علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
بهجت موسوی؛ محسن تابان
چکیده
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اکولوژیک کنار آب رودخانه زهره، به بررسی دو کیلومتر از محدوده کنارآب که بیشترین ارتباط با محیط شهری پیرامون دارد، اجرا گردید. روش تحقیق بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق نمونههای موفق کنارآب اکولوژیک بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی اکولوژیک کنارآب، امتیازدهی محدوده با استفاده ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اکولوژیک کنار آب رودخانه زهره، به بررسی دو کیلومتر از محدوده کنارآب که بیشترین ارتباط با محیط شهری پیرامون دارد، اجرا گردید. روش تحقیق بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق نمونههای موفق کنارآب اکولوژیک بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی اکولوژیک کنارآب، امتیازدهی محدوده با استفاده از برداشت میدانی انجام شده است و فرآیند وزندهی معیارها به شاخصهایی کمی در قالب مدل وزنی AHP و با استفاده از نرمافزارExpert Choice، انجام گردید. نتایج تحقیق نشان داد که از میان سه معیار زیستمحیطی، خدمات حملونقل و محیط کالبدی، مؤلفه زیستمحیطی با 40 درصد، وضعیت مطلوبتری نسبت به دو عامل دیگر داشته و مؤلفه خدمات حملونقل، با 13 درصد کمترین امتیاز ارزیابی اکولوژیکی را به خود اختصاص داده است با این وجود کسب امتیازاتی پایینتر از پنجاهدرصد نشان از ضعف جامع اکولوژیکی این کنارآب دارد. نوآوری تحقیق حاضر، شناسایی معیارهای توسعه اکولوژیکی در محدودههای کنارآب شهری با بررسی نمونههای موفق در این زمینه و ارائه معیارهایی جهت ارزیابی و بهبود کیفیت اکولوژیکی این نواحی است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
مهجبین ردایی؛ اسماعیل صالحی؛ مهشید ردایی
چکیده
هدف مطالعه بررسی قابلیتهای محیط بهعنوان بستر فعالیتهای انسانی، در جهت ارتقای ارتباط انسان با طبیعت و جبران بخشی از تعاملات اجتماعی از دست رفته جاری، در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی است. نوآوری پژوهش تأکید بر اهمیت ادراک عناصر طبیعی در افزایش ایجاد حیات جمعی در پیکره سکونتگاههای شهری است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که مؤلفههای ...
بیشتر
هدف مطالعه بررسی قابلیتهای محیط بهعنوان بستر فعالیتهای انسانی، در جهت ارتقای ارتباط انسان با طبیعت و جبران بخشی از تعاملات اجتماعی از دست رفته جاری، در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی است. نوآوری پژوهش تأکید بر اهمیت ادراک عناصر طبیعی در افزایش ایجاد حیات جمعی در پیکره سکونتگاههای شهری است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که مؤلفههای مؤثر بر حیات جمعی در فضاهایی باز در سه بعد کالبدی، عملکردی، معنایی در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی منطقه یک شهر یزد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهگیری هدفمند و ابزار جمعآوری اطلاعات مبتنی بر 381 پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی و مقدار آلفای کرونباخ 867/.، مشاهده و حضور در فضاهای مطالعاتی بود. مؤلفههای مؤثر بر ادراک طبیعت و عناصر طبیعی بر پایه حس بویایی، بینایی، شنوایی، لامسه، محور حرکتی و تصویر ذهنی واکاوی شد. نتایج بر وجود رابطه مثبت معنادار بین کیفیت فضاهای باز و عمومی، ادراک عناصر طبیعی و قابلیت حیات جمعی مجتمعهای مسکونی حکایت داشت.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
زهرا کرمی؛ سید عباس یزدانفر؛ سید باقر حسینی؛ سعید نوروزیان ملکی
چکیده
پژوهش حاضر بهدنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلقوخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت بهعنوان یکی از مؤلفههای کیفیت زندگی ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهدنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلقوخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت بهعنوان یکی از مؤلفههای کیفیت زندگی شهری در پژوهشهای اخیر کمرنگ بوده و مطالعات کمی در مورد احساسات مردم در فضاهای سبز شهری در ایران انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش بهصورت ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است. ابتدا با استفاده از پیمایش، 5 مؤلفه با 49/0CVR> بهعنوان مؤلفههای اصلی جذابیت بصری انتخاب شدند. سپس با استفاده از تست خود ارزیاب SAM از 12 شرکت کننده غیر مرتبط با معماری، حالت روحی آنها بررسی شد. یافتههای پژوهش نشان داد که مؤلفههای دید و منظر، گشایش دید، رمز و راز، مراودات اجتماعی و پیادهمداری بیشترین اولویت را در ایجاد و ارتقای جذابیت بصری در منظر روزانه به عهده دارند و همچنین همه این مؤلفهها بهطور معناداری حالت روحی افراد را تغییر میدهند. نوآوری این مطالعه در استفاده از تست خود ارزیاب SAM در بررسی حالت روحی افراد در مواجهه با منظر روزانه است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
سارا داز؛ عطا غفاری گیلانده؛ علی عزیزی
چکیده
در پژوهش حاضر برای بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجندههای ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیشپردازش لازم در تصاویر، نقشههای کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقهبندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرآیند ...
بیشتر
در پژوهش حاضر برای بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجندههای ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیشپردازش لازم در تصاویر، نقشههای کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقهبندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرآیند طبقهبندی مورد صحتسنجی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که بین سالهای 1366 تا 1380 فضای سبز 55/4 کیلومترمربع کاهش داشته است. همچنین بین سالهای 1380 تا 1393 مناطق ساخته شده به میزان 39/15 درصد معادل 48/5 کیلومترمربع افزایش و در مقابل فضای سبز 98/1 کیلومترمربع تغییرات کاهشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات طی 27 سال نشان داد که فضای سبز به میزان قابلتوجهی علیرغم گسترش کالبدی شهر کاهش یافته، بهطوریکه از 40/16 کیلومترمربع در سال 1366 به میزان 87/9 کیلومترمربع در سال 1393 رسیده است. نتایج این تحقیق میتواند گام مؤثری در راستای مدیریت بهتر فضای سبز شهری گرگان ایفاء نماید.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
حسین قدس؛ محمدرضا بمانیان؛ حسین مرادی نسب
چکیده
هدف از پژوهش حاضر واکاوی تأثیر تصورات شناختی مخاطبان بر خوانایی محیط در خیابان ستارخان، فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه شهر تهران است. روش پژوهش از نوع کیفی-کمی با راهبرد همبستگی و رویکرد توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش 3 مؤلفه اصلی «کیفیت عناصر ساختاری مسیر (جدارهها، پیادهروها و میادین)»، «میزان و کارکرد قرارگاههای رفتاری-عملکردی» ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر واکاوی تأثیر تصورات شناختی مخاطبان بر خوانایی محیط در خیابان ستارخان، فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه شهر تهران است. روش پژوهش از نوع کیفی-کمی با راهبرد همبستگی و رویکرد توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش 3 مؤلفه اصلی «کیفیت عناصر ساختاری مسیر (جدارهها، پیادهروها و میادین)»، «میزان و کارکرد قرارگاههای رفتاری-عملکردی» و «مؤلفههای احساس رضایت از محیط» و 27 متغیر کمی-کیفی در راستای بازخوانی میزان خوانایی در مسیر فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه در شهر تهران مورد تحلیل قرار گرفتهاند. پایایی ابزار با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. برای تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS استفاده شد. نمونههای پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده از میان افراد ساکن-شاغل و یا در حال تردد در محدوده مورد مطالعه انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 200 نفر تعیین گردید. نوآوری پژوهش در تحلیل مؤلفههای خوانایی در یک بستر شهری از دیدگاه استفاده کنندگان آن فضا است. در نهایت با بررسی محدوده مورد مطالعه با توجه به متغیرهای خوانایی مشخص شد که این مسیر علیرغم اینکه یک راه عملکردی مهم میان مخاطبان است. ولی از نظر مؤلفههای خوانایی امتیاز متوسط و متوسط به پایین دارد و صرفا یک سیمای اجباری و سلیقهای از خود به نمایش گذاشته است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خدیجه آذری طبس؛ حمیدرضا رخشانی نسب
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل سطح رقابتپذیری اقتصادی در بین مناطق پنجگانه شهر زاهدان است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی- توسعهای است. گردآوری داده های پژوهش، با استفاده از ابزار پرسشنامه و اسنادی (اطلاعات سالنامه آماری مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات شهرداری زاهدان) انجام گرفت. ابزار ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل سطح رقابتپذیری اقتصادی در بین مناطق پنجگانه شهر زاهدان است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی- توسعهای است. گردآوری داده های پژوهش، با استفاده از ابزار پرسشنامه و اسنادی (اطلاعات سالنامه آماری مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات شهرداری زاهدان) انجام گرفت. ابزار پرسشنامه بر اساس شاخصهای جهانی مجمع اقتصاد و همچنین استفاده از سایر مقالات و پژوهشها طراحی شد. دادههای پژوهش در نرمافزار spss تحلیل قرار گرفتند. برای رتبهبندی مناطق شهر زاهدان بر اساس شاخصهای رقابتپذیری، ابتدا با بهرهگیری از تکنیک آنتروپی شانون دادهها وزندهی شدند، سپس از تکنیک چندشاخصه آراس استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از نابرابری مناطق پنجگانه شهر زاهدان در برخورداری از شاخصهای رقابتپذیری اقتصادی هستند. بهطوریکه منطقه یک شهر زاهدان با وزن 765/0 در رتبه اول و با سطح رقابتپذیری بالا، منطقه دو با وزن 542/0 و منطقه پنج با وزن 407/0 به ترتیب در رتبههای دوم و سوم و با سطح رقابتپذیری متوسط، منطقه چهار با وزن 234/0 در رتبه چهارم و نهایتاً منطقه سه با وزن 199/0 در رتبه پنجم با سطح رقابتپذیری پایین قرار دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
کرامتالله فرجیزاده؛ میرنجف موسوی؛ علی مصیبزاده
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند شهری در شهرهای کوچک مقیاس بود که بهصورت موردی در شهر یاسوج انجام شد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن بهصورت محتوایی (صوری) و سازهای و پایایی آن با استفاده ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند شهری در شهرهای کوچک مقیاس بود که بهصورت موردی در شهر یاسوج انجام شد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن بهصورت محتوایی (صوری) و سازهای و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارشناسان، مدیران شهری و اساتید دانشگاه که در زمینه توسعه شهری، برنامهریزی شهری و شهرسازی مشغول به فعالیت در شهر یاسوج هستند، بود. 50 نفر از افراد مذکور بهصورت تصادفی انتخاب شدند. تحلیل دادهها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرمافزارهای SPSS و Smart PLS انجام شد. مدل ارزیابی شده در پژوهش از شاخصهای برازندگی قابل قبولی برخوردار بود. مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد، مؤلفههای کالبدی ـ فضایی زیرساختی ـ دسترسی، اقتصادی ـ اجتماعی و زیستمحیطی در مجموع، تبیین کننده حدود 41 درصد از تغییرات توسعه رشد هوشمند شهری در شهر کوچک مقیاس یاسوج هستند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدتقی حیدری؛ سعید محرمی؛ لیلا معینی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف برنامهریزی و امکانسنجی باغهای شفابخش بهعنوان منظری برنامهریزیشده و اثرات آن بر سلامت روان و ترمیم آسیبهای روحی در شرایط کووید 19 و پس از کووید 19 مطرح گردیده است. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تعداد 35 متخصص آشنا با موضوع باغهای شفابخش ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف برنامهریزی و امکانسنجی باغهای شفابخش بهعنوان منظری برنامهریزیشده و اثرات آن بر سلامت روان و ترمیم آسیبهای روحی در شرایط کووید 19 و پس از کووید 19 مطرح گردیده است. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تعداد 35 متخصص آشنا با موضوع باغهای شفابخش در شهرهای ایران (نمونهگیری غیر احتمالی؛ از نوع زنجیرهای) در قالب تکنیک دلفی استفاده گردیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده که در اختیار متخصصین امر قرار گرفت. با وجود گذشت زمان در تجربه این اپیدمی، هنوز درک فراگیر و عملیاتی در حوزههای مختلف علمی و از جمله مدیریت این بحران وجود نداشته و برای اولینبار هست که باغهای شفابخش بهعنوان راهکاری در جهت برنامهریزی شهری و مدیریت سلامت روان در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج این مطالعه ضرورت طراحی و باز طراحی باغ شفابخش را بر اساس مؤلفههای شفابخشی و اکولوژیکی بهویژه در شرایط بحرانی کووید 19 در باغ هاشمینژاد زنجان بهعنوان پایلوت نمایان میسازد و در صورت نبود برنامهریزی هوشمندانه در زمینه برنامهریزی باغ شفابخش، اختلال روانی ناشی از کووید 19 دستخوش پیامدهای نامناسب و نامطلوب برای آحاد جامعه خواهد شد.