سنجش تأثیر کیفیت فضا بر سرزندگی پارک شهری مورد مطالعاتی: پارک شورابیل اردبیل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

3 استادیار، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

4 استادیار، گروه معماری، واحد ممقان، دانشگاه آزاد اسلامی، ممقان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی ابعاد کیفیت فضایی مؤثر بر سرزندگی پارک‌‌‌های شهری به تحلیل میزان اثرگذاری ابعاد مختلف فیزیکی و غیر فیزیکی فضا بر ارتقای سرزندگی پارک شورابیل اردبیل و ارائه راهکارهای طراحی پرداخته است. مطالعه از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی و از لحاظ روش، کمی محسوب می‌­­گردد. داده­‌ها از طریق ابزارهای پرسشنامه و مشاهده به صورت متوالی جهت اطمینان از صحت سنجش دقیق متغیرها و ارائه راهکار طراحی جمع‌­آوری شد و پایایی ابزار پرسشنامه با ضریب آلفای 847/0 تأیید گردید. جامعه مورد هدف شامل 300 نفر از مراجعان محدوده پارک شورابیل با استفاده از فرمول کوکران به‌عنوان حجم نمونه محاسبه شد و نمونه‌‍‌ها با استفاده از روش تصادفی ساده،  انتخاب گردید، برای تحلیل داده‌ها از نرم‌­افزار SPSS26 و آزمون‌­های میانگین، همبستگی و رگرسیون چندمتغیره خطی استفاده شد. نوآوری پژوهش در ارزیابی اثرات توأم ابعاد فیزیکی و غیرفیزیکی کیفیت فضا بر سرزندگی پارک‌­ها می­‌باشد. نتایج نشان داد، بین ابعاد مختلف کیفیت فضایی محیط و سرزندگی پارک شورابیل رابطه معناداری برقرار است و ابعاد فعالیت-کاربرد و اجتماع‌­پذیری ‌بیش‌ترین تأثیر را بر سرزندگی پارک‌­ها ایفاء می­‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Spatial Quality on the Vitality of Urban Park Case Study: Ardebil Shurabil Park

نویسندگان [English]

  • Islam Karami 1
  • Abbas Bostani 2
  • Ali javanforouzande 3
  • Raheleh Abdollahi 4
1 Assistant Professor Department of Architecture, Engineering and Urbanism, Shahrood University of Technology(SUT), Shahrood, Iran.
2 PhD Student,, Department of Architecture, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Architecture, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Architecture, Mamaghan Branch, Islamic Azad University, Mamaghan, Iran.
چکیده [English]

The present study has analyzed the effect of different physical and non-physical dimensions of space on promoting the vitality of Shurabil Park in Ardebil, with the aim of identifying dimensions of spatial quality affecting     the vitality of urban parks, and has provided design solutions. The study is descriptive -analytical in nature and quantitative in terms of method. Data were collected through questionnaires and observation tools sequentially to ensure accurate measurement of variables and provide a design solution, and the reliability of the questionnaire tool with an alpha coefficient of 0.847 has been confirmed. To determine the sample size using Cochran formula, 300 clients of​​Shurabil park with simple random sampling method were selected as statistical sample. Statistical analysis was achieved by SPSS26 software and mean, correlation and regression tests were used in this study. The innovation of research is to evaluate the combined effects of physical and non-physical dimensions of space on the vitality of parks. Findings showed that there is a significant relationship between different dimensions of  spatial quality and vitality of ​​Shurabil park while dimensions of activity and sociability have the greatest impact on the vitality of parks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical Quality of Space
  • Non-physical Quality of Space
  • Vitality
  • Ardebil Shurabil
Bazvandi, F., & Shahbazi, M. (2014). The Role of Living in Creating a Mental Image citizens and the Rate of Utilization of Urban Space (Case Study: Tehran Sepahsalar Street). Landscape Research1(1), 33-43.
Bentley, I. (1985). Responsive environments: A manual for designers. Routledge.
Berg, M.V. Poppel, M.N. Kamp, I.V. Andrušaitytė, S. Balsevičienė, B. Cirach, M. Danileviciutė, A. Ellis, N.J. Hurst, G. Masterson, D.M. Smith, G.R. Triguero-Mas, M. Uždanavičiūtė, I. Wit, P.D. Mechelen, W.V. Gidlow, C.J. Gražulevičienė, R. Nieuwenhuijsen, M.J. Kruize, H. Maas, J. (2016), Visiting green space is associated with mental health and vitality: A cross-sectional study in four European cities, Health & place, 38: 8-15.
Carmona, M. Heath, T. Oc, T. & Tiesdell, S. (2003). Public space urban space: The Dimensions of Urban Design. Architectural Press, London. Discussion Paper.
Colman, J. (1987). Opportunities for innovation in urban design education. Australian Planner, 25(4), 28-31.
Costamagna, F., Lind, R., & Stjernström, O. (2019). Livability of urban public spaces in northern Swedish cities: The case of Umeå. Planning Practice & Research34(2), 131-148.
Fasihi, H. (2020). Evaluating Quality of Urban Life Environment in Baghershar, Tehran. Journal of Urban Ecology Researches11(21), 77-90. (In Persian)
Gavrilidis, A. A., Ciocănea, C. M., Niţă, M. R., Onose, D. A., & Năstase, I. I. (2016). Urban landscape quality index–planning tool for evaluating urban landscapes and improving the quality of life. Procedia Environmental Sciences32, 155-167.
Gehl, J. & Gemzoe, L. (2004). Public Spaces, Public Life. Danish Architectural Press.
Gehl, J. & Svarre, B. (2013). How to Study Public Life. (Karen Ann Steenhard, Trans). Island Press, Washington.
Gehl, J. (2006). Life, Spaces, Bulding; in Moor, M.and Rownald, J. Urban Design Futures, London: Routledge.
Gehl, J. (2013). The Human City, Translated by Ali Ghaffari and Leila Ghaffari, Tehran, Shahid Beheshti University Press. (In Persian)
Gholami Bimargh, Y., & Dehghan Jazi, A. (2020). The Role of Pedestrians on Increasing the Vitality of Urban Spaces A Case Study of Gaz-e-borkhar City. Journal of Urban Ecology Researches11(21), 151-164. (In Persian)
Golkar, K. (2007). The concept of quality of vitality in urban design. Soffeh, 16 (44), 66-75. (In Persian)
Gupta, K., Kumar, P., Pathan, S. K., & Sharma, K. P. (2012). Urban Neighborhood Green Index–A measure of green spaces in urban areas. Landscape and urban planning105(3), 325-335.
Habibi, K., Nastaran, M., & Mohammadi, M. (2016). Evaluation and Evaluation of Urban Public Spaces Vitality and its Role in Improving the Quality of Life of Cognitive Youth: East Nazar Street of Isfahan. Geography and Urban-Regional Design, 6(19), 180-161. (In Persian)
Haines-Young, R., & Potschin, M. (2010). The links between biodiversity, ecosystem services and human well-being. Ecosystem Ecology: a new synthesis1, 110-139.
Hamidi, H., & Esmaeelzadegan, N. (2015). The Effective Factors on Efficiency of Urban Park (Emphasizing on Its Function and Vitality) The case study: Ellarbaghi park of Urmia city. Journal of Environmental Science and Technology, 17(1), 91-102. (In Persian)
Haughton, G., & Hunter, C. (2004). Sustainable cities. Routledge.
Hedayatnajad Kashi, S. M. hadyani, Z. Hajinezhad, A. & Asgari, A. (2019). Interdisciplinary Conceptual Urban Vitality (Examining Principles, Dimensions and Indicators). Urban Structure and Function Studies, 6(20), 75-103. (In Persian)
Jacobs, A., & Appleyard, D. (1987). Toward an urban design manifesto. Journal of the American planning association53(1), 112-120.
Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities (London: Jonathon Cope).
Jin, X., Long, Y., Sun, W., Lu, Y., Yang, X., & Tang, J. (2017). Evaluating cities' vitality and identifying ghost cities in China with emerging geographical data. Cities63, 98-109.
Johnson, D. L., Ambrose, S. H., Bassett, T. J., Bowen, M. L., Crummey, D. E., Isaacson, J. S., ... & Winter‐Nelson, A. E. (1997). Meanings of environmental terms. Journal of environmental quality26(3), 581-589.
Kennedy, R. J., & Buys, L. (2010). Dimensions of liveability: a tool for sustainable cities, In SB10mad Sustainable Building Conference.
Khasto, M., & Saeedi Rezvani, N. (2012). The Effective Factors on Urban Spaces Vitality (Creating a Lively Urban Space with Emphasizing the Concept “Pedestrian Mall”), Hoviatshahr, 4(6), 63-74. (In Persian)
Landry, C. (2000). Urban vitality: A new source of urban competitiveness. Archis, (12), 8-13.
Lang, J. (1961), Urban Design – The American Experience, New York: Van Nostrand Reinhold.
Lansing, J. B. & Marans, R. W. (1969). Evaluation of neighborhood quality. Journal of the American Institute of Planners, 35(3), 195-199.
Low, S. Taplin, D., & Scheld, S. (2011), A New Approach to Cultural Diversity in Public Spaces with Emphasis on Urban Parks, Translated by Ali Zoghi, Nazila Rashidpour, Varaz Moradi Masihi. First Edition, Tehran Municipality Communication and Information Technology Organization Publications, Tehran. (In Persian)
Lynch, K. (1981), A Theory of Good City Form, Cambridge, Mass, MIT Press.
Massoni, E. S., Barton, D. N., Rusch, G. M., & Gundersen, V. (2018). Bigger, more diverse and better? Mapping structural diversity and its recreational value in urban green spaces. Ecosystem Services31, 502-516.
Mead, M. (1973). The kind of city we want. Ekistics, 204-207.
Mehrbani, E. M., Mansouri, S. A., & Javadi, S. (2017). Landscape Approach in Creating Vitality in Valiasr Avenue An Emphasis on Creating the Sense of Place. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar14(55), 5-16. (In Persian)
Mehta, V. (2014). Evaluating public space. Journal of Urban design, 19(1), 53-88.
Montgomery, J. (1995). Editorial urban vitality and the culture of cities. Planning Practice & Research10(2), 101-110.
Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of urban design3(1), 93-116.
Mo'rab, Y. Sadat, M. & Salehi, I. (2016). Analysis and Investigation of Vitality in New Urban Parks (Case Study: Water and Fire Park, Tehran), Geographical Planning of Space, 6(20, 193-208. (In Persian)5-`16
Moulay, A., Ujang, N., & Said, I. (2017). Legibility of neighborhood parks as a predicator for enhanced social interaction towards social sustainability. Cities61, 58-64.
Musse, M. A., Barona, D. A., & Rodriguez, L. M. S. (2018). Urban environmental quality assessment using remote sensing and census data. International journal of applied earth observation and geoinformation71, 95-108.
Pakzad, J.ah (2010). Theoretical Foundations and Urban Design Process, Fourth Edition, Shahidi Publications, Tehran. (In Persian)
Park, S. H., Kim, J. H., Choi, Y. M., & Seo, H. L. (2013). Design elements to improve pleasantness, vitality, safety, and complexity of the pedestrian environment: Evidence from a Korean neighbourhood walkability case study. International Journal of Urban Sciences17(1), 142-160.
Paumier, C. Y. (2007). Creating a vibrant city center,(ULI) Urban Land Institute. Washington, DC: Public Land Pub.
PPS (2018) .What Makes a Successful Place? Retrieved from
https://www.pps.org/article/grplacefeat#comments.
Punter, J. V., & Carmona, M. (1997), The Design Dimension of Planning: Theory, Content and Best Practice for Design Policies, Taylor & Francis.
Salzano, Ernesto. (1997), Seven aims for the livable city. Making Cities Livable—Wege zur Menschlichen Stadt; Lennard, SHC, von Ungern-Sternberg, S., Lennard, HL, Eds, 18-20.
Strath, S. J., Greenwald, M. J., Isaacs, R., Hart, T. L., Lenz, E. K., Dondzila, C. J., & Swartz, A. M. (2012). Measured and perceived environmental characteristics are related to accelerometer defined physical activity in older adults. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity9(1), 1-9.
Tibbalds, F. (2012). Making people-friendly towns: Improving the public environment in towns and cities. Taylor & Francis.
Timmer, V., Seymoar, N. K., & International Centre for Sustainable Cities. (2005). The livable city: World urban forum 2006, Vancouver Working Group Discussion Paper. Western Economic Diversification Canada.Whyte, W. H. (1980). The social life of small urban spaces. Washington D, C: The Conservation.
Van den Berg, M., van Poppel, M., van Kamp, I., Andrusaityte, S., Balseviciene, B., Cirach, M., ... & Maas, J. (2016). Visiting green space is associated with mental health and vitality: A cross-sectional study in four european cities. Health & place38, 8-15.
Ward, B. (1978). Priorities for the New UN Centre for human settlements. Habitat International, 3(3-4), 415-419.
Wu, W., & Niu, X. (2019). Influence of built environment on urban vitality: Case study of Shanghai using mobile phone location data. Journal of Urban Planning and Development145(3), 04019007.
Yassin, H. H. (2019). Livable city: An approach to pedestrianization through tactical urbanism. Alexandria Engineering Journal58(1), 251-259.
Zhu, J. Lu, H. Zheng, T. Rong, Y. Wang, C., & Zhang, W. (2020). Vitality of urban parks and its influencing factors from the perspective of recreational service supply, demand, and spatial links.  International journal of environmental research and public health, 17(5), 1615.
بازوندی، فرشاد، شهبازی، مهرداد (1393). نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان و میزان بهره­گیری از فضای شهری مطالعه موردی پیاده راه خیابان سپهسالار. پژوهش­های منظر شهر، 1(1)، 33-43.
پاکزاد، جهانشاه (1389)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، چاپ چهارم، انتشارات شهیدی، تهران.
حبیبی، کیومرث، نسترن، مهین، محمدی، مهرداد (1395). سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان موردشناسی: خیابان نظر شرقی شهر اصفهان. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، 14(52)، 65-91.
حمیدی، حسین، اسماعیل‌زادگان، نعیمه (1394). عوامل مؤثر بر کارایی پارک شهری با تأکید بر عملکرد و سرزندگی آن نمونه مورد مطالعه پارک ائللر باغی شهر ارومیه. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 17(1)، 91-102.
خستو، مریم، سعیدی رضوانی، نوید (1389). عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه‌بر مفهوم «مرکز خرید پیاده». هویت شهر، 4(6)، 63-74.
غلامی­بیمرغ، یونس، دهقان­جزی، ابوالفضل (1399). نقش پیاده­مداری بر افزایش سرزندگی فضاهای شهری، مطالعه ­موردی: شهر گزبرخوار. پژوهش­های بوم­شناسی شهری، 1(21)، 151-164.
فصیحی، حبیب­اله (1399). ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران. پژوهش­های بوم­شناسی شهری، 1(21)، 77-90.
گل، یان (1392)، شهر انسانی، ترجمۀ علی غفاری و لیلا غفاری، تهران: انتشارات علم معمار.
گلکار، کوروش (1386). مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری. صفه، 16(44)، 66-75.
لو، ستا، تاپلین، دانا، شلد، سوزان (1390)، ترجمه علی ذوقی، نازیلا رشیدپور، واراز مرادی ‌مسیحی. نگرشی نو بر تنوع فرهنگی در فضاهای عمومی با تأکید بر پارک­های شهری، چاپ اول، انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، تهران.
مرتاض ­مهربانی، الناز، منصوری، سید امیر، جوادی، شهره (1396). رویکرد منظر در ایجاد سرزندگی خیابان ولی‌عصر با تأکید بر ایجاد حس مکان نمونه موردی خیابان ولی‌عصر حدفاصل میدان ونک تا چهارراه پارک‌وی.  باغ نظر، 14(55)، 5-16.
معرب، یاسر، سادات، مهدیس، صالحی، اسماعیل (1395). تحلیل و بررسی سرزندگی پارک­های جدید شهری مطالعه موردی پارک آب و آتش  تهران. آمایش جغرافیایی فضا، 6(20)،193-208.
هدایت‌­نژاد کاشی، سید مصطفی، هادیانی، زهره، حاجی­نژاد، علی، عسگری، علی (1398). سرزندگی شهری مفهومی میان‌رشته‌ای واکاوی اصول ابعاد و شاخص­ها. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(20)، 75-107.