فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ارزیابی محیط زیست ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل فضایی میزان تاب‌آوری کالبدی محلات شهر بابلسر با تأکید برکاربری اراضی شهری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان تاب­آوری محلات 22 گانه شهر بابلسر در شاخص­های کالبدی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می‌باشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزن­ده شاخص­ها و مدل تصمیم­گیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطح­بندی محلات مورد مطالعه با توجه به تاب­آوری کالبدی استفاده گردید. آن‌چه پژوهش حاضر را با تحقیقات پیشین متمایز می‌نماید، بررسی و تحلیل میزان تاب‌آوری بافت‌های مختلف شهر بابلسر به تفکیک محلات و با توجه به شاخص‌های کالبدی (براساس کاربری اراضی داخل بافت) آن‌ها است. بر اساس یافته­های پژوهش، 40 درصد محلات شهر بابلسر تاب­آور، 20 درصد نیمه تاب­آور و 40 درصد تاب­آوری پایین را از نظر شاخص­های کالبدی نشان می‌دهد. ارزیابی نهایی نشان داد که تاب­آوری کالبدی با تأکید بر کاربری اراضی در مواقع حوادث غیرمترقبه، می­تواند موجب تسهل در خدمات‌رسانی و کاهش خسارت­های احتمالی شود درحالی که 60 درصد محلات شهر بابلسر از این نظر تاب­آور نمی­باشند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of the Physical Resilience of Babolsar Neighborhoods with Emphasis on the Urban Land Use

نویسندگان [English]

  • Pari Shokri Firozjah 1
  • Khadijh Adabi Firozjahi 2

1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Dept. of Geography , Payame Noor University, Tehran, Iran.

2 M.A. in Geography and Urban Planning, The University of Payame Noor, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study is spatial analysis of the resilience of 22 neighborhoods of Babolsar in terms of physical indicators. The research method is descriptive-analytical. For this purpose, Shanol entropy model was used to weigh the indices and VIKOR multi-characteristic decision model (VIKOR) was used to analyze and level the studied areas according to physical resilience. What distinguishes the present study from previous researches is that in the present work, the degree of resilience of different textures of Babolsar city has been studied and analyzed according to physical characteristics (based on land use within the texture). According to the research findings, 40% of Babolsar neighborhoods show resilient, 20% semi - resilient and 40% low resilience in terms of physical indicators. The final evaluation showed that by emphasizing land use in case of emergencies, the physical resilience can facilitate service delivery and reduce potential damages, while 60% of Babolsar neighborhoods are not resilient in this regard.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial analyse
  • Urban resilient
  • Land use
  • Babolsar city
مراجع
امور زیرساخت و طرح جامع، مدیریت مطالعات و برنامه­ریزی امور فنی و عمرانی، استانداردسازی و امور بحران، گزارش 373.
توسلی، محمود، بنیادی، ناصر (1391)، طراحی فضای شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
داداش­پور، هاشم، عادلی، زینب (1394)، سنجش ظرفیت‌های تاب­آوری در مجموعه­ شهری قزوین ، فصلنامه مدیریت بحران، شماره 8: 73-84.
رضایی، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی، حسینی، سیدمصطفی (1394)، سنجش و ارزیابی میزان تاب­آوری کالبدی اجتماع‌های شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: محله­های شهر تهران)، پژوهش­های جغرافیایی انسانی، دوره 47، شماره 4: 623- 609.
 رضویان، محمدتقی )1381)، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات منشی.
رفیعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزکار، اکبر، شایان، سیاوش (1389)، تبیین مفهومی تاب­آوری و برنامه­ریزی و (CBDM) شاخص‌سازی آن درمدیریت سوانح اجتماع محور، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، سال 15، : 19- 41.
رمضان­زاده لسبویی، مهدی (1395)، مبانی و مفاهیم تاب‌آوری شهری (الگوها و مدل­ها)، تهران: معاونت مطالعات و برنامه‌ریزی روستا، مجتبی، ابراهیم‌زاده، عیسی، ایستگلدی، مصطفی (1396)، تحلیل تاب­آوری کالبدی در برابر زلزله مطالعه موردی؛ بافت فرسوده شهر مرزی زاهدان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 46: 18-1.
زنگی­آبادی، علی، رضایی، میثم، مومنی شهرکی، مهدی، میرزایی، سارا (1392)، ارزیابی آسیب‌پذیری بخش مرکزی کلان‌شهرهای ایران در برابر بحران زلزله با استفاده از مدل HIWP، مطالعه موردی: منطقه 3 شهر اصفهان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، شماره 8 : 156-137.
سلمانی­مقدم، محمد، امیر­احمدی، ابوالقاسم، کاویان، فرزانه (1393)، کاربرد برنامه­ریزی کاربری اراضی در افزایش تاب‌‌آوری شهری در برابر زمین لرزه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: شهر سبزوار)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 5، شماره 17: 34-17.
صالحی، اسماعیل، آقابابایی، محمد تقی، سرمدی، هاجر، فرزاد بهتاش، محمدرضا (1394)، بررسی میزان تاب­آوری محیطی با استفاده از مدل شبکه علیت، محیط شناسی، سال 37، شماره 59: 99-112.
ضرابی، اصغر، غلامی بی­مرغ، یونس، موسوی، سیدعلی (1388)، بررسی کاربری اراضی شهر نورآباد ممسنی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره 1: 50-25.
ضرغامی، سعید، تیموری، اصغر، محمدیان مصمم، حسن، شماعی، علی (1395)، سنجش و ارزیابی میزان تاب­آوری محله­های شهری در برابر زلزله (بخش مرکزی شهر زنجان)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 7، شماره 27: 92-77.
غلامی، فهمه، غلامی، منصوره، زمانی، بهادر (1394)، ارزیابی میزان تاب­آوری چهارراه تلفن­خانه تهران با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، کنگره بین‌المللی معماری و شهرسازی معاصر خاورمیانه، دوبی..
محمدی، اکبر، آشوری، کسری، بشیر رباطی، محمد (1395)، تبیین و ارزیابی مولفه­های تاب­آوری نهادی و اجتماعی در سکونتگاه­های خودانگیخته شهری (مطالعه موردی: ناحیه منفصل شهری ناسیر شهر سندج)، فصلنامه مطالعات شهری،
مرکز آمار ایران (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان مازندران، شهر بابلسر. www.amar.org.ir.
Agudelo, V. Claudia, M. (2012), Harvesting urban resources towards more resilient cities. In: Resources, Conservation and Recycling, NO. 64 : 3-12.
Asgary, A. Badri, S. Rariyan, M. Hajinejad, A. (2008), Utili zing Post Disaster Development Opportunities After Bam Earthquake and the Role of Stakeholders, The Internation al Journal of Humanities, No. 15(2), : 33-52.
Berke, P. Glavovic, B. (2012), Ecosystems and Disaster Resiliency: Contributions to a Holistic Theory of Recovery, International Journal of Mass Emergencies and Disasters, NO. 30: 182-196, http://www.ijmed.org
Berke, Ph. Smith, G. (2006)‚ Hazard Mitigation, Planning, and Disaster Resiliency: Challenges and Strategic Choices for the 21st Century‚ In Sustainable Development and Disaster Resiliency, The Netherlands: IOS Press, Amersterdam: 1-21.
Bujones, A. Haskiewicz, K. Linakis, L. Mcgirr, M. (2013), A Framework for Analyzing Resilience in Fragile and Conflict-Affected Situation. USAID: 1-16. Retrieved from:http://pdf. Usaid. Gov/ pdf_docs/ PBAAB059. Pdf.
Carpenter, S. Arrow, K. J. Barrett, S. Biggs, R. Brock, W. Crepin, A. Engstrom, G. Folke, C, Hughes, T. Kautsky, N. (2012), General resilience to cope withextreme events. Sustainability, NO. 4: 3248-3259. http://www.mdpi.com/2071-1050/4/12/3248
Colten, C. Kates, R, Lask, S. (2008), Community resilience: lessons from New Orleans and Hurricane Katrina; CARRI Research Report 3; Community and Regional Resilience Initiative: 1-5.
 Folke, Carl (2006), Resilience: The emergence of a perspective for social ecological systems analyses, Global Environmental Change, NO. 16, 3: 253-267.
Giroux, J., Herzog, M. (2015), Urban Resilience: considering technical and social infrastructures in complex human environments. Center for Security Studies (CSS), TH Zurich, 2015, from: www.css.ethz.ch/publications/pdfs/SKI-Focus-Report-11.pdf
Gunderson, ‪Lance (2010), Ecological and Human Community Resilience in Response to Natural Disasters. Ecology and Society.
IPPC, (2007), Climate change 2007: Synthesis report, fourth assessment report. IPPC and Cambridge University Press, Cambridge In press. Retrieved from: http://dx.doi.org.ezp.sub.su.se/10.1016/j.cities.2012.10.012 (2013-01-25).
Karrholm, M et al., (2012), Spatial resilience and urban planning: Addressing the interdependence of urban retail areas. In: Cities.
Karrholm, M. Nylund, K. DE LA Fuente, P. (2014), Spatial resilience and urban planning: Addressing the interdependence of urban retail areas. Cities, Vol. 36, No. 121-130.
León‚ J. March‚ A. (2014)‚ Urban morphology as a tool for supporting tsunami rapid resilience: A case study of Talcahuano, Chile‚ Habitat International‚ NO. 43, 250–262.
Lu‚ p. Stead‚ D. (2013), Understanding the notion of resilience in spatial planning: A case study of Rotterdam, The Netherlands‚ Cities‚ NO. 35: 200–212.
McEntire, D. Fuller, C. Johnson, C. Johnson, C. Weber, R. (2002), A comparison of disaster paradigms: The search for a holistic policy guide, Public Administration Review, Vol. 62, No. 3: 267-281.
Moehle, J. Barkley, C. Bonowitz, D. Maffei, J. Karlinsky, S. Poland, C. (2009)‚ The Resilient City – A Way of Thinking about Preparedness, Mitigation, and Rebuilding, Proceeding of the NZSEE conference‚ Apr 3-5, Christchurch.
Muller, J., Reiter, J., Weilad, U. (2011), Assessment of urban vulnerability towards floods using an indicator-based approach – a case study for Santiago de Chile, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., NO. 11, 2107–2123,
Reyes, ‪Manuel. (2007), Risk- sensitive land use planning: Integrating Disaster risk Reduction in the Practice and process of land use planning, university of the Philippines.
Rose, A. Krausmann, E. (2013), An economic framework for the development of a resilience index for business recovery, International Journal of Disaster Risk Reduction, 5: 73-83.
Sanchez, A. Osmond, p. Heijden, J. )2016), Are some forms of resilience more sustainable than others?, International High- Performance Built Environment Conference, A Sustainable Built Environment Conference 2016 Series (SBE16), iHBE.
Shim Heon, J., Kim Il Ch. (2015), Measuring Resilience to Natural Hazards: Towards ustainable Hazard Mitigation. Sustainability, NO. 7: 14153-14185; from www.mdpi.com/journal/sustainability.
Silva, Jo da (2014), City Resilience Framework Ove Arup and Partners International Limited 2014, from https://www.rockefellerfoundation.org/.../City-Resilience-Framework.
Suarez, M., Baggethun, E.G., Benayas, J. Tilbury, U.,(2016), Towards an Urban Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities, Sustainability, NO. 8(8): 774.
Thilo, Lang. (2011), Urban Resilience andNew Institutional Theory - A Happy Couple for Urban and Regional Studies. http://www.spring.com 978-3-642.
Tilio, L., Murgante, B., Trani, F.D, Vona, M. (2011), Resilient City and Seismic Risk: A Spatial Multi criteria Approach; ICCSA; Part I; Springer-Verlag; Berlin; Heidelberg;: 410-422.
www.nat-hazards-earth-syst-sci.net.
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
دوره 11، شماره 21 - شماره پیاپی 21
بهار و تابستان
شهریور 1399
صفحه 59-76
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 25 دی 1396
  • تاریخ بازنگری: 12 اردیبهشت 1397
  • تاریخ پذیرش: 20 خرداد 1397
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار