سنجش رضایتمندی از کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی، مطالعه موردی: شهر بجنورد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار برنامه ریزی آمایش سرزمین، گروه مدیریت، دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه رسام

چکیده

هدف از مقاله حاضر بررسی و مطالعه رضایتمندی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر بجنورد می‌باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نوع هدف، کاربردی می‎باشد. برای تحلیل متغیرهای تحقیق از روش‌های تحلیل آماری شامل آمار توصیفی، تحلیل عاملی و رگرسیون گام به گام استفاده گردید و روش گردآوری داده‌های تحقیق میدانی است. شاخص‌های تحقیق شامل محیط کالبدی، محیط اقتصادی و محیط اجتماعی است. مؤلفه محیط کالبدی (دسترسی به بانک­ها، داروخانه­ها، مغازه­ها و سایر امکانات) بیش‌ترین و مؤلفه پس‌انداز شاخص محیط اقتصادی کم‌ترین میزان رضایتمندی را نشان می‌دهد. از مجموع 26 گویه، 6 عامل با استفاده از روش تحلیل عاملی استخراج شد. این عوامل شامل بهداشت محیط، زبیاشناسی محیط، توزیع خدمات عمومی، رفاه اقتصادی، همبستگی اجتماعی و خرسندی می‎شود. بر اساس نتایج تحقیق تنها شاخص دسترسی به بانک‌ها، داروخانه‌ها، مغازه­ها و سایر امکانات با میانگین 6/3 بالاترین میزان رضایتمندی ساکنین از محیط کالبدی، شاخص وضعیت تغذیه با 2/3 از محیط اقتصادی و شاخص اعتماد به همسایه با 1/3 از محیط اجتماعی بیش‌ترین میزان رضایتمندی را از محیط‌های 3 گانه نشان دادند. براساس نتایج مطالعه حاضر می‌توان گفت، بخش قابل توجهی از ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی از کیفیت زندگی خود در ارتباط با استانداردهای محیط‌های 3 گانه رضایت کمی دارند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Satisfaction measurement of quality of life in informal settlements, Case study:Bojnourd

نویسندگان [English]

  • Amin Faraji 1
  • Azadeh Azimi 2
چکیده [English]

The main objective of this study is reviewing and examining life satisfaction in informal settlements in Bojnourd. The research method is descriptive – analytic and is practical in terms of type. To analyze the variables of the research, statistical methods including descriptive statistics, factor analysis and step-by-step regression were used and field survey data were collected. Research indicators include physical environment, economic environment and social environment. The component of the physical environment (access to banks, pharmacies, shops and other facilities) is the highest and the savings component of the economic environment index shows the least satisfaction. From 26 items, using factor analysis, 6 factors of environmental health, aesthetics of the environment, public service distribution, economic welfare, social solidarity, and satisfaction were extracted. Base on the findings, the only indicator of access to banks, pharmacies, shops, and other facilities got the highest mean score (3.6) of residents’ satisfaction from the physical environment, nutritional indicators status with 3.2 of economic environment and trust in neighboring with 3.1, indicated the greatest satisfaction from three-fold environments. Finally, the finding showed that the majority of residents in informal settlements are not satisfied with their life quality in terms of standards of three-fold environments.
 
 
Satisfaction, Life Quality, Informal Settlements, Bojnourd.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satisfaction
  • Life Quality
  • Informal Settlements
  • Bojnourd
  1.  

    رهنمایی، محمدتقی؛ شاه­حسینی، پروانه (1383)، فرایند برنامه‌ریزی شهری در ایران، انتشارات سمت، چاپ نخست، تهران.##زاهد زاهدانی، سیدسعید (1369)، حاشیه‌نشینی، انتشارات دانشگاه شیراز.##گزارش توسعه انسانی (1370)، سازمان ملل، انتشارات دانشگاه آکسفورد.##شکویی، حسین (1373)، دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، تهران.##شماعی، علی؛ عظیمی، آزاده؛ فرجی ملائی، امین (1390)، بررسی اثرات شهر شدن نقاط روستایی بر کیفیت زندگی ساکنین، مجله مطالعات مدیریت شهری، شماره:  155-129.##فرجی ملائی، امین (1389)، تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری، دومین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.##فرجی ملائی، امین (1389)، تحلیل شاخص­های کیفیت زندگی شهری و برنامه­ریزی برای بهبود آن، مورد شهر بابلسر، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.##فرجی ملائی، امین؛ عظیمی، آزاده؛ زیاری، کرامت‌اله (1389)، تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال اول، شماره اول:  16-1.##گلین، جواد (1390)، کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی کلانشهر تهران(مطالعه موردی: اسلام‌آباد و صالح آباد)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران. ##لطیفی، امین؛ سجادزاده، حسن (1394)، ارزیابی تاثیر مؤلفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارک‌های شهری، شماره 11: 20-5.##

    1. Madhukar; Widgery. Robin; Angur. Sudhir (2007), Congruence among Objective and Subjective Quality-of-Life (QOL) Indicators, Alliance Journal of Business Research: 25-39.##Bell, Simon; Morse, Stephen (1999), Sustainability indicators, London, Earthscan.##Campbell, Angus; Converse, Philip; Rodgers, Willard (1976), The quality of American life, New York: Russell Sage.##Cardinal, Nathan; K.Adin, Emilie. (2005), An urban aboriginal life, the 2005 indicator on quality of life of aboriginal people in the greater Vancouver area, Center for Native Policy and research (CNPR) doi:10.1016/j.ecolecon.##Costanza, Robrt; Fisher, Brendan; Ali, Saleem; Beer, Caroline; Bond Lyne, Boumans (2007), Quality of life: An approach integrating opportunities, human needs, and subjective well-being, E C O L O G I C A L E C O N O M I C S 6 1 2 6 7 – 2 7 6, 0921-8009.##Das, Daisy (2008), Urban quality of life: A case study of Guwahati, Social Indicators Research, 88: 297-310.##Friedman, Myles (1997), Improving the quality of life: a holistic scientific strategy, London, PRAEGER.##Henderson, Hazel; Lickerman, Jon; Flynn, Patrice (2000), Calvert-Henderson Quality of Life Indicators: A New Tool for Assessing National Trends. Bethesda, MD: Calvert Group, Ltd.## Izutsu, Takashi; Tsutsumi, Atsuro; Islam, Akramul; Kato, Seika; Wakai, Susumu; Kurita, Hiroshi (2006), Mental health, quality of life, and nutritional status of adolescents in Dhaka, Bangladesh: Comparison between an urban slum and a non-slum area, Social Science and Medicine, NO. 63: 1477–1488.##Lee, Jaan (2008), Subjective quality of  life measurement in Taipei, Building and Environment. 43. 1205–1215, 0360-1323/$ see front matter r 2007 Elsevier Ltd. All rights reserved. doi: 10.1016 /j.buildenv.##Lloyd, Peter (1979), Slums of Hope? Shanty Towns of the Third World, Harmondsworth: Penguin.##Mercer, Colin (1990), Life in the World’s 100 Largest Metropolitan Areas, Population Crisis Committee, Washington, D.C., PCC, 1990. https://www.popline.org/node/573872.##Pacione, Michael (2003), Urban environmental quality and human wellbeing—a social geographical perspective, Landscape and Urban Planning 65: 19–30.##Schneider, Mark (1976), The quality of life and social indicators research, Public administration Review, Vol.36(3): 297-305.##Shafer, Scott; Lee, Bong; Turner, Shawn. (2000), A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life, Landscape and Urban Planning, 49.##Thorn, dike (1942), Informal settlements, thorndike-dictionary.compare99.com.##Van Kamp, Irene; Leidelmeijer, Kees;  Marsman, Gooitske (2003), Urban environmental quality and human well-being Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning 65: 5–18, 0169-2046/03.Elsevier Science B.V. All rights reserved, PII: S0169-2046(02)0023:2-3.##Van, Poll; Henricus, Franciscus; Peter, Maria (1997), The Perceived Quality of the Urban Residential Environment. A Multi-Attribute Evaluation. ijksuniversiteit Groningen, GroningenWestaway, Margaret (2006), A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal South African housing settlement, Doornkop, Soweto, Habitat International 30: 175–189, 0197-3975.##Živělová. Iva; Jánský, Jaroslav (2008), Analysis of life quality development in the administrative districts of South Moravia, Agric. Econ. – Czech, 54, 2008 (9): 431–439.##