تحلیل عوامل مؤثر بر امنیت زنان در پارک‌های شهری نمونه موردی پارک آزادی شهر شیراز

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معماری، دانشگاه یاسوج،یاسوج، ایران.

چکیده

زنان ‌‌به‌عنوان نیمی از جمعیت شهرها، حساسیت‌های ویژه‌تری نسبت به مردان در ارتباط با ادراک مناطق جرم‌خیز دارند. تاکنون پژوهش‌های مختلفی به موضوع امنیت زنان در فضاهای شهری پرداخته‌اند. این در حالی است که هیچ پژوهشی به عوامل فضایی مؤثر بر این موضوع نپرداخته است. بر همین اساس پرداختن به این موضوع که چه ویژگی‌هایی از فضاهای باز شهری از دید زنان باعث ایجاد امنیت و یا مستعد جرم‌خیزی هستند، هدف اصلی پژوهش حاضر به شمار می‌رود. در این ارتباط پارک آزادی شیراز ‌‌به‌عنوان بستر تحقیق انتخاب گردید. حجم نمونه در این پژوهش متشکل از 186 نفر از زنان در گروه‌‌‌ای سنی 18 تا 50 سال بود. راهبرد تحقیق در این پژوهش مشتمل بر ترکیب دو روش کمی و کیفی است و گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و تصویربرداری ذهنی صورت گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که مجموعه عوامل مؤثر بر احساس ناامنی زنان در سطح پارک‌های شهری در زیر چهار شاخص کالبدی، کارکردی، اجتماعی و ادراکی–بصری قابل دسته‌بندی هستند. در زیر این موارد، عواملی چون میزان تراکم پوشش گیاهی، وجود فضاهای فرعی و پرت، تفکیک قلمرویی، وجود علائم و نشانه‌ها، شبانه‌روزی بودن کاربری‌ها، مکان‌یابی مناسب ورودی و خروجی‌ها، امکان مسیریابی مناسب در فضا، مراقبت مصنوعی، شهرت (خوشنامی یا بدنامی) یک فضا، تسلط‌پذیری جنسیتی در بخش‌هایی از پارک، ارتباط بصری با نقاط مختلف پارک، نورپردازی مناسب در شب و روشنایی و وضوح فضا، مهم‌ترین عوامل در ایجاد یک فضای امن در سطح پارک‌های شهری از منظر زنان می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Women's Security in Urban Parks, Case Study: Azadi Park in Shiraz

نویسنده [English]

  • Aliakbar Heidari
Assistant professor, Department of Architecture, Yasouj University, Yasouj, Iran
چکیده [English]

Women, as half of the urban population, have more specific sensitivities than men about perceptions of crime areas. Therefore, by examining their perspectives on identifying crime potentials at the level of urban spaces, it is possible to achieve the characteristics of a safe urban space from the perspective of the totality of an urban society. Accordingly, addressing the issue of what characteristics of urban open spaces from the perspective of women make them safe or prone to crime, is the main purpose of this study. Also, among the various urban spaces, parks are of special importance as a public place for the daily presence of women, and this factor led to the selection of Shiraz Freedom Park as a case study. The research strategy in this study includes a combination of quantitative and qualitative methods and information was collected through questionnaires, interviews, observation and mental imaging. The results showed that the set of factors affecting the feeling of insecurity in women in urban parks can be classified under four physical, functional, social and perceptual-visual indicators. In these cases, following factors are very important in creating a safe space in urban parks from the perspective of women: vegetation density, the presence of sub-spaces and outcrops, territorial segregation, the presence of signs and symbols, the circadian nature of land uses, proper location of entrances and exits, the possibility of proper navigation in space, artificial care, reputation or a notoriety) a space, gender dominance in parts of the park, visual communication with different parts of the park, proper lighting at night and the brightness and clarity of the space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Crime
  • Security
  • Space Features
  • Freedom Park
Akbari, R & Pakbonyan, S. (2012). The effect of public spaces on women's sense of social security. Journal of fine art. 17(2), 53-64. )In Persian(
Atlas, R (1999). Designing against terror: sit security planning and design criteria. Architectural Graphic standards, Florida: atlas safety& security Design.
Austin, D. M., Furr, L. A., & Spine, M. (2002). The effects of neighborhood conditions on perceptions of safety. Journal of Criminal Justice, 30(5), 417- 427.
Beeler, J. N, (2011). Security Planning for Public Spaces: testing a proposed CPTED rating instrument in Berlin. Germany. A thesis presented to the graduate school of the University of Florida in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in urban and regional planning.
Bemanian, M.R., Rafeian, M & Zabetian, E. (2009). Assessing the effective factors on promoting women's security in urban environments around Tehran city park. Journal of Women in Development and Politics (Women Research), 7(3), 49-67. )In Persian(
Catton ,William R. jr .(1999). Sociology as an ecological science. Wright, Tomas.
Daripour, N., Maleki, S. (2014). Investigating the role of urban landscape components in promoting the level of security of citizens in public spaces of Ahvaz Golestan neighborhood case study, Journal of City Landscape Research, 2(3), 27-36. )In Persian(
Eliaszade moghadam, S.N., Abtahian, E. (2010). Investigating effective urban planning indicators in promoting women's security in public spaces with a participatory approach. Journal of fine art, 2 (44): 43-56. (In Persian)
Goldoozian, I. (1990). Iranian Public Criminal Law. Tehran: Tehran university publication. (In Persian)
Hashemi, S. M., Mahmoudinejad, H., & Ahadian, O. (2011). Improvement of Environment Security and Decrease of Crimes with the Confirmation of CPTED. Journal of Sustainable Development. 4(3), 142-151.
Heidari, A. A., Peyvastehgar, Y & Kiaee, M. (2016). Granulation analysis of residential blocks from a criminological perspective using space syntax technique. Journal of fine art. 21(3), 91-101. (In Persian).
Hillier, B & Shu, S. (2000). Crime and Urban Layout: The Need for Evidence. Key issues in Crime Prevention, Crime Reduction and Community Safety, Institute for Public Policy research, London.
Hosseini nesar, M., & Ghasemi, A. (2012). Investigating the feeling of security and the factors affecting it in the country. 4th meeting of urban planning and management of Holy Mashhad. (In Persian).
Izadi, M.S., & Haghi, M.R. (2015). Promoting the feeling of security in public spaces by using the urban design of the study sample of Imam Square in Hamadan. Journal of fine art. 20(2), 5-12. (In Persian)
Jacubs, J. (1992). The Death and Life of Great. American Cities, New York: Random House
Jones, R.W. (1999). Security, Strategy and Critical Theory. London: Lynne Rienner Publications.
Kargar, B. (2004). City security. Tehran: Geographical Organization of the Armed Forces. In Persian
Lucas, P., Spence, J., Nelson-Carr, L., & Pitt, W (2007). Crime Prevention through Environmental Design guidelines for Queensland, Part a: Essential features of safer places, From website: http://www. police. qld. gov.au/programs/crime prevention.
Newman, O, (1972). Defensible Space. People and design in the violent city, New York: Macmillan.
McCrea, R., Shyy, T. K., Western, J., & Stimson, R. J. (2005), Fear of crime in Brisbane: individual. social and neighbourhood factors in perspective, Journal of Sociology, 41(1), 7-27.
Pourjafar, M.R., Mahdavinezhad, H., Rafeian, M., & Ansari, M. (2008). Promote environmental security and reduce urban crime by emphasizing the C.P.T.E.D approach, International Journal of Engineering Sciences. Iran University of Science and Technology, Special Issue on Architectural and Urban Engineering. 19(6), 73-82. (In Persian)
Rafeian, M., Moayedi, M., Salmani, H., & Tavangar, L. (2012). Evaluating citizens' sense of security with an urban landscape approach is a case study of Evin neighborhood, Journal of Islamic Iranian City Studies, 8, 51-64. (In Persian)
Salehi, E. (2008). Environmental features of safe urban spaces. Tehran: Center for Urban Planning and Architecture Studies and Research. (In Persian).
Sarokhani, B., Navidnia, M. (2006). Social security of family and residence in Tehran. Journal of Social Welfare. 22, 78-108. )In Persian(
Shaw, C. R., & McKay, H. D. (1942). Juvenile delinquency and urban areas: A study of delinquents in relation to differential characteristics of local communities in American cities. University of Chicago Press.
- اکبری، رضا و پاک بنیان، سمانه (1391). تأثیر کالبد فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتماعی زنان. نشریه هنرهای زیبا، 17()2، 53-64.
- الیاس‌زاده مقدم، سید نصرالدین و ابطیان، الهام (1389). بررسی شاخص‌های برنامه‌ریزی شهری مؤثر در ارتقای امنیت زنان در فضاهای عمومی با رویکرد مشارکتی. نشریه هنرهای زیبا، 2(44)، 43-56.
- ایزدی، محمدسعید و حقی، محمدرضا (1394). ارتقای احساس امنیت در فضاهای عمومی با بهره‌گیری از طراحی شهری نمونه مطالعه میدان امام شهر همدان. نشریه هنرهای زیبا، 20، (2)، 5-12.
- بمانیان، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی و ضابطیان، الهام (1388). سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط‌های شهری محدوده اطراف پارک شهر تهران. مجله زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 7(9)، 49-67.
- پورجعفر، محمدرضا؛ محمودی نژاد، هادی؛ رفیعیان، مجتبیو انصاری، مجتبی (1387). ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرائم شهری با تأکید بر رویکرد C.P.T.E.D. نشریه بین‌المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، ویژه نامه مهندسی معماری و شهرسازی، 19(6)، 82-73.
- جیکوبز، جین (1386). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی. ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- حسینی نثار، مجید و قاسمی، علی (1391). بررسی احساس امنیت و عوامل مؤثر بر آن در کشور. چهارمین اجلاس برنامه‌ریزی و  مدیریت شهری مشهد مقدس.
- حیدری، علی اکبر؛ پیوسته‌گر، یعقوب و کیایی، مریم (1395). تحلیل دانه‌بندی بلوک‌های مسکونی از منظر جرم‌شناسی با استفاده تکنیک نحو فضا. نشریه هنرهای زیبا، 21(3)، 91-101.
- داری‌پور، نادیا و ملکی، سعید (1393). بررسی نقش مولفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت شهروندان در فضاهای عمومی شهر اهواز مطالعه موردی محله گلستان. دو فصلنامه پژوهش‌های منظر شهر، 2(3)، 27-36.
- رفیعیان، محسن؛ مویدی، محمد؛ سلمانی، حسن و توانگر، لیلا (1391). ارزیابی احساس امنیت شهروندان با رویکرد منظر شهری نمونه موردی محله اوین. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 8، 51-64.
- ساروخانی، باقر و نویدنیا، منیژه (1385). امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران، فصلنامه رفاه اجتماعی، 22، 108-78.
- صالحی، اسماعیل (1387). ویژگی‌های محیطی فضاهای شهری امن، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
- کارگر، بهمن (1383). امنیت شهری. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
- گلدوزیان، ایرج (1369). حقوق جزای عمومی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- گلی، علی (1390). زنان و امنیت در فضاهای عمومی شهری مطالعه موردی پارک آزادی شیراز. نشریه جامعه‌‌شناسی تاریخی، 2، 143-165.