تعیین مناطق مستعد ورزش‌های زمستانی با روش تحلیل سلسله‌مراتبی در شهرستان سپیدان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه اقلیم‌شناسی، دانشگاه پیام نور، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی قابلیت توسعه مناطق مناسب ورزش­های زمستانی در شهرستان سپیدان است. روش تحقیق به صورت تحلیلی- توصیفی و کاربردی است. در این مقاله از روش AHP برای تعیین مستعدترین مناطق توسعه ورزش­های زمستانی استفاده شده است. برای این منظور از متغیرهای مهم تأثیرگذار شامل؛ عناصر اقلیمی (بارندگی و دمای هوا)، ارتفاع، شیب و جهت شیب، راه‌­های ارتباطی، تراکم راه­‌های ارتباطی، فاصله از مناطق مسکونی و کاربری اراضی استفاده شد. همچنین از تصاویر ماهواره­ای لندست 8 و سنجنده‌­های TM و OLI برای بررسی تغییرات سطح پوشش برف استفاده گردید. استفاده از تصاویر ماهواره­ای سطح پوشش برف در تلفیق با روش سلسله‌مراتبی برای تعیین مناطق مساعد توسعه ورزش­های زمستانی نوآوری‌­های پژوهش حاضر می­باشد. نتایج حاصل از وزن­‌دهی معیارهای مؤثر بر توسعه ورزش‌­های زمستانی در شهرستان نشان داد بارش در مرتبه اول اهمیت قرار دارد. از نظر مکانی تقریباً تمام اوزان به‌دست آمده از 9 متغیر مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق شمالی و شمال غربی شهرستان دارای وزن بیش‌تری هستند و لذا این مناطق برای توسعه ورزش­های زمستانی مناسب­­تر هستند. تلفیق 9 لایه اطلاعاتی با روش تحلیل سلسله‌مراتبی در محیط نرم‌افزاری ArcGIS و محاسبه وزن نهایی منتهی به استخراج 5 کلاس مختلف از نظر مناطق مستعد برای توسعه اکوتوریسم زمستانی شده است. نتایج نشان داد حدود 46/3 درصد مساحت شهرستان برای توسعه توریسم بسیار مناسب و مناسب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determining of the Potential Areas of Winter Sports Using AHP Method in Sepidan Township

نویسندگان [English]

  • Abbasali Arvin (spanani) 1
  • Hooshmand Ataei 1
  • Poria Karimi 2
1 Associate Professor, Department of Geography, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Msc. Department of Climatology, Payame Noor University, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the ability to develop suitable winter sports areas in Sepidan city. The research method is analytical-descriptive and applied. In this research, using the AHP method, the most susceptible Areas for the development of winter sports in Sepidan township have been identified. For this purpose, important factors affecting this phenomenon include; rainfall, air temperature, altitude, slope and direction of slope, communication routes, density of communication routes, distance from residential areas and land use which were used. The use of satellite images of the snow cover in combination with the hierarchical method to determine the favorable areas for the development of winter sports is the innovation of the present research.The results of weighting the criteria affecting the development of winter sports in this province showed that rainfall is of primary importance. Spatial analysis of the weight of variables affecting the development of winter sports has shown that almost all the weights obtained from the 9 variables affecting the development of tourism in the northern and northwestern regions of the township have more weight. Combining 9 layers of information with hierarchical analysis in the ArcGIS software environment and calculating the final weight leading to the extraction of 5 different classes in terms of areas prone to the development of winter ecotourism. The results showed 3.46 percent of the township's area is very suitable for tourism development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sports Tourism
  • Winter Sports
  • Potential Areas
  • AHP
  • Sepidan Province
Arvin, A. A., Qangarmeh, A.A., & Hajipour, D. (2016). A study of the trend of changes in some climatic elements in Chaharmahal and Bakhtiari province. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 16(41), 171-195. (Persian)
Bahmanpour, H. (2005). Guide to Sports and Environment. Iran National Olympic Committee Publications, Tehran. (Persian)
Bielanski, M., Taczanowska, K., Muhar, A., Adamski, P., Gonalez, L.M. & Witkowski, Z. (2018). Application of GPS tracking for monitoring spatially unconstrained outdoor recreational activities in protected areas - a case study of ski touring in the Tatra National Park, Poland. Applied Geography, 96, 51-65
Dempsey, N., Bramley, G., Power, S. & Brown, C. (2011). The Social dimension of sustainable development: defining urban social sustainability. Sustainable Development, 19, 289- 300.
Deng, J., Che, T., Xiao, C., Wang, Sh., Dai, L., & Meerzhan, A. (2019). Suitability Analysis of Ski Areas in China: An Integrated Study Based on Natural and Socioeconomic Conditions. The Cryosphere, 13(21), 49-2167.
Gigovic, L., Pamucar, D., Lukic, D., & Markovic, S. (2016). GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA model for the evaluation of the sites for ecotourism development: A case study of “Dunavskikljuc” region, Serbia, Land Use Policy, 58, 348-365.
Hame, T., Sirro, L., Kilpi, J., Seitsonen, L., Andersson, K., & Melkas, T. (2020). A Hierarchical Clustering Method for Land Cover Change Detection and Identification. Remote Sens, 12(17), 1-22.
Heydari Shahpar, R., & Ahmadi, M. (2017). Cultural Landscape Location Analysis Using Hierarchical Analysis (AHP) and Network Analysis (N.A), Case Study: Karaj Metropolitan Area 8. Quarterly Payame Noor University Urban Ecology Research, 8(2), 66-49. (Persian)
Karam, O. (2008), Application of Hierarchical Analysis Process (AHP) Method in land Assessment for physical development based on natural factors (Case study: Shiraz Urban). Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 8(11), 54-33. (Persian)
Khorshidi, M., & Safari, J. (2014). Study of location selection criteria and design of ski slopes (Case study: Barberry-Kaman Qazvin tourism sample area). Second National Conference on Architecture, Civil Engineering and Urban Environment, Secretariat Permanent Conference of Hamadan University, Hamadan, Iran. (Persian)
Kiani Salami, S.; Mousavi, S. H.; Yeganeh Dastgerdi, P. (2018), Zoning of suitable areas for the construction of a ski slope with a sports tourism approach (Case study: Chaharmahal and Bakhtiari province). Natural Geography Research, 50(4), 791-811. (Persian)
Mahdavi Hajiloui, M.; Bishmi, B. (2014). Development of winter tourism in rural destinations (Case study: villages on the outskirts of Shemshak ski resort in north of Tehran). Human Geography Research, 46(4), 903-889. (Persian)
Makhdoom, M. (2010). The Land Management Plan, University of Tehran Press, Tehran, Iran.
Mojtabavi, S. K., & Bahmanpour, H. (2008). Sports Tourism, Publications of the National Olympic Committee of the Islamic Republic of Iran, Tehran, Iran. (Persian)
Mokhtari, D., & Emamikia, V. (2016). An Analysis of Factors Affecting the Creation and Development of Winter Ski Resort Geomorphosities with a Geotourism Approach Case Study: Slopes of Sahand Mountain. Quarterly Journal of Tourism and Development, 5(9), 61-41. (Persian)
Momeni, M. (2014). Feasibility Study of Ecotourism Development in Golestan National Park, Fourth National Conference on Islam. Environment and Sustainable Development, Islamic Azad University, Bandar Abbas Branch, March 5, Bandar Abbas, Iran. (Persian)
Movaseghi, H. (2016). The Impact of Climatic Factors Affecting Traditional Iranian Architecture (Case Study of Sepidan County). The Second International Conference on Architecture, Civil Engineering and Urban Planning at the Beginning of the Third Millennium, Iranian Architecture and Urban Planning Association, Tehran , Iran. (Persian)
Nimrozi, A., Yousefi, T., & Haghighat, N. (2011). Introduction of Geotourism in Sepidan Fars region. 30th Earth Sciences Conference, Geological Survey of Iran, March 1-3, Tehran, Iran. (Persian)
Ocal, S., & Usal, N. (2010). Developing a Geographic Information System for Sarikamis Winter Tourism Center. 26th Annual Esri International User Conference.
Ocampo, L., Ebisa, J.A., Ombe, J., & Escoto, M.G. (2018). Sustainable Ecotourism Indicators with Fuzzy Delphi Method – A Philippine Perspective. Ecological Indicators, 93, 874-888.
Oladi, J., & Taheri, F. (2012). Feasibility study on ecotourism potential areas using remote sensing and geographic information system (case study: Abbas Abad forest area, Veresk, iran). Caspian Journal of Environmental Sciences, 10, 83- 90.
Rezateba Azgami, S.Kh., & Heidarichianeh, R. (2013). Application of Network Analysis Process (ANP) in Tourism Planning (Case Study: Mountainous Area of West Gilan. Rural Research, 4(3), 690-661. (Persian)
Rezvani, M. R., Arooji, H., Alizadeh, M., & Najafi, M. S. (2013). Locating the construction of ski slopes from a tourism perspective (Case study: Northern regions of Tehran province). Regional planning, 3(10), 44-27. (Persian)
Soltanirad, G., & Abdullahzadehfard, A.R. (2016). Feasibility study of forest park construction for ecotourism development in Tang Chahoo area. Fifth National Conference on Sustainable Development in Geography and Architectural Planning And Urban Planning, Center for Strategies for Achieving Sustainable Development - Mehr Arvand Education Institute, Tehran, Iran. (Persian)
Syed Safavian, S. T., Khanzadeh, N., Fataei, E., & Ojaghi, A. (2012). Feasibility Study of Ecotourism Development Areas Using Geographic Information System (Case Study of Aordabil City). First National Road Conference Achieving sustainable development (Agriculture, Natural Resources and Environment), General Directorate of Passive Defense (Ministry of Interior). Institute of Natural Disasters, Educational Institute, Tehran, Iran. (Persian)
آروین، عباسعلی، قانقرمه، عبدالعظیم، حاجی‌پور، داور (1395). بررسی روند تغییرات برخی عناصر اقلیمی در استان چهارمحال و بختیاری، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16(41)، 195-171.
بهمن‌پور، هومن (1384). راهنمای ورزش و محیط‌ زیست. انتشارات کمیته ملی المپیک ایران، تهران.
حیدری شهپر، رامین، احمدی، ملیحه (1396). تحلیل مکان­یابی کاربری فرهنگی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل شبکه (N.A)، نمونه موردی: منطقه 8 کلان‌شهر کرج. پژوهش­های بوم­شناسی شهری دانشگاه پیام نور، 8(2)، 66-49.
خورشیدی، مصطفی و صفری، جابر (1393). بررسی معیارهای مکان­گزینی و طراحی پیست­های اسکی (نمونه موردی: منطقه نمونه گردشگری زرشک-کامان قزوین). دومین همایش ملی معماری، عمران و محیط‌ زیست شهری، دبیرخانه دائمی همایش دانشگاه همدان، همدان، ایران.
رضاطبع­ازگمی، سیده خدیجه و حیدری­چیانه، رحیم (1392). کاربرد فرایند تحلیل شبکه­ای (ANP) در برنامه­ریزی توریسم (مطالعه موردی: ناحیه کوهستانی غرب گیلان. پژوهش­های روستایی، 4(3)، 690-661.
رضوانی، محمدرضا؛ اروجی، حسن؛ علیزاده، محمد و نجفی، محمدسعید (1392). مکان­یابی احداث پیست­های اسکی از دیدگاه گردشگری (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان تهران). برنامه­‌ریزی منطق‌ه­ای، 3(10)، 44-27.
سلطانی­راد، غلامحسین و عبدالله­زاده­فرد، علی­رضا (1395). امکان­سنجی احداث پارک جنگلی برای توسعه اکوتوریسم نمونه موردی منطقه تنگ چاهو. پنجمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه­ریزی معماری و شهرسازی، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار - موسسه آموزش عالی مهر اروند، تهران، ایران.
سید صفویان، سید تقی، خانزاده، نیما، فتایی، ابراهیم، اجاقی، اکرم (1391). امکان­سنجی نواحی مستعد توسعه­ی اکوتوریسم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه­ موردی شهرستان اردبیل). اولین کنفرانس ملی راه­کارهای دستیابی به توسعه پایدار (کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌ زیست). اداره کل پدافند غیرعامل (وزارت کشور)، پژوهشکده سوانح طبیعی، موسسه آموزشی، تهران، ایران.
کرم، امید (1387). کاربرد روش فرایند تحلیل سلسه‌مراتبی (AHP) در ارزیابی زمین برای توسعه کالبدی بر پایه عوامل طبیعی (مطالعه موردی: مجموعه شهری شیراز). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 8(11)، 54-33.
 کیانی­سلمی، صدیقه؛ موسوی، سید حجت و یگانه­دستگردی، پریسا (1397). پهنه­بندی مناطق مناسب برای احداث پیست اسکی با رویکرد گردشگری ورزشی (مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری). پژوهش­های جغرافیای طبیعی،50(4)، 791-811.
مجتبوی، سید کورش و بهمن پور، هومن (1387). توریسم ورزشی. انتشارات کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران.
مختاری، داود و امامی­کیا، وحید (1395). تحلیلی بر عوامل مؤثر در ایجاد و توسعه ژئومورفوسایت­های پیست اسکی زمستان با رویکرد ژئوتوریسم مطالعه موردی: دامنه­های کوه سهند. فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه، 5(9)، 61-41.
مخدوم، مجید (1389). شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ایران.
مهدوی­حاجیلویی و مسعود، بیشمی، بهار (1393). توسعه گردشگری زمستانی در مقاصد روستایی (مطالعه موردی: روستاهای حاشیه پیست اسکی شمشک شمال تهران). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 46(4)، 903-889.
موثقی، حسین (1395). تأثیر عوامل اقلیمی مؤثر بر معماری سنتی ایران( مطالعه موردی شهرستان سپیدان). دومین همایش بین­المللی معماری، عمران و شهرسازی در آغاز هزاره سوم، انجمن معماری و شهرسازی ایران، تهران، ایران.
مؤمنی، معصومه (1393). امکان­سنجی توسعه اکوتوریسم در پارک ملی گلستان، چهارمین همایش ملی اسلام، محیط‌ زیست و توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران.
نیمروزی، عاطفه؛ یوسفی، طهمورث و حقیقت، نوش­آفرین (1390). معرفی ژئوتوریسم منطقه سپیدان فارس. سی‌امین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.