شبیه سازی تحولات کاربری اراضی در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران با استفاده از مدل SLEUTH

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

در پژوهش حاضر تلاش می‌شود تا با هدف شبیه‌سازی تحولات توسعه کاربری اراضی و سناریوسازی توسعه در 1420 برای کاهش اثرات توسعه نامتوازن بر منطقه‌ای با ارزش طبیعی، گامی مؤثر برداشته شود. برای دستیابی به این مهم، از مدل SLEUTH برای شبیه‌سازی کاربری اراضی آتی و سناریوسازی استفاده شده است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش شیب اراضی، پوشش اراضی، محرومیت، توسعه شهری، حمل و نقل، خطوط ارتفاعی و کاربری اراضی است که از مدل SLEUTH و ضرایب پنج گانه رشد آن استخراج شدند. سپس به ارزیابی سناریوهای سه گانه روند تاریخی، حفاظت از اراضی با ارزش طبیعی و شبکه چندمرکزی پرداخته شد. نتایج یافته ها نشان داد که ضریب گسترش و جاذبه جاده بیش‌ترین تأثیر را بر شبیه‌سازی و سناریوسازی دارند و نقش بسیار مؤثری را بر توسعه آتی محدوده مطالعاتی برجای می‌گذارند. از همین رو، پیرامون محورهای اصلی ارتباطی محدوده مطالعاتی، الگوی توسعه پراکنده خطی، در مجاورت روستاها و شهرک‌های پر جمعیت الگوی توسعه خوشه‌ای و در سایر اراضی با ساختاری مجزا و تک واحدی الگوی توسعه متفرق و پرش قورباغه‌ای نمود فضایی پیدا می‌کنند. این روند توسعه در نواحی شمالی و مرکزی شهر- منطقه مازندران بیش از سایر نواحی شکل گرفته و سناریوی جایگزین در راستای دستیابی به الگوی توسعه متعادل و متوازن منطقه، شبکه چندمرکزی است. نوآوری پژوهش در شبیه‌سازی توسعه اراضی ساخته شده و سناریوسازی تحولات توسعه در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران پیش‌بینی اراضی ساخته شده براساس مدل SLEUTH می‌باشد.

تازه های تحقیق

نوآوری پژوهش در شبیه‌سازی توسعه اراضی ساخته شده و سناریوسازی تحولات توسعه در شهر- منطقه مرکزی استان مازندران  پیش بینی اراضی ساخته شده براساس مدل SLEUTH می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Simulating of changes of land use in the central city- region of Mazandaran province by using SLEUTH model

نویسندگان [English]

  • Hashem Dadashpoor 1
  • Fardis Salarian 2
1 Associate Professor Department of Urban and Regional Planning, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Ph.D Student, Department oF Isfahan Art University, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

In this research, we attempt to simulate the land use development and scenarios prediction in 1420 to reduce the effects of unbalanced development on a region of natural value. To achieve this, the SLEUTH model has been used to simulate future land use and scenario. The data and information required for the study include slope, land cover, exclusion, urban development, transportation, hillshade, which were extracted from the SLEUTH model and its five growth coefficients. Then, using related research and researchers' opinions, the three scenarios of historical trends, protection of lands with natural value and multicenter network were evaluated.The results showed that the coefficient of expansion and gravity of the road have the greatest impact on simulation and scenario building and play a very effective role in the future development of the study area. Therefore, around the main communication axes of the study area, the pattern of linear scattered development, in the vicinity of villages and populated towns, the pattern of cluster development and in other lands with a separate structure, the pattern of scattered development and frog jumping have a spatial appearance. This development trend has been formed in the northern and central areas of the city-Mazandaran region more than other areas and the alternative scenario in order to achieve a balanced and balanced development model of the region is a multicenter network. The innovation of the research in simulating the development of constructed lands and the scenario of development developments in the city-central region of Mazandaran province is the prediction of lands constructed based on the SLEUTH model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Pattern
  • Urban Growth
  • Land Use
  • Mazandaran
احدنژاد روشتی، محسن و حسینی، سیداحمد (1390)، ارزیابی و پیش‌بینی تغییرات و پراکنش افقی شهرها با استفاده از تصاویر ماهوارهای چن زمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: شهر تبریز در مطقع زمانی 1363-1389)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 2(4)، 20-1.
حسینعلی، فرهاد؛ آل‌شیخ، علی‌اصغر و نوریان، فرشاد (1390)، ‌توسعة مدلی عامل- مبنا برای شبیه‌سازی گسترش کاربری اراضی شهری(مطالعه موردی: قزوین)‌، مطالعات و پژوهش‌های ‌شهری و منطقه‌ای، 4(4)، 1-22.
داداش‌پور، هاشم؛ جهانزاد، نریمان و جلیلی، هما (1395)، ‌تحلیل و پیش‌بینی تحولات ساختار فضایی منطقه کلانشهری مشهد طی دوره 1375-1420‌، فصلنامه مطالعات شهری.18، 51-62.
داداش‌پور، هاشم و سالاریان، فردیس (1394الف )، ‌تحلیل تأثیر عوامل جمعیتی و توسعه اراضی ساخته شده بر پراکنده‌رویی شهر- منطقه مرکزی مازندران‌، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 24، 157-183.
داداش‌پور، هاشم و سالاریان، فردیس (1394ب)، ‌تحلیل تأثیر پراکنده‌رویی بر تغییر کاربری زمین در منطقه شهری ساری‌، پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری. 3(2)، 154-163.
زارعی، رضا و آل‌شیخ، علی‌اصغر (191)، ‌مدل‌سازی توسعه شهری با استفاده از اتوماسیون سلولی و الگوریتم ژنتیک (منطقه مورد مطالعه: شهر شیراز)‌، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری.3(11): 1-16.
شیعه، اسماعیل و انام‌پور، محمد(1390)، ‌پیاده‌سازی الگوریتم‌های فازی مبتنی بر GIS در الگوهای نوین برنامه‌ریزی برای تهیه برنامه گسترش کالبدی مناسب شهرهای میانه جمعیتی ایران (نمونه موردی: شهر خرمدره)‌، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شماره 1: 109-127.
Agarwal, A.,  Giuliano, G., Redfearn, &  H., S. (2009), ‌ Network Accessibility and Employment Centers‌, Urban Studies, 49‌, 77-95.
Giuliano, G., Redfearn, C., Agarwal, A., & He, S. (2012), Network accessibility and employment centres. Urban Studies, 49(1), 77-95.
Al-shalabi, M., Biswajeet, P., Lawal, B., Shattri, M. & Omar, A. (2013), ‌Manifestation of Remote Sensing Data in Modeling Urban Sprawl Using the SLEUTH Model‌. ISRS.41‌, 405-416.
Barredo, J. & Demicheli, L. (2003), ‌Urban sustainability in developing countries’ megacities‌, modelling and predicting future urban growth in Lagos.‌ Cities. 20‌, 297–310.
Basse, R., Omrani, H., Charif, O., Gerber, Ph. & Bodis, K. (2014), ‌Land use changes modelling using advanced methods‌, Cellular automata and artificial neural networks. The spatial and explicit representation of land cover dynamics at the cross-border region scale‌. Applied Geography, 53‌, 160-171
Campbell, L., Fisher, D., Svendsen, E. & Connolly, J (2011), ‌Organizing urban ecosystem services through environmental stewardship governance in New York City‌. Landscape and Urban Planning, 109‌, 76-84.
Chaudhuri, G. & Clarke, K., (2013), ‌The SLEUTH Land Use Change Model‌, A Review‌. International Journal of Environmental Resources Research, 89‌, 1-17.
Clark, J., Ronald, M., Darla, M. & Elena Irwin (2009), ‌Spatial characteristics of exurban settlement pattern in the United States‌, Landscape and Urban Planning.90‌, 178-188.
Dadashpoor, H., & Salarian, F. (2018), Urban sprawl on natural lands‌, analyzing and predicting the trend of land use changes and sprawl in Mazandaran city region, Iran. Environment, Development and Sustainability, 1-22.
Dadashpoor, H., Azizi, P., & Moghadasi, M. (2019), Analyzing spatial patterns, driving forces and predicting future growth scenarios for supporting sustainable urban growth‌, Evidence from Tabriz metropolitan area, Iran. Sustainable Cities and Society, 47, 101502.
Dadashpoor, H. & Nateghi, M . (2017), Simulating spatial pattern of urban growth using GIS-based SLEUTH model‌, a case study of eastern corridor of Tehran metropolitan region, Iran. Environmental Development Sustainable. 19(2)‌, 527-547.
Fang, J., Liu, Sh., Yuhan, h. & Zhang, Q. (2007), ‌Measuring urban sprawl in Beijing with geo-spatial indices‌. Journal of Geographical Sciences, 10‌, 469-478
Gonzalez, P., Delgado, M. & Benavente, F. (2015), ‌From raster to vector cellular automata models‌, A new approach to simulate urban growth with the help of graph theory‌. Computers, Environment and Urban Systems, 54, 119-131.
Greenhalgh, P. (2000), ‌Mechanisms of urban change‌, Regeneration Companies or Development Corporations?‌ Urban Regeneration Companie
Haase , D. (2010), ‌Land use change modelling in an urban region with simultaneous population growth and shrinkage including planning and governance feedbacks‌. Brigham Young University.
Han, H., Hwang, Y., Ha, S. & Kim, B. (2015), ‌Modeling Future Land Use Scenarios in South Korea‌, Applying the IPCC Special Report on Emissions Scenarios and the SLEUTH Model on a Local Scale‌. Environmental management.
He, Y., Ai, B., Yao, Y., & Zhong, F. (2015), Deriving urban dynamic evolution rules from self-adaptive cellular automata with multi-temporal remote sensing images. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 38, 164-174.
 He, Y., Ai, B., Yao, Y. & Zhong, F. (2015), ‌Deriving urban dynamic evolution rules from self-adaptive cellular automata with multi-temporal remote sensing images‌. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 38‌, 164-174.
Huang, J., Zhang, J. & Lu, X (2008), ‌Applying SLEUTH for simulating and assessing urban growth scenario based on time series TM images‌, referencing to a case study of Chongqing China‌. The International Archives of the Photogrammetry Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37‌, 1-15.
Jantz, C., Drzyzga, S., & Maret, M. (2014). Calibrating and validating a simulation model to
identify drivers of urban land cover change in the Baltimore, MD metropolitan region. Land, 3(3), 1158-1179.
 Jantz, C., Drzyzga, S. & Maret, M. (2014), ‌Calibrating and Validating a Simulation Model to Identify Drivers of Urban Land Cover Change in the Baltimore MD Metropolitan Region‌. Land. 3‌, 1158-1179.
Jiang, F., Liu, S., Yuan, H., & Zhang, Q. (2007), Measuring urban sprawl in Beijing with geo-spatial indices. Journal of Geographical Sciences, 17(4), 469-478. Fang, Jiang, Liu Shenghe, Yuhan hong and Zhang Qing (2007), ‌Measuring urban sprawl in Beijing with geo-spatial indices‌. Journal of Geographical Sciences, 10‌, 469-478.
Loibl, W., & Toetzer, T. (2003), Modeling growth and densification processes in suburban regions—simulation of landscape transition with spatial agents. Environmental Modelling & Software, 18(6), 553-563.
Loibl, W. & Ted T. (2003), ‌Modeling growth and identification processes in suburban regions—simulation of landscape transition with spatial agents‌. Environmental Modelling & Software, 18 ‌, 553–563.
 Natale, V. & Junquera, Z (2015), ‌Assessment of the Conservation Status of Natural and Semi-Natural Patches Associated with urban Areas Through Habitat Suitability Indices‌. International journal environmental research, 9‌, 495-504.
Natale, E. S., Villalba, G., Junquera, J. E., & Zalba, S. M. (2015). Assessment of the conservation status of natural and semi-natural patches associated with urban areas through habitat suitability indices.
Penteado, cC. (2014), ‌Comparison of scenarios for the integrated management of construction and demolition waste by life cycle assessment‌, A case study in Brazil‌. , Waste Management & Research, 34‌, 146-162.
Reis, J. P., Silva, E. A., & Pinho, P. (2016), Spatial metrics to study urban patterns in growing and shrinking cities. Urban Geography, 37(2), 246-271.
 Reis, J., Silva, E. & Pinho, P. (2015), ‌Spatial metrics to study urban patterns in growing and shrinking cities‌. Urban geograohy, 37‌, 246-271.
Savage, L. & Lapping, M. (2003), ‌Sprawl and Its Discontents‌, The Rural Dimension. In Suburban Sprawl‌, Culture, Theory, and Politicsed. M. Lindstrom and H. Bartling. Lanham, MD‌. Rowman and Littlefield.
Shahumyan, H. & Jankowski, P. (2010), ‌Integration of the MOLAND Model with GeoChoicePerspectives Spatial Decision Support Software for Scenario Evaluation‌. International Conference on Geographic Information Science, Portugal.
Tang, Z., Engel, B., Pijanowski, B. & Lim, k. (2005), ‌Forecasting land use change and its environmental impact at a watershed scale‌. Environmental Management. 76, 35-45.
Wu , Yue.(2008), Measuring sprawl in the United States‌. The State University of New Jersey.