تحلیلی بر تأثیر عوامل شهر هوشمند در توسعۀ میان‏افزای بافت‏های فرسودۀ شهری (مورد: بافت قدیمی تبریز)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

2 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

3 استادیار، گروه مهندسی فضای سبز، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با بهره‏‌گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش‏های متداول و مورد پذیرش آینده‌‏نگاری است‌‌، به تحلیل ‌تأثیر‌ عوامل شهر هوشمند بر مؤلفه‏های توسعه میان‏افزا در بافت‏های تاریخی شهر تبریز پرداخته است. روش تحقیق ‌‌، توصیفی-تحلیلی بوده و در این راستا‌‌، تعداد 34 مؤلفه شهر هوشمند در کنار‌‌ 19 متغیر توسعه میان‏افزا با استفاده از تکنیک پویش محیطی استخراج و توسط 50 متخصص برنامه‏ریزی شهری با استفاده از ماتریس متقابل امتیازدهی در محیط نرم‏افزار میک‏مک تحلیل گردید. نتایج تحقیق‌‌، بیانگر ناپایداری سیستم در کلان‌شهر تبریز است که بر این اساس‌‌، پنج دسته عوامل ‌تأثیر‌گذار‌‌، دووجهی‌‌، ‌تأثیر‌پذیر‌‌، مستقل و ریسک قابل شناسایی هستند. در نهایت‌‌، با مطالعه‌‌، بررسی و تجزیه و تحلیل نتایج به دست ‏آمده‌‌، 7 عامل کلیدی ‌تأثیر‌گذار شهر هوشمند شامل «خلاقیت»‌‌، «روح نوآورانه»‌‌، «مدیریت پایدار منابع»‌‌، «دسترسی محلی»‌‌، «حمل‌ونقل پایدار‌‌، خلاق و ایمن»‌‌، «جذابیت شرایط طبیعی» و «انعطاف‏‌پذیری» و 4 عامل کلیدی ‌تأثیر‌پذیر توسعه میان‏‌افزا شامل «مسکن مقرون‌به‌صرفه»‌‌، «بهره‌‏وری زمین»‌‌، «تراکم جمعیتی» و «کاربری‏‌های آلاینده» که ‌بیش‌ترین نقش را در بازآفرینی آینده بافت‏‌های ناکارآمد کلان‌شهر تبریز با ‌‌تأکید بر شهر هوشمند دارند‌‌، انتخاب شدند. همچنین نوآوری پژوهش حاضر را می‌‏توان‌‌، در دو حیطه موضوع‌ (از لحاظ عدم وجود مطالعات در این موضوع )و روش‏‌شناسی‌ (روش میک‏‌مک) نشان داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis on the Effective Factors of Smart City on Infill Development in Urban Worn-out Textures, Case Study: Tabriz Worn-out Texture

نویسندگان [English]

  • arezou shafaati 1
  • Reza Valizadeh 2
  • Akbar Rahimi 3
  • Ali Panahi 4
1 Ph.D Student, Department of Geography and Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
3 Assisstant Professor, Department of Green Space Engineering, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
4 Assisstant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The present study utilizes the cross-impact analysis technique as one of the common and accepted methods of future-based studies to analyze the impact of smart city factors on the components of infill development in the historical contexts of the Tabriz city. The method of the present study is descriptive-analytical. In this manner, 34 components of smart city along with 19 variables of infill development were extracted using environmental scanning technique and were analyzed by 30 urban planning experts through Micmac software. The results of the research indicate the instability of the system in the metropolis of Tabriz, according to which, five categories of influential, two-sided, influential, independent and risk factors can be identified. Finally, by studying, reviewing and analyzing the results, 7 key factors influencing smart development include creativity, innovative spirit, sustainable resource management, local access, sustainable and creative transportation. The safety, attractiveness of natural conditions and flexibility and 4 key factors influencing infill development, including affordable housing, land productivity, population density and polluting land uses were determined. Who have played the most important role in recreating the future of dysfunctional tissues of Tabriz metropolis with an emphasis on smart urban development. The innovation of the present study can also be indicated in two areas: subject (due to lack of studies in this subject) and methodology (Micmac method).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart City
  • Infill Development
  • Old Texture
  • MicMac
  • City of Tabriz
Abedini, A., & Khalili, A.,‌ (2019). Determining the capacity infill development in growing metropolitans: A case study of Urmia city. Journal of Urban Management, 8‌ (2), 316- 327.
Alvarez, F., Cleary, F., Daras, P., Domingue, J., Galis, A., Garcia, A., Gavras, A., Karnourskos, S., Krco, S., Li, M.-S., Lotz, V., Müller, H., Salvadori, E., Sassen, A.-M., Schaffers, H., Stiller, B., Tselentis, G., Turkama, P., & Zahariadis, T.‌ (Eds.).‌ (2009). The Future Internet. Springer Heidelberg Dordrecht London New York.
Aly, S. S., & Attwa, Y. A.‌ (2013). Infill development as an approach for promoting compactness of urban form. Sustainable Development and Planning VI173, 455. doi:10.2495/SDP130381.
American Planning Association‌ (APA)‌ (2006). Planning and Urban Design Standards. John Wiley and Sons, Inc, New York.
Amir Fakhrian, M., & Mobini, H.‌ (2017). Analysis of the effects of physical interventions of urban reconstruction on social sustainability, case study: Renovation project of the residential commercial project of Majd Shahr, Mashhad. Urban Ecological Research, 9‌ (2), 87-104.‌ (In Persian)
Stratigea, A.‌ (2012). The concept of ‘smart cities’. Towards community development?. Netcom. Réseaux, communication et territoires,‌ (26-3/4), 375-388.
Ayeni, M.‌ (2008). Re-creating people's participation as a criterion for evaluating infill urban programs. Hoviyyat Shahr Magazine, 3‌ (5), 47-53.‌ (In Persian)
Belissent, J.‌ (2011). The Core of a Smart City Must Be Smart Governance. Cambridge: Forrester Research, Inc.
Caragliu, A., Bel Bo, C., & Nijkamp, P.‌ (2011). Smart Cities in Europe. Journal of Urban Technology,18‌ (2), 65-82.
Carigg Dan.‌ (2012). Challenges to infill development. League of California Cities Conference, California.
Chiroma, M. A., Isa, A. H., Gana, B. A., & Bogoro, A. G.‌ (2017). A review of infill development strategies in Nigeria. Journal of Applied Sciences in Environmental Sanitation3‌ (8), 46-59.
Chourabi, H., Nam, T., Walker, S., Gil-Garcia, J. R., Mellouli, S., Nahon, K., ... & Scholl, H. J.‌ (2012, January). Understanding smart cities: An integrative framework. In 2012 45th Hawaii international conference on system sciences‌ (pp. 2289-2297). IEEE.
Environmental Protection Agency‌ (2014). Smart Growth And Economic Success: Investing In Development. Office of Sustainabe Communities, Smart Growth Program.
Ferraro, S.‌ (2013). Smart Cities. Analysis of a Strategic Plan‌ (Master thesis).
Giffinger, R. C., Fertner, H., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., &  Meijers, E.‌ (2007). Smart cities: Ranking of European medium-sized cities. Vienna University of Technology.
Farris, J. T.‌ (2001). The barriers to using urban infill development to achieve smart growth.
Karadag, tunc‌ (2013). An Evaluation of the Smart City Approach.‌ (Master thesis). Middle East Technical University.
Karimi, B., & Panishtegar, Y., & Taqvai, M.‌ (2017). Explaining and presenting the optimal model for the allocation of infill development capacities using GIS‌ (case example: Shiraz metropolis). Quarterly of new attitudes in human geography, 10‌ (2), 217-230.‌ (In Persian)
Khalili, A., & Abedini, A.‌ (2015). presenting an optimal model for smart urban growth with an emphasis on cross-cutting development‌ (case example: Urmia city). Ministry of Science, Research and Technology, Master's Thesis, Faculty of Arts, Urmia University.‌ (In Persian)
Glendening, P., & Kietnitz, R.‌ (2001). Models and Guidelines for Infill Development Maryland. Maryland Department of Planning.
Korczak, J., & Kijewska, K.‌ (2019). Smart Logistics in the development of Smart Cities. Transportation Research Procedia39, 201-211.
Kulpa, E., & Zamorano, L.‌ (2015). How Infill Development Can Help Stop Urban Sprawl. Urban Studies, 14‌ (2), 35-48.
Ligmann-Zielinska, A., Church, R., & Jankowski, P.‌ (2005, August). Sustainable urban land use allocation with spatial optimization. In 8th ica workshop on generalisation and multiple representation‌ (pp. 1-18).
Liu, L., Chen, W., Nie, M., Zhang, F., Wang, Y., He, A.; Yan, G.‌ (2016). image cloud: medical image processing as a service for regional healthcare in a hybrid cloud environment. Environmental health and preventive medicine, 21‌ (6), 563-571.
Loo, B. P., Cheng, A. H., & Nichols, S. L.‌ (2017). Transit-oriented development on greenfield versus infill sites: Some lessons from Hong Kong. Landscape and Urban Planning167, 37-48.
Mahesa, R., Yudoko, G., & Anggoro, Y.‌ (2019). Dataset on the sustainable smart city development in Indonesia. Data in brief25, 104098.
Mahmoudzadeh, H., & Abedini Iranq, R.‌ (2018). Combining the principles of smart growth and the strategy of intermediate development in identifying the physical capacities of inner city development‌ (case study: Tabriz 3rd region). Quarterly of Geography and Development, 17‌ (56), 57-72.‌ (In Persian)
McConnell, V., & Wiley, K.‌ (2010). Infill development: Perspectives and evidence from economics and planning.
Mehdizadeh, J.‌ (2010). A brief review of the organization of the center of Tehran. Haft Shahr Quarterly, 2‌ (3), 59-69.‌ (In Persian)
Meijer, A., & Bolivar, M.‌ (2013, September). Governing the smart city: Scaling-up the search for socio-techno synergy. In 2013EGPA Conference Proceedings.
Merlin, L. A.‌ (2018). The influence of infill development on travel behavior. Research in Transportation Economics, 67, 54-67.
Moudon, Anne Vernez.‌ (1997). Urban Morphology as an Emerging Interdisciplinary Field. Urban Morphology, 1‌ (1), 3-10.
.Nam, T., & Pardo, T. A.‌ (2011, September). Smart city as urban innovation: Focusing on management, policy, and context. In Proceedings of the 5th international conference on theory and practice of electronic governance‌ (pp. 185-194).
 Naqsh Jahanpars, consulting engineers‌ (1386), Detailed plan of the historical-cultural area of ​​Tabriz, housing and urban development organization of East Azarbaijan province. .‌ (In Persian)
Nazarian, A., Meshkini, A., & Ahmadifard, N.‌ (2015). Investigating the process of physical and functional changes in the old fabric of Tehran city with an emphasis on District 4 of District 11. Sarzemen Geographical Quarterly, 5‌ (12), 28-49.‌ (In Persian)
Ooi, J.T.L., & Le, T.T.T.‌ (2013). The spillover effects of infill developments on local housing prices. Journal of Regional Science and Urban Economics, 43‌ (6), 850-861.
Popova, E., & Ptuhina, I.‌ (2019). Urban-planning analysis of the project of infill development in terms of sustainable development of the city. In E3S Web of Conferences‌ (Vol. 135, p. 03014). EDP Sciences.
Pourahmad, A., Ziyari, K., Hataminejad, H., & Parsa Shahabadi, S.‌ (2017). Explaining the Concept and Characteristics of Smart City. Bagh Nazar Magazine, 15‌ (58), 5-26.‌ (In Persian)
Pourmohammadi, M.R., & Ghorbani, R.‌ (2012). dimensions and strategies of the paradigm of densification of urban spaces. Space Planning and Design Journal, 29, 107-85.‌ (In Persian)
Puustinen, T., Pennanen, K., Falkenbach, H., & Viitanen, K.‌ (2018). The distribution of perceived advantages and disadvantages of infill development among owners of a commonhold and its’ implications. Land Use Policy, 75, 303-313.
Qadirian, M.‌ (2016). The framework of the development of Mianafza in historical contexts, a case study: the design agenda of the Ilchi Khan site in the historical context of Yazd. Journal of Architecture and Urban Development, 9‌ (19), 112-93.
Rahimi, A.‌ (2017). Urban infill development, a new approach to preserving urban land in Tabriz. Journal of Geography and Planning, 4‌ (63), 77-98.‌ (In Persian)
Rahnama, M. R., & Abbaszadeh, Gh.‌ (2008). Principles and foundations and models of measuring the physical form of the city. Mashhad: Jihad University Press.‌ (In Persian)
Rahnama, M. R., & Khoshab, A.‌ (2013). Priorities for improving and renovating dilapidated urban tissues in Jiroft city with emphasis on socio-physical indicators. Urban Ecological Research, 4‌ (2),‌‌ 9-26.‌ (In Persian)
Roustaei, Sh., & Naseri, R.‌ (2018). Evaluation of the pedestrian capability of the passages of the historical context of Maragheh city. Urban Ecological Research, 10‌ (1), 134-123.‌ (In Persian)
Shafaati, A., & Pourmohammadi, M. R.‌ (2009). Infill development, towards an optimal urban development strategy‌ (case example: the historical-cultural axis of Tabriz metropolis). master's thesis in the field of geography and urban planning. School of Planning and environmental sciences of Tabriz University.‌ (In Persian)
Sarwar, R., Mirzazadeh, R., Sultanzadeh, A., & Sabjani, N.‌ (2016). Evaluation of the physical indicators of worn-out urban tissues and their problems, case study: Ashnoye city. Space Planning and Design Journal, 7‌ (2), 54-39.‌ (In Persian)
Tabibian, M., & Ghani, F.‌ (2014). Measuring the potential of interfaith development in the central context of Tehran, Journal of Environment, 41‌ (4), 943-964. .‌ (In Persian)
Taylor, Francis Group‌ (2005).‌‌ Encyclopedia of the City, Routledge.
Tiitu, M., Viinikka, A., Kopperoinen, L., & Geneletti, D.‌ (2018). Balancing urban green space and residential infill development: a spatial multi-criteria approach based on practitioner engagement. Journal of Environmental Assessment Policy and Management, 20‌ (03), 1840004.
‌‌‌‌‌‌ Walters, D., & Brown, L.‌ (2012). Design first. Routledge.
آیینی‌‌، محمد‌ (1388). بازآفرینی مشارکت مردم معیار ارزیابی برنامه‏های درون‏زای شهری. نشریه هویت شهر‌‌، 3‌ (5)‌‌، 47-53.
امیر فخریان‌‌، مصطفی و مبینی‌‌، حسین‌ (1397). تحلیل اثرات مداخلات کالبدی بازسازی شهری بر پایداری اجتماعی‌‌، مطالعه موردی: طرح بازسازی پروژه تجاری اقامتی مجد شهر مشهد. فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری‌‌، 9‌ (2)‌‌، 87-104.
پوراحمد‌‌، احمد؛ زیاری‌‌، کرامت‏اله؛ حاتمی‏نژاد‌‌، حسین و پارسا شاه‏آبادی‌‌، شهرام‌ (1397). تبیین مفهوم و ویژگی‏های شهر هوشمند. نشریه باغ‏نظر‌‌، 15‌ (58)‌‌، 26-5.
پورمحمدی‌‌، محمدرضا و قربانی‌‌، رسول‌ (1382). ابعاد و راهبردهای پارادایم متراکم سازی فضاهای شهری. نشریه ‌‌برنامه‌ریزی و آمایش فضا‌‌، 29‌‌، 107-85.
خلیلی‌‌، اصغر و عابدینی‌‌، اصغر‌ (1395). ارائه الگوی بهینه جهت رشد هوشمند شهری با ‌‌تأکید بر توسعه ‌‌میان‌افزا‌ (نمونه موردی: شهر ارومیه)‌‌، وزارت علوم‌‌، تحقیقات و فناوری.پایان‏نامه کارشناسی ارشد‌‌، دانشکده هنر دانشگاه ارومیه.
رحیمی‌‌، اکبر‌ (1397). توسعه میان‌افزای شهری‌‌، رویکردی نوین در حفظ زمین شهری در تبریز. نشریه جغرافیا و برنامه‏ریزی‌‌، 4‌ (63)‌‌، 77-98.
روستایی‌‌، شهریور و ناصری‌‌، رقیه‌ (1398). ارزیابی قابلیت پیاده مداری معابر بافت تاریخی شهر مراغه. فصلنامه پژوهش‏های بوم‏شناسی شهری‌‌، 10‌ (1)‌‌، 134-123.
رهنما‌‌، محمدرحیم و عباس‌زاده‌‌، غلامرضا‌ (1387). اصول و مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر‌‌، مشهد. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
رهنما‌‌، محمدرحیم و خوشاب‌‌، علی‌ (1392). اولویت‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری در شهرجیرفت با ‌‌تأکید بر شاخص‌های اجتماعی- کالبدی. فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری‌‌، 4‌ (2)‌‌،‌‌ 9-26.
سرور‌‌، رحیم؛ میرزازاده‌‌، روح‏الله؛ سلطان‏زاده‌‌، اکبر و سبجانی‌‌، نوبخت‌ (1395). ارزیابی شاخص‏های کالبدی بافت‏های فرسوده شهری و مسائل آن‌‌، مورد مطالعه: شهر اشنویه. نشریه ‌‌برنامه‌ریزی و آمایش فضا‌‌، 7‌ (2)‌‌، 54-39.
شفاعتی‌‌، آرزو و پورمحمدی‌‌، محمدرضا‌ (1389). توسعه میان افزا‌‌، به سوی راهبرد توسعه مطلوب شهری (نمونه موردی: محور تاریخی-فرهنگی کلان‌شهر تبریز). پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری‌‌، دانشکده برنامه‏ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز.
طبیبیان‌‌، منوچهر و غنی‌‌، فریده‌ (1394). سنجش پتانسیل توسعه میان‏افزا در بافت مرکزی تهران. نشریه محیط‏شناسی‌‌، 41‌ (4)‌‌، 964-943.
قادریان‌‌، مسعود‌ (1396). چهارچوب توسعه ‌میان‌افزا در بافت‌های تاریخی بررسی موردی: دستور کار طراحی سایت ایلچی خان در بافت تاریخی یزد. نشریه نامه معماری و شهرسازی‌‌، 9‌ (19)‌‌، 112-93.
کریمی‌‌، ببراز؛ پیوسته‏گر‌‌، یعقوب و تقوایی‌‌، مسعود‌ (1397). تبیین و ارائه الگوی بهینه تخصیص ظرفیت‌های توسعه میان افزای با استفاده از GIS‌ (نمونه موردی: کلان‌شهر شیراز). فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی‌‌، 10‌ (2)‌‌، 217-230.
محمودزاده‌‌، حسن و عابدینی ایرانق‌‌، رویا‌ (1398). تلفیق اصول رشد هوشمند و استراتژی توسعه ی ‌میان‌افزا در شناسایی ظرفیت‌های کالبدی توسعه درونی شهر‌ (مطالعه ی موردی: منطقه ی 3 تبریز).‌‌ نشریه جغرافیا و توسعه‌‌، 17‌ (56)‌‌، 57-72.
مهدی‏زاده‌‌، جعفر‌ (1380). نظری اجمالی به ساماندهی مرکز شهر تهران. فصلنامه هفت شهر‌‌، 2‌ (3)‌‌، 69-59.
نظریان‌‌، اصغر؛ مشکینی‌‌، ابوالفضل و احمدی‏فرد‌‌، نرگس‌ (1385). بررسی روند تغییرات کالبدی و کارکردی بافت قدیمی شهر تهران با ‌‌تأکید بر ناحیه 4 منطقه 11. فصلنامه جغرافیایی سرزمین‌‌، 3‌ (12)‌، : 49-28.
نقش جهان‏پارس‌‌، مهندسین مشاور‌ (1386) .طرح تفصیلی منطقه تاریخی-فرهنگی تبریز. سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان‏شرقی.