تدوین راهبردهای توسعه گردشگری کلان‌شهرتهران بر پایه هویت ‌‌رقابت‌پذیری منطقه‌‌ای با استفاده از روش متاسوات

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه جغرافیا و ‌برنامه‌ریزی شهری‌‌، واحد تهران مرکزی‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، تهران‌‌، ایران.

چکیده

هدف پژوهش پیش رو بررسی جایگاه شهر تهران از منظر گردشگری در میان سایر رقبا و ارائه راهبردهای توسعه گردشگری بر پایه هویت رقابت‌‌پذیری منطقه‌ای می‌باشد. جامعه هدف مسئولان و افراد صاحب‌نظر در عرصه گردشگری می‌باشد که براساس تکنیک دلفی افرادی که با موضوع و محیط آشنایی داشتند به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. روش تحقیق از نظر هدف‌‌، کاربردی و از نظر متدولوژی جزو تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. جهت تدوین استراتژی توسعه و تشریح اهداف‌‌، منابع و عوامل کلان محیطی و معرفی جایگاه شهر تهران در میان رقبا از تکنیک تحلیلی متاسوات و به منظور تعیین جایگاه و رتبه‌بندی شهرهای مورد مطالعه از روش واسپاس بهره گرفته شده است. نوآوری تحقیق در استفاده از روش‌های ترکیبی متاسوات و واسپاس در تعیین جایگاه شهر تهران در منطقه می‌باشد. براساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که شهر دبی با وزن 6/4 از نظر درآمد گردشگری و شهر ریاض با وزن 3/4 از نظر جذب تعداد گردشگر بزرگ‌ترین رقیب‌های شهر تهران می‌باشد. در این راستا مهم‌ترین عوامل در عدم توسعه مناسب گردشگری نیز عواملی چون کمبود زیرساخت‌های گردشگری‌‌، عدم انسجام سیاست‌های کلان‌شهری‌‌، نبود ‌برنامه‌ریزی‌های مشخص و واحد در استفاده از پتانسیل‌های انسانی‌‌، پراکندگی سایت‌های گردشگری‌‌، مشکلات حمل‌ونقل شهری‌‌، اعمال تحریم‌های غرب علیه ایران شناخته شدند.

تازه های تحقیق

نوآوری تحقیق در استفاده از روش‌های ترکیبی متاسوات و واسپاس در تعیین جایگاه شهر تهران در منطقه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Tourism Development Strategies in Tehran based on Regional Competitiveness Identity through Metaswat Method

نویسنده [English]

  • AZITA RAJABI
Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study was conducted to assess the position of Tehran from a tourism perspective using a questionnaire. The target community is officials and experts in the field of tourism who were selected as a sample size based on the Delphi technique who were familiar with the subject and environment. The research method is applied in terms of purpose and descriptive-analytical research in terms of methodology. In order to formulate a development strategy and explain the goals‌‌, resources‌‌, capabilities and macro-environmental factors and to introduce the position of Tehran among the competitors‌‌, the analytical analysis technique has been used and in order to determine the position and ranking of the studied cities‌‌, Vaspas method has been used. The innovation of the research is in using the combined methods of Metaswat and Vaspas in determining the position of Tehran in the region. The innovation of the research is in using the combined methods of Metaswat and Vaspas in determining the position of Tehran in the region. Based on the results‌‌, it was found that Dubai with a weight of 4.6 in terms of tourism revenue and Riyadh with a weight of 4.3 in terms of attracting tourists are the biggest competitors in Tehran. In this regard‌‌, the most important factors in the lack of proper tourism development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Planning
  • Tourism Development
  • Competitiveness
  • Tehran

مراجع

احمدی دهکاء‌‌، فریبرز‌‌، تردست‌‌، زهرا (1398)‌‌، تدوین استراتژی توسعه گردشگری پایدار (منطقه 12 شهر تهران) با رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری‌‌، گردشگری شهری‌‌، سال 6‌‌، شماره 3‌‌‌: 75-88.
ادبی ممقانی‌‌، محمد‌‌، خانی‌‌، فضیله‌‌، سجاسی قیداری‌‌، حمداله‌‌، فرخی سیس‌‌، سعیده (1393)‌‌، ارزیابی اثرات توسعه گردشگری فرهنگ محور در تغییرات اجتماعی – فرهنگی مقاصد روستایی (مطالعه موردی‌: بخش کن – دهستان سولقان)‌‌، مجله ‌برنامه‌ریزی فضایی‌‌، سال 4‌‌، شماره 2‌‌‌: 55-78.
بهرامی‌‌، رحمت­اله (1389)‌‌، بررسی قابلیت­ها و تگناهای توسعه گردشگری روستایی در استان کردستان‌‌، چهارمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام، دانشگاه سیستان و بلوچستان‌.
بدری‌‌، سیدعلی، رضوانی‌‌، محمدرضا، ترابی‌‌، ذبیح اله، ملکان‌‌، احمد (1394)، متاسوات ابزاری استراتژیک برای ‌برنامه‌ریزی گردشگری پایدار (مورد مطالعه‌: روستای میغان)‌‌، ‌برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری‌‌، سال 4‌‌، شماره 13‌‌: 29-50.
بدری‌‌، سیدعلی، حسام‌‌، مهدی، چراغی‌‌، مهدی (1392)، تحلیل عوامل تأثیرگذار بر وضعیت بازاریابی گردشگری روستایی در یک حوزه کلان‌شهری از دیدگاه کارشناسان‌‌، مورد مطالعه‌: روستاهای شمال تهران‌‌، ‌برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری‌‌، سال دوم‌‌، شماره 7‌‌: 105-82.
پاپلی یزدی‌‌، محمدحسین‌‌، سقایی‌‌، مهدی (1382)‌‌، گردشگری و تبارشناسی‌‌، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی‌‌، مشهد‌‌، پژوهشکده امیرکبیر‌‌، سال 18‌‌، شماره 68‌‌‌: 24-49.
جعفری‌‌، سکینه‌‌، احسان‌فر‌‌، سعید‌‌، ملکی مجد‌‌، شیلا (1396)‌‌، حمایت ساکنان از توسعه گردشگری‌: نقش تصویر مکان و اثرات تصوری گردشگری‌‌، فصلنامه گردشگری شهری‌‌، سال 4‌‌، شماره 4‌‌‌: 35- 53.
داس‌ویل‌‌، راجر (1384)‌‌، مدیریت جهانگردی‌‌، مبانی‌‌، راهبردها و آثار‌‌، ترجمه محمد اعرابی و داود ایزدی‌‌، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
دیناری‌‌، احمد (1389)‌‌، گردشگری شهری در ایران و جهان‌‌، نشر واژگان خرد‌‌.
رکن‌الدین افتخاری‌‌، عبدالرضا‌‌، داوود‌‌، مهدوی (1385)‌‌، راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل سوات‌: دهستان لواسان کوچک‌‌، مدرسه علوم انسانی‌‌، سال 10‌‌، شماره 2‌‌: 1-30.
رومیانی‌‌، احمد‌‌، شایان‌‌، حمید‌‌، سجاسی قیداری‌‌، حمداله‌‌، رضوانی‌‌، محمدرضا (1399)‌‌، برنامه‌ریزی راهبردی فضایی توسعه پایدار مقاصد گردشگری روستایی با استفاده از مدل استراتژیک SOAR‌‌، پژوهش‌های روستایی‌‌، سال 11‌‌، شماره 1‌‌: 105-90.
زاهدی‌‌، محمد‌‌، رنجبریان‌‌، بهرام (1389)‌‌، خدمات صنعت گردشگری‌‌، نشر چهار باغ‌‌.
شیخ­بیگلو‌‌، رعنا‌‌، سلطانی‌‌، زهرا (1398)‌‌، مطلوبیت گردشگری شبانه شهری از دیدگاه گردشگران‌‌، مطالعه موردی‌: شهر شیراز‌‌، فصلنامه گردشگری شهری‌‌، سال 6‌‌، شماره1‌‌‌: 67-85.
صالح‌‌، غفور‌‌، کردوانی‌‌، پرویز‌‌، ولی شریعت‌پناه‌‌، مجید (1398)‌‌، برنامه­ریزی توسعه گردشگری روستایی با روش ماتریس IFE و EFE و مدل QSPM (مطالعه موردی بخش شاهو – شهرستان روانسر)‌‌، نگرش­های نو در جغرافیای انسانی‌‌، سال 11‌‌، شماره 4‌‌‌: 223- 237.
قاسمی‌‌، مسلم، شرفی‌‌، حجت‌اله، جعفری‌‌، مرضیه، شیخ علی‌‌پور‌‌، بهزاد (1395)‌‌، رتبه‌بندی زیرساخت‌های گردشگری شهری با استفاده از تکنیک کوپراس (مطالعه موردی‌: استان زنجان)‌‌، گردشگری شهری‌‌، دوره 3‌‌، شماره 1‌‌‌: 41-31.
عباسی‌‌، مصیب‌‌، شاکرمی‌‌، نعمت‌‌، ملک‌‌، رحمت­اله (1397)‌‌، ‌برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری‌‌، نمونه موردی‌: شهر خرم‌آباد‌‌، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا‌‌، سال 8‌‌، شماره 28‌‌‌: 155-168.
معصومی‌‌، مسعود (1388)‌‌، درآمدی بر رویکردها در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری محلی‌‌، شهری و منطقه‌ای‌‌، نشر سمیرا‌‌.
منتظری‌‌، مرجان‌‌، براتی‌‌، ناصر (1393)‌‌، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری‌‌، رهافتی کارآمد جهت تحقق گردشگری پایدار‌‌، (مطالعه موردی‌: شهر یزد)‌‌، هفت شهر‌‌، سال 4‌‌، شماره 47 و 48‌‌‌: 40- 57.
مهدنژاد‌‌، حافظ‌‌، حسینی‌‌، سیداحمد‌‌، پرهیز‌‌، فریاد (1398)‌‌، تدوین راهبردهای توسعه گردشگری با رویکرد امنیت ملی‌‌، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی‌‌، سال 12‌‌، شماره 3‌‌: 101-124.
موسوی‌وند‌‌، جعفر، ساسان‌پور‌‌، فرزانه (1390) ارزیابی نقش زیرساخت‌های شهری جهت تعیین قطب گردشگری با استفاده از مدل‌های AHP و TOPSIS (مطالعه موردی‌: استان مازندران)‌‌، فصلنامه فضای گردشگری‌‌، شماره 1‌‌‌: 82-65.
نوروزی‌‌، فریبا‌‌، بهار‌‌، بیشمی (1396)‌‌، گردشگری شهری تهران‌‌، نیازها و الزامات زیرساختی آن (بررسی مراکز اقامتی شهر تهران و مقایسه اجمالی با شهر استانبول)‌‌، میراث و گردشگری‌‌، سال 2‌‌، شماره 6‌‌‌: 35-53.
یعقوب­زاده‌‌، رحیم‌‌، عمویی‌‌، صدرا‌‌، حسین‌جان‌‌، بابانژاد (1394)‌‌، ارزیابی مناطق آزاد ایران به لحاظ جذب گردشگر و توسعه زیرساخت­های گردشگری؛ مطالعه موردی‌: منطقه آزاد قشم‌‌، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس‌‌، سال 2‌‌، شماره 3‌‌‌: 116-99 .
یعقوبی منظری‌‌، پریسا‌‌، آقامیری‌‌، سیدامید (1397)‌‌، تعیین راهبردهای توسعه پایدار صنعت گردشگری ایران با استفاده از تکنیک متاسوات در راستای اهداف سند چشم­انداز این صنعت‌‌، فصلنامه گردشگری علم و فرهنگ‌‌، سال 5‌‌، شماره 9‌‌‌: 86-73.
 Abbasi‌‌, M., Shakarami‌‌, N., Malek‌‌, R. (2018)‌‌, Strategic planning of urban tourism development Case Study‌: kohrramabad city‌‌, Geographical Planning of Space Quarterly Journal‌‌, Vol. 8‌‌, No. 28‌‌, Sammer: 155-168.
Adabi Mamaqani‌‌, M., Khani‌‌, F., Sojasi Qidari‌‌, H., Farrokhi Sis‌‌, S. (2014)‌‌, Evaluation of the impacts of culture-based tourism development in socio-cultural on rural destinations (case study‌: Kan district – Sulqan rural district)‌, Spatial Planning, Vol. 4‌‌, No. 2‌‌, Summer: 55-78.
Adebayo‌‌, AK‌‌., Iweka‌‌, AC. (2014), Optimizing the sustainability of tourism infrastructure in Nigeria through design for deconstruction framework. American Journal of Tourism Management, 3: 13-19.
Ahmadi Dekaa‌‌, F., Tardast, Z. (2019)‌‌, Sustainable Tourism Development Strategy with Structural-Interpretive Modeling Approach Case Study‌: Region12 of Tehran‌‌, Journal of Urban Torism‌‌, Vol. 6‌‌, No. 3‌‌, Autumn‌: 75-88.
Badri‌‌, S. A., Hesam‌‌, M., Cheraghi‌‌, M. (2014)‌‌, An Analysis of the Factors Impacting Rural Tourism Marketing in a Metropolitan Rural Area from the Viewpoints of Experts Case Study‌: Northern Part of the Tehran Metropolis‌‌, Tourism Planning And Development‌‌, Vol. 2‌‌, No. 7‌‌, Winter: 82-105.
Badri‌‌, S. A., Rezvani‌‌, M. R., Torabi‌‌, Z., Malekan‌‌, A. (2015)‌‌, META- SWOT‌: Strategic Tools for Sustainable Tourism Planning (Case Study‌: Meyghan Village)‌‌, Tourism Planning And Development‌‌, Vol. 4‌‌, No. 13‌‌: 29-50.
Bahrami‌‌, Rahmatollah (2010)‌‌, A Study of the Capabilities and Concepts of Rural Tourism Development in Kurdistan Province‌‌, Fourth Congress of Geographers of the Islamic World‌: 120-132.
Cooke‌‌, C., Fletcher‌‌, D., Gilbert‌‌, S., Wanhill R. (2006)‌‌, Tourism‌: Principles and Practice‌‌, New York‌: Longm‌.
Creaco‌‌, S., Querini‌‌, G. (2003)‌‌, The role of tourism in sustainable economic development, 43rd Congress of the European Regional Science Association‌: Peripheries‌‌, Centres‌‌, and Spatial Development in the New Europe.
Dasville‌‌, R. (2005)‌‌, Tourism Management‌‌, Principles‌‌, Strategies and Works‌‌, Mohammad Arabi and Davood Izadi‌‌, Cultural Research Office.
Dinari‌‌, A. (2010)‌‌, Urban Tourism in Iran and the World‌‌, Micro Vocabulary‌‌, Second Edition.
Ghafoor‌‌, S., Kordavani, P.‌‌,Vali Shariat Panahi‌‌, M. (2019)‌‌, Rural Tourism Development Planning Using IFE and EFE Matrix Method and QSPM Model (Case Study of Shahu - Ravansar County)‌‌, New Attitudes in Geography Human‌‌, Vol. 11‌‌, No. 4‌‌, Autumn‌: 223-237.
Ghasemi‌‌, M., sharafi‌‌, h. A., jafari, M., Shaykhalipour‌‌, B. (2017)‌‌, Ranking the urban tourism infrastrjucture with the use of Copra’s technique. Case study‌: Zanjan province‌‌, Journal of Urban Torism‌‌, Vol. 3‌‌, No. 1‌‌, 31-41.
Jafar‌‌, M., Sasanpour‌‌, F.(2011)‌‌, Evaluating the role of urban infrastructure to determine the tourism hub using AHP and TOPSIS models (Case study‌: Mazandaran province)‌‌, Tourism Space Quarterly‌‌, Vol 1‌‌, No. 1‌‌, Spring‌: 82-65.
Jafari‌‌, S, Ehsanfar‌‌, S., Maleki Majd‌‌, S. (2017)‌‌, Residents’ Support for Tourism Development‌: The Role of the Place Image and the Tourism Imagery Effects‌‌, Journal of Urban Torism‌‌, Vol. 4‌‌, No. 4‌‌, Winter‌: 35-53.
Lozano-Oyola‌‌, M., Blancas‌‌, M., González, R. (2012)‌‌, Sustainable Tourism Indicators as Planning Tools in Cultural Destinations‌‌, Ecological Indicators‌, 18‌: 659-675.
Mahdnejad‌‌, h., Husseinia‌‌, S. A., Parhiz‌‌, F. (2019)‌‌, Tourism Development Strategies Preparation with National Security. Approach in Central and Eastern Provinces of Iran‌‌, Vol. 12‌‌, No. 3‌‌, Autumn: 101-124.
Marek‌‌, N., Joanna‌‌, K, Karolina‌‌, K., Malgorzata‌‌, P., Matylada‌‌, A. (2018)‌‌, Strategic planning for sustainable toutism development in poland‌‌, international journal of sustainable development‌‌, world ecology‌, 25(6)‌: 1-6.
Masoumi‌‌, M. (2009)‌‌, An Introduction to Approaches in Local‌‌, Urban and Regional Tourism Development Planning‌‌, Samira‌‌, First Edition.
Montazeri‌‌, M., Barati‌‌, N. (2014)‌‌, Tourism development strategic planning‌‌, efficient approach to achieve sustainable tourism (Case Study‌: Yazd)‌‌, Haft Shahr‌‌, Vol. 4‌‌, No. 47-48‌‌, Spring and Sammer: 40-57.
Nowruzi‌‌, F., Bahar‌‌, B. (2017)‌‌, Tehran urban tourism‌‌, its infrastructure needs and requirements (review of accommodation centers in Tehran and a brief comparison with the city of Istanbul)‌‌, Heritage and Tourism‌‌, Vol. 2‌‌, No. 6‌‌, Summer‌: 35-53.
Papli Yazdi‌‌, M. H., Saghaei‌‌, M.(2003)‌‌, Tourism and Genealogy‌‌, Quarterly Journal of Geographical Research‌‌, Mashhad‌‌, Amirkabir Research Institute‌‌, Vol. 18‌‌, No. 68‌‌, Autumn‌: 24-49.
Ritchie‌‌, J., Crouch‌‌, G. (2011) The competitive destination‌: A sustainable tourism perspective‌‌, New York‌‌, CABI Pub.
Rokn al-Din Eftekhari‌‌, A.‌‌, Davood‌‌, M. (2006)‌‌, Rural tourism development strategies using the SWOT model‌: Lavasan Kouchak village‌‌, Teacher of humanities‌‌, Vol. 10‌‌, No. 2‌‌, Summer‌: 1-30.
Roumiani‌‌, A., Shayan‌‌, H., Sojasi Qeidari‌‌, H., Rezvani‌‌, M. R. (2020)‌‌, Strategic Spatial Planning for Sustainable Development of Rural Tourism Purposes Using the SOAR Strategic Model‌‌, Jornal of Rural Research‌‌, Vol. 11‌‌, No. 1‌‌, Spring: 90-105.
Sanchez‌‌, M., Sanchez‌‌, J., Rengifo‌‌, J. (2014) Methodological approach for assessing the potential of a rural tourism destination‌: An application in the province of Caceres (Spain)‌‌, Curr. Issues Tour‌‌, 19‌‌, 1084-1102.
Shaykh-Baygloo‌‌, R., Soltani‌‌, Z. (2019)‌‌, Desirability of Urban Night Tourism from Tourists’ Viewpoint Case Study‌: Shiraz City Tourists‌‌, Journal of Urban Torism‌‌, Vol. 6‌‌, No. 1‌‌, Spring‌: 67-85.
UNWTO (2017)‌‌, The Travel, Tourism Competitiveness Report Tourism Organization, Tourism Highlights‌‌.
Yaghoubi Manzari‌‌, P.‌‌, Aghamiri‌‌, S. (2018)‌‌, Determining Strategies for Sustainable Development of Iran's Tourism Industry Using Metasawat Technique in line with the Objectives of the Industry Vision Document‌‌, Journal of Science and Culture Tourism‌‌, Vol. 5‌‌, No. 9‌‌, Autumn‌: 86-73.
Yaghoubzadeh‌‌, R.‌‌, Amoui‌‌, S.a‌‌, Hossein Jan‌‌, B. (2015)‌‌, Evaluation of Iran's free zones in terms of tourist attraction and development of tourism infrastructure; Case Study‌: Qeshm Free Zone‌‌, Quarterly Journal of Persian Gulf Cultural and Political Studies‌‌, Vol. 2‌‌, No. 3‌‌, Autumn‌: 116-99.
Yohanes‌‌, S., Eddyono‌‌, F., Hasibuan‌‌, B. (2017) Model of Sustainable Tourism Development Strategy of the Thousand Islands Tourism Area – Jakarta‌‌, Journal Economics‌‌, Management and Trade‌, 19(1)‌: 1-17.
Zahedi‌‌, M., Ranjbarian‌‌, B. (2010)‌‌, Tourism Industry Services‌‌, Chahar Bagh Publishing‌‌, Fourth Edition.
فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری
دوره 12، شماره 1-2 (پیاپی 23) - شماره پیاپی 23
بهار و تابستان
شهریور 1400
صفحه 89-104

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 01 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار