علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. ...
بیشتر
سابقه شکلگیری و تطور حیات شهری نشان میدهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاههای شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی میباشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. پژوهش از نوع کاربردی و براساس نحوه جمعآوری اطلاعات؛ روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی به گونه پیمایشیِ مقطعی میباشد. اطلاعات از طریق مطالعات میدانی بهصورت پرسشگری،مصاحبه بحثهای متمرکز گروهی و پرسشنامه در ۱۱ نوع گردآوریشده و بعد از کدگذاری، در نرمافزار SPSS پردازش گردید. در بخش کالبدی، فضایی و زیرساختی و تهیۀ نقشههای موضوعی و تحلیلی از نرمافزار Arc GIS استفاده بعمل آمد. جامعه آماری، کل محله به تعداد ۱۴۸ خانوار بوده است. واحد بررسی، قطعه مسکونی بوده که بنابر جدول مورگان ۱۶۲ N= قطعه مسکونی با حجم نمونه ۱۱۵ S= قطعه انتخاب گردید که با توجه به مشکلات عدیده، در کل ۶۵ خانوار به پرسشنامهها جواب دادند. سپس با استفاده از مدل SWOT ارزیابی انجام شد. بر این مبنا امتیاز عوامل داخلی (قوت و ضعف) ۲۹/2 و امتیاز عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 5۲/2 به دست آمد که نشانگر غلبۀ نقاط ضعف بر نقاط قوت در عواملداخلی و غلبۀ فرصتها بر تهدیدها در عوامل خارجی است. نوآوری پژوهش در طراحی سناریوهای بازآفرینی محله میباشد که نهایتاً سناریوی سوم در قالب راﻫﺒﺮدی ﻋﻤﻠﯽ با رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﯽ با ﯾﮏ ﻃﺮح ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن مورد تصویب قرار گرفت.
علمی-پژوهشی
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
محمد الماسی نیا؛ حسن علیزاده
چکیده
چکیدهدراین تحقیق برای ساماندهی مکانی دفن زباله در شهر دورود از منطق فازی (fuzzy logic) و سیستم اطلاعات مکانی GIS)) استفاده شده است. یکی از مهمترین مسائل مربوط به محل دفن بهداشتی، شناسایی مکان های مناسب است.انتخاب محل دفن زباله به دلیل تأثیر بسیار زیاد آن بر محیط زیست و سلامت محیط زیست، اقتصاد کشاورزی و محلی منطقه یک موضوع مهم و بحرانی در فرآیند ...
بیشتر
چکیدهدراین تحقیق برای ساماندهی مکانی دفن زباله در شهر دورود از منطق فازی (fuzzy logic) و سیستم اطلاعات مکانی GIS)) استفاده شده است. یکی از مهمترین مسائل مربوط به محل دفن بهداشتی، شناسایی مکان های مناسب است.انتخاب محل دفن زباله به دلیل تأثیر بسیار زیاد آن بر محیط زیست و سلامت محیط زیست، اقتصاد کشاورزی و محلی منطقه یک موضوع مهم و بحرانی در فرآیند تصمیم گیری مکان مناسب می باشد. معیارهای متداول سازمان حفاظت از محیط زیست (IEPO) که برای این فرایند در نظر گرفته شده اند، شامل توپوگرافی و زمین شناسی(نوع خاک،شیب و...)، روستا، مرزهای اداری، کاداستر، هیدرولوژی و شبکه راه، محیط زیست و منطقه مسکونی با استفاده از GIS و تجزیه و تحلیل تصمیمات چند معیاره ی فازی برای حل مشکل ساماندهی مکانی دفن زباله و ایجاد رتبه بندی از مناطق دفن زباله بالقوه بکار رفته است. در مرحله اول، برای یافتن مکانهای مناسب، از تکنیکهای پوشش نقشه دیجیتال GIS (customized GIS application) استفاده شد. مرحله دوم یک رویکرد منطق فازی بود که سیستم سایت ها را در مقیاس 0-100٪ رتبه بندی می کرد که 100٪ مناسب ترین آنها بود. در مرحله سوم، سایتهای بالقوه ای که از مرحله آخر انتخاب شده اند، به منظور اولویت بندی سایتهای بالقوه، توسط فرآیند سلسله مراتبی تحلیلی (AHP) رتبه بندی می شوند. مشاهدات میدانی همچنین مناسب بودن سایت های منتخب را تأیید کرده و از این رو می توان از این روش در مناطق شهری برای روش انتخاب سایت دفع زباله استفاده کرد.
علمی-پژوهشی
آب و هوا شناسی
رقیه ملکی مرشت؛ مجید رضائی بنفشه؛ بهروز سبحانی؛ مسعود مرادی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شبیهسازی و پیشبینی دمای حداکثر و امواج گرمایی شهر ارومیه طی سالهای 2050-2020 به منظور پیش آگاهی و مقابله با آثار منفی ناشی از افزایش ناگهانی دما در این شهر بود که با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 شبیهسازی و تحت مناسب ترین سناریوی RCP برای 31 سال آتی پیشبینی شد. بدین منظور ، دادههای حداکثر دمای روزانهی ایستگاه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شبیهسازی و پیشبینی دمای حداکثر و امواج گرمایی شهر ارومیه طی سالهای 2050-2020 به منظور پیش آگاهی و مقابله با آثار منفی ناشی از افزایش ناگهانی دما در این شهر بود که با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 شبیهسازی و تحت مناسب ترین سناریوی RCP برای 31 سال آتی پیشبینی شد. بدین منظور ، دادههای حداکثر دمای روزانهی ایستگاه ارومیه از سال 2005-1961 به عنوان نمایندهی سایر ایستگاههای استان آذربایجان غربی از سازمان هواشناسی کشور اخذ و پیشبینی انجام شد. نوآوری پژوهش حاضر، استفاده از کم خطاترین سناریوی RCP برای پیشبینی دقیقتر بود. طبق نتایج حاصل، سناریوی 5/8RCP به عنوان کم خطاترین سناریو جهت پیشبینی انتخاب شد و یافتهها نشان دادند که میانگین حداکثر دما در ایستگاه ارومیه از اواخر زمستان تا اواخر بهار نسبت به دورهی پایه کاهش و در اواسط تابستان افزایش جزئی خواهد داشت. در مجموع طی سالهای 2050-2020 شاهد روند افزایشی محسوس حداکثر دمای شهر ارومیه خواهیم بود. براساس نتایج اعمال شاخص بالدی، امواج گرمایی این شهر کوتاه مدت و حداکثر چهار روزه خواهد بود. بیشترین فراوانی امواج گرمایی مربوط به امواج یک روزه بود که روند افزایشی جزئی داشت ولی امواج گرمایی دو، سه و چهار روزه روند کاهشی نشان دادند. در مجموع، احتمال رخ داد امواج گرمایی کوتاه مدت، بیشتر از امواج گرمایی بلند مدت است. همچنین از آنجا که امواج گرمایی شناسایی شده اغلب در پاییز و زمستان بیشترین فراوانی را نشان دادند، لذا احتمال وقوع این مخاطره در فصول سرد بیشتر از فصول گرم می باشد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیه هاتفی شجاع؛ علی اکبری؛ مهتا تاری
چکیده
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ و درخور توجهی است که در مرکز بافت سنتی شهر واقع گردیده است. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری زنده و بامعنا نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده میپردازد. پرداختن به چگونگی خلق فضاهای شهری زنده با کلیتی یکپارچه ضرورت ...
بیشتر
همدان با سابقه دیرینه در شهرسازی ایران، دارای بازاری نسبتاً بزرگ و درخور توجهی است که در مرکز بافت سنتی شهر واقع گردیده است. با توجه به اهمیت کلیت در معماری و خلق فضاهای شهری زنده و بامعنا نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده میپردازد. پرداختن به چگونگی خلق فضاهای شهری زنده با کلیتی یکپارچه ضرورت معماری و شهرسازی امروز است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی سرزندگی کالبدی بازار سنتی همدان بر اساس نظریه مراکز زنده الکساندر است. پرسشهای این پژوهش عبارتند از: 1- ساختار کالبدی بازار سنتی همدان به چه میزان بر نظریه مراکز زنده کریستوفر الکساندر منطبق است؟2 -مقایسه ساختار کالبدی دو سرا بر اساس نظریه الکساندر چگونه است؟جامعه آماری پژوهش بافت بازار سنتی شهر همدان و نمونههای انتخاب شده دو سرای گلشن و میرزا کاظم هستند که با هدف ارزیابی و روش تحلیلی توصیفی با رویکرد کیفی صورت گرفته است. روش گردآوری اطلاعات این پژوهش کتابخانهای و میدانی است و شاخصهای آن با توجه به مفاهیم کلیت یکپارچه و مراکز نیرومند در قالب 15 خصلت بههمپیوسته نظریه مراکز زنده میباشد. نتایج پژوهش مؤید این است که بازار سنتی همدان بر خصلتهای این نظریه منطبق است و سرای گلشن با دارا بودن بیشترین تقارن، تضاد، پژواک و جداییناپذیری از حیات کالبدی بیشتری نسبت به سرای میرزا کاظم برخوردار است. مقایسه ساختار هندسی سراها و پانزده خصلت از الگوی ساختارهای زنده الکساندر نشان میدهد نقش خصلتهای مراکز نیرومند، تکرار متناوب، تضاد، جداییناپذیری، فضای خالی و مرزها در ساختار کالبدی سراها بیشتر است.
علمی-پژوهشی
جغرافیای طبیعی
صیاد اصغری؛ مهدی فعال نذیری
چکیده
در این پژوهش به بررسی تغییرات کاربری اراضی با دمای سطح زمین و خودهمبستگی فضایی با استفاده از شاخص موران و لکههای داغ جزیره حرارتی شهرستان کرج پرداختهشده است. بدین منظور از تصاویر ماهوارهای لندست و سنجنده های (TM-OLI) سالهای 2000 - 2018 استفاده شد. ابتدا تصاویر مربوطه اخذ و پیشپردازشهای لازم اعمال شد. سپس طبقهبندی با استفاده از روش ...
بیشتر
در این پژوهش به بررسی تغییرات کاربری اراضی با دمای سطح زمین و خودهمبستگی فضایی با استفاده از شاخص موران و لکههای داغ جزیره حرارتی شهرستان کرج پرداختهشده است. بدین منظور از تصاویر ماهوارهای لندست و سنجنده های (TM-OLI) سالهای 2000 - 2018 استفاده شد. ابتدا تصاویر مربوطه اخذ و پیشپردازشهای لازم اعمال شد. سپس طبقهبندی با استفاده از روش شیءگرا و الگوریتم نزدیکترین همسایگی صورت گرفت و دمای سطح زمین با الگوریتمهای پنجره مجزا و تک باندی استخراج شد. نتایج نشان داد که زمین بایر در سال 2000 و 2018 به ترتیب با مقادیر 46 - 44 (درجه سانتیگراد)، دارای بیشترین دما میباشند که منـاطق بایر حاشیه شهر به دلیل عدم وجود پوشش گیاهی، ظرفیت بالای جذب گرما توسط خاک لخت، دمـای سـطح زمـین بالایی را دارا میباشند و کاربری مناطق آبی در سال 2000 و 2018 به ترتیب مقادیر 38 - 25 (درجه سانتیگراد) را به خود اختصاص دادهاند که آب گرمای بیشتری را دفع و دارای دمای پایینتری میباشد. همچنین نتایج نشان داد رابطه قوی بین کاربری اراضی و دما وجود دارد. سپس نتایج حاصل از تحلیل خودهمبستگی فضایی با شاخصهای موران جهانی نشان داد که دادههای دمای سطح زمین شهرستان کرج دارای ساختار فضایی بوده و به شکل خوشهای توزیعشده است. درنهایت با استفاده از شاخص تحلیل لکههای داغ خوشههای گرم و سرد دمای سطح زمین شهرستان کرج استخراج شد. تحلیل لکههای داغ تأییدی آشکار بر متمرکز شدن و خوشهای شدن دمای سطح زمین شهرستان کرج در فضا با افزایش دوره زمانی بوده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدحسن یزدانی؛ سحر حسن پور
چکیده
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربریهایش نیست و یکی از اهداف هر برنامهریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربریهای مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربریهای زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل میشود. ...
بیشتر
یک شهر چیزی جزء مجموع کاربریهایش نیست و یکی از اهداف هر برنامهریز شهری، ساماندهی الگوی توزیع کاربریهای مختلف شهر است. از این رو، این تحقیق با هدف تحلیل فضایی الگوی پراکنش کاربریهای زمین در منطقۀ سه شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاط روش توصیفی است. مقیاس مطالعه سطوح منطقه، ناحیه و محله را شامل میشود. شیوۀ گردآوری دادهها، کتابخانهای- اسنادی میباشد. برای بررسی تمرکز، تراکم، فشردگی، ترکیب، پیوستگی، پراکندگی، جهت و مرکزیت و خود همبستگی فضایی از شاخصهای فشردگی، تمرکز هیرشمن- هرفیندال، گسستگی، تنوع سیمپسون، آنتروپی و روشهای تراکم زمین شاخته شده، تحلیل نزدیکترین همسایه، جهت توزیع و رگرسیون وزنی جغرافیایی در نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای حاصل از محاسبات نشان داد که سرانۀ موجود کاربریها به میزان 12 مترمربع از سرانۀ استاندارد بیشتر است. ناحیۀ 2 دارای بیشترین تراکم و فشردگی است؛ در حالیکه ناحیۀ 3 کمترین تراکم و بیشترین پراکندگی را دارد. با وجود این، ناحیۀ 3 از ترکیب، تنوع، تمرکز و پیوستگی بیشتری از کاربریها در مقایسه با سایر نواحی برخوردار است. توزیع 46 درصد از کاربریها به-صورت بسیار خوشهای بوده است. جهتگیری کاربریها در مرکز منطقه مطلوب بوده و این جهتگیری موجب جذب جمعیت در مرکز منطقه شده است. نتیجه این که نواحی منطقۀ سه شهر اهواز در شاخصهای توزیع کاربریهای زمین در سطوح متفاوتی قرار دارند و از این نظر نیازمند ایجاد طرح ساماندهی کاربری اراضی محلی است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
علی اکبر حیدری
چکیده
زنان به عنوان نیمی از جمعیت شکل دهنده شهرها دارای حساسیتهای ویژهای در ادراک مناطق جرمخیز شهری در مقایسه با مران از خود نشان میدهند و همین امر لزوم پرداختن به مسئله امنیت زنان و عوامل مخل آن در سطح فضاهای شهری را تبیین مینماید. در این پژوهش این موضوع در سطح یک پارک شهری به عنوان یک نمونه از فضاهای باز شهری مورد بررسی قرار میگیرد. ...
بیشتر
زنان به عنوان نیمی از جمعیت شکل دهنده شهرها دارای حساسیتهای ویژهای در ادراک مناطق جرمخیز شهری در مقایسه با مران از خود نشان میدهند و همین امر لزوم پرداختن به مسئله امنیت زنان و عوامل مخل آن در سطح فضاهای شهری را تبیین مینماید. در این پژوهش این موضوع در سطح یک پارک شهری به عنوان یک نمونه از فضاهای باز شهری مورد بررسی قرار میگیرد. راهبرد تحقیق در این پژوهش مشتمل بر ترکیب دو روش کمی و کیفی است و گردآوری اطلاعات در این خصوص از طریق پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و تصویربرداری ذهنی صورت گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مجموعه عوامل موثر بر احساس ناامنی زنان در سطح پارکهای شهری درذیل چهار شاخص کالبدی، کارکردی، اجتماعی و ادراکی–بصری قابل دستهبندی هستند. این عوامل شامل مواردی چون میزان تراکم پوشش گیاهی، وجود فضاهای فرعی و پرت، تفکیک قلمرویی، وجود علائم و نشانهها، شبانهروزی بودن کاربریها، مکانیابی مناسب ورودی و خروجی، امکان مسیریابی مناسب در فضا، مراقبت مصنوعی، شهرت (خوشنامی یا بدنامی) یک فضا، تسلط پذیری جنسیتی در بخشهایی از پارک، ارتباط بصری با نقاط مختلف پارک، نورپردازی مناسب در شب، روشنایی و وضوح فضا در ذهن افراد و نیز وجود امنیت فیزیکی در پارک هستند.
علمی-پژوهشی
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهانبخش؛ سمیه بیرانوند
چکیده
عدم تدوین استراتژیها و برنامههای عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستمهای حملونقل شهری خرمآباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهرهبرداری از سیستم حملونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهرهوری سیستمهای حملونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامهریزی حملونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، ...
بیشتر
عدم تدوین استراتژیها و برنامههای عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستمهای حملونقل شهری خرمآباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهرهبرداری از سیستم حملونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهرهوری سیستمهای حملونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامهریزی حملونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، منسجم و عملیاتی، اقدام نمود. در پژوهش حاضر طرح اجرایی مناسب برای هوشمند سازی سیستمهای حملونقل شهری با استفاده از مدلPIP ارائه شده و برای تدوین استراتژیها از ماتریس SWOT استفاده می شود، به منظور اولویتبندی استراتژیها از ترکیب فنون تصمیمگیری با معیارهای چندگانه AHP با روش ACCEPT و روش QSPM استفاده شده و نتایج حاصل از این دو روش با استفاده از نرمافزار SPSS و از طریق محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن با هم مقایسه شد و عدد 981/0 به دست آمد که نشاندهنده نزدیک بودن نتایج این دو روش است؛ تحلیلهای مربوط به روش ترکیبی (AHP و ACCEPT) با استفاده از نرمافزار EXPERT CHOICE انجام شد و نرخ ناسازگاری برای اولویتبندی اهداف، محورهای توسعه و استراتژیها در تمام مراحل اعدادی کوچکتر از 1/0 به دست آمد؛ بنابراین در تمام اولویتبندیها میزان ناسازگاری در حد موردقبول است. در خصوص اهداف کلان حملونقل، اولویت به ترتیب با ایمنی، رضایت عمومی، بهبود محیطزیست و کاهش مصرف انرژی و زمان تأخیر به دست آمد. در خصوص شش محور توسعه نیز مشخص شد که اولویت به ترتیب با مدیریت و سیاستهای سازمانی، تأمین مالی، نیروی انسانی، زیرساختهای فنی، محیط فرهنگی و موارد حقوقی است و توسعه سیستمهای هوشمند بر اساس این اولویتبندی انجام میشود.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احسان اله ریگی؛ محمود رضا انوری؛ معصومه حافظ رضازاده
چکیده
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول ...
بیشتر
هدف این پژوهش؛ بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری میباشد. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهشهای کاربردی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار (SPSS) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه میباشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (324) نفر تعیین شد. بررسی ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) به صورت مجزا در ارتباط با نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه از نوآوریهای این پژوهش میباشد. نتایج آزمون کای اسکویر نشان داد، رابطه معناداری و مثبت بین توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر میرجاوه و نقش اقتصادی کریدور مرزی وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که اقتصادی کریدور مرزی به صورت معناداری توسعه کالبدی را پیشبینی میکند. نتایج آزمون تی تک نمونهای، بیانگر میزان کم نقش اقتصادی کریدور مرزی در توسعه زیست-محیطی شهر میرجاوه میباشد. در نهایت جهت بررسی تفاوت معناداری بین نقش اقتصادی کریدور مرزی در ابعاد توسعه از روند آماری تحلیل واریانس و با کمک مدل خطی عمومی تک متغیره، استفاده گردید، نتایج نشان داد که نقش اقتصادی کریدورهای مرزی در بعد اجتماعی و زیستمحیطی دارای اختلاف معنیداری می-باشد. نتیجهگیری کلی پژوهش نشان از تاثیر نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه (اقتصادی، اجتماعی و کالبدی)، دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
ابراهیم سامی؛ مریم عبادی
چکیده
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی ...
بیشتر
رشد روز افزون جمعیت و توسعه شهرها در حاشیه رودخانه ها، در حریم مسیل ها و مسدود شدن آن ها به ایجاد مناطق مستعدی برای سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر سیلاب در شهر مراغه می باشد که برای این منظور از لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی استفاده شده است. وزن دهی لایه ها به روش تحلیل شبکه (ANP) با استفاده از نرم افزار سوپردسیژن انجام شد. با توجه به ضرایب به دست آمده در مدل ANP عامل آبراهه با ضریب 7500/0 بیشترین ارزش و عامل کاربری اراضی با ضریب 0895/0 کمترین ارزش را برای ایجاد سیل به خود اختصاص داد و سپس تمامی لایه ها در محیط GIS فازی سازی شده و در نهایت با وزن دار کردن لایه ها و تلفیق آن ها به روش گاما، نقشه ی نهایی پهنه بندی سیلاب تهیه گردید. نتایج نشان میدهد، پهنه های با خطر سیل گیری خیلی زیاد با مساحت 126/3 هکتار به ترتیب در نواحی 1، 2 و 3 و پهنه های با خطر سیل گیری کم در حاشیه شهر با مساحت 598/13 هکتار در نواحی 5 و 7 واقع گردیده اند. نتایج حاصل از تلفیق مدلهای ANP و Fuzzy ، حاکی از کارایی بالای آنها در تعیین مناطق با ریسک بالای سیلاب میباشد و ضرورت دارد در فرایند برنامهریزی و آمایش به ویژه ارزیابی خطر این سطوح پهنهبندی شده مدنظر قرار گرفته شود.