جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
سابقه شکل‌گیری و تطور حیات شهری نشان می‌دهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاه‌های شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی می‌باشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. ...
بیشتر
سابقه شکل‌گیری و تطور حیات شهری نشان می‌دهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاه‌های شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی می‌باشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. پژوهش از نوع کاربردی و براساس نحوه جمع‌آوری اطلاعات؛ روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی به گونه پیمایشیِ مقطعی می‌باشد. اطلاعات از طریق مطالعات میدانی به‌صورت پرسشگری،مصاحبه بحث‌های متمرکز گروهی و پرسشنامه در ۱۱ نوع گردآوری‌شده و بعد از کدگذاری، در نرم‌افزار SPSS پردازش گردید. در بخش کالبدی، فضایی و زیرساختی و تهیۀ نقشه‌های موضوعی و تحلیلی از نرم‌افزار Arc GIS استفاده بعمل آمد. جامعه آماری، کل محله به تعداد ۱۴۸ خانوار بوده است. واحد بررسی، قطعه مسکونی بوده که بنابر جدول مورگان ۱۶۲ N= قطعه مسکونی با حجم نمونه ۱۱۵ S= قطعه انتخاب گردید که با توجه به مشکلات عدیده، در کل ۶۵ خانوار به پرسشنامه‌ها جواب دادند. سپس با استفاده از مدل SWOT ارزیابی انجام شد. بر این مبنا امتیاز عوامل داخلی (قوت و ضعف) ۲۹/2 و امتیاز عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 5۲/2 به دست آمد که نشانگر غلبۀ نقاط ضعف بر نقاط قوت در عوامل‌داخلی و غلبۀ فرصت‌ها بر تهدیدها در عوامل خارجی است. نوآوری پژوهش در طراحی سناریوهای بازآفرینی محله می‌باشد که نهایتاً سناریوی سوم در قالب راﻫﺒﺮدی ﻋﻤﻠﯽ با رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﯽ با ﯾﮏ ﻃﺮح ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن مورد تصویب قرار گرفت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن شاطریان؛ یونس غلامی؛ سید احمد حسینی؛ نسترن خلجی
چکیده
در اکثـر شـهرهای قـدیمی ایــران، بناهـا و بافت‌های دارای ارزش تــاریخی و فرهنگـی بـه وفــور دیــده مــی شــوند کــه بــا ویژگــی هــای مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته مــی شــوند محــلات قــدیمی شــهر کاشان نیــز نظیــر دیگــر بافت هــای قــدیمی، نیازمنــد بــه حرکتــی کنتــرل شــده در ...
بیشتر
در اکثـر شـهرهای قـدیمی ایــران، بناهـا و بافت‌های دارای ارزش تــاریخی و فرهنگـی بـه وفــور دیــده مــی شــوند کــه بــا ویژگــی هــای مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته مــی شــوند محــلات قــدیمی شــهر کاشان نیــز نظیــر دیگــر بافت هــای قــدیمی، نیازمنــد بــه حرکتــی کنتــرل شــده در جهــت ادامــه زنــدگی خــود هســتندکه بــا درنظرگــرفتن مشــکلاتی ازقبیــل رشــد منفــی جمعیــت، نداشــتن دسترســی های درون محلــه ای لازم، گســترش روزافــزون فضــاهای مخروبه و متروکه، نداشتن تسـهیلات موردنیـاز، بایـد حرکـت در راسـتای رفـع ایـن مشـکلات صـورت گیرد این پـژوهش بـا هدف تحلیل عوامل مؤثر بر باززنده سازی بافت‌های فرسوده انجام شده روش پژوهش توصـیفی و تحلیلی و اطلاعات مورد نظر به صورت مشاهده، و تکمیل پرسشـنامه جمع آوری گردید و برای تحلیل آنها از نرم افزار SPSS و AMOSاستفاده شده است. حجم نمونه 385 خانوار است که از جامعه آماری بافت فرسوده شهر کاشان که حدود 44 هزار نفر است، انتخاب شده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که دسترسی به خدمات و امکانات،هویت و سرمایه اجتماعی و مالکیت مسکن و درآمد از عوامل مؤثر بر باززنده سازی بوده است و در محله‌های سلطان میر احمد و درب اصفهان که از امتیازات نامبرده برخوردار بودند ساکنان تمایل بیشتری به باززنده سازی دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
داود حبیبی؛ علامرضا لطیفی؛ مسعود ظفری؛ ابوالفتح رحمانی
چکیده
گسترش بی‌رویه شهرها در سال‌های اخیر معضلات زیادی را به بار آورده است. در این میان یکی از راهکارهای پیشگیری از معضلات نوین، توجه به مفهوم نوشهرسازی و پیاده‌سازی اصول و معیارهای آن می‌باشد. تحقیق حاضر در قالب یک کار پژوهشی با به‌کارگیری روش پیمایشی می‌باشد، جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز، از برداشت‌های میدانی، اسناد و مطالعات ...
بیشتر
گسترش بی‌رویه شهرها در سال‌های اخیر معضلات زیادی را به بار آورده است. در این میان یکی از راهکارهای پیشگیری از معضلات نوین، توجه به مفهوم نوشهرسازی و پیاده‌سازی اصول و معیارهای آن می‌باشد. تحقیق حاضر در قالب یک کار پژوهشی با به‌کارگیری روش پیمایشی می‌باشد، جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز، از برداشت‌های میدانی، اسناد و مطالعات طرح‌های بالادست و مصاحبه محلی و پرسشنامه در بین ساکنین محله های مورد مطالعه استفاده شده است. جهت پاسخگویی به سوال اول با توجه به اهداف و فرضیه تحقیق، از تحلیل رگرسیون دومتغیره استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که دو متغیر فوق‌الذکر با یکدیگر رابطه معنادار داشته و مقدار آلفا کوچک‌تر از 05/0 (05/0a≤) می‌باشد و این بدین معناست که متغیر مستقل بر متغیر وابسته تأثیر داشته و تغییرات متغیر وابسته (نوسازی بافت فرسوده) را تبیین می‌کند. جهت پاسخگویی به سوال دوم از مدلMETASWOT استفاده شده است. با توجه به نقشه رقابتی، اولویت‌بندی رقبا و مقایسات انجام گرفته، این نتیجه حاصل شد که ازنظر نوشهرگرایی محلات شهید کاظمی با وزن 97/3 دارای بیشترین مشکلات بوده و باید بیشتر به آن توجه نمود. همچنین در زمینه تمایل به نوسازی بافت فرسوده محله نعمت‌آباد، با نمره3.82 دارای بالاترین اولویت بوده که نشان دهنده عدم تمایل اهالی به نوسازی است.
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهان بخش
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع کتابخانه‌ای و اسناد و نوشته‌های مربوطه و تحقیقهای میدانی، محدوده بافت فرسوده خرم‌آباد و جمعیت ساکن در این بافت انجام شده است. بررسی جامع وضعیت موجود و ارائه برنامه‌های راهبردی جهت رسیدن به الگویی است که در آن زیست‌پذیری بافت فرسوده ارتقاء یابد، نوآوری پژوهش حاضر می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که زیست‌پذیری در بافت فرسوده خرم‌آباد وضعیت مطلوبی ندارد و موانع رسیدن به یک زندگی مطلوب در بافت فرسوده شهر خرم‌آباد مسائل کالبدی و فنی و پس از آن به ترتیب مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی، مشکلات مدیریتی و اجرایی، مشکلات زیست‌محیطی، مشکلات زیبایی‌شناختی سیما و نمای شهری، مشکلات حقوقی و قانونی، مشکلات شبکه‌های ارتباطی و راه‌های دسترسی و مشکلات مربوط به تجهیزات و خدمات شهری می‌باشد که باید در سیاست‌گذاری‌های شهری و برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا مورد تأکید بیشتر قرار گیرند تا زیست‌پذیری بافت ارتقاء یابد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مصطفی امیرفخریان؛ حسین مبینی
چکیده
با توجه به این که پروژه‌های بازسازی به دنبال احیاء هویت و رونق مجدد بافت فرسوده با حفظ بافت اجتماعی آن می‌باشند، حفظ حیات اجتماعی و هویت محدوده قبلی یکی از چالش‌های پیش روی این طرح‌هاست. در همین راستا پژوهش حاضر تغییرات اجتماعی ناشی از پروژه بازسازی مجد در محله عامل‌شهر مشهد را از منظر ساکنان بررسی نمود. برای این منظور ضمن بهره‌گیری ...
بیشتر
با توجه به این که پروژه‌های بازسازی به دنبال احیاء هویت و رونق مجدد بافت فرسوده با حفظ بافت اجتماعی آن می‌باشند، حفظ حیات اجتماعی و هویت محدوده قبلی یکی از چالش‌های پیش روی این طرح‌هاست. در همین راستا پژوهش حاضر تغییرات اجتماعی ناشی از پروژه بازسازی مجد در محله عامل‌شهر مشهد را از منظر ساکنان بررسی نمود. برای این منظور ضمن بهره‌گیری از روش‌های کیفی و کمی و با تکمیل 630 پرسشنامه از ساکنین محله، وضعیت شاخص‌های پایداری اجتماعی در قبل و بعد از انجام پروژه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که سطح شادابی در محله بعد از اجرای پروژه به 50 درصد و تمایل به حضور در محله 10 درصد کاهش یافته است. عوامل ایجاد کننده ناامنی، وضعیت شاخصهایی مانند حس غربت و ناهمگنی اجتماعی افزایش داشته و تمایل به ماندن در محله از سوی ساکنین کاهش یافته و این مسئله سبب کاهش همبستگی اجتماعی تا 60 درصد در محله گردیده است. همچنین حضور غریبهها و تخلیه بافت از ساکنین قدیمی که از شاخص‌های پایداری اجتماعی می‌باشند را بههمراه داشته است.
رحیم سرور؛ روح الله میرزا زاده؛ اکبر سلطان زاده؛ نوبخت سبحانی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 39-54
چکیده
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل می‌دادند و هویت شهرها به حساب می‌آیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمان‌ها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخص‌های کالبدی بافت‌های فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی می‌باشد. جامعه آماری ساکنان محدوده ...
بیشتر
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل می‌دادند و هویت شهرها به حساب می‌آیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمان‌ها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخص‌های کالبدی بافت‌های فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی می‌باشد. جامعه آماری ساکنان محدوده مورد مطالعه می‌باشد و بنابر فرمول کوکران 317 عدد پرسشنامه در بین ساکنین تکمیل شده است. انتخاب نمونه با توجه به متجانس بودن افراد جامعه آمار با استفاده از روش نمونه گیری منظم یا سیستماتیک صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل شاخص‌های کالبدی در محدوده از نرم افزار Arc GIS و برای آشکارسازی میزان تاثیر فرسودگی بافت بر ساکنین از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که از مجموع 16 حوزه محدوده بافت فرسوده، 4 حوزه (25% حوزه‌ها)، هر سه فاکتور ریزدانگی قطعات، کیفیت پایین ابنیه و دسترسی‌های زیر 6 متر را دارند و 6 حوزه یعنی 5/37% از کل حوزه‌ها دارای 2 فاکتور می باشند. بنابراین میزان فرسودگی در این 10 حوزه ملموس‌تر بوده است. همچنین مشخص شد که حدود 5/54% از ساکنین از مدت‌ها قبل ساکن محله خود بوده‌اند، به‌طوریکه حدود 6/47 % آنها بیش از 10 سال سابقه سکونت در محله را داشته‌اند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی خوشاب؛ محمد رحیم رهنماء
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 9-26
چکیده
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت ...
بیشتر
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت نوسازی و بهسازی قرار دارند. این مقاله سعی دارد به شناسایی و اولویت-بندی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و جمعیتی در حوزه‌های 12 گانه بافت فرسوده شهر جیرفت با 204 هکتار بافت مصوب بپردازد. شیوه تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ی، میدانی و پرسشنامه‌ایست، به منظور اولویت‌بندی شاخص‌های مندرج و تعین ضریبشان 20 پرسشنامه تدوین و در اختیار کارشناسان سازمان عمران و بهسازی کرمان قرار گرفت، سپس با مشورت و همکاری شهرداری جیرفت، 100پرسشنامه در جهت تکمیل شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در اختیار سرپرستان اصیل خانوارهای بافت توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مدل ارزیابی چند معیاره AHP و نرم افزارGis استفاده شده است. نتایج این تحقیق در اولویت‌بندی شاخص‌ها از طریق نرم افزار Expert choice نشان می‌دهد، شاخص کالبدی با 0.502 امتیاز بعنوان شاخص اول در حوزه مداخله بافت شناخته شد و سپس شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی با ضریب امتیاز 0.252 و 0.143 و در نهایت 0.102 در رتبه های بعد قرار گرفتند، سپس با ضریب شاخص‌ها در رتبه‌های به دست آمده، حوزه‌های شماره‌ی 6،9،10 دارای بدترین شرایط بهسازی و نوسازی و حوزه‌های شماره 4 و 3، 1 دارای شرایط به نسبت بهتری در بافت فرسوده‌ی تعیین شدند.
