مطالعه سامان‌دهی مکان‌‌های مناسب مراکز دفن زباله شهر دورود با استفاده از سیستم GIS و منطق فازی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف از مطالعه حاضر شناسایی مکان‌‌های مناسب مراکز دفن زباله شهر دورود با استفاده از سیستم GIS و منطق فازی می‌باشد‌‌‌‌. تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده در این پژوهش معیارهای متداول سازمان حفاظت از محیط‌زیست (IEPO) که برای این فرایند در نظر گرفته شده‌اند، شامل توپوگرافی، زمین‌شناسی و ... با استفاده از GIS و تجزیه و تحلیل تصمیمات چند معیاره فازی برای حل مشکل سامان‌دهی مکانی دفن زباله و ایجاد رتبه‌بندی از مناطق دفن زباله بالقوه به کار رفته است‌‌‌‌. در این روش از سه مرحله، برای یافتن مکان‌های مناسب، استفاده شد که شامل: ترکیب وزنی خطی، رویکرد منطق فازی و اولویت‌بندی سایت‌های بالقوه‌‌ای که پس از انتخاب در مرحله آخر، توسط فرایند سلسله‌مراتب تحلیلی رتبه‌بندی می‌شوند‌‌‌‌. همچنین، مشاهدات میدانی مناسب بودن سایت‌‌های منتخب را تأیید کرده و ازاین‌رو می‌توان از این روش در مناطق شهری برای روش انتخاب سایت دفع زباله استفاده نمود‌‌‌‌. مکان‌‌های منتخب برای به حداقل رساندن ریسک محیطی و مشکلات سلامتی انسان در نظر گرفته می‌شوند‌‌. همچنین نتایج نشان‌دهنده کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در تولید نقشه پهنه‌بندی از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی AHP و براساس نقشه پهنه‌بندی، بهترین نقاط GIS استفاده گردیده است‌‌‌‌. سپس مشاهدات میدانی نیز مؤید مناسب بودن مناطق مشخص شده برای دفن زباله است‌‌.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of Proper Spatial Organization of Garbage Dumps in Dorud City Using GIS System and Fuzzy Logic

نویسندگان [English]

  • Mohammad Almasi nia 1
  • Hasan Alizadeh 2
1 Instructor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Geology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of the present study is to identify suitable locations for landfills in Dorud city using GIS system and fuzzy logic. Descriptive-analytical research in the research of the criteria of the Environmental Protection Agency (IEPO) that are considered for this process, including topography, geology and... Using GIS and multi-criteria or fuzzy decision analysis has been used to solve the problem of mechanical landfill system and create a ranking of potential landfill areas. In this method, three steps are used to find suitable places, which include: linear weight combination, fuzzy logic approach and prioritization of potential sites that are ranked by the analytical hierarchical process after installation in the last step. Also, field observations confirm the suitability of the selected sites and therefore this method can be used in urban areas for the method of selecting the waste disposal site. Selected locations are considered to minimize environmental risk and human health problems. Also, the results indicate the application of the geographic information system in the production of the zoning map from the hierarchical analysis process of AHP and based on the zoning map, the best GIS points have been used. Then the field observations also confirm the suitability of the specified areas for landfilling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dorud City
  • Landfill
  • Spatial Planning
Abbasi, F‌‌‌., & Pahanhande, M‌. (2018). Zoning of the central watershed of Gilan province for the purpose of GIS decision-making for landfill site location using multi-criteria MCDM. Master's thesis of Rasht Academic Jihad Institute of Higher Education‌. ‌(In Persian)
Ahdanjad Reveshti, M., & Qadri, H. (2014). Optimum location of urban medical centers using GIS in district 11 of Tehran‌. Journal of Fasa University of Medical Sciences, 4(4), 463-474. ‌(In Persian)
Ahmadzadeh, A‌‌‌., Sekoti, R‌‌‌., & Bahrami, B‌‌‌‌. (2018)‌‌‌‌. Evaluation of environmental suitability of landfill using AHP method in GIS environment (case study of Urmia city)‌‌‌‌. Master's thesis of technical engineering faculty of Saba Higher Education Institute‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Alavi, S‌‌‌‌. A‌‌‌., Mehmedesh, M‌‌‌., Devsalar, A‌‌‌., & Jafari, B‌‌‌‌. (2015)‌‌‌‌. CNG fuel stations location using fuzzy operators and GIS spatial analysis techniques, case study: 7th district of Mashhad city, Journal of Ecological Research Shahri Payam Noor Publications, 1(13), 9-18‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Bozi, K‌‌‌., & Sargolrai, S‌‌‌‌. (2014)‌‌‌‌. Location of landfill in Zabul city using AHP method‌‌‌‌. Geographical explorations of desert areas, 3(1), 119-143‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Chang, N‌‌‌‌. B‌‌‌., Parvathinathan, G‌‌‌., & Breeden, J‌‌‌‌. B‌‌‌‌. (2008)‌‌‌‌. Combining GIS with fuzzy multicriteria decision-making for landfill siting in a fast-growing urban region‌‌‌‌. Journal of environmental management, 87(1), 139-153‌‌.
Ghanbari, H‌‌‌., Nobakht, Sh‌‌‌., & Mohammadi, M‌‌‌‌. (2016)‌‌‌‌. Locating multi-story parking lots in Rasht city, Journal of Urban Ecology Research, 5(15), 43-64‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Hadiani, Z‌‌‌‌. (2012)‌‌‌‌. Location of urban solid waste disposal centers using fuzzy logic in GIS environment, case study: Zanjan city‌‌‌‌. Geographical Space Scientific-Research Quarterly,12(40), 116-133‌‌‌‌. ‌(In Persian)
 Kao, J‌‌‌‌. J‌‌‌., & Lin, H‌‌‌‌. Y‌‌‌‌. (1996)‌‌‌‌. Multifactor spatial analysis for landfill siting‌‌‌‌. JOURNAL OF ENVIRONMENTAL ENGINEERING-ASCE, 122(10), 902-908
Klir, G‌‌‌‌. J‌‌‌., & Folger, T‌‌‌‌. A‌‌‌‌. (1987)‌‌‌‌. Fuzzy sets, uncertainty, and information‌‌‌‌. Prentice-Hall, Inc‌‌..
Ilanlou, M‌‌‌‌. (2017)‌‌‌‌. Optimum location of urban waste recycling site (case study of Kalardasht city)‌‌‌‌. Geographical Sciences Applied Research Journal, 19(52), 193-209‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Makhdoom, M‌‌‌‌. (2012)‌‌‌‌. Locating and Determining Suitability of Lands through Land Area‌‌. Valuation, Tehran University Publications‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Mayoralty Durood‌‌‌‌. (2018)‌‌‌‌. Report of the Deputy Municipal Services and Waste Management‌‌.
Moghari, Z‌‌‌., Abu Nouri, I‌‌‌., & Zubiri, H‌‌‌‌. (2013)‌‌‌‌. Fuzzy analysis of social cohesion and its relationship with economic development‌‌‌‌. Journal of Economic Research, 49(3), 621-645‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Mussa, A‌‌‌., & Suryabhagavan, K‌‌‌‌. V‌‌‌‌. (2021)‌‌‌‌. Solid waste dumping site selection using GIS-based multi-criteria spatial modeling: a case study in Logia town, Afar region, Ethiopia‌‌‌‌. Geology, Ecology, and Landscapes, 5(3), 186-198
Pasalari, H‌‌‌., Nodehi, R‌‌‌‌. N‌‌‌., Mahvi, A‌‌‌‌. H‌‌‌., Yaghmaeian, K‌‌‌., & Charrahi, Z‌‌‌‌. (2019)‌‌‌‌. Landfill site selection using a hybrid system of AHP-Fuzzy in GIS environment: A case study in Shiraz city, Iran‌‌‌‌. MethodsX, 6, 1454-1466
Rahnama, M‌‌‌‌. R‌‌‌., Aghajani, H‌‌‌., & Fatahi, M‌‌‌‌. (2012)‌‌‌‌. Landfill site location by combination of OWA and GIS weighted averaging method in Mashhad‌‌‌‌. Geography and environmental hazards, 3(1), 87-105‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Rezazadeh, M‌‌‌., Seyedmahalleh, E‌‌‌., Mehrdadi, N‌‌‌., & Kootenaei, F‌‌‌‌. (2014)‌‌‌‌. Landfill site selection for babol using Fuzzy Logic method‌‌‌‌. Journal of Civil Engineering and Urbanism, 4(3), 261-265.
Sadeghi, A‌‌‌., Khorasani, N‌‌‌‌. A‌‌‌., Danehkar, A‌‌‌., & Ardakani, T‌‌‌‌. (2008)‌‌‌‌. The application of index overlapping methods and Boolean logic in locating the optimal areas for the construction of a thermal power plant according to environmental criteria (case study: Chabahar city)‌‌‌‌. Geomatics Conference 88, Mapping Organization Iran, Department of Surveying Engineering Tehran University Technical Colleges Campus: 1-15‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Sajjadi, H‌‌‌., & Mohammad R‌‌.. D‌‌‌‌. (2017)‌‌‌‌. Location of sanitary landfill of urban waste using GIS and AHP multivariate decision making model‌‌‌‌. Birjand University Master's Thesis‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Shujayan, A‌‌‌‌. (2012)‌‌‌‌. Organizing the location selection of urban educational centers using Boolean logic and fuzzy multi-criteria decision making, case study: middle schools of the 8 regions of Ahvaz city‌‌‌‌. Educational planning studies quarterly, 2(4), 137-136‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Shahbazi, A‌‌‌., Asghari Koljahi, E‌‌‌., & Barzegari, Gh‌‌‌‌. (2015)‌‌‌‌. Determining the suitable place to bury Shahin Dej urban waste using GIS with emphasis on environmental geological factors‌‌‌‌. Master's thesis of Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz‌‌‌‌. ‌(In Persian)
Yildirim, V‌‌‌., Memisoglu, T‌‌‌., Bediroglu, S‌‌‌., & Colak, H‌‌‌‌. E‌‌‌‌. (2018)‌‌‌‌. Municipal solid waste landfill site selection using multi-criteria decision making and GIS: Case study of Bursa province‌‌‌‌. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 26(2), 107-119‌‌‌‌.
Toloui Ashlaghi, A & Kavousi, I‌‌‌‌. (2005)‌‌‌‌. Fuzzy logic as a new method in socialcapital. calculations, Strategy Quarterly, 2(40), 62-51‌. ‌(In Persian)
احدنژاد روشتی، محسن و قادری، حسین (1393)‌‌‌‌. ‌‌مکان‌یابی بهینه مراکز درمانی شهری با استفاده از GIS منطقه 11 شهر تهران‌‌‌‌. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، 4(4)، 463-474‌‌‌‌.
احمدزاده، عادل؛ سکوتی، رضا و بهرامی، بهنام (1398)‌‌‌‌. ارزیابی شایستگی ‌زیست‌محیطی محل دفن زباله با استفاده از روش AHP در محیط GIS (مطالعه موردی شهر ارومیه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده فنی مهندسی موسسه آموزش عالی صبا‌‌‌‌.
ایلانلو، مریم (1397)‌‌‌‌. ‌‌مکان‌یابی بهینه جایگاه بازیافت پسماندهای شهری (مطالعه موردی شهرستان کلاردشت)‌‌‌‌. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(52)، 193-209‌‌‌‌.
بزی، خدارحم و سرگلرایی، صدیقه (1394)‌‌‌‌. مکان­یابی دفن زباله در شهر زابل با استفاده از روش AHP، کاو‌ش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 3(1)، 119-143‌‌.
رهنما، محمدرحیم؛ آقاجانی، حسین و فتاحی، مهدی (1391)‌‌‌‌. مکان‌یابی محل دفن زباله با ترکیب روش میانگین‌گیری وزن‌دار ترتیبی OWA و GIS در مشهد‌‌‌‌. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 3(1)، 87-105‌‌.
سجادی، حسین و دوستی، محمدرضا (1397)‌‌‌‌. مکان‌یابی‌‌‌‌‌ محل دفن بهداشتی زباله شهری با استفاده از GIS و مدل تصمیم‌گیری چند متغیره AHP، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند‌‌‌‌.
شجاعیان، علی (1392)‌‌‌‌. ساماندهی مکان‌گزینی مراکز آموزشی شهری با استفاده از منطق بولین و تصمیم گیری چندمعیاره فازی مطالعه موردی: مدارس مقطع راهنمایی مناطق 8 گانه شهر اهواز‌‌‌‌. دو فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 2(4)، 137-136‌‌.
شهبازی، آزاده، اصغری کلجاهی، ابراهیم و برزگری، قدرت (1395)‌‌‌‌. تعیین محل مناسب برای دفن پسماندهای شهری شاهین دژ با استفاده از GIS با تأکید بر عوامل ‌زمین‌شناسی زیست‌محیطی‌‌‌‌. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم طبیعی دانشگاه تبریز‌‌‌‌.
شهرداری دورود (1398)، گزارش معاونت خدمات شهری و مدیریت پسماند‌‌‌‌.
عباسی، فریدون و پناهنده، محمد (1398)‌‌‌‌. پهنه‌بندی حوزه آبخیز مرکزی استان گیلان و تصمیم‌گیری GIS ‌‌مکان‌یابی جایگاه دفن زباله با استفاده از MCDM چندمعیاره‌‌‌‌. پایان‌نامه کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی رشت‌‌‌‌.
علوی، سیدعلی؛ معزز، محدثه؛ دیوسالار، اسداله و جعفری، بهبود (1395)‌‌‌‌. ‌‌مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت CNG با استفاده از تکنیک‌های تلفیقی عملگرهای فازی و تحلیل‌های فضایی GIS، پژوهش موردی: منطقه 7 شهر مشهد‌‌‌‌. مجله پژوهش‌‌های بومشناسی شهری، 1(13)، 18-9‌‌‌‌.
صادقی، آسیه، خراسانی، نعمت ا‌‌...، دانه کار، افشین و اردکانی، طاهره (1388)‌‌‌‌. کاربرد روش‌‌های همپوشانی شاخص و منطق بولین در ‌‌مکان‌یابی مناطق مطلوب جهت احداث نیروگاه حرارتی با توجه به معیارهای محیط‌زیستی (مطالعه موردی: شهرستان چابهار)، همایش ژئوماتیک 88‌‌‌‌. سازمان نقشه برداری کشور، گروه مهندسی نقشه برداری- پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران: 1-15‌‌‌‌.
طلوعی اشلقی، عباس و کاووسی، اسماعیل (1385)‌‌‌‌. منطق فازی به مثابه روشی نوین در محاسبات سرمایه اجتماعی‌‌‌‌. فصلنامه راهبرد، 2(40): 62-51‌‌‌‌.
قنبری، حسین، نوبخت، شهاب و محمدی، مریم (1396)‌‌‌‌. ‌‌مکان‌یابی پارکینگ‌های طبقاتی در شهر رشت‌‌‌‌. پژوهش‌‌های بوم‌شناسی شهری، 5(15)، 64-43‌‌‌‌.
مخدوم، مجید (1392)‌‌‌‌. ‌‌مکان‌یابی و تعیین تناسب اراضی از طریق ارزش­گذاری پهنه سرزمین‌‌‌‌. انتشارات دانشگاه تهران‌‌‌‌.
موغاری، زهرا، ابونوری، اسماعیل و زبیری، هدی (1393)‌‌‌‌. تحلیل فازی انسجام اجتماعی و رابطه آن با توسعه اقتصادی‌‌‌‌. نشریه تحقیقات اقتصادی، 49(3)، 621-645‌‌‌‌.
هادیانی، زهرا (1391)‌‌‌‌. مکان‌یابی مراکز دفع پسماندهای جامد شهری با استفاده از منطق فازی در محیط GIS مطالعه موردی: شهر زنجان‌‌‌‌. فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، 12(40)، 116–133‌‌‌‌.