تبیین تأثیر فرم و فرآیندهای ژئومورفیک در سکونتگاه شهری یاسوج

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دنشگاه

2 دانشگاه

3 دانشگاه کاشان

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی مکان های مناسب گسترش سکونتگاه های شهر یاسوج با توجه به فرم ها و فرایندهای طبیعی موجود در منطقه پرداخته است. در این راستا باتوجه به ویژگی های طبیعی منطقه 5 معیار، 15 زیر معیار و84 کلاس جهت دستیابی به اهداف شناسایی شد. ابتدا با گردآوری نقشه های پایه شهر یاسوج، مبادرت به تهیه و تجزیه و تحلیل لایه های شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، جنس سازند، تراکم مراکز مسکونی، فاصله از مراکز مسکونی، کاربری اراضی، تراکم راه، فاصله از راه، تراکم گسل، فاصله از گسل، تراکم رودخانه، فاصله از رودخانه، بارش و دما گردید. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی عوامل مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفت و تعیین وزن گردید. در پایان لایه های رستری عوامل در محیط نرم افزار Arc GIS 10 با یکدیگر تلفیق و نقشه نهایی گسترش سکونتگاه شهری منطقه ترسیم گردید. نهایتاً جهت تأیید نتایج، نقشه ارائه شده با نقشه فعلی شهر مورد ارزیابی مقایسه ای قرار گرفت. نتایج نشان می¬دهد که در بین عوامل موثر، زیرمعیارهای شیب، جنس سازند و فاصله از سکونتگاه به ترتیب با اوزان 205/0، 129/0 و104/0 به عنوان مهمترین عوامل در تعیین مکانگزینی سکونتگاه های شهری یاسوج شناسایی شده اند. براساس نقشه نهایی 46/13% (69/37 کیلومتر مربع) از مساحت منطقه مطالعاتی برای توسعه ی سکونتگاه شهری بسیارمناسب و 44/24% (406/68 کیلومتر مربع) مناسب می باشد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت مدل و نقشه مکان گزینی فعلی شهر یاسوج روندی صعودی را برای توسعه سکونتگاه های شهری نشان داده و بیانگر دقت مدل مزبور است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explaining the geomorphic forms and processes in urban settlements of Yasouj

چکیده [English]

Using of land and natural resources, without considering the environmental and ecological potential, cause the adverse effects and environment degradation. Geomorphic forms and processes are the prevailing natural features and disasters that have caused damage to the humans and the environment via theirs properties. This study investigates the suitable positions of urban settlements development in the Yasouj according to geomorphic forms and processes. In this regard, according to region's natural characteristics, 5 criteria, 15 sub-criteria and 84 classes were identified in order to achieve goals. First, layers slope, aspect, elevation classes, lithology, settlement density, distance from settlement, landuse, road density, distance from road, fault density, distance from fault, density river, distance from river, rainfall and temperature were prepared via basic maps of Yasouj, and were analyzed. Then, these factors were evaluated and were weighed by AHP model. At the end, their raster layers were integrated by Arc GIS 10 software, and final map of urban settlements development in the study area were drawn. Finally, to confirm the results, the final map was evaluated with the current map of the city Yasouj comparatively.The results show that among the effecting factors, sub-criteria of slope, lithology and distance from settlement, with weights of 0.205, 0.129 and 0.104,have been identified as the most important factors in the site selection of Yasouj urban settlements, respectively. According to final map, about %13.46 (37.56 Km2) and %24.44 (68.406 Km2) of the study area are very suitable and suitable for the development of urban settlements, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Natural forms and processes"
  • " Analysis Hierarchic Processes"
  • " Development of urban settlement"
  • " Geographic Information System"
  • " Yasouj"