مطالعه عوامل مؤثر بر افزایش جذابیت بصری در منظر روزانه، پژوهش موردی: محله گلابدره تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد، گروه معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به‌دنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلق‌وخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان می‌دهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه می‌‌تواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های کیفیت زندگی شهری در پژوهش‌های اخیر کمرنگ بوده و مطالعات کمی در مورد احساسات مردم در فضاهای سبز شهری در ایران انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش به‌صورت ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی است. ابتدا با استفاده از پیمایش، 5 مؤلفه با 49/0CVR> به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی جذابیت بصری انتخاب شدند. سپس با استفاده از تست خود ارزیاب SAM از 12 شرکت ‌کننده‌‌ غیر مرتبط با معماری، حالت روحی آن‌ها بررسی شد. یافته‌‌های پژوهش نشان داد که مؤلفه‌‌های دید و منظر، گشایش دید، رمز و راز، مراودات اجتماعی و پیاده‌مداری بیش‌ترین اولویت را در ایجاد و ارتقا‌‌ی جذابیت بصری در منظر روزانه به عهده دارند و همچنین همه این مؤلفه‌‌ها به‌طور معناداری حالت روحی افراد را تغییر می‌‌دهند. نوآوری این مطالعه در استفاده از تست خود ارزیاب SAM در بررسی حالت روحی افراد در مواجهه با منظر روزانه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Study of Effective Factors in Increasing the Visual Attractiveness in the Everyday Landscape, Case Study: Golabdareh, Tehran

نویسندگان [English]

  • zahra karami 1
  • Seyed-Abbas Yazdanfar 2
  • Seyed-Bagher Hosseini 2
  • Saeid Norouzian-Maleki 3
1 MSc, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.
2 Associate professor, School of Architecture and Environmental Design, IUST, Tehran, Iran.
3 Associate professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In this research, we aimed to identify the effective factors in increasing visual attractiveness to achieve high urban quality and the mood of people in the urban landscape. Previous studies have shown that visual factors play an important role in improving the quality of urban environments. Therefore, the promotion of urban quality, by creating a visually attractive space in the everyday landscape, can help restore vitality to cities and make them a more desirable environment. The research method is a combination of quantitative and qualitative methods. At the first, the content validity of the questionnaire was measured by the Content Validity Ratio (CVR). Elements with CVR >0.49 were chosen as the final set of clusters. Then, using the SAM questionnaire, 12 participants who were not related to architectural education were examined. The results shows that the landscape, openness, mystery, social interactions and pedestrian  give the highest priority to the creation and promotion of this quality and these elements significantly change the participants’ mood. The novelty of this study is in using the SAM questionnaire to assess mood in front of the everyday landscape.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Visual Attractiveness
  • Everyday Landscape
  • Residential Environment
  • Golabdareh
  • Tehran

مراجع

Acar, C., & Sakıcı, Ç. (2008). Assessing landscape perception of urban rocky habitats. Building and Environment, 43(6), 1153-1170.
Allaei, A., Yazdanfar, S. A., Hosseini, S. B., & Norouzian-Maleki, S. (2021). The Significant Indicators for the Assessment of Social Sustainability in Housing. Soffeh, 30(1), 5-26. (In Persian).
Amid, H. (1992). Amid Persian Dictionary. Tehran: Amir Kabir Publishers. (In Persian).
Ballas, D. (2013). What makes a ‘happy city’?. Cities, 32, 39-50.
Banaei, M., Hatami, J., Yazdanfar, A., & Gramann, K. (2017). Walking through architectural spaces: The impact of interior forms on human brain dynamics. Frontiers in human neuroscience, 477.
Bell, P. A., Greene, T. C., Fisher, J. D., & Baum, A. (2004). Psychologia środowiskowa. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 473.
Bently, I., Alcock, A., Murrain, P., McGlynn, S., & Smith, G. (2013). Responsive environments. Routledge.
Canter, D. (1977). The Psychology of Place, London: Architectural Press.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T., & Tiesdell, S. (2010). Public spaces- Urban spaces. Oxford: Architectural Press.
Chu, H. & Hwang, G. J. (2008). Public Space, Cambridge: Cambridge University Press.
Colman, J. (1987). Opportunities for innovation in urban design education. Australian Planner, 25(4), 28-31.
Cullen, G. (1995). The concise townscape. Routledge.
Edaw. (2005). Visual quality and Aesthetics, Central Larkspur Specific plan. Sacramento: City of Larkspur.
Fanni, Z., Soltanzadeh, A., Farajzadeh, M., & Mirzazadeh, R. (2016). A Comparative Analysis of Citizens’ Satisfaction of Leisure Space, Case Study: Maragheh, Districts 1 & 4. Journal of Urban Ecology Research, 7(2), 67-80. (In Persian).
Gawryszewska, B. J. (2008). Language of Borders in the structure of everyday Landscape, Commission of Cultural Landscape of Polish Geographical Society, 8, 86-94.
Gehl, J. (2013). Cities for people. Island press.
Ghafari Sadeh, A. (1992). The principles of consecutive spaces design in urban architecture. Soffeh, 4, 2-17. (In Persian).
Gifford, R. (1999). Environmental Perception and Cognition. Journal of Architecture & Culture, 1(2-3), 5-32. (In Persian).
Golkar, K., (2001). Components of Urban Design Quality. Soffeh, 11(32), 38-65. (In Persian).
Goodey, B. (1993). Two Gentlemen in Verona, The quality of urban design. Strrewise.
Hansson, K. Kuelvik, M. Bell, S., & Maikov, K. (2012). A preliminary assessment of preferences for Estonian natural forests. Baltic Forestry, 18(2), 299-315.
Hermes, J., Albert, C., & von Haaren, C. (2018). Assessing the aesthetic quality of landscapes in Germany. Ecosystem Services, 31, 296-307.
Hosseini, S. B., Alalhesabi, M., & Nassabi, F. (2011). Analyzing Urban Environment Regarding Visual Quality (Case Study: Visibility in Old Fabric of Bushehr). HoviateShahr, 5(8), 83-92. (In Persian).
Hoseini, S. A., Veisi, R., & Ahmadi, S. (2012). Study and analyze of Shiraz green space. Journal of Urban Ecology Research, 3(1), 51-70. (In Persian).
Hoyle, H. Hitchmough, J. & Jorgensen, A. (2017). Attractive, climate-adapted and sustainable? Public perception of non-native planting in the designed urban landscape. Landscape and Urban Planning, 164, 49-63.
Illustrated Oxford Dictionary, (1986). Oxford University Press.
Jacobs, J. (2019). The Death and Life of Great American Cities, Translated by Hamidreza Parsi and Arezoo Platoni, Tehran: Tehran University Press. (In Persian).
Kowzloski, M. (2007). Urban Design: Shaping Attractiveness of the urban Environment with the End-users. Ph.D. Thesis. University of Queensland.
Landeta, J. (2006). Current Validity of the Delphi method in social sciences. Technological Forecasting and Social Change, 73(5), 467-482.
Landry, C. (2000). Urban Vitality: A new source of urban competitiveness. Archis, 12, 8-13.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
Lia, D., Deala, B., Zhouc, X., Slavenasd, M., & Sullivana, W. C. (2018). Moving beyond the neighborhood: Daily exposure to nature and adolescents’ mood. Landscape and Urban Planning, 173, S33-S43.
Lynch, K. (1990). The Image of the City. MIT Press.
Lynch, K. (1984). Good city form. MIT Press.
Mahan, A., & Mansouri, S. A. (2017). The Study of Landscape Concept with an Emphasis on the Views of Authorities of Various Disciplines. Bagh-e Nazar, 14(47), 17-28. (In Persian).
McAndrew, F. T. (1993). Environmental psychology. Thomson Brooks/Cole Publishing Co.
Mo’een, M. (2008). Mo’een Persian Dictionary (6 Vols). Tehran: Amir Kabir Publishers. (In Persian).
Naghizadeh, M.  (2011). Urban Open Spaces. Tehran: Iran’s Municipalities and Village Administrators Press. (In Persian).
Nasar, J. L. (1988). Environmental Aesthetics: Theory Research and Application. New York: Cambridge University Press.
Nelessen, A. C. (1994). Visions for a new American Dreams. Chicago: APA Planner Press.
Ode, A. (2003). Visual aspects in urban woodland management and planning. Ph.D. Thesis, Swedish University of Agricultural Sciences.
Oxford Dictionary, (1989). Oxford Clarendon Press.
Oranga, H. M., & Nordberg, E. (1993). The Delphi panel method for generating health information. Health Policy and Planning, 8(4), 405-412.
Pakzad, J. (2007). The Image of City. Abadi, 53, 20-25. (In Persian).
Pakzad, J., (2011). The History of Iranian City From Beginning to Qajar Dynasty. Tehran: Arman-Shahr Publication. (In Persian).
Pakzad, J., & Bozorg, H. (2012). Alphabet of Environmental Psychology for Designers. Tehran: Arman-Shahr Publication. (In Persian).
Punter J. V. & Carmona, M. (1997). The Design Dimension of Planning: Theory, Content and Best Practice for Design Policies. London: E & FN Spon.
Powell, C. (2003). The Delphi technique: myths and realities. Journal of Advanced Nursing, 41(4), 376-382.
Pilgrim, D (1998). Fountains Splash and Spectacle: Water and Design from the Renaissance to the Present, pp. 6-7 (London: Thames and Hudson).
Romao, J., Kourtit, K., Neuts, B., & Nijkamp, P. (2018). The smart city as a common place for tourists and residents: A structural analysis of the determinants of urban attractiveness. Cities, 78, 67-75.
Row, G., & Wright, G. (1999). The Delphi technique as a forecasting tool: issues and analysis. International Journal of Forecasting,. 15(4), 353-375.
Samavati, S., (2016). Improvement the quality of happiness in Tehran historical context, Urban Design Master’s Thesis: Tarbiat Modares University, Faculty of Art. (In Persian).
Shahinrad, M., Rafieian, M., & Pourjafar, M. R. (2015). Assessing Women’s Visual Preferences towards Tehran Urban Spaces. Journal of Advances in Cognitive Sciences, 17(1), 10-24. (In Persian).
Southworth, M. (2005). Designing the walkable city. Journal of Urban Planning and Development, 131(4), 246-257.
Swaffield, S. (Ed.). (2002). Theory in landscape architecture: A reader. University of Pennsylvania Press.
Tabaeian, S. M., & Habib, F. (2010). Architecture and Plant Order. Journal of Environmental Sciences and Technology, 11(4), 317-326. (In Persian).
Taghvaei, S-H., Norouzian-Maleki, S., & Ali-doost, S. (2017). The Role of Everyday Landscape in the Quality of Urban Spaces, Case Study: Girls’ Dormitory Route in Shahid Beheshti University. Soffeh, 27 (1), 55-71. (In Persian).
Tibbalds, F. (Ed.). (2012). Making people-friendly towns: Improving the public environment in towns and cities. Taylor & Francis.
Van der Wal, R., Miller, D., Irvine, J., Fiorini, S., Amar, A., Yearley, S., ... & Dandy, N. (2014). The influence of information provision on people's landscape preferences: A case study on understorey vegetation of deer-browsed woodlands. Landscape and Urban Planning, 124, 129-139.
Violich, F. (1983). Urban Reading'and the design of small urban places: The village of Sutivan. The Town Planning Review, 54(1), 41-62.
Wang, L., Zhang, Y., & Feng, J. (2005). On the Euclidean distance of images. IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence, 27(8), 1334-1339.
Windle, P. E. (2004). Delphi technique: assessing component needs. Journal of PeriAnesthesia Nursing, 1(19), 46-47.
Ziyari, K., Abdali,Y., & AllahGholipour,  S. (2019). Analysis and Evaluation of Quality of Life Components in the Crime Center, Case Study: District 12 of Tehran. Journal of Urban Ecology Research, 10(1), 105-122. (In Persian).
 
منابع
پاکزاد، جهانشاه (1385)، سیمای شهر. مجله آبادی، شماره 53، 20-25.
پاکزاد، جهانشاه (1390). تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران از آغاز تا دوره قاجار. تهران: انتشارات آرمانشهر.
پاکزاد، جهانشاه، بزرگ، حمیده (1391). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. تهران: انتشارات آرمانشهر.
تقوایی، حسن، نوروزیان ملکی، سعید، علی‌دوست، شایسته (1395). نقش منظر روزانه در کیفیت فضاهای شهری. موردپژوهی: مسیر خوابگاه کوی دختران در دانشگاه شهید بهشتی. مجله صفه، 27(1)، 55-71.
جیکوبز، جین (1398). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکا. مترجم: حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حسینی، باقر، علی‌‌الحسابی، مهران، نسبی، فاطمه (1390)، تحلیل محیط شهری از رویکرد کیفیت بصری، نمونه موردی: قابلیت دید در بافت قدیم شهر بوشهر. فصلنامه هویت شهر. شماره 8: 83 -91.
حسینی، علی، ویسی، رضا، احمدی، سجاد (1391)  بررسی و تحلیل فضای سبز شهر شیراز. دو فصلنامه بوم‌‌شناسی شهری. شماره 5: 51-70.
زیاری، کرامت الله، بدالی، یعقوب، الله قلی‌‌پور، سارا (1397)،. تحلیل و ارزیابی مؤلفه‌‌های کیفیت زندگی در کانون‌‌های جرم‌‌خیز، مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران. دو فصلنامه بوم‌‌شناسی شهری. 19، 105- 122.
سماواتی، سحر (1394). ارتقا کیفیت شادی در پیاده‌راه‌‌های شهر تهران. نمونه موردی: محدوده پیاده مرکز تاریخی تهران.  پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد: دانشگاه تربیت مدرس تهران.
شاهین‌راد، مهنوش، رفیعیان، مجتبی، پورجعفر، محمدرضا (1394). ارزیابی ترجیحات بصری زنان از فضاهای شهری تهران. فصلنامه تازه‌‌های علوم شناختی، 1، 10-24.
طباییان، مرضیه، حبیب، فرح (1388). معماری و نظم گیاه. نشریه علوم و تکنولوژی محیط ‌زیست. 11(4)، 317-326.
علائی، امیرعلی، یزدانفر، عباس، حسینی، باقر و نوروزیان ملکی، سعید (1399). معیارهای مؤثر در سنجش پایداری اجتماعی مسکن. مجله صفه، 30(1)، 5-26.
عمید، حسن (1371)،  فرهنگ عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر.
غفاری سده، علی (1371). مبانی طراحی فضاهای متوالی در معماری شهر. مجله صفه، 4، 2-17.
فرهنگ فارسی دکتر معین (شش جلدی). انتشارات امیرکبیر.
فنی، زهره، سلطان‌‌زاده، اکبر، فرج‌‌زاده، مژگان، میرزازاده، روح اله (1394). تحلیل مقایسه‌‌ای رضایتمندی شهروندان از فضاهای فراغتی، مطالعه موردی: نواحی 1 و 4 شهر مراغه. دو فصلنامه بوم‌‌شناسی شهری. 7(2)، 67-80.
گلکار، کوروش (1380). مؤلفه‌‌های سازنده کیفیت طراحی شهری. مجله صفه، شماره 32، 38-65.
گیفورد، رابرت (1378)، ادراک و شناخت محیطی. فصلنامه معماری و فرهنگ، ۲ و ۳، 5-32.
ماهان، امین، منصوری، امیر (1396). مفهوم منظر با تأکید بر نظر صاحبنظران رشته‌های مختلف. باغ نظر. 14(47)17-28.
نقی‌‌زاده، محمد (1390). فضاهای باز شهری. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌‌ها و دهیاری‌‌های کشور.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 29 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 18 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار