تبیین الگوی توزیع فضایی پارک‌های درون‌شهری با رویکرد عدالت فضایی، منطقه مورد مطالعه: شهر سبزوار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

3 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

4 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارک‌های درون‌شهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. به‌منظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روش‌های آمار فضایی از قبیل نزدیک‌ترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویس‌دهی خدماتی پارک‌های شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه پژوهش حاضر را از پژوهش پیشین متمایز می‌کند بررسی و تحلیل الگوی توزیع فضایی و میزان دسترسی در انواع طبقات پارک‌های شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار می‌باشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که شعاع عملکردی پارک‌های شهری در شهر سبزوار، در سطح منطقه‌ای بیان‌کننده شعاع عملکردی مطلوب در بافت‌های مرکزی شهری است که بافاصله گرفتن از مرکز شهر، از مطلوبیت آن کاسته می‌شود. عدم توزیع مناسب پارک‌های درون‌شهری در سطح ناحیه‌ای در غرب شهر سبزوار باعث کاهش مطلوبیت و عملکرد پارک‌های ناحیه‌ای شده و تمرکز بیش‌ازحد این پارک‌ها در شرق شهر باعث افزایش شعاع عملکرد و مطلوبیت در مناطق شرقی شهر سبزوار شده است، در نتیجه از یک‌سو توزیع و پراکنش نامناسب و ناعادلانه پارک‌های درون‌شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار از سوی دیگر عدم تناسب جمعیت و سرانه فضای سبز منجر به تشدید توزیع ناعادلانه پارک‌ها در سطوح مناطق، نواحی و محلات شهری شده زیرا به‌عنوان مثل در ناحیه 9 مساحت پارک 175157 مترمربع و جمعیت 7088 نفر است که سرانه آن 24 مترمربع می‌باشد یعنی به ازای هر یک نفر 24 مترمربع فضای سبز و مازاد فضای سبز وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining the Spatial Distribution Pattern of Urban Inner Parks With Spatial Justice Approach, Study Area: Sabzevar City

نویسندگان [English]

  • Hossein Tahmasebi moghaddam 1
  • Mehdi zanganeh 2
  • Mohamadtaghi Heydari 3
  • Mohamadtagi Imani 4
1 Ph.D Student, Department of Geography and Urban Planning, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.
3 3. Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
4 MSC Student, Department of Geography and Urban Planning, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to explain the pattern of spatial distribution of inner city parks with the approach of spatial justice in the city of Sabzevar. The research method is descriptive - analytical. In order to analyze and explain the distribution of spatial patterns statistical methods such as the nearest neighborhood and the city park service network analysis in GIS were used. What distinguishes the present study from the previous research is the study and analysis of the pattern of spatial distribution and the amount of access in different classes of urban parks in various levels of Sabzevar city. The results showed that the functional radius of urban parks in Sabzevar city, at the regional level, specifies the desired functional radius in the central urban contexts, which decreases its desirability by moving away from the city center. Lack of proper distribution of inner city parks in the western part of Sabzevar has reduced the usefulness and performance of regional parks and excessive concentration of these parks in the eastern part of the city has increased the radius of performance and usefulness in the eastern parts of Sabzevar. Inadequate and unjust distribution of inner city parks in different levels of Sabzevar city on the other hand, the disproportion of population and per capita green space have led to intensified unfair distribution of parks in urban areas, districts and neighborhoods because the population is 7088 people with a per capita of 24 m2ie for each person there is 24 m2 of green space and a surplus of green space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial distribution pattern
  • Spatial analysis
  • urban inner parks
  • spatial justice
  • Sabzevar city

مراجع

اداره کل نوسازی و تحول اداری شهرداری تبریز و واحد آموزش سامان پارک‌ها (1396)، طراحی و تعریف فضایی سبز شهری، واحد آموزش سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تبریز، پاییز.
اکبری، الهه، ابراهیمی، مجید، امیراحمدی، ابوالقاسم (1392). تحلیل نقشه کاربری اراضی شهر سبزوار با استفاده از روش‌های حداکثر احتمال و شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه. آمایش محیط، 6(23): 127-148.
تیموری، راضیه، روستایی، شهریور، اکبری زمانی، اصغر، احد نژاد، محسن (1389)، ارزیابی تناسب فضایی – مکانی پارک‌های شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: پارک‌های محله‌ای منطقه 2 شهرداری تبریز)، مجله علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 30: ‌ 168-137.
جعفری، فیروز، رسول‌زاده، زهرا، حمیدی، اکبر (1398). تحلیل توزیع پارک‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر بناب). جغرافیای اجتماعی شهری, شماره 6: ‌ 56-43.
حسینی، سید علی، احمدی، سجاد، ویسی، رضا. (1391). بررسی و تحلیل فضای پارک و سبز شهری شهر شیراز. دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، شماره 3: 51-70.
خان سفید، مهدی (1387). بررسی الگوهای پراکنش فضاهای سبز شهری با رویکرد اکولوژی منظر شهری و رابطه آن با پایداری شهری موردمطالعه: کلان‌شهر تهران، سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری، ویژه‌نامه 27: ‌ 156-147
داوری، علی، حسینی، سید هادی (1396)، ارزیابی کاربری‌های شهر سبزوار با رویکرد پدافند غیرعامل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، رشته‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گرایش برنامه‌ریزی مسکن، دانشگاه حکیم سبزواری.
علوی، سید علی، شاهرخی فر، زینب، گل محمدی، علی، گروسی، علیرضا (1396)، ارائه الگوی مناسب توزیع فضایی پارک‌های شهری (مطالعه موردی: منطقه 7 شهرداری تهران)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 6 (21): ‌ 23-42
فصیحی، حبیب اله، شماعی، علی، آذرخش، فاطمه. (1399). تحلیل دسترسی به بوستان‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی (نمونة مطالعه: شهر ایلام). برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی، شماره 2: ‌ 118-105.
قربانی، رسول (1389). ارزیابی کمبود پارک در مناطق شهری تبریز با استفاده از روش سرانه/ پارک و روش باف رینگ، فصلنامه صفه، شماره 47: ‌ 109-120
محمدی، جمال، حیدری بخش، مرضیه (1392). بررسی نقش و جایگاه پارک‌ها و فضای سبز شهر اصفهان در اختصاص اوقات فراغت شهروندان (مطالعة موردی: فضای سبز حاشیة زاینده‌رود). فصلنامه علمی - پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 22(85-1): ‌ 87-97.
محمدی، مهدی، پرهیزگار، علی‌اکبر (1388). تحلیل توزیع فضایی و مکان‌گزینی پارک‌های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی Gis (مطالعه موردی منطقه 2 شهر زاهدان)، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 23: ‌ 128-.17
Akbari, H., Davis, S., Dorsano, S., Huang, J., Winnett, S.,)1992(. Cooling our Communities: A Guidebook on Tree Planting and Light-Colored Surfacing. U.S. Environmental Protection Agency, Washington, D.C.
Amer, Sh. (2007). Towards spatial justice in urban health services planning: a spatial-analytic GIS-based approach using Dar es Salaam, Tanzania as a case study (Vol. 140). Utrecht University.
Arabi, Z., Hatami, D. A. V. O. D., Jadidoleslami, M. A. H. D. I. (2014). Analysis of the pattern of spatial-local distribution of green space (case study of Mehr city in Iran). Indian Journal of Scientific Research, 8(1), 197-202.
Asımgil, Bedriye. (2012). Sustainable Planning of Urban Parks–The Case of Balıkesir, Turkey. Megaron, 7, 1.
Balram, S., Dragićević, S. (2005). Attitudes toward urban green spaces: integrating questionnaire survey and collaborative GIS techniques to improve attitude measurements. Landscape and urban planning, 71(2-4), 147-162.‏
Caspersen, O. H., Konijnendijk, C. C., ; Olafsson, A. S. (2006). Green space planning and land use: An assessment of urban regional and green structure planning in Greater Copenhagen. Geografisk Tidsskrift-Danish Journal of Geography, 106(2), 7-20.
Chang, H-S., Liao, C-H, (2011). Exploring an integrated method for measuring the relative spatial equity in public facilities in the context of urban parks, Cities, 04)002(, 1-11
Chiesura, Anna. (2004). The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and urban planning, 68(1), 129-138.‏
Cilliers, S., Cilliers, J., Lubbe, R., Siebert, S. (2013). Ecosystem services of urban green spaces in African countries- perspectives and challenges. Urban Ecosystems, 16(4), 681-702.
Comprehensive Master Plan Indiana. (2018). Chapter 7: Park Classification; Levels of Service. https: //www.munster.org/egov/apps/ document/center.
de la Barrera, F., Henríquez, C. (2017). Vegetation cover change in growing urban agglomerations in Chile. Ecological Indicators, 81, 265-273.‏
De Vries, S., Van Zoest, J. (2004). The impact of recreational shortages on urban liveability. In Proceedings of the Open Space-People Space Conference, Edinburgh, Scotland (pp. 27-29).
‏Fröhlich, A. Ciach, M. (2020). Dead wood resources vary across different types of urban green spaces and depend on property prices. Landscape and Urban Planning, 197, 103747.
‏Ghasemi, K., Hamzenejad, M., Meshkini, A. (2018). The spatial analysis of the livability of 22 districts of Tehran Metropolis using multi-criteria decision making approaches. Sustainable cities and society, 38, 382-404.
Holifield, R., Williams, K. C. (2014). Urban parks, environmental justice, and voluntarism: The distribution of friends of the parks groups in Milwaukee county. Environmental Justice, 7(3), 70-76.‏
Ives, C. D., Gordon, A., Oke, C., Raymond, C. M., Hehir, A., Bekessy, S. A. (2018). Spatial scale influences how people value and perceive green open space. Journal of environmental planning and management, 61(12), 2133-2150.
‏Laing, R., Miller, D., Davies, A. M., Scott, S. (2006). Urban green space: the incorporation of environmental values in a decision support system. Journal of information technology in construction, 11, 177-196.
Malek, N. A., Mariapan, M., Shariff, M. K. M., Aziz, A. (2010). Assessing the Quality of Green Open Spaces: A review.
Marcuse, P. (2009). Spatial justice: derivative but causal of social injustice. Spatial Justice, 1(4), 1-6.
Mertes, J. D., James, R. (1996). Hall: Park, Recreation Open Space, and Greenway Guidelines.
Nor, A. N. M., Abdullah, S. A. (2019). Developing Urban Green Space Classification System Using Multi-Criteria: The Case of Kuala Lumpur City, Malaysia. Journal of Landscape Ecology, 12(1), 16-36.
Omer, I. (2006). Evaluating accessibility using house-level data: A spatial equity perspective. Computers, environment and urban systems, 30(3), 254-274.
Parks Master Plan.(2015). Section v: park classification
Seaman, P. J., Jones, R., Ellaway, A. (2010). It's not just about the park, it's about integration too: why people choose to use or not use urban greenspaces. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7(1), 1-9.‏
Song, P., Kim, G., Mayer, A., He, R., Tian, G. (2020). Assessing the Ecosystem Services of Various Types of Urban Green Spaces Based on i-Tree Eco. Sustainability, 12(4), 2-16.
Tooke, T. R., Klinkenberg, B., Coops, N. C. (2010). A geographical approach to identifying vegetation-related environmental equity in Canadian cities. Environment and Planning B: Planning and Design, 37(6), 1040-1056.
‏Treija, S., Bratuškins, U., Bondars, E. (2012). Green open space in large scale housing estates: a place for challenge. Journal of Architecture and Urbanism, 36(4), 264-271.
‏Virtudes, A., Manso, M. (2013). Green walls benefits in contemporary city. International Conference on Architecture and Urban Design in China, 1029-1038.
Włodarczyk-Marciniak, R., Sikorska, D., Krauze, K. (2020). Residents’ awareness of the role of informal green spaces in a post-industrial city, with a focus on regulating services and urban adaptation potential. Sustainable cities and society, 59, 1 - 11.
Xiao, Y., Wang, Z., Li, Z., Tang, Z. (2017). An assessment of urban park access in Shanghai–Implications for the social equity in urban China. Landscape and urban planning, 157, 383-393.‏
Xing, L., Liu, Y., Wang, B., Wang, Y., Liu, H. (2020). An environmental justice study on spatial access to parks for youth by using an improved 2SFCA method in Wuhan, China. Cities, 96,1-11.
Yenneti, K., Day, R., Golubchikov, O. (2016). Spatial justice and the land politics of renewables: Dispossessing vulnerable communities through solar energy mega-projects. Geoforum, 76, 90-99.
YIlmaz, S., MUMCU, S. (2016). Urban Green Areas and Design Principles. Environmental Sustainability and Landscape Management, 100-118.
Younis, A., Zulfiqar, F., Ramzan, F., Akram, A., Wright, S. R., Farooq, A., Sagu, A. H. (2020). Roof top gardening, a solution for landscape enhancement in urban areas: A case study of Faisalabad, Pakistan. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 57(2). 333-337.
Yu, S., Zhu, X., He, Q. (2020). An assessment of urban park access using house-level data in urban China: Through the lens of social equity. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 3-19.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 04 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار