2015), Sustainable Housing for Sustainable Cities, Policy Framework for Developing Countries, translated by Hatami Nejad, Hossein, Mirsidi, Mohammad and Shahidi, Akram, Mashhad: Papli Publications.
Mahmoudi, Mohammad Mehdi, (2012), Housing Development in Harmony with Sustainable Development, Tehran: University of Tehran Press, Second Edition.
19. Modiri, Mehdi, Hosseini, Ahmad, (2013), Quantitative and qualitative evaluation of urban housing, an approach to achieve spatial justice (Case study: urban areas of Khorasan Razavi province), Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, No. 5: 69-53.
Masoudirad, Mandana, Ebrahimzadeh, Issa, Rafieian, Mojtaba (2015), Measuring Housing Sustainability in Iran's Social Housing Policies (Case Study: Rental Housing in Khorramabad), Geographical Research on Urban Planning, 3 (4): 465 -447.
21. Matouf, Sharif, Khodaei, Zahra (2009), The model of prosperity, renovation and improvement of worn-out urban structures, Quarterly Journal of Urban Management Studies, First Year, No. 3: 148-127.
Mousavi, Miranjef, Heidari, Hassan, Bagheri Kashkoli, Ali (2011), The role of social capital in the renovation and improvement of worn urban structures (Case study: Sardasht city), Urban and regional studies and research, 4 (15): 126 -105.
 Nastaran, Mahin, Ghasemi, Vahid, Hadizadeh, Sadegh (2012), Evaluation of Social Sustainability Indicators Using Network Analysis Process (ANP), Applied Sociology, No. 24: 173-155.
Yousefi, Rashid (2015), Sustainable Housing Planning and Development in Zanjan, Master Thesis in Geography and Urban Planning under the guidance of Ahmad Pourahmad, Tehran: University of Tehran.
Aluko, O. E. (2011), Sustainable Housing Development and Functionality of Planning Laws in Nigeria: the Case of Cosmopolitan Lagos, Journal of Sustainable Development, 4(5): 150-139.
Choguill, C. L. (2007), the search for policies to support sustainable housing, Habitat International, 31(1): 149-143.
Dempsey, N. Bramley, G. Power, S. & Brown, C. (2011), The Social Dimension of Sustainable Development: Defi ning Urban Social Sustainability, Sustainable Development, 19(5): 300-289.
Forbes, R. (2007), Code for Sustainable Homes: An Evaluation of Low Carbon Dwellings, University of Strathclyde, Glasgow: Systems Research.
Goebel, A. (2007), Sustainable urban development? Low-cost housing challenges in South Africa, Habitat International, 31(3–4): 302-291.
Keitsch, M. (2012), Sustainable Architecture, Design and Housing, Sustainable Development, 20(3): 145-141.
Li, H. & Shen, Q. (2002), supporting the decision-making process for sustainable housing, Construction Management and Economics, 20(5): 390-387.
Mulliner, E. Malys, N. Maliene, V. (2015), Comparative analysis of MCDM methods for the assessment of sustainable housing affordability, Omega, 59: 156-146.
Odebiyi, O. S. (2010), Sustainableoktay Housing Development in Africa: Nigerian Perspective, International Business and Management, 1(1): 30-22.
Oktay, D. Muazu, J. (2017), Challenge and Prospects for Affordable and Sustainable Housing: The Case of Yola, Nigeria, open gouse international, 36: 118-108.
Oyebanji, A. O. Liyanage, Ch. Akintoye, A. (2017), Critical Success Factors (CSFs) for achieving sustainable social housing (SSH), International Journal of Sustainable Built Environment, 6(1): 12-1.
Perrucci, D. V. Vazquez, B. A. Aktas, C. B. (2016), Sustainable Temporary Housing: Global Trends and Outlook, Procedia Engineering, 145: 332-327.
Rid, W. Profeta, A. (2016), Stated Preferences for Sustainable Housing Development in Germany — A Latent Class Analysis, Planning Education and Research, 31(1): 46-26.
Roufechaei, K. M. Abu Bakar, A.H. Tabassi, A.A. (2014), Energy-efficient designs for sustainable housing development, Journal of Cleaner Production, 65: 388-380.
Sharifzai, M. Kitagawa, K. Habib, A.J. Halimee, M.K. Sakaguchi, D. (2016), Investigation of Sustainable and Affordable Housing Policy Principles and Formulation Adoptable in Kabul City, Journal of Sustainable Development, 9(2): 126-93.
Shimizu, Ch. (2013), Sustainable Measures and Economic Value in Green Housing. Open Gouse International, 38: 63-57.
Singh, V. SH. Pandey, D. N. (2012), Sustainable Housing: Balancing Environment with Urban Growth in India, RSPCB Occasional, 6: 24-1.
Sodagar, B. Starkey, D. (2016), the monitored performance of four social houses certified to the Code for Sustainable Homes Level 5, Energy and Buildings, 110: 256-245.
Tuohy, P. G. (2004), Sustainable Housing, Glasgow:Energy Sustems Research Unit.
Winston, N. (2009), Urban Regeneration for Sustainable Development: The Role of Sustainable Housing? European Planning Studies, 1712: 1796-1781.
Yu, T. Shen, G. Q. Shi, Q. Zheng, H.W. Wang, G. Xu, K. (2017), Evaluating social sustainability of urban housing demolition in Shanghai(China), Journal of Cleaner Production, 153: 40-26.
ابراهیم‌زاده، عیسی، قاسمی، عزت‌الله، (1394)، ارزیابی شاخصهای کالبدی مسکن شهری با رویکرد توسعه پایدار مطالعه موردی: شهر سامان، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال هفتم، شماره 26: 104-83.
بزی، خدارحم، کیانی، اکبر، راضی، امیر، (1389)، بررسی و تحلیل برنامهریزی توسعه مسکن پایدار (مطالعه موردی: شهر حاجیآباد- استان فارس)، فصلنامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 2(3): 46-25.
پورمحمدی، محمدرضا (1379)، برنامهریزی مسکن، تهران:انتشارات سمت.
تورنت، دیوید، ادواردز، برایان، (1394)، مسکن پایدار (اصول و اجرا)، ترجمه: محمود شورچه، ویراست دوم، تهران: پرهام نقش.
حسین صمدی، علی، اوجی مهر، سکینه، (1390)، محاسبه سطح توسعه پایدار شهری با استفاده از سیستم استنتاج فازی سلسله مراتبی (SAFE) مطالعه موردی: چند کلانشهر منتخب ایران، مدیریت شهری، شماره ویژه‌نامه: 182-167.
حسینی، مهدی، برقچی، معصومه، باقرزاده، فهیمه، صیامی، قدیر، (1394)، ارزیابی تأثیرات زیست محیطی گسترش بیرویه شهرها (مطالعه موردی: پروژه مسکن مهر- شهر طرقبه)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 18: 58-43.
حکمت­نیا، حسن، انصاری، ژینوس، (1390)، برنامهریزی مسکن شهر میبد با رویکرد توسعه پایدار، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 79: 207-191.
داوودپور، زهره، نیک­نیا، ملیحه، (1390)، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری راهبردی به سوی دستیابی به ابعاد کالبدی توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده کوی سجادیه)، فصلنامه آمایش محیط، دوره چهارم، شماره 15: 59-31.
سازمان نوسازی شهر تهران (1396)، دفتر توسعه ناحیه 1 منطقه 9، گزارش سند توسعه نهایی محلات منطقه 9 تهران.1
زیاری، کرامت­الله، مهدنژاد، حافظ، پرهیز، فریاد (1388)، مبانی و تکنیکهای برنامهریزی شهری، چابهار: انتشارات دانشگاه بین‌المللی.
سپه‌وند، رضا، عارف­نژاد، محسن (1392)، اولویتبندی شاخصهای توسعه پایدار شهری با رویکرد تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی گروهی (مطالعه موردی: در شهر اصفهان)، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره 1: 59-43.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران (1395)، گزارش کیفیت هوای تهران.
شکرگزار، اصغر (1385)، توسعه مسکن شهری در ایران، تهران: انتشارات حق‌شناس.
صرافی، مظفر، توکلی­نیا، جمیله، محمدیان مصمم، حسن، (1393)، اندیشههای نو در برنامهریزی شهری، تهران: انتشارات قدیانی.
فتحی بیرانوند، محمد، (1387)، آسیبشناسی بافتهای فرسوده شهری (موانع، کاستیها، راهکارها)، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، مشهد، برگزارکننده: شرکت عمران و بهسازی ایران.
فیروزبخت، علی، پرهیزکار، اکبر، ربیعی‌فر، ولی‌الله، (1391)، راهبردهای ساختار زیست محیطی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر کرج)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 80: 239-213.
گلابچیکف، الگ، بادیانا، آنا (1394)، مسکن پایدار برای شهرهای پایدار، چارچوب سیاستگذاری برای کشورهای درحالتوسعه، ترجمه: حاتمی­نژاد، حسین، میرسیدی، محمد و شهیدی، اکرم، مشهد: انتشارات پاپلی.
محمودی، محمدمهدی، (1391)، توسعه مسکن همساز با توسعه پایدار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
مدیری، مهدی، حسینی، احمد، (1392)، ارزیابی کمی و کیفی مسکن شهری رویکردی جهت دستیابی به عدالت فضایی (مطالعه موردی: مناطق شهری استان خراسان رضوی)، فصلنامه علمی- پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره 5: 69-53.
مسعودی­راد، ماندانا، ابراهیم‌زاده، عیسی، رفیعیان، مجتبی (1394)، سنجش پایداری مسکن در سیاستهای مسکن اجتماعی ایران (مطالعه موردی: مسکن استیجاری هزار دستگاه شهر خرمآباد)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 3(4): 465-447.
مطوف، شریف، خدایی، زهرا (1388)، الگوی رونق بخشی، نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال اول، شماره 3: 148-127.
موسوی، میرنجف، حیدری، حسن، باقری کشکولی، علی (1390)، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر سردشت)، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 4(15):126-105.
نسترن، مهین، قاسمی، وحید، هادی­زاده، صادق (1391)، ارزیابی شاخصهای پایداری اجتماعی با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه (ANPجامعه‌شناسی کاربردی، شماره 24: 173-155.
یوسفی، رشید (1394)، برنامهریزی و توسعه پایدار مسکن شهر زنجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به راهنمایی احمد پوراحمد، تهران: دانشگاه تهران.