ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری، مطالعه‌ موردی: شهرستان‌های استان کهگیلویه ‌و ‌بویراحمد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3 کارشناس ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطوح پایداری شهرستان­های استان کهگیلویه و بویراحمد به لحاظ برخورداری از شاخص‌های پایداری شهری با تأکید بر ابعاد اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری می‌باشد که در قالب سه شاخص کلی و 22 شاخص فرعی صورت گرفته ­است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو مطالعه، شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد می­باشد. در این پژوهش، شاخص‌ها مورد بررسی با استفاده از مدل ANP توسط کارشناسان خبره وزن­دهی شد. جهت تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها و رتبه‌بندی و تعیین درجه پایداری شهرستان‌ها، از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره ویکور استفاده شد. براساس مدل ویکور، شهرستان‌های مذکور در سه دسته توسعه ‌یافته، نسبتا توسعه‌ یافته و محروم از توسعه، دسته‌بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که شکاف بین توسعه ‌یافته‌ترین شهرستان (بویراحمد) با محروم‌ترین شهرستان (لنده)، کاملا مشهود بوده و نشان می­دهد توزیع فضایی خدمات و امکانات، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در جهت عدالت نبوده است. به همین جهت، روند توسعه در سطح شهرستان­های استان کهگیلویه و بویراحمد نابرابر می‌باشد. بنابراین، مسئولان استان باید سیاست‌گذاری­های خود را متوجه نواحی محروم و کمتر توسعه‌ یافته کنند تا شکاف موجود بین نواحی را برای رسیدن به پایداری کاهش دهند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Indicators of Sustainable Urban Development,Case Study: Counties of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Provinces

نویسندگان [English]

  • Hosain Nazmfar 1
  • Ali Eshghei Chaharbarj 2
  • Mosib Mohamadi 3
1 Professor, Department of Geography and urban planning, University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran.
2 Ph.D. Department of Eand Urban Planning, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
3 MSc, Department of Geography and urban planning Mohaghegh, Ardabil University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study, was the evaluation of sustainability levels of Kohgiluyeh and Boyerahmad Provinces in terms of urban sustainability indicators with an emphasis on social, physical and urban dimensions out in three general indicators and 22 sub-indicators. The research method is descriptive-analytic with an objective purpose. The study area is Kohgiluyeh and Boyerahmad provinces. In this research, the indices were weighted by expert experts using the ANP model. To analyze the data and determine the degree of sustainability ratings we used VIKOR multi-criteria decision-making method for the cities. Based on the VIKOR cities were classified into three categories: developed, moderately developed and deprived of development. The results showed that the gap between the most developed city (Boyer Ahmad) and the most deprived city (Lande) was quite evident. It shows that the spatial distribution of services and facilities has not been equitable in planning and policy making. Therefore, the development trend at Kohgiluyeh and Boyerahmad provinces is uneven. The provincial authorities should focus their policies on disadvantaged and less developed areas to reduce the gap between areas in order to achieve stability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Space Justice
  • Sustainable Development
  • VIKOR Model
  • Kohgiluyeh and Boyerahmad
Achmad, A,. Hasyim, S., Dahlan, B., & AuliaDwira, N. )2015(. Modeling of urban growth in tsunami-prone city using logistic regression: Analysis of Banda Aceh, Indonesia, Applied geography, 62, 237- 246.
Anbari, Musi, Molaki, Ahmed (2013), Investigating the social effects of industrial growth poles on local sustainable development, case study: Industrial growth pole of Asalouye, Rural Development Magazine, 3rd period, 2, 87-106. (In Persian)
Azani, M., Mokhtari Malekabadi, R., & Moulai, S. (2012). Survey of sustainable neighborhood development indicators in Isfahan Region 13. Spatial Planning Magazine, 3(2), 119-142. (In Persian)
Bahraini, S. H. (2008). Sustainable urban development, from thought to action. Environmental Quarterly, 27, 41-60. (In Persian)
Badri, S. A., Farji Sabkbar, H. A., Javadan, M., Sharfi, H.A. (2013). Ranking the level of sustainability of rural areas based on the Vicor model, a case study of the villages of Fasa, Fars province. Geography and Development, 26, 1-20 . (In Persian)
Chatterjee, P., Vijay, M., & Athawale, S. (2009). Selection of materials using compromise ranking and outranking methods. Materials and Design, 30(10), 4043-4053.
Chen, L.Y., & Wang, T.C. (2009). Optimizing partner’s choice in IS/IT outsourcing projects: the strategic decision of fuzzy VIKOR. International Journal of production economics, 20(1), 233-242.
Chouguill, C. (1993). Sustainable Cities: Urban Policies for the future. Habitat International, 17(3), 1-12.
Diaz. R.A. (2011). Planning for sustainable development: strategic alignment in Peruvian region and cities, futures, 943, 908-918.
Hossein-Zadeh-Dalir, K., Ghorbani, R., & Shokri Firouzjah, P. (2008). Analysis and qualitative evaluation of urban sustainability indicators in Tabriz city. Urban and Regional Studies and Researches, 1(2), 1-18. (In Persian)
Hekmatnia, H., & Mousavi, M. (2005). Model application in geography with emphasis on urban and regional planning, Alam Navin Publications, Yazd. (In Persian)
Kulkajonplun, K., Vorapoch, A., & Dhiranantha, R. )2016(. The development of a sustainable resort and indicators. Procedia CIRP, 40, 191-196.
Khakpour, Ba., & Bhavan Puri, A.R. (2008). Study and analysis of inequality in the development levels of Mashhad city areas. Science and Development Magazine, 16(27), 182-202. (In Persian)
Martinez, J. (2009). The use of GIS and Indicators to Monitor Intra-Urban Inequalities: A Case Study in Rosario, Argentina. Habitat International, 33(1), 387- 396.
Melki, S. (2018). Introduction to Sustainable Urban Development. Shahid Chamran University Publications, Ahvaz, first edition. (In Persian)
Mokhtari Melk-Abadi, R., Marsoosi, N., Hosseini, S. A., & Gholami, M. (2013).measuring and evaluating social-cultural sustainability indicators in extractive cities (case study: Asalouye extractive city). Period, 5(19), 110-91. (In Persian)
Maleki, S., & Damanbagh, S. (2012). Evaluation of sustainable urban development indicators with emphasis on social, physical and urban services indicators (case study: eight districts of Ahvaz city). Urban Planning Studies Quarterly, 1(3), 29-54. (In Persian)
Maleki, Sa., & Hosseinzadeh Delir, K. (2008). Ranking urban areas in terms of sustainable development indicators using factor analysis and taxonomy methods. Journal of Geography and Regional Development, 13, 45-80. (In Persian)
Meshkini, A., Burhani, K., Shabanzadeh Namini, R. (2012). Spatial analysis of urban social sustainability assessment (case study: 22 districts of Tehran). Geography magazine, 11(39), 186-211. (In Persian)
National Statistics Center (2018). Statistical Yearbook of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province. Publications of Deputy Planning (Statistics and Information Office) Governorate, Yasouj. (In Persian)
Ogbazi. J.U. (2013). Alternative Planning approaches and the sustainable cities programme in Nigeria. Habitat International. 40, 109-118.
Opricovic, S., & Tzeng, G.H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: a comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455.
Opricovic, S., & Tzeng, G.H. (2007). Extended VIKOR method in comparison whit outranking method.European Journal of Operational Research, 178(2), 514-529.
Pag, C. (2004). Sustainable Cities in Developing Countries. Translated by Nasser Moharram-Najad, first edition, Tehran: Studies and researches of Iran's urban planning and architecture. (In Persian)
Prizadi, T., Kadirmozi, H., & Parsa, P. (2016). Analysis of the stability of Borujerd city compared to other urban areas of the country. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 16(41), 7-30. (In Persian)
Pourmohammadi, Mohammad Reza (2012), urban land use planning, Tehran: Samt. (In Persian)
Qadeer, M.A. (2004). Urbanization by implosion. Guest Editoial/ Habitate International 28: 1-12.
Sohel Rana, M.D. (2009). Status of water use sanitation and hygienic condition of urban slums: Astudy on Rupsha Ferighat slum. Khulna, Desahination, 246, 322- 328.
Sarwar, R., Mousavi, M. N. (2013). Evaluation of the sustainable development of the cities of West Azarbaijan province. Geografia magazine, 28, 7-28. (In Persian)
Shekoui, H. (1994). New Perspectives in Urban Geography. Samet Publications, Volume 1, Tehran. (In Persian)
Safaipour, M., Moradi Mofard, S., Amiri Fahliani, M. R. (2016). evaluation and prioritization of sustainable urban development indicators using the ANP network analysis model, case study: Zanjan city regions. Geography and Urban-Regional Planning, 19, 143-160. (In Persian)
Rao, R. V. (2008). A decision making methodology for material selection using an improved compromise ranking method. Journal of Materials and Design, 29(10). 1949-1954.
Statistical Yearbook of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province (2012). Publications of Deputy Planning (Statistics and Information Office) of the Governorate, Yasouj. (In Persian)
Taghizadeh, F. (2007). Sustainable Development, Encyclopedia of Urban and Rural Management. first edition, Tehran: Organization of Municipalities and Rural Districts of the country. (In Persian)
United Nations, Department of economic and social affairs. (2014). World urbanization prospects: The 2014 revision, New York: United nation publication.
Xu, C., Liu, M., An, S., Chen, JM., & Yan, P. (2007). Assessing the impact of urbanization on regional net primary productivity in Jiangyin County, China. Journal of Environmental Management, 85(03), 597-606.
Ziyari, K. O., Parhiz, F., Mehdinejad, H. (2008), Urban Planning Basics and Techniques, Chabahar International University Publications, first edition, Chabahar. (In Persian)
اذانی، مهری؛ مختاری ملک­آبادی، رضا و مولایی، شهره (1392). بررسی شاخص­های توسعه پایدار محله‌ای منطقه 13 اصفهان، مجلـه برنامه­ریـزی فضـایی، 3(3)، 119-142.
بحرینی، سید حسین (1380). توسعه شهری پایدار، از فکر تا عمل. فصلنامه محیط‌شناسی، 27، 60- 41.
بدری، سیدعلی؛ فرجی سبکبار، حسنعلی؛ جاودان، مجتبی و شرفی، حجت­اله (1391). رتبه‌بندی سطح پایداری نقاط روستایی بر اساس مدل ویکور، مطالعه موردی روستاهای شهرستان فسا- استان فارس. جغرافیا و توسعه، 26، 1- 20.
پاگ، سدریک (1383). شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه. ترجمه ناصر محرم­نژاد، چاپ اول، تهران: مرکز
مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
پریزادی، طاهر؛ قادرمزی، حامد و پارسا، پیام (1395). تحلیل پایداری شهر بروجرد در مقایسه با نقاط شهری کشور. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16(41)، 7- 30.
پورمحمدی، محمدرضا (1382). برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: سمت.
تقی­زاده، فاطمه (1387)، توسعه پایدار، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، چاپ اول، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
حسین­زاده­دلیر، کریم؛ قربانی، رسول و شکری فیروزجاه، پری (1388). تحلیل و ارزیابی کیفی سنجه‌های پایداری شهری در شهر تبریز. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه‌ای، 1(2)، 18- 1.
حسین­زاده­دلیـر، کـریم (1380)، برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.  
حکمت­نیا، حسن و موسـوی، میرنجف (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بـر برنامه‌ریزی شـهری و ناحیه‌ای. انتشارات علم نوین، یزد.
خاکپور، براتعلی و باوان پوری، علیرضا (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه‌یافتگی مناطق شهر مشهد. مجله دانش و توسعه، 16(2)، 182- 202.
زیاری، کرامت­اله؛ پرهیز، فریاد و مهدی‌نژاد، حافظ (1388). مبانی و تکنیک‌های برنامه‌ریزی شهری. انتشارات دانشگاه بین‌المللی چابهار، چاپ اول، چابهار.
سالنامه آماری استان کهگیلویه و بویراحمد (1392)، انتشارات معاونت برنامه‌ریزی (دفتر آمار و اطلاعات) استانداری، یاسوج.
سرور، رحیم و موسوی، میر نجف (1390).  ارزیابی توسعه پایدار شهرهای استان آذربایجان غربی. نشریه جغرافیا، 28، 28-7.
شکویی، حسین (1373)، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، جلد اول، تهران.
صفایی­پور، مسعود؛ مرادی مفرد، سمیرا و امیری فهلیانی، محمدرضا (1395). ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با استفاده از مدل تحلیل شبکه ANP مورد شناسی: مناطق شهر زنجان. جغرافیا و آمایش شهری منطقه­ای، 19، 143-160.
عنبری، موسی و ملاکی، احمد (1390). بررسـی آثـار  اجتماعی قطب‌های رشد صنعتی بر توسعه پایدار محلی،مطالعه موردی: قطب رشد صنعتی عسلویه. مجلــه توســعه روســتایی، 3(2)، 87- 106.
مختاری ملک­آبادی، رضا؛ مرصوصی، نفیسه؛ حسینی، سیدعلی و غلامی، محمد (1393). سنجش و ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی - فرهنگی در شهرهای استخراجی (مطالعه موردی: شهر استخراجی عسلویه). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 5(19)، 91 -110.
مرکز ملی آمار (1390). سالنامه آماری استان کهگیلویه و بویراحمد، انتشارات معاونت برنامه‌ریزی (دفتر آمار و اطلاعات) استانداری، یاسوج.
 مشکینی، ابوالفضل؛ برهانی، کاظم و شعبان­زاده نمینی، رضا  (1392). تحلیل فضایی سنجش پایداری اجتماعی شهری (مطالعه موردی: مناطق 22 گانه شهر تهران). مجله جغرافیـا، 11(39)، 186-211.
ملکی، سعید (1390). درآمدی بر توسعه پایدار شهری. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، چاپ اول.
ملکی، سعید و حسین‌زاده­دلیر، کریم (1388). رتبه‌بندی نواحی شهری از نظر شاخص‌های توسعه پایدار با استفاده از روش‌های تحلیل عاملی و تاکسونومی. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 13، 45- 80.
ملکی، سعید و دامن­باغ، صفیه (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت­گانه شهر اهواز).  فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری، 1(3)، 29- 54.