نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری.
2 استادیار،عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه ارومیه
3 دانشجوی دوره دکتری دانشگاه اصفهان
چکیده
کیفیت توسعه و زیرساخت‌های آن در اثر برنامه‌ریزی‌های نامطلوب و متمرکز گذشته مسائل عمده‌ای را در روند توسعه نواحی کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگی ساختاری این موضوع یکی از تنگناهای اساسی در عرضه مدل مناسب برای توزیع اعتبارات به شمار می‌آید. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل‌های منطقه‌ای، گام نخست شناخت و سطح‌بندی مناطق از نظر برخورداری در زمینه‌های اقتصادی، زیربنایی و ارتباطات، اجتماعی- فرهنگی، بهداشتی درمانی، آموزشی است.
روش کار در این پژوهش ترکیبی از روش‌های همبستگی، اسنادی، تحلیلی است. 44 شاخص مورد بررسی در این مطالعه در 6 بخش زیربنایی و ارتباطات، بهداشت و درمان، کشاورزی، جمعیتی و اقتصادی، فرهنگ و ورزش، آموزشی قرار می‌گیرند. تکنیک‌های آماری تاپسیس و روش تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی روش‌های اصلی به کاربرده شده در این تحقیق هستند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد تفاوت‌ها و نابرابری‌هایی درسطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌ها وجود دارد، به طوری که شهرستان‌های تبریز، آذرشهر در یک سطح (سطح یک توسعه) و شهرستان‌های مراغه، اهر، بناب، مرند، میانه، سراب در یک سطح (سطح 2 توسعه) شهرستان‌های شبستر، اسکو، بستان‌آباد در یک سطح (سطح 3 توسعه) و شهرستان‌های جلفا، کلیبر،هریس، هشترود و ملکان در یک سطح (سطح 4 توسعه) قرار دارند. لذا این تفاوت‌ها لزوم تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن شهرستان‌ها ایجاب می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Spatial Analysis Regional Inequality In of East Azerbaijan
نویسندگان [English]
- Rahim Sarvar 1
- Mirnajaf Mousavi 2
- Omid Mobaraki 3
1 Associate prof. Azad University
2 assistant prof. ourumia univdrsity
چکیده [English]
The quality of development and its infrastructure affected by proviso undesirable and centralized planning’s having caused fundamental problem in the process of regional development. Various aspect and structural intricacy of this subject is one the basic barriers in providing the distribution of credits. In order to solve problem which was derived from regional unbalances, the first step is understanding and level zing the regions in terms of economical, infrastructural and communication, socio- cultural, hygienic- iatrical, educational fields.
Method The approach method in this research is the compound of correlation, documental and analytical methods. Forty four indexes investigated in this study have been put in these 6 cases of infrastructure and communication, hygienic- iatric, agricultural, population and economical, cultural and sport. In this research the statically techniques, including Z–Score and Cluster analysis method are the basic methods.
Results The result of the research shows that in the development level of townships there are differences and in equalities, so that Tabriz and Azar shahr in the same level (beyond development) and Maraghe, Ahar, Bonab, Marand, Miyane and sarab in the same level (ultra development) and Shabastar, Osku, Bostan abad in the same level (middle development) and Jolfa, hashtroud, malakan, harise in the same level (low- development). So these differences necessitate of providing and carrying out of the purseful plans and programs for the convergent and balanced development of townships.
کلیدواژه‌ها [English]
- Planning
- Development
- Inequality
- Region
- East Azerbaijan
- آسایش، حسین (1379)، “اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای”، انتشارات پیام نور، چاپ چهارم.
- آسایش، حسین، استعلاجی، علیرضا (1382)، “اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای” (روش‌ها، مدل‌ها و فنون)، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، چاپ اول.
- امین بیدخت، علی‌اکبر (1385)، “سنجش توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان سمنان“، مجله‌ی آموزش رشد جغرافیا، انتشارات وزارت آموزش و پرورش.
- پاپلی یزدی، محمدحسین؛ رجبی سناجردی، حسین (1382)، “نظریه‌های شهر و پیرامون”، چاپ اول، تهران، سمت.
- تقوایی، مسعود، احمدی، عبدالحسین (1382)، “تعیین و تحلیل سطوح برخورداری مناطق روستایی شهرستان‌ها و بخش‌های استان کرمانشاه”، فصلنامه‌ی روستا و توسعه‌ی انتشارات جهاد.
- تقوایی، مسعود، رمضانی، علیرضا (1386)، “تحلیلی بر روند تحولات شاخص‌های توسعه در شهرستان‌های استان چهارمحال بختیاری”، مجله‌ی پژوهشی دانشگاه اصفهان، ویژه‌ی جغرافیا، شماره‌ی 1، جلد هجدهم.
- حسین‌زاده دلیر، کریم (1380)، برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، انتشارات سمت، چاپ اول.
- حکمت‌نیا، حسن، موسوی میرنجف (1385)، “کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای”، انتشارات علم نوین، چاپ اول.
- خوب آیند، سعید (1381)، “بررسی و تعیین درجه‌ی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان ایلام، فصلنامه‌ی فضای جغرافیایی”، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اهر، شماره‌ی 7.
10.سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان شرقی (1378)، “سیمای شهرستان‌های استان”، انتشارات سازمان مدیریت.
11.سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان شرقی (1384)، “آمارنامه خام استان آذربایجان شرقی”.
12.رضوانی، محمدرضا، صحنه، بهمن (1382)، “سنجش سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی دهستان آق قلاوبندر ترکمن”، فصلنامه‌ی روستا و توسعه.
13.رضوانی، محمدرضا (1383)، “سنجش و تحلیل سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج”، مجله‌ی جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره‌ی سوم.
14.زیاری، کرامت الله (1378)، “اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای”، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ اول.
15.زالی، نادر (1383)، “خلاصه مطالعات آمایش استان”، نشریه تعامل، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، شماره‌ی سوم.
16.عسکری، علی (1380)، جزوه درسی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
17.عظیمی، ناصر ( 1378)، “پویش شهرنشینی و مبانی نظام شهری”، تهران، نشر نیکا.
18.فنی، زهره (1382)، “شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه‌ای”، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
19.معصومی اشکوری، سیدحسن (1376)، “اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای”، انتشارات صومعه‌سرا، چاپ دوم.
20. Friedmann, J. (1972), A Genral theory of polarized development, in Hansen,N.M.(ed), Growth centers in Regional economic development, Macmilan co.Ltd.
21. Clark, David, (2000), urban world/Global city, Routtleclge, London.
22. Harvey, Jack. (1996), Urban land economic, London.
23. Cohen, Urban Policy and Economic Development: An Agenda for the 1990s, World Bank Policy Paper, Washington DC, 1991.
24. Cowen, M. P. Shenton, W, Doctorines of Development, Routledge, 1996.
25. Frazier, J.G, sustainable Development: Modern elixir or sack dress? Environmental Conservation, 24(2): 182-193, 1997.
26. Maclarcn, V, Urban sustainability reporting, Journal of the American Planning
27. Wheeler, James, Muller, Peter. (1986), Economic Geoghraphy,Jhon, Wiley8 sons, Inc, Canada
28. www.mpo.ac.ir.
)