تحلیل و ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان شهر تبریز از سیستم حمل‌ونقل عمومی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه هنر و معماری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

3 دانشیار، گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از حمل‌ونقل عمومی کلان‌شهر تبریز است. ابزار تحقیق پرسشنامه و جامعه آماری شهروندان تبریز می‌باشند. نمونه آماری براساس فرمول کوکران محاسبه و در جامعه آماری به صورت تصادفی ساده انتخاب شده است.روش تحقیق تحلیلی توصیفی و به صورت پیمایشی است به دلیل گستره پرسشگری و مصاحبه با شهروندان در ایام، ساعات و شرایط مختلف، دارای نوآوری می‌باشد. ابتدا 13 شاخص برای ارزیابی میزان رضایت­مندی از خدمات سیستم اتوبوسرانی در شهر مذکور شناسایی شد. با جمع‌آوری اطلاعات با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه‌ای، داده­‌ها تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میزان رضایت­مندی از شاخص‌‌های پژوهش را می­‌توان در سه گروه تقسیم‌بندی کرد. در گروه اول؛ شاخص‌هایی قرار دارند که میزان رضایت­مندی از این شاخص­‌ها در حد متوسط است. شاخص‌هایی مانند سیستم‌­های گرمایش سرمایش و میزان هزینه پرداختی در گروه اول قرار می­گیرند. در گروه دوم؛ شاخص‌هایی همچون رفتار رانندگان و کارکنان و ساعات کاری سیستم اتوبوسرانی قرار دارند که رضایت­مندی از این شاخص­‌ها بیشتر از حد متوسط است. همچنین در گروه سوم؛ میزان رضایت­مندی از شاخص­‌های مبلمان مسیر و ایستگاه‌ها، ایمنی و امنیت ایستگاه­‌ها، تعداد صندلی برای مسافران و خدمات ارائه شده برای معلولین، ‌‌کم‌تر از حد متوسط است. میانگین میزان رضایت از سیستم اتوبوسرانی تندرو برابر 13/3 است که نشان می­‌دهد رضایت­مندی در سطح متوسط است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and Evaluation the Satisfaction of Tabriz Citizens from Public Transportation System

نویسندگان [English]

  • saman abizadeh 1
  • Behzad Ehsani Baftani 2
  • Saber Mohammadpour 3
  • Nader Zali 3
1 Assistant Professor, Department of Art and Architecure, Payam Noor University, Tehran, Iran.
2 Msc, Department of Urban Planning, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran.
3 Associate Professor, Department of Urban Planning, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

The main purpose of this study is to assess the level of citizens' satisfaction with public transportation in Tabriz. The research tool is the questionnaire and the statistical population of Tabriz citizens. The statistical sample was calculated based on Cochran's formula and was selected randomly in the statistical population. The research method is survey.‌‌ Due to the range of questioning and interviews with citizens using this system in different days, hours and conditions, it has innovation. first 13 indicators were identified to assess the level of satisfaction with the services of the bus system in the city. information was collected and were analyzed using SPSS software and one-sample t-test. The results showed that the level of satisfaction with research indicators can be divided into three groups. In the first group; There are indicators that the level of satisfaction with these indicators is moderate. Indicators such as heating systems, cooling system and the amount of payment are in the first group. In the second group; There are indicators such as the behavior of drivers and employees and working hours of the bus system, and satisfaction with these indicators is above average. Also in the third group; The level of satisfaction with the indicators of route furniture and stations, safety and security of stations, number of seats for passengers and services provided for the disabled is less than average. The average overall satisfaction is 3.13, which indicates that it is in a medium range.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satisfaction
  • Public Transport
  • Bus Rapid Transit
  • Amount of waiting time at stations
  • Tabriz
Abdollahi, M., Salek Q., Ruqiyeh, Qasimzadeh, B., & Fateh Beghali, A. (2012). Evaluation of the transportation system functional efficiency of high-speed buses in Tabriz city. Geography and Urban Development, 3, 65-80. (In Persian)
Abizadeh, S., & Zali, N. (2013). Analyzing Urban Green Space Function Emphasizing Green Space Features in District 2 of Tabriz metropolis in Iran. Anuario do Instituto de Geociencias36(1), ), 119-127.
Ahmadi, P., & Pourashraf, Y. (2016). Customer Satisfaction Path in Commercial Banks. Human Sciences Lecturer, 11(3), 58-29. (In Persian)
Ajza Shakouhi, M., Khoshab, A., & Alaei, R. (2013). Evaluation of the high-speed buses performance in the city of Mashhad with an emphasis on the components of sustainable development, the 6th National Conference on Urban Planning and Management with an emphasis on the components of the Islamic city, Mashhad, Mashhad Ferdowsi University. (In Persian)
 Authority, C. M. T. (2009). BUS RAPID TRANSIT. United States, , Department of Transportation.
 Azadkhani, P., & Tahmasebikia, Z. (2016). Investigating urban furniture role and performance in improving the quality of the urban environment and citizens' satisfaction. Urban Research and Planning, 7(27), 93-110. (In Persian)
Biti, H., Panahi, S., & Salimi, M. (2013). Analysis of the high-speed urban buses transportation system and measuring the social and economic effects resulting from it on the surrounding areas in the metropolis of Tabriz. Geography and Planning, 18(49), 19-53. (In Persian)
Cervero, R. & Kang, C. D. (2011). Bus rapid transit impacts on land uses and land values in Seoul, Korea.Transport Policy, 18(1), 102-116.
Daganzo, F. (2010). Structure of Competitive Transit Networks, Transportation Research, Part B. Methodological, 44(4), 434-446
Dozdozani, Y., Etisam, I., & Taghizadeh, M. (2014). Comparison of the citizen’s satisfaction of Naqsh Jahan, Baharestan, Del Campo and Navona squares with the design of urban sociable squares, Urban Research and Planning, 6(21), 120-130. (In Persian)
Eboli, L. & Mazzulla, G. (2007). Service quality attributes affecting customer satisfaction for bus transit, Journal of Public Transportation, 10(3), 21-34.
Effendizadeh, S., Partovifar, H., & Jafari Kang, M. (2014). evaluation of Mashhad’s bus rapid transit system (BRT) using AHP and a comparative study with BRT of Rio de Janeiro, Brazil, 14th International Conference International Transport and Traffic Engineering, Tehran, Deputy and Traffic Transportation Organization. (In Persian)
Esmaeil Pourashka, R., Ramzanian, M. R., & Nabizadeh, S. (2013). Assessment of the urban transportation systems sustainability (case study, Rasht city). Economic and Urban Management Quarterly, 8, 17-30. (In Persian)
 Etesam, H., Rouhi, A., Bozorg M., Reza, Fallah Monshadi, E., & Saeedi Zand, P. (2012). evaluation of the Tehran's high-speed bus system lines with international standards, Tehran, Tehran Urban Research and Planning Center. (In Persian)
Feyzi, M. J., Rajabi, A., & Hosseini, Y. (2012). ‌‌‌ Pedestrian movement recognition in the sustainability of dense urban spaces‌‌‌, Urban Management, 30, 174-194. (In Persian)
Gholampour, Y., & Ehtsham, S. (2013). surveying the perspective of the bus transportation system based on the comprehensive plan of transportation, the 6th National Conference on Urban Planning and Management with an emphasis on the components of the Islamic city, Mashhad, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad Islamic Council and Mashhad Municipality. (In Persian)
Gholampour, Y., & Iraqi, M. (2013). ‌‌‌Management evaluation of the intra-urban public transportation system in order to achieve sustainable urban transportation‌‌‌, the 6th National Conference on Urban Planning and Management with an emphasis on the components of the Islamic city, Mashhad. (In Persian)
Hamidi, H. (2014). providing an approach based on fuzzy logic to evaluate customer satisfaction. Marketing Management, 28, 73-90. (In Persian)
Kakavand, E., & Jabari, S. (2018). ‌‌‌Evaluation of the public transport systems sustainability in the city‌‌‌, 11th International Conference on Transportation and Traffic Engineering, Tehran. (In Persian)
Kashani Jou, Kh. (2007). ‌‌‌The role of pedestrian movement and sidewalks in the sustainable development of cities‌‌‌, 8th Iran Traffic Transportation Engineering Conference, Tehran. (In Persian)
Kashani Jou, Kh., & Mofidi Shimirani, S. M. (2008). ‌‌‌The genealogy of theories related to intra-city transportation‌‌‌, Hovit Shahr, 3(4), 3-14. (In Persian)
Kordanaich, A., & Mokhtari Moghari, A. (2013). ‌‌‌Establishment, improvement and development of high-speed buses as a solution to reduce traffic in big cities‌‌‌.Traffic Management Studies, 20, 59-82. (In Persian)
Levinson, H. S., Zimmerman, S., Clinger, J. & Gast, J. (2003). Bus rapid transit, Synthesis of case studies. Transportation Research Record, 1841(1), ), 1-11.
Mohammadzadeh, R. (2006). ‌‌‌Investigating the rapid physical development environmental effects of cities with emphasis on the cities of Tehran and Tabriz. Geography and Regional Development, 5(9), 112-93. (In Persian)
Mokhtari Moghari, A. (2008). analysis of passengers' satisfaction with the deployment of rapid transit (BRT) buses in Tehran, master's thesis in urban planning, under the guidance of Seyed Mohammad Mahmoudi, University of Tehran. (In Persian)
Poursyed Aghaei, M., Mahmoudi, J., & Zul-Qadri, M. (2016). Planning services inside special trains using QFD‌‌‌. Transportation Research Journal, 4(1), 83-90. (In Persian)
 Rahnama, M. R., & Sabbaghi Abkoh, Sh. (2014). Evaluation of high-speed bus system spatial accessibility. Transportation Engineering, 6(4), 742-731. (In Persian)
 Rezaei Aghamirlou, M. R. (2009). evaluation of the high-speed bus system (SAT) feasibility in terms of goals and strategies (a case study of Tabriz), master's thesis in geography and urban planning, under the guidance of Dr. Bahman Hadilar, Marand, Islamic Azad University. (In Persian)
Rodrigo, J.P. (2006). Historic Geography of Transportation, The Emergence of Mechanized Systems,. New York, Routledge, New York.
Saqaei, M., Sadeghi, Z., & Aghili, N. (2013), evaluation of the bus rapid transit system (BRT) performance in the metropolis of Isfahan from the citizens' point of view. Geographical Survey of Space, 4(11), 19-40. (In Persian)
Saraei, M. H., & Mohammadzadeh, Z. (2013). Evaluation of the high-speed bus system effectiveness in Mashhad city. Geography and Planning, 18(49), 119-127. (In Persian)
Soltani, A., & Fallah Monshadi, E. (2016). evaluation of citizens' and taxi drivers' satisfaction with taxi services, research and urban planning, 7(27), 21-36. (In Persian)
Tajdar, V., Akbari, M. (2007), International Approaches to Public Transportation in Cities. Urbanization Essays, 26 & 27, 102-115. (In Persian)
Thynell, M., Mohan, D. & Tiwari, G. (2010), Sustainable Transport and the Modernization of Urban Transport in Delhi and Stockholm, Cities, 27, 421-429.
Tirachini, A., Hensher, D. A. & Jara-Díaz, S. R. (2010). Comparing Operator & Users Costs of Light Rail. Heavy Rail & BRT over a Radical Public Transport Network, Reserch in Transportation Economics, 29, 231-242.
Wright, L. (2002). Bus rapid transit. Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ). Germany, Eschborn, Germany.
Zali, N. (2013). Strategic forecasting in regional planning and development. Strategic Studies Institute. (In Persian)
Zali, N., & Atrian, F. (2016). Presentation of Tourism Regional Development scenarios Based on the Principles of Futures Studies (Case, Hamadan Province).  Town and Country Planning, 8(1), 107-131. (In Persian)
Zali, N., Rabbani, T., & Vahidi Motti, V. (2015). Application of prospective structural analysis for identification of strategic variables in the future development of Baneh City in Iran. European Spatial Research and Policy, 22(1), 153-171
 Zali, N., Rahimpoor, M., Benab, S. S., Molavi, M., & Mohammadpour, S. (2016). The distribution of public services from the perspective of sustainable spatial equality in the Tabriz Metropolitan in Iran. TeMA-Journal of Land Use, Mobility and Environment, 9(3), 287-304.
Zali, N., & Mansouri Birjandi, S. (2014). Analysis of key factors affecting the sustainable transportation development in the 1404 horizon of Tehran metropolis (structural analysis method).Space Planning and Development, 19(2), 1-31. (In Persian)
اجزاء ­شکوهی، محمد؛ خوشاب، علی و علایی، ریحانه (1393). ارزیابی عملکرد اتوبوس‌های تندرو در شهر مشهد با تأکید بر مؤلفه‌های توسعه پایدار، ششمین کنفرانس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه­های شهر اسلامی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
احمدی، پرویز و پوراشرف، یاسان­الله (1386). مسیر رضایتمندی مشتری در بانک‌های تجاری. مدرس علوم انسانی، 11(3)، 58-29.
اسماعیل پوراشکاء، رضا؛ رمضانیان، محمدرحیم و نبی­­زاده، ساره (1393). ارزیابی پایداری سیستم‌های حمل‌ونقل شهری (مطالعه موردی، شهر رشت). فصلنامه اقتصادی و مدیریت شهری، 8، 30-17.
اعتصام، هادی؛ روحی، امیر؛ بزرگ مهر، رضا؛ فلاح منشادی، الهام و سعیدی زند، پدرام (1392). ارزیابی خطوط سامانه اتوبوس‌های تندرو تهران با استاندارد بین االمللی، تهران، مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران.
افندی‌­زاده، شهریار؛ پرتوی‌فر، حمیدرضا و جعفری کنگ، مسعود (1394). ارزیابی سیستم اتوبوسهای تندرو (BRT) شهر مشهد با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و مطالعه تطبیقی با BRT شهر ریودوژانیرو برزیل، چهاردهمین کنفرانس بین ­المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک، تهران،  معاونت و سازمان حمل‌ونقل ترافیک.
آزادخانی، پاکزاد و طهماسبی­کیا، زهرا (1395). بررسی نقش و عملکرد مبلمان شهری در ارتقاء کیفیت محیط شهری و رضایتمندی شهروندان. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 7(27)، 110-93.
بیتی، حام؛ پناهی، سیامند و سلیمی، مریم (1393). تحلیل سامانه حمل‌ونقل اتوبوس‌‌های تندرو شهری و سنجش تأثیرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن بر حوزه‌‌های پیرامون در کلانشهر تبریز، جغرافیا و برنامه ­ریزی، 18(49)، 53-19.
پورسید آقایی، محسن؛ محمودی، جعفر و ذوالقدری، محمد (1386). طرح­ریزی خدمات داخل قطارهای ویژه با استفاده از QFD‌‌‌، پژوهشنامه حمل و نقل، 4(4)، 90-83.
تاجدار، وحید و اکبری، مصطفی (1387). رهیافت­های بین المللی حمل‌ونقل عمومی شهرها، جستارهای شهرسازی، 26 و 27، 115-102.
حمیدی، حجت­اله (1394)، ارائه رویکردی مبتنی بر منطق فازی برای ارزیابی میزان رضایتمندی مشتری. مدیریت بازاریابی، 28، 90-73.
دوزدوزانی، یاسمین؛ اعتصام، ایرج و تقی­زاده، محمد (1394). مقایسه رضایتمندی شهروندان میادین نقش جهان، بهارستان، دل کامپو و ناوونا از طراحی میادین اجتماع پذیر شهری. پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 6(21)، 130-120.
رضایی آقامیرلو،‌‌ محمدرضا و هادیلر، بهمن (1389). ارزیابی تحقق‌پذیری سامانه اتوبوسهای تندرو (سات) در اهداف و راهبردها( نمونه موردی تبریز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی مرند.
رهنما، محمدرحیم و صباغی آبکوه، شیرین (1394).  ارزیابی قابلیت دسترسی فضایی سامانه اتوبوس‌های تندرو. مهندسی حمل و نقل، 6(4)، 742-731.
زالی، نادر و منصوری بیرجندی، سارا (1394). تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه حمل‌ونقل پایدار در افق 1404 کلانشهر تهران (روش تحلیل ساختاری) ، برنامه­ریزی و آمایش فضا، 19(2)، 31-1.
سرایی، محمدحسین و محمدزاده، زهرا (1393). بررسی میزان اثربخشی سیستم اتوبوس‌های تندرو در شهر مشهد. جغرافیا و برنامه­ریزی، 18(49)، 127-119.
سقایی، محسن؛ صادقی، زهره و عقیلی، نسترن (1393). ارزیابی عملکرد سیستم اتوبوس تندرو (BRT) در کلان‌شهر اصفهان از دیدگاه شهروندان. آمایش جغرافیایی فضا، 4(11)، 40-19.
سلطانی، علی و فلاح­منشادی، الهام (1395). ارزیابی رضایت شهروندان و رانندگان تاکسی از خدمات تاکسیرانی. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 7(27)، 36-21.
عبداللهی، مهدی؛ سالک قهفرخی، رقیه؛ قاسم­زاده، بهنام و فتح بقالی، عاطفه (1392). ارزیابی کارایی عملکردی سیستم حمل‌ونقل اتوبوس‌‌های تندرو شهر تبریز، جغرافیا و توسعه شهری، 3، 80-65.
غلام‌پور، یداله و احتشام، سعیده (1393). بررسی چشم‌انداز سیستم حمل‌ونقل اتوبوسرانی براساس طرح جامع حمل و نقل، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد و شهرداری مشهد.
غلام‌پور، یداله و عراقی، مرتضی (1393). ‌‌‌ارزیابی مدیریتی سیستم حمل‌ونقل عمومی درون شهری در جهت دستیابی به حمل‌ونقل پایدار شهری‌‌‌، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌‌های شهر اسلامی، مشهد.
فیضی، محمدجواد،؛ رجبی، آزیتا و حسینی، یاسمن (1391). ‌‌‌بازشناخت جنبش پیاده مداری در پایداری فضاهای متراکم شهری‌‌‌، مدیریت شهری، 30، 194-174.
کاشانی‌­جو، خشایار (1387). ‌‌‌نقش حرکت پیاده و پیاده راه‌‌‌ها در توسعه پایدار شهرها‌‌‌، هشتمین کنفرانس مهندسی حمل‌ونقل ترافیک ایران، تهران.
کاشانی‌­جو، خشایار، و مفیدی شمیرانی، سید مجید (1388). ‌‌‌سیر تحول نظریه‌‌های مرتبط با حمل‌ونقل درون شهری‌‌‌، هویت شهر، 3(4)، 14-3.
کاکاوند، الهام و جباری، سمانه (1390). ‌‌‌ارزیابی پایداری سیستم‌‌های حمل‌ونقل عمومی درون شهری‌‌‌، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک، تهران.
کردنائیچ، اسدالله و مختاری موغاری، علی (1390). ‌‌‌استقرار، بهبود و توسعه اتوبوس‌‌های تندرو راه حلی برای کاهش ترافیک کلان‌شهرها‌‌‌، مطالعات مدیریت ترافیک، 20، 82-59.
محمدزاده، رحمت (1386). ‌‌‌بررسی اثرات زیست محیطی توسعه فیزیکی شتابان شهرها با تأکید بر شهرهای تهران و تبریز‌‌‌، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 5(9)، 112-93.
مختاری موغاری، علی و محمودی، سید محمد (1388). تجزیه و تحلیل رضایت مسافران از استقرار اتوبوس‌های تندرو(BRT)‌‌ در شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه تهران.