ارزیابی هویت مکانی محله‌های شهری، مطالعه موردی: محله سنگلج، منطقه 12 شهر تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه خوارزمی

چکیده

محله‌های کلان‌شهر تهران از اساسی‌ترین عناصر اجتماعی – کالبدی بوده و به‌‌عنوان حلقه ارتباطی میان شهروندان محسوب می‌شوند. یکی از مسئله‌های مهم محله‌های شهری هویت مکانی آن‌ها می­باشد. بی‌توجهی به این امر باعث می‌شود، شهروندان یک محله احساس تعلق به محل زندگی خود نداشته باشند و در نتیجه محله‌ای ناپایدار شکل می­گیرد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی و تحلیل هویت مکانی محله‌ سنگلج واقع در منطقه 12 تهران، به عنوان یکی از محله‌های قدیمی شهر تهران می­باشد. تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی - تحلیلی است که به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمام ساکنان بالای 18 سال محله سنگلج می‌باشد که حجم نمونه آن با استفاده از فرمول کوکران، 115 نفر تعیین و جهت انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری غیر احتمالی استفاده گردید. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که بین شاخص‌های تعلق مکانی، اجتماع‌پذیری، آسایش و دسترسی به خدمات، همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین بین سن و هویت مکانی نیز رابطه معنادار به دست آمد. بعلاوه بین هویت مکانی و مدت سکونت تفاوت معنادار  مشاهده شد و شهروندانی که مدت سکونت بیش‌تری داشتند، هویت مکانی محله سنگلج را مطلوب‌تر ارزیابی کرده‌اند. به ‌طور کلی از نظر ساکنین محله مورد مطالعه، هویت مکانی ساکنان محله در سطح مطلوب قرار ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessment of Place identity in urban neighborhoods Case Study: Sanglaj neighborhood, District 12 of Tehran

نویسندگان [English]

  • Batul Majid 1
  • Saman Heydari 2
1 Assistant professor of geography and urban planning, Shahid Beheshti University, Tehran
2 Ph.D. student of Geography & urban planning, Kharazmi University, Tehran
چکیده [English]

The neighborhoods of Tehran Metropolis are one of the most fundamental social – physical elements and are considered as important communication links between the citizens. One of the key issues in city regions is spatial identityand ignoring this matter causes the citizens do not feel like belonging to their place of residence. Consequently, the unsustainable neighborhood is formed. The present study aims to assess and analyze spatial identity of Sanglaj as one of the old regions of Tehran in the 12th zone. The research method is descriptive-analytic and required data were collected  through a survey using a questionnaire. The research population consisted of all citizens over 18 years old in Sanglaj, among whom 115 were sellected as participants throughnon-probabilistic sampling method.The collected data were analyzed using SPSS software.The results showed that there is a significant positive correletion between place-belonging, sociability, comfort, and access to service variables. In addition, it was found that there is a meaningful relationship between age and local identity as well as a significant difference between local identity and period of residence; that is those whose period of residence was longer, have evaluated the spatial identity of region better. Generally, it was found that, according to the participants, the residents’ spatial identification was not desirable in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Place identity
  • Urban Neighborhoods
  • Sustainable neighborhood
  • District 12 of Tehran
  • Sanglaj
افروغ، عماد (1394)، فضا و جامعه؛ فضای شهری و نابرابری اجتماعی، تهران: نشر علم.##پوراحمد، احمد (1389)، قلمرو فلسفه جغرافیا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.##جنکینز، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه: تورج یاراحمدی، تهران، انتشارات شیرازه.##حیاتی، عقیل ؛ غلامی، محمد (1392)، بررسی تاثیر هویت کالبدی بر انسجام اجتماعی مطالعه موردی؛ محله اوین شهر تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، (۳۰): ۱۳۱-۱۵۰.##دانشپور، عبدالهادی (1379)، بازشناسی مفهوم هویت در فضای عمومی شهری (خیابان)، نمونه موردی: خیابان انقلاب تهران ، رساله دکتری، دانشگاه تهران.##رضوانی، محمدرضا؛ احمدی، علی (1388)، مکان و نقش فرهنگ در شکل‌گیری هویت مکانی، پژوهش‌نامه فرهنگی، سال دهم، شماره 6: 45-68.##زیاری، کرامت‌اله؛ پژوهان، موسی و خلیلی احمد (1391)، سنجش هویت شهری در شهرهای جدید ایران بر اساس اصول هویت‌بخش مکتب اصفهان، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه­ای، سال پنجم، شماره 18: 139-158.##سلطانی، لیلا؛ زنگی­آبادی، علی  و میهن، نسترن (1390)، برنامه‌ریزی شهری در جهت ارتقاء هویت ایرانی اسلامی زنان با تأکید بر نقش محله‌های شهری، مجله مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال اول، شماره 4: 29-36.##شکوئی، حسین (1379)، اندیشه­های نو در فلسفه جغرافیا، تهران: انتشارات گیتاشناسی، ج 1.##شکوئی، حسین (1388)، اندیشه­های نو در فلسفه جغرافیا، فلسفه­های محیطی و مکتب­های جغرافیایی، تهران: انتشارات گیتاشناسی، ج 2.##عبادیان، محمود (1383)، بحران هویت، نه بی هویتی فرد، مجموعه مقالات مبانی نظری هویت و بحران هویت. گردآورنده: علی اکبر علیخانی، انتشارات پژوهشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی.##نظربلند، نازیلا؛ حیدری، علی‌اکبر (1392)، عوامل تأثیرگذار در هویت کالبدی بافت تاریخی شهر شیراز، همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری.##
Barresi, John (2002), Fromthe Thought is the Thinker'to the Voice is the Speaker' William James and the Dialogical Self, Theory & Psychology, 12(2): 237-250.##Lewicka, Maria (2008), Place attachment, place identity, and ,place memory: Restoring the forgotten city past. Journal of Environmental Psychology, 28(3): 209-231.##Lukermann, Fred (1966), Geography as a formal intellectual discipline and the way in which it contributes to human knowledge, The Canadian Geographer/Le Géographe canadien, 8(4): 167-172.##Norberg, Schulz. Christian (1980), Genius loci: Towards a phenomenology of architecture, Rizzoli.##Norton, William (2000), Cultural geography: Themes, concepts, analyses, Oxford University Press.##Pretty, Grace; Chipuer, Heather; Bramston, Paul (2003), Sense of  place amongst adolescents and adults in two rural Australian towns: The discriminating features of place attachment, sense of community and place dependence in relation to place identity, Journal of Environmental Psychology, 23(3): 273-287.##Proshansky, Harold; Fabian, Abbe; Kaminoff, Robert (1983), Place-Identity: Physical world socialization of the self, Journal of Environmental Psychology, No.3: 57-83.##Relph, Edward (1993), Modernity and The Reclamation  of  place, Dwelling, seeing, and designing: Toward a phenomenological ecology, 2.##Williams, Daniel; Vaske, Jerry (2003). The measurement of place attachment: Validity and generalizability of a psychometric approach. Forest science, 49(6),830-840.##