بررسی مؤلفه‌های بومی مؤثر بر بهبود کیفیت ساختارهای فضایی پیاده‌راه‌های مدرن و سنتی شهری در ‌کلان‌شهر تبریز

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

5 استادیار، گروه معماری و شهرسازی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه وضعیت شاخص‌­های پیاده‌مداری در پیاده‌راه‌های تربیت (سنتی) و ولیعصر (مدرن) تبریز صورت گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق را عابران، مغازه­داران و ساکنین این دو محدوده تشکیل داده­اند. با استفاده از روش نمونه‌­گیری تصادفی ساده و به روش کوکران، 380 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روش تحقیق از نوع کاربری و ماهیت آن توصیفی- تحلیلی و همچنین از نوع تحقیقات استنباطی است. نوآوری خاص این پژوش عبارت است از شناسایی مؤلفه­‌های بومی مؤثر بر ارتقای کیفیت پیاده­‌راه­‌ها با تأکید بر پیاده‌­راه­‌های سنتی و مدرن. پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول کرونباخ در پیاده‌­راه تربیت 902/0 و در پیاده‌­راه ولیعصر 886/0 محاسبه شد. نتایج یافته­‌های تحلیل عاملی منجر به خلاصه شدن 56 متغیر در 12 عامل اصلی گردید. درصد واریانس نهایی برای پیاده­‌راه تربیت 84/86 و 01/81 برای ولیعصر بوده است که بیانگر نقش پررنگ شاخص‌­های بومی در پیاده­‌راه­‌های سنتی است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی 46 متغیر با وضعیت پیاده‌مداری هر دو پیاده­راه همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و در این بین میزان همبستگی متغیر در پیاده‌راه تربیت بیش‌تر از ولیعصر است. نتایج آزمون t هم مؤید وجود تفاوت معناداری و واریانس میانگین وضعیت متغیرهای پیاده‌مداری در بین دو پیاده‌راه است. در نهایت این‌که نتایج آزمون واریانس نشان از وجود تفاوت معنادار در بین سه گروه عابران، ساکنین و کسبه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Indigenous Components Affecting the Quality Improvement of Spatial Structures of Modern and Traditional Urban Sidewalk in Tabriz Metropolis

نویسندگان [English]

  • Reza Valizade 1
  • Mehdi Farajzade 2
  • Fereidoun Babaie aqdam 3
  • Ali Panahi 4
  • Ali Azar 5
1 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University of Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
2 . Ph.D Student, Department of Geography and Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University of Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
5 Assistant Professor, Department Architecture and Urban Planning, Islamic Azad University of Maragheh Branch, Maragheh, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the status of pedestrian indicators in Trabiat and Valiasr pavements. The tool  used in this paper is questionnaire. The study population  consisted of pedestrians, shopkeepers and residents of these two areas. Using simple random sampling method and Cochran method, 380 people were selected as sample size. The research is applied and its nature is descriptive-analytical and inferential. The special innovation of this research is the identification of indigenous components effective in improving the quality of sidewalks with emphasis on traditional and modern sidewalks. The reliability of the questionnaire was calculated by Cronbach's formula was 0.902 in Tarbiat and 0.886 in Valiasr was. The results of the factor analysis findings summarized 46 variables into 12 main factors. Percentage of final variance for Tarbiat was 86.84 and 81.01 for Valiasr. The results of Pearson correlation test showed that there is a positive and significant correlation between all variables with pedestrian status in both pedestrians and in this regard the variable correlation in Tarbiat was higher than Valiasr. The results of t-test confirm that there is a significant difference and variance of mean between two pedestrians variables. Finally, the results of variance test show a significant difference between the three groups of passers-by, residents and traders.
t-test confirm that there is a significant difference and variance of mean of pedestrian variables between two pedestrians. Finally, the results of variance test show a significant difference between the three groups of passers-by, residents and merchants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Native Components
  • Spatial structure
  • Modern Footpath
  • Traditional Footpath
  • Tabriz

مراجع

Arellana, J., Saltarín, M., Larrañaga, A. M., Alvarez, V., & Henao, C. A. (2020). Urban walkability considering pedestrians’ perceptions of the built environment: a 10-year review and a case study in a medium-sized city in Latin America. Transport reviews, 40(2), 183-203.
Agyemang, F. S., Silva, E., & Poku-Boansi, M. (2019). Understanding the urban spatial structure of Sub-Saharan African cities using the case of urban development patterns of a Ghanaian city-region. Habitat International, 85, 21-33.
Abbaszadeh, Sh., & Tamri, S. (2013). Analysis of Factors Affecting the Improvement of Pedestrian Walkway Spatial Quality and Pedestrian-oriented Spaces, in order to Increase the Social Interactions Level of People (The case study: Tarbiat & ; Valiasr axis, Tabriz metropolitan). Quarterly Journal of Urban Studies, 1(4), 95-104
Adebayo, K., & Akinyemi, A. (2019). ‘Wheelbarrow livelihoods’, urban space and antinomies of survival in Ibadan, south west Nigeria. International Development Planning Review, 41(1), 23-43.
Agyemang, F. S., Silva, E., & Poku-Boansi, M. (2019). Understanding the urban spatial structure of Sub-Saharan African cities using the case of urban development patterns of a Ghanaian city-region. Habitat international, 85, 21-33.
Alial-Hashabi, M., &  Jadi Yeganeh, A. (2013). Pedestrian-oriented ability in urban spaces. Urban Studies, 36, 86-96.
Bagheri, M., Siekkinen, M., & Nurminen, J. K. (2016). Cloud-based pedestrian road-safety with situation-adaptive energy-efficient communication. IEEE Intelligent transportation systems magazine, 8(3), 45-62.
Beebeejaun, Y. (2017). Gender, urban space, and the right to everyday life. Journal of Urban Affairs, 39(3), 323-334.
Blocken, B., Janssen, W. D., & van Hooff, T. (2012). CFD simulation for pedestrian wind comfort and wind safety in urban areas: General decision framework and case study for the Eindhoven University campus. Environmental Modelling & ; Software, 30, 15-34.
Cantillo, V., Arellana, J., & Rolong, M. (2015). Modelling pedestrian crossing behaviour in urban roads: A latent variable approach. Transportation research part F: traffic psychology and behaviour, 32, 56-67.
Chatzidimitriou, A., & Yannas, S. (2016). Microclimate design for open spaces: Ranking urban design effects on pedestrian thermal comfort in summer. Sustainable Cities and Society, 26, 27-47.
Chen, T., Hui, E. C., Wu, J., Lang, W., & Li, X. (2019). Identifying urban spatial structure and urban vibrancy in highly dense cities using georeferenced social media data. Habitat International, 89, 102005.
Du, Y., Mak, C. M., Liu, J., Xia, Q., Niu, J., & Kwok, K. C. (2017). Effects of lift-up design on pedestrian level wind comfort in different building configurations under three wind directions. Building and Environment, 117, 84-99.
Feizi, S., Heydari, R., & Rostaei, S. (2020). Investigating the Impact of Destination Branding on the Development of Urban Tourism (Case Study of Tabriz Metropolis), Journal of Applied Researches in Geographical Sciences, 20(59), 229-252. 
 Gholami, Y.,  & Dehghan Jazi, A. (2021). The Role of Pedestrians on Increasing the Vitality of Urban Spaces A Case Study of Gaz-e-borkhar City. Urban Ecological Research, 11(21), 151-164.
Gong, Y., Lin, Y., & Duan, Z. (2017). Exploring the spatiotemporal structure of dynamic urban space using metro smart card records. Computers, Environment and Urban Systems, 64, 169-183.
Gupta, A., & Pundir, N. (2015). Pedestrian flow characteristics studies: A review. Transport Reviews, 35(4), 445-465.
Investigating the impact of physical dimensions - space to encourage walking in Tehran (Case Study: neighborhood Amirabad and Daneshgah Tehran), Journal of Applied Researches in Geographical Sciences, 18(51), 1-22.
Jamei, E., Rajagopalan, P., Seyedmahmoudian, M., & Jamei, Y. (2016). Review on the impact of urban geometry and pedestrian level greening on outdoor thermal comfort. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 54, 1002-1017.
Jianren, S., Jingyi, L., & Hua, L. (2013). Basic Factors of Urban Pedestrian Design Based on Behavioral Scale and Physical Environment Analysis. China Ancient City, 7.
Lunecke, M. G. H., & Mora, R. (2018). The layered city: Pedestrian networks in downtown Santiago and their impact on urban vitality. Journal of Urban Design, 23(3), 336-353.
Majnouni-Toutakhane, A., & Sareban, V. H. (2019). Promotion of Urban Resilience with Citizens’ Local Participation Approach Case Study: Bonab City. Journal of Engineering Research, 7(1), 1-18.
Mauliani, L., Purwantiasning, A. W., & Aqli, W. (2015). Designing better environment by providing pedestrian way for pedestrian. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 179, 80-93.
Mehta, V. (2008). Walkable streets: pedestrian behavior, perceptions and
Millard-Ball, A. (2018). Pedestrians, autonomous vehicles, and cities. Journal of planning education and research, 38(1), 6-12.
Mahdiyeh Mohammadi Birang, M., & Azar, A. , (2020). Analyzing Women's Sense of Security in Public Spaces with Emphasis on Urban Parks, Case Study,. Urban Ecological Research 10(20), 27-40.
Natapov, A., & Fisher-Gewirtzman, D. (2016). Visibility of urban activities and pedestrian routes: An experiment in a virtual environment. Computers, Environment and Urban Systems, 58, 60-70.
Neto, L. (2015). The Walkability Index Assessing the built environment and urban design qualities at the street level using open-access omnidirectional and satellite imagery. Disertation. Planning in the Faculty Humanities. University of Manchester.
Omer, I., & Kaplan, N. (2017). Using space syntax and agent-based approaches for modeling pedestrian volume at the urban scale. Computers, Environment and Urban Systems, 64, 57-67.
Pafka, E., & Dovey, K. (2017). Permeability and interface catchment: measuring and mapping walkable access. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 10(2), 150-162.
Pafka, E., & K. Dovey, (2017). Permeability and interface catchment: measuring and mapping walkable access. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 10(2), 150-162.
Pourahmad,  A., Haji Sharifi, A., & Ramzanzadeh Lesboi, M. (2013). Measuring and comparing the quality of sidewalks in Haft Hoz and Moghadam neighborhoods of Tehran. Space Geographic Survey Journal, 2(6), 37-56.
Rafieian, M., Sedighi, E., & Pourmohammadi, M. (2012). Feasibility Study of Quality Improvement by Pedestrainization of Urban Roads; Case Study: Aram Street of Ghom CBD.   Journal Urban - Regional Studies and Research, 3(11), 41- 56.
Rasouli, S., & Rahim Dokhtar Khoram, S. (2009). Creating a favorable urban landscape in the footpaths. Journal of Armanshahr Architecture and Urban Planning, 2(3), 103-112.
Rezaei, M. (2014). Walk Ability Criteria The Role of Walk Ability in Improving the Sense of Place, HOnar - ha - ye - ziba Memari - va - shahrsazi, 18(4), 15-24.
Salehinia, M., & Niroumand Shishvan, M. (2018). Explaining the role of sensoryscape components based on senses In quality of environmental sensory perception of New Arg of Tabriz. Journal of Studies On Iranian - Islamic City, 8(31), 19-32.   
Samavati, S., & Ranjbar, E. (2019). Identifying factors affecting happiness in urban public space (case study: Pedestrian zone of historic part of Tehran). Motaleate Shahri, 8(29), 3-18.
Sedaghati,   A., & & Dartoomi, SH. (2019). Assessment of visual quality in the Second nature based on the preferences of the users and its role in identifying Bojnord city(Case study: Parks within the city). Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 8(30), 39-57.
Shahrivar, R., & ; & Roghayeh, N. (2019). Evaluation of the streets walkability of inner city of Maragheh urban ecology researches, 10(19), 123-134.
Shi, X., Zhu, Y., Duan, J., Shao, R., & Wang, J. (2015). Assessment of pedestrian wind environment in urban planning design. Landscape and Urban Planning, 140, 17-28.
Sohangir, S., & Nazir Salami, M.R. (2014). The patterns of creating space in architecture Relying on theoretical paradigms of postmodernism, Bagh-e Nazar, 11(28), 65-78.
Sucha, M., Dostal, D., & Risser, R. (2017). Pedestrian-driver communication and decision strategies at marked crossings. Accident Analysis &  Prevention, 102, 41-50.
Taghilou, A.K., Mofarah Bonab, M., Majnouni Totakhana, A. & Aftab, A. (2020). Analyzing the resilience of physical parameters in Tabriz dwellings against disasters. Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 9(33), 31-48.
Toutakhane, A. M. (2018). Influencing factors on performance of social behavior settings at parks and green spaces of Tabriz. Journal of Urban and Regional Analysis, 10(2), 199-215.
Toutakhane, A. M., & Mofareh, M. (2016). Investigation and evaluation of spatial patterns in Tabriz parks using landscape metrics. Journal of Urban and Environmental Engineering, 10(2), 263-269.
Vermuyten, H., Beliën, J., De Boeck, L., Reniers, G., & Wauters, T. (2016). A review of optimisation models for pedestrian evacuation and design problems. Safety science, 87, 167-178.
Yari Qoli, V., Ahadnejhad Roshti, M., & Sajadi, J. (2019). Evaluation of urban livability indicators, case study: Zanjan city region. The Regional Planning Journal, 9(34), 132-148.
 پوراحمد، احمد؛ حاجی شریفی، آرزو و رمضان‌زاده لسبویی، مهدی (1390). سنجش و مقایسه کیفیت پیاده­راه در محله‌های هفت‌حوض و مقدم شهر تهران. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 2(6)، 56-37.
پوراحمد، احمد؛ مرادپور، نبی و حاتمی‌‌نژاد، حسین (1397). بررسی تأثیر ابعاد کالبدی - فضایی بر پیاده‌مداری در شهر تهران (نمونه موردی: محلات امیرآباد و دانشگاه تهران). فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 18(51)، 1-22
تقی­لو، علی­اکبر؛ مفرح بناب، مجتبی؛ مجنونی توتاخانه، علی و آفتاب، احمد (1399) .تحلیل وضعیت تاب‌آوری شاخص‌های کالبدی مساکن شهر تبریز در برابر حوادث غیرمترقبه. فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، 9(33)، 48-31.
رضایی، محمود (1392)، سنجه‏های (پیاده‏پذیری) نقش پیاده‏راه‏سازی در بهبود حس مکان، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 18(4)، 15-24.
رفیعیان، مجتبی؛ صدیقی، اسفندیار و پورمحمدی، مرضیه (1390). امکان‌سنجی ارتقای کیفیت محیط از طریق پیاده راه‌سازی محورهای شهری مورد: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم. فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، 3(11)، 56-41.
روستایی، شهریور و ناصری، رقیه (1398). ارزیابی قابلیت پیاده‌مداری معابر بافت تاریخی شهر مراغه. پژوهش­های بوم شناسی شهری، 10(19)، 123-134.
سوهانگیر، سارا، نصیر سلامی، محمدرضا (1392). الگوهای خلق فضا در معماری با تکیه بر پارادایم‌های نظری پسامدرن، نشریه باغ نظر، 11(28)، 65-78
صداقتی، عاطفه و درتومی، شهلا (1397). ارزیابی کیفیت بصری طبیعت ثانویه بر مبنای ترجیحات استفاده کنندگان از فضا و نقش آن در هویت بخشی شهر بجنورد (نمونه موردی پارک‌های درون شهر). فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، 8(30)، 39-57.
عباس­زاده، شهاب و تمری، سودا (1392). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پیاده­راه­ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی، مطالعه موردی؛ محورهای تربیت و ولیعصر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری، 1(4)، 104-95.
علی‌الحسابی، مهران و جدی یگانه، آرمین (1390). قابلیت پیاده محوری در فضاهای شهری. دو فصلنامه جستارهای شهری، 36، 96-86.
غلامی، یونس و دهقان جزی، ابوالفضل (1399). نقش پیاده‌مداری بر افزایش سرزندگی فضاهای شهری مطالعه موردی شهر گزبُرخوار. فصلنامه بوم­شناسی شهری، 11(21)، 151-164.
فیضی، سلمان، حیدری، رحیم، روستایی، شهریور (1399). بررسی تأثیر برندسازی مقاصد بر توسعه گردشگری شهری (مورد مطالعه ‌کلان‌شهر تبریز)، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(59)، 229-252.
مجید صالحی‌نیا ، مهدیه نیرومند شیشوان، (1397). تبیین نقش مؤلفه‌های منظر حسی مبتنی بر حواس در کیفیت ادراک حسی محیطی گذر ارگ جدید تبریز، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 8(31)، 19-32.
محمدی بیرنگ و مهدیه، آذر، علی (1399). تحلیل احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی با تاکید بر پارک‌های شهری، مطالعه موردی: تبریز، مجله پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 10(20)، 27-40. 
یاری‌قلی، وحید؛ احدنژاد روشتی، محسن و سجادی، ژیلا (1398). تحلیل و ارزیابی شاخص‌های زیست‌پذیری در نواحی شهری مطالعه موردی: نواحی 23 گانه شهر زنجان. فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، 9(34)، 148-132.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 10 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 اسفند 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار