فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ارزیابی محیط زیست ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل شاخص‌های زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلان‌شهر مشهد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور تهران، ایران.

3 استاد، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

در ‌سال‌های اخیر با توجه به رشد صعودی نرخ جمعیت سالمند در دنیا این موضوع به یکی از کانون‌های مورد توجه محققان مبدل شده است. موضوع بهینه‌سازی ساختارهای شهری اجتماعی پایه‌ای‌ترین موضوع در مطالعات مربوط به سالمندان در حوزه شهرسازی است. در این پژوهش به بررسی شاخص‌های سنجش زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلان‌شهر مشهد پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق با توجه به ساختار پرسشنامه‌ها متشکل از متخصصان حوزه شهری، خدمات سلامت و بهداشت، خدمات روان‌شناختی و حمل‌ونقل و فناوری اطلاعات در شهر مشهد بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 100 نفر تعیین گردید. نمونه‌های پژوهش با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی جمع‌آوری گردید. طبق نتایج تحقیق، شهر مشهد در شاخص‌های مسکن، فضاهای بیرونی و ساختمان‌ها، حمایت جامعه و خدمات بهداشتی، مشارکت مدنی و اشتغال در وضعیت مناسبی برای سالمندان قرار ندارد. همچنین طبق آزمون فریدمن، میانگین رتبه شاخص فضای باز و ساختمان‌ها در شهر دوستدار سالمند بالاترین اولویت و شاخص ارتباطات و اطلاعات پایین‌ترین اولویت را در بین شاخص‌ها دارا است. دستاورد این پژوهش شناخت دقیق کاستی‌های کلان‌شهر مشهد در مقایسه با مقیاس‌های استاندارد شهر دوستدار سالمند است. راهکارهای پربازده و زودبازده نو که تاکنون در این کلان‌شهر به کار برده نشده است، برای بالا بردن سطح استاندارد شاخص‌های مسکن، فضاهای بیرونی و مشارکت و اشتغال ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Infrastructure Index of Elderly-Friendly City in Mashhad Metropolis

نویسندگان [English]

  • Behzad Resideh 1
  • Nafiseh Marsoosi 2
  • Mostafa Taleshi 3
  • Seyed Mehdi Moosa Kazemi 4

1 Ph.D. Student, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

3 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

4 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In recent years, due to the upward growth of the elderly population in the world, this issue has become one of the focus points of researchers. The issue of optimizing social urban structures is the most basic issue in studies related to the elderly in the field of urban planning. In this research, the indicators of measuring the infrastructure of the elderly-friendly city in the metropolis of Mashhad have been examined. The research method is descriptive-analytical, which was implemented using the survey method. According to the structure of the questionnaires, the statistical population of the research consisted of experts in the urban area, health and hygiene services, psychological services and transportation and information technology in Mashhad city. The sample size was determined using Cochran's formula of 100 people. The research samples were selected using a simple random method. The research data was collected using the standard questionnaire of the World Health Organization. According to the results of the research, Mashhad city is not in a good condition for the elderly in the indicators of housing, outdoor spaces and buildings, community support and health services, civic participation and employment. Also, according to Friedman's test, the average rating of open space and buildings index in the city of Dostdar Salamand has the highest priority, and the communication and information index has the lowest priority among the indicators. The achievement of this research is the precise recognition of the shortcomings of Mashhad participation and employment. metropolis compared to the standard scales of the elderly-friendly city. New high-yielding and quick-yielding solutions that have not been used in this metropolis so far have been presented to raise the standard level of housing indicators, outdoor spaces and participation and employment have been provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban infrastructure
  • Elderly Friendly City
  • Urban Spaces
  • Health Services
  • Mashhad Metropolis
مراجع
Aboderin I., Kano M., & Vincent, H.A. (2017). Toward age-friendly slums? Health challenges of older slum dwellers in Nairobi and the applicability of the age-friendly city approach. Int J Environ Res Public Health, 14(10), 12-59.
Annear M., Keeling S., Wilkinson T., Cushman G., Gidlow B., & Hopkins H. (2014). Environmental influences on healthy and active ageing: a systematic review. Ageing Soc., 34, 590-622.
Bloomberg, M., and Quinn, C. (2009). Age Friendly NYC: Enhancing Our City’s Livability for Older New Yorkers. New York.
Buffel, T., Phillipson, C., & Scharf, T. (2012). Ageing in urban environments: Developing ‘age-friendly’cities. Critical Social Policy, 32(4), 597-617.
Bureau of Housing Planning and Economics. (2009). Housing Economics Quarterly, 33, Ministry of Housing and Urban Development, National Land Organization. (In Persian)
Clarke, P. (2009). Nieuwenhuijsen ER. Environments for healthy ageing: A critical review. Maturitas, 64, 14–26.
Fatahi F., & Kazemian Gh. (2018). Assessing the suitability of Tehran city for the realization of an elderly-friendly city. Ms.C. Thesis, Allameh Tabatabaei University.
Federal/Provincial/Territorial. (2007). Ministers Responsible for Seniors. Age-Friendly Rural and Remote Communities: A Guide. Toronto, 2007.
Garin, N., Olaya, B., Miret, M., Ayuso-Mateos, JL., Power, M., Bucciarelli, P., et al. (2014). Built environment and elderly population health: A comprehensive literature review. Clin Pract Epidemiol Ment Heal, 10, 103-115.
Ghafari Gilandareh A., Mohamadi Ch., & Davari E. (2022). valuating Elderly-Friendly City Indicators (A Case Study of Sari). Env Ann, 15 (56), 1-26. (In Persian)
Hajjar, R., Atli, T., Al-mandhary, z., Oudrhiri, M., Balducci, L., and Silbermann, M. (2013). Prevalence of aging population in the Middle East and its implications on cancer incidence and care. Annals of Oncology, 24 (7).
Heidari M. T., Mohammadi Sh., & Rahmani M. (2021). Monitoring the Theory of the Right to the City in Reproducing Age – Friendly Space of the city (Case study: Worn-Out Texture of Central District of Zanjan). Human Geography Research, 53(1), 195-212. (In Persian)
Hoseingholizadeh A., Jelokhani Niaraki M.R., Nakhosti Roohi M., & Hajiloo F. (2018). Spatial analysis and evaluation of urban spaces from the perspective of the elderly-friendly city (case study of Tehran's 6th district). Journal of Geographical Urban Planning Research, 8(2), 371-389. (In Persian)
Johari L., Kharazmi O. A. (2013). Evaluation of the state of Mashhad in order to become an elderly-friendly city. Ms.C. Thesis, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian)
Joy M. (2018). Problematizing the age friendly cities and communities program in Toronto. Journal of Aging Studies, 47, 49-56.
Kabisch, N., van den Bosch, M., Lafortezza, R. (2017). The health benefits of nature-based solutions to urbanization challenges for children and the elderly – A systematic review. Environ Res, 159, 362–73.
Keijzer, C., Bauwelinck, M., Dadvand, P. (2020). Long-term exposure to residential greenspace and healthy ageing: A systematic review. Curr Environ Heal Reports, 7, 65–88.
Matini M., Rezvani S., & Ahmadian R. (2015). Neighborhood design criteria based on the child friendly city(case study:Farhang mashhad). Journal of Arid Regions Geographic Studies, 5(15), 91-112. (In Persian)
National Institutes of Health, World Health Organization Geneva. (2016). Global health and aging;
Sharqi, A., Zarghami, E., Salehi Kousalari, F., & Olfat, M. (2016). Evaluating status of global indices of age-friendly city in Tehran Metropolis (AFC). Journal of Urban - Regional Studies and Research, 28(8), 1-22. (In Persian)
Steels, S (2015), Key characteristics of age-friendly cities and communities: A review, Cities, 47(4), 1-8.
Tabrizi N., Nozar Asl S., Taghavi M., & Esmaeeli M. (2018). Measuring the attitude of elderly tourists to the city of Mashhad in terms of indicators of an elderly-friendly city, City Tourism, 3(5), 51-63. (In Persian)
Tuckett, AG,. Banchoff, AW., Winter, SJ., King, AC. (2018). The built environment and older adults: A literature review and an applied approach to engaging older adults in built environment improvements for health. Int J Older People Nurs, 13, 1–9.
Van Hoof J., Marston H. R., Kazak J. k., & Buffel T. (2021). en questions concerning age-friendly cities and communities and the built environment. Building and Environment, 199, 107-130.
Wang, Y., Gonzales, E., Morrow-Howell, N. (2017). Applying WHO’s age-friendly communities framework to a national survey in China. J Gerontol Soc Work, 60, 215–235.
World Health Organization (2007), Checklist of Essential Features of Age-friendly Cities.
World Health Organization (2015) Global Age-friendly Cities: A Guide.
World Health Organization (2015) Measuring the Age-friendliness of Cities (A Guide to using core indicators).
World Urbanization Prospects (2018): Highlights (ST/ESA/SER.A/421). New York City.
Xue Pei, C., Sedini, F., Zurlo. (2019). Building an Age-friendly City for Elderly Citizens through Co-designing an Urban Walkable Scenario; Conference Proceedings of the Academy for Design Innovation Management·
Zabetian E., & Taqvaee A. A. (2009). Indicators of adaptation of elderly-friendly urban spaces using a collaborative approach. Housing and Village Environment Quarterly, 28, 60-71. (In Persian)
Zanjari B., & Pakshir A. (2020). Investigating and analyzing the quality of urban public spaces with an emphasis on the concept of an elderly-friendly city (case example: the selected neighborhood of district one of Shiraz city). Ms.C. Thesis, Apadana Institute of Hiegher Education. (In Persian)
Zarghani, S. H., Kharazmi, O. A., & Johari, L. (2015). Evaluation of the “Age-Friendly” city indicators in Mashhad by focusing on the social-cultural indices. Human Geography Research, 47(4), 673-688. (In Persian)
تبریزی، نازنین؛ نوذر اصل، سهند؛ نقوی، مریم و اسماعیلی، مجید (1397). سنجش نگرش گردشگران سالمند به شهر مشهد از نظر شاخص‌های شهر دوستدار سالمند. گردشگری شهری، 3(5)، 51-63.
جوهری، لیلا و خوارزمی، امید علی (1393). ارزیابی وضعیت شهر مشهد جهت تبدیل شدن به شهر دوستدار سالمند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت امور شهری دانشگاه فردوسی مشهد.
حسینقلی‌زاده، علی؛ جلوخانی نیارکی، محمدرضا؛ نخستی روحی، مهسا و حاجیلو، فخرالدین (1399). تحلیل مکانی و ارزیابی فضاهای شهری از منظر شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی منطقه 6 تهران). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 8(2)، 371-389.
حیدری، محمدتقی؛ محمدی، شهرام و رحمانی، مریم (1400). پایش نظریه حق به شهر در بازتولید فضای شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی: بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 53(1)، 195-212.
دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن (1388). فصلنامه اقتصاد مسکن، 33، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان ملی زمین.
زرقانی، سمیه؛ خوارزمی، سید هادی و جوهری، امید علی (1383). ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار سالمند در شهر مشهد با تأکید بر شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 47، 673-688.
زنجری، بهناز و پاکشیر، عبدالرضا (1399). بررسی و تحلیل کیفیت فضاهای عمومی شهری با تأکید بر مفهوم شهر دوستدار سالمند )نمونه موردی: محله منتخب منطقه یک شهر شیراز(، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، موسسه آموزش عالی آپادانا.
شرقی، علی، ضرقامی، اسماعیل، الفت، میلاد، صالحی کوسالاری، فرزانه. (1395). سنجش وضعیت شاخص‌های جهانی شهر دوستدار سالمند در کلان‌شهر تهران (AFC). مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، 28 (8).
ضابطیان، الهام و تقوایی، علی‌اکبر (1388). شاخص‌های مناسب‌سازی فضاهای شهری دوستدار سالمند با استفاده از رویکرد مشارکتی. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 28، 60-71.
غفاری گیلانده، عطا؛ محمدی، چنور و داوری، الهام (1401). ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار سالمند مطالعه موردی: شهر ساری. فصلنامه علمی پژوهشی آمایش محیط، 56، 213-234.
فتاحی، فروزان و کاظمیان، غلامرضا (1397). ارزیابی تناسب شهر تهران برای تحقق شهر دوستدار سالمند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
متینی، مریم؛ رضوانی، سعید و احمدیان، رضا (1394). معیارهای طراحی محلات مبتنی بر رویکرد شهر دوستدار کودک (مطالعه موردی: محله فرهنگ مشهد). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 15(4)، 91-112.
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
دوره 14، شماره 3 (پیاپی 32)
مهر 1402
صفحه 1-16
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 12 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 30 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 27 فروردین 1402
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار