ارزیابی ابعاد سرزندگی در پیاده‌راه‌های شهری، مطالعه موردی: پیاده‌راه اسفریس اردبیل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل‌، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی ابعاد سرزندگی در پیاده­راه اسفریس شهر اردبیل و ارائه راهکارهای مؤثر در ارتقای سرزندگی پیاده­راه می­باشد. پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است، جامعه آماری شهروندان هستند که به پیاده­راه مراجعه کرده­اند و چون نامشخص می­باشد از فرمول برآورد حجم نمونه برای جامعه آماری دارای حد نامعین استفاده شد­ که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر از شهروندان به‌ عنوان نمونه آماری انتخاب شدند­، ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه محقق‌ساخته بوده که میزان پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 75/0 به دست آمده نشان­دهندة پایایی خوب پرسشنامه می­باشد. 31 مؤلفه در چهار بعد کاربری و فعالیت، کالبدی، دسترسی و ارتباطات و زیست­محیطی انتخاب شدند و­ در راستای پاسخ­ به مسئله تحقیق­ از تحلیل مبتنی بر آزمون­های آماری متناسب در محیط SPSS­ (تی تک نمونه­ای و فریدمن) استفاده شد، در رابطه با نوآوری­ پژوهش حاضر می­توان بیان داشت تا­کنون پژوهشی درباره­ سرزندگی پیاده­راه اسفریس صورت نگرفته است. نتایج نشان می­دهد، میانگین بعد کاربری و فعالیت، بعد کالبدی، بعد دسترسی و ارتباطات­ و بعد زیست­محیطی به‌طور معنادار بیش‌تر از معیار میانگین (عدد 3) است که نشان‌دهنده­ وضعیت ­نسبتا مطلوب و تاحدی بالاتر از حد متوسط می­باشد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد که رتبه­­بندی ابعاد از نظر شهروندان معنادار است و شهروندان رتبه­بندی متفاوتی از ابعاد سرزندگی پیاده­راه دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Liveliness Dimensionsins in Urban Walkable Streets, Case Study: Esfris Walkable Street of Ardebil

نویسندگان [English]

  • Ata Gaffari Ghilandeh 1
  • Chnour Mohammadi 2
1 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil‌, Iran
2 Ph.D. Candidate, Department of Geography And Urban Planning, Mohaghegh Ardebili University, Ardebil, Iran.
چکیده [English]

The main goal of this research is to evaluate the dimensions of vitality in the Esfris sidewalk in Ardebil city and to provide effective solutions in order to improve the vitality of the sidewalk. The research is descriptive-analytical and practical in terms of purpose, the statistical population of which is the citizens who have visited the sidewalk, and because it is uncertain, the sample size estimation formula for the statistical population with an indefinite limit was used, which using Cochran's formula, 385 citizens were selected. The data collection tool was a researcher-made questionnaire, the reliability of which was obtained       using Cronbach's alpha of 0.75, indicating the good reliability of         the questionnaire. 31 components were selected in the four dimensions of use and activity, physical, access and communication, and environment, and in line with the answer to the research problem, from the analysis based on the appropriate statistical tests in the SPSS (1-sample t-test and Friedman) were used. In relation to the innovation of the present research, it can be said that no research has been done on the vitality of the Esfris sidewalk until now. The results show that the average of user and activity, physical, access, communication, and environmental dimensions is significantly higher than the average criterion (No. 3), which indicates a relatively favorable situation and somewhat higher than average. The results of Friedman's test also showed that the ranking of the dimensions is meaningful from the point of view of the citizens, and the citizens have different ratings of the dimensions of the vitality of the sidewalk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Liveliness
  • Walkable Street
  • Ardebil
Azmi, D. I., Karim, H. A., & Ahmad, P. (2013). Comparative study of neighbourhood walkability to community facilities between two precincts in Putrajaya. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 105, 513-524.‏
Abbaszadeh, Sh., & Tamri, S. (2011). Investigating and analyzing the influencing factors on improving the spatial qualities of sidewalks in order to increase the level of social interactions, a case study; The axes of Tarbiat and Valiasr of Tabriz. scientific-research quarterly of urban studies, 1 (4), 1-10. (In Persian(
Arvin, M,. Faraji, A & Qane, M. (2018). Evaluation of vitality dimensions in urban sidewalks from the citizens' point of view (case study: Rasht cultural sidewalk). Local Development (Rural-Urban), 10(9), 313-336.­ (In Persian(
Akbari, P., & Davoudi, A. (2015). The role of pedestrians on improving the behavioral identity of citizens in the Islamic city (case study: Ferdowsi Street, Sanandaj). Iranian Islamic City Quarterly, 5(20), 49-59. (In Persian(
Cratan, F. (2008). Side Walk in Urban Planning. London.
Drewes, J. E.,& Van Aswegen, M. (2010). Determining the vitality of urban centers, WIT Transactions on Ecology and the Environment, 142, 15-25.
Dehkhoda, A. (1998). Dictionary, Publishing and Printing Institute, University of Tehran. (In Persian(
Department of Planning and Sustainable Urban Development Studies. (2011). Pedestrian Urban Design: Case Example: Cambridge City. Development and Research Management, Department of Sustainable Urban Development and Planning Studies, 1-18. (In Persian(
Golkar, K. (2007). The concept of quality of life in urban design, Safeh magazine, 16 (44), 66 -75. (In Persian(
Ghahramni, N. (2012). measuring the quality of the environment in urban sidewalks; Case example: Mashhad Jannat pedestrian street, Research Center of Islamic Council of Holy Mashhad, 1-19. (In Persian(
Ghurbanpour, M., Zali, N., Yurdkhani, M & Azadeh, S. (2018). Evaluation of the effective components on enhancing vitality in urban pedestrian routes (Case study: Elam Alhoda pedestrian route in Rasht), Human Settlements Planning Studies, 13(1), 105-123. (In Persian(
Gholami, Y., Shatrian, M., Bashaq, M. R & Jahani, M. (2017). Measuring and evaluating the implementation of the pedestrian-oriented plan in the central context of Dezful city from the point of view of residents and businesses. Urban Planning Geography Research, 5(1), 21-38. (In Persian(
Gholami Bimorgh, Y., & Dehghan Jezi, A. (2020). The role of pedestrianization on increasing the vitality of urban spaces, a case study of Guzborkhwar city. Two scientific-research quarterly journals of urban ecology research, 11(1), 151-164. (In Persian(
Godwin, A., & Price, A. M. (2016). Bicycling and walking in the Southeast USA: Why is it rare and risky?. Journal of Transport & Health, 3(1), 26-37
Gehl, J. (1986). Soft edges in residential streets. Scandinavian housing and planning research, 3(2), 89-102.
Hooi, E., & Pojani, D. (2020). Urban design quality and walkability: An audit of suburban high streets in an Australian city. Journal of urban design25(1), 155-17
Hagelskamp, C­. (2003). Please Touch: How Aachen’s Public Art Adds to its Public Life, Project For Public Space Newsletter, Retrieved.
Hedayat Nejad Kashi, S. M,. Hadiani, Z, Hajinejad, A & Asgari, A. (2019). urban vitality an interdisciplinary concept? Analyzing principles, dimensions and indicators). Studies of urban structure and function, 6(20), 75-107. (In Persian(
Heydari, A., & Dindar-Soha, Z. (2019). Measuring the level of people's satisfaction with the sidewalk, a case study: Sferis sidewalk in Ardabil city, the fifth international conference on modern researches in civil engineering, architecture, urban management and environment, Karaj. (In Persian(
Habibi, K., & Sheikh Ahmadi, A. (2019). Analysis and evaluation of pedestrian-oriented policies in historical contexts with an emphasis on sidewalks (Case study: Jenoobi Khayyam pedestrian street of Ormia). Urban Structure and Function Studies, 6(21), 111-136. (In Persian(
King, K. (2013). Neighborhood walkable urban form and C-reactive protein. Preventive medicine, 57(6), 850-854.
Kanuni, R., & Razaviyan, M. (2018). The social and economic effects of pedestrian construction in Tehran from the citizens' point of view (case study: 17 Shahrivar sidewalk). City identity, 12(36), 19-34. (In Persian(
Karimi Dehkordi, F.,­& Abdulahi, A. A. (2014). Investigating the feasibility of creating a pedestrian walkway in order to promote vitality and vitality in urban spaces (Melat Shahr Kurd Street). Master's Thesis, Azad University. (In Persian(
Kashanijo, Kh. (2010). Sidewalks from design basics to functional features, Tehran: Azarakhsh Publications.
Latifi, Gh. R., Juma-pour, M., & Grivani, S. (­ 2014). Comparative comparison of urban vitality in Jenoubi Majidieh and Saadat-Abad neighborhoods of Tehran, Urban Management, 13(34), 27-40. (In Persian(
Mohammadi Deh-Ceshmeh, P. (2019). An analysis of the role of sidewalks in urban vitality (case study: Ferdowsi Street, Isfahan). Journal of Geography and Urban Space Development, 6(1), 10-38. (In Persian(
Mortazavi, S. (2019). Recognizing the sidewalk as a platform for spending leisure time in the city, city and landscape Monthly, 12, 17-24. (In Persian(
Najafi, S., & Yaqoubi, Sh. (2014). Measuring the amount of walking with the HQE2R model in line with the implementation of sustainability approaches in the area of Sepah Melair Square. Haft Hesar Environmental Studies, 3(9), 47-56. (In Persian(
Pourahmad, A., Zanganeh Shahraki, S., & Safai-Reine, M. (2016). Analysis of the role of sidewalks in improving the vitality of urban spaces, a case study of Shahrivar 17 sidewalk in Tehran, Journal of Urban Planning Geography Research, 4(2), 175-195. (In Persian(
Pourahmad, A., Haji Sharifi, A., & Ramzanzadeh Lesboi, M. (2012). Measuring and comparing the quality of sidewalks in Haft Hoz and Moghadam neighborhoods of Tehran. Journal of Geographical Survey of Space, 2(6), 37-56. (In Persian(
Rostami, Z., & Pour­Mohammadi, M. R. (2015). Evaluation of urban vitality in old and new urban areas, a case study: Tabriz City neighborhoods, Master's Thesis of Geography and Planning, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz. (In Persian(
Roostaie, Sh., & Naseri, R. (2019). Evaluating the pedestrian capability of the passages of the historical context of Maragheh city, two scientific-research quarterly, Urban Ecology Research, 10(1), 123-134. (In Persian(
Ranjbar, E., & Rais Esmaili, F. (2010). Assessing the quality of urban sidewalks in Iran, a case study: Saf (Sephesalar) sidewalk, Journal of Fine Arts - Architecture and Urbanism, 2(42), 83-93. (In Persian(
Sarafi, M., & Mohammadian Mosamam, H. (2012). Feasibility of Pedestrianization of Hamedan City Center Streets, Environmental Studies Quarterly, 6(21), 111-138. (In Persian(
Sheikhi, H., & Rezaei, M. (2016). Evaluation of the environmental quality of pedestrian-oriented urban spaces and social responsiveness (Case example: Ferdowsi Street, Ilam city), Urban Research and Planning Journal, 8(29), 83-98. (In Persian(
Shamsuddin, S., Hassan, N. R. A., & Bilyamin, S. F. I. (2012). Walkable environment in increasing the liveability of a city. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 50, 167-178.‏
Shabanpour, A., & Jafari, M. (2016) .Assessing the walkability of residential neighborhoods (case study: Andisheh City), master's thesis in geography and urban planning, Gilan University, Faculty of Literature and Human Sciences. (In Persian(
Statistical yearbook of the year. (2016). Management and planning organization of Ardabil province. (In Persian(
Zakaria, J., & Ujang, N . (2015). Comfort of walking in the city center of Kuala Lumpur. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 170, 642-652.
Yazdani, M­. H., Sediq, A., & Pashazadeh, A. (2016). Investigating the social security situation in the construction of sidewalks in Ardabil city, Geography and Development, 14(44), 209-228. (In Persian(
آروین، محمود؛ فرجی، امین و قانع، مهسا (1397). ارزیابی ابعاد سرزندگی در پیاده­راه­های شهری از دیدگاه شهروندان­­ (مورد مطالعه: پیاده­راه فرهنگی رشت). توسعه محلی­ (روستایی- شهری)، 10(9)، 336-313.
اکبری،­ پرویز و داوودی، البرز­ (1394). نقش پیاده­مداری بر بهبود هویت رفتاری شهروندان در فضای شهر اسلامی ­(مطالعه موردی: خیابان فردوسی سنندج). فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، 5(20)، 59-49.
پوراحمد، احمد؛ حاجی شریفی، آرزو و رمضان­زاده لسبویی، مهدی (­1391). سنجش و مقایسه کیفیت پیاده­راه در محله­های هفت حوض و مقدم شهر تهران. مجله آمایش جغرافیایی فضا­، 2(6)، 56-37.
پوراحمد، احمد؛ زنگنه شهرکی، سعید و صفایی­رینه، مصطفی ­­(1395). تحلیل نقش پیاده­راه­ها در ارتقای سرزندگی فضاهای شهری مطالعه موردی پیاده­راه 17 شهریور تهران. مجله پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، 4(2)، 175-195.
حبیبی، کیومرث و شیخ احمدی، احمد (­1398). تحلیل و ارزیابی سیاست­های پیاده­محوری در بافت­های تاریخی با تأکید بر پیاده­راه­ها­(مطالعه موردی: پیاده­راه خیام جنوبی اورمیه). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(21)، 136-111.
حیدری، اسدالله و دیندار­سوها، زهرا (1398). سنجش میزان رضایت مردم از پیاده­راه نمونه موردی: پیاده­راه اسفریس شهر اردبیل. پنجمین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در عمران، معماری، مدیریت شهری و محیط زیست، کرج.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغت­نامه. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 
رنجبر، احسان و رئیس اسماعیلی، فاطمه ­(1389). سنجش کیفیت پیاده­راه­های شهری در ایران نمونه موردی: پیاده­راه صف (سپهسالار). نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی­، 2(42)، 93-83.
روستایی، شهریور و ناصری، رقیه (1398). ارزیابی قابلیت پیاده­مداری معابر بافت تاریخی شهر مراغه، دو فصلنامه علمی – پژوهشی. پژوهش­های بوم شناسی شهری، 10(1)، 134- 123.
سالنامه آماری سال­ (1395)­. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان اردبیل.
شعبانپور، احد، جعفری، مریم ­(1395). سنجش قابلیت پیاده­مداری محلات مسکونی­(مطالعه موردی: شهر اندیشه). پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه گیلان­، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
شیخی، حجت و رضایی، محمد­رضا­ (1396). ارزیابی کیفیت محیطی فضاهای شهری پیاده­مدار و پاسخ‌دهی اجتماعی ­(نمونه موردی: خیابان فردوسی شهر ایلام)، نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 8(29)، 98-83.
صرافی، مظفر و محمدیان مصمم، حسن (1391). امکان­سنجی پیاده­راه­سازی خیابان­های مرکز شهر همدان. فصل­نامه آمایش محیط، 6(21)، 138-111.
عباس­زاده، شهاب و تمری­، سودا­ (1391). بررسی و تحلیل مؤلفه­های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده­راه­ها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی مطالعه موردی؛ محورهای تربیت و ولیعصر تبریز. مطالعات شهری، 1(4)،10- 1.
غلامی­، یونس؛ شاطریان، محسن؛ بسحاق، محمد­رضا و جهانی، معصومه­ (1396). سنجش و ارزیابی اجرای طرح پیاده­محوری در بافت مرکزی شهر دزفول از نظر ساکنان و کسبه. پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، 5(1)، 38-21.
غلامی بیمرغ، یونس و دهقان جزی، ابوالفضل ­(1399). نقش پیاده‌مداری بر افزایش سرزندگی فضاهای شهری مطالعه موردی شهر گزبُرخوار. دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش­های بوم شناسی شهری، ­11(1)، 164- 151.
رستمی، زهره، پور­محمدی، محمد­رضا (1394). ارزیابی سرزندگی شهری در محلات قدیم و جدید شهری مطالعه موردی­: محلات شهر تبریز. پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی­، دانشکده جغرافیا و برنامه­ریزی­، دانشگاه تبریز.
قربان­پور، مریم؛ زالی، نادر؛ یوردخانی، مختار و آزاده، سید رضا­ (1397). ارزیابی مؤلفه­های مؤثر بر تقویت سرزندگی در مسیرهای پیاده­شهری­­(مطالعه موردی: پیاده­راه علم­الهدی شهر رشت). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(1)، 123-105.
قهرمانی، نگار (1392). سنجش کیفیت محیط در پیاده­راه­های شهری؛ نمونه موردی: پیاده­راه جنت مشهد. مرکز پژوهش­های شورای اسلامی شهر مشهد مقدس، 19-1.
کریمی­دهکردی، فروغ­­ و عبدالهی، علی‌اصغر (۱۳۹۳). بررسی امکان­سنجی ایجاد پیاده­راه به‌منظور ارتقای نشاط و سرزندگی در فضاهای شهری­­ (خیابان ملت شهر کرد). پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد.
کاشانی­جو، خشایار (۱۳۸9). پیاده­راه­ها از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی. تهران: انتشارات آذرخش.
گلکار، کوروش ­­(۱۳۸۶). مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری. نشریه صفه، 16(44)، 75-66.
گروه مطالعات برنامه­ریزی و توسعه پایدار شهری (1390). طراحی شهری پیاده­مدار: نمونه موردی: شهر کمبریج­. مدیریت توسعه و پژوهش، گروه مطالعات برنامه­ریزی و توسعه پایدار شهری، 18-1.
کانونی، رضا و رضویان­، محمدتقی (1397). اثرات اجتماعی و اقتصادی پیاده­راهسازی در شهر تهران از دیدگاه شهروندان­ (مطالعه موردی: پیاده­راه ۱۷ شهریور). هویت شهر، 12(36)، 34-19.
لطیفی، غلام رضا؛ جمعه­پور، محمود و گریوانی، سلیمه (­1393). مقایسه تطبیقی سرزندگی شهری در محلات مجیدیه جنوبی و سعادت­آباد تهران. مدیریت شهری، 13(34)، 40-27.
مرتضوی، صبوحا­ (۱۳۹۰). بازشناسی پیاده­راه به‌عنوان بستری برای گذران اوقات فراغت در شهر. ماهنامه شهر و منظر، 12، ۱۷-۲۴.
محمدی ده­چشمه، پژمان (1398). تحلیلی بر نقش پیاده­راه­ها در سرزندگی شهری (مطالعه موردی: خیابان فردوسی شهر اصفهان). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، 6(1)، 38-10
 نجفی، سپیده و یعقوبی، شیوا­ (1393). سنجش میزان پیاده­مداری با مدل HQE2R در راستای اجرای رویکردهای پایداری در محدوده میدان سپاه ملایر. مطالعات محیطی هفت حصار، 3(9)، 56-47.
هدایت­نژاد کاشی، سید مصطفی؛­ هادیانی، زهره؛ حاجی­نژاد، علی و عسگری، علی (­1398)، سرزندگی شهری مفهومی میان رشته­ای؟ واکاوی اصول، ابعاد و شاخص­ها). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6 (20)، 107- 75.
یزدانی، محمد حسن؛ صدیق­، آناهیتا و پاشازاده، اصغر ­(1395). بررسی وضعیت امنیت اجتماعی در احداث پیاده­راه در شهر اردبیل. جغرافیا و توسعه، 14(44)، 228-209.