جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حامد احمدی؛ هدی شکری؛ عمران کهزادی سیف آباد
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی تأثیر شاخص‌های ریخت‌شناسی شهری بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده در محدوده مرکزی شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه به لحاظ ماهیت به صورت توصیفی-تحلیلی و به لحاظ روش، به صورت کمی و هدف کاربردی انجام شده است. داده‌های مورد نیاز از منابع کتابخانه‌ای، اسناد و منابع الکترونیکی جمع‌آوری شده است. همچنین، ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی تأثیر شاخص‌های ریخت‌شناسی شهری بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده در محدوده مرکزی شهر اهواز انجام شده است. این مطالعه به لحاظ ماهیت به صورت توصیفی-تحلیلی و به لحاظ روش، به صورت کمی و هدف کاربردی انجام شده است. داده‌های مورد نیاز از منابع کتابخانه‌ای، اسناد و منابع الکترونیکی جمع‌آوری شده است. همچنین، داده‌های میدانی نیز از طریق پرسشنامه و مشاهده متوالی جمع‌آوری شده است تا به دقت سنجش متغیرها و ارائه راهکارهای پیشنهادی انجام شود. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالای 0.7 تأیید شده است. جامعه مورد نظر این پژوهش شامل 25 نفر از متخصصان و نخبگان به صورت گزینشی و هدفمند انتخاب شده‌اند. برای تحلیل داده ها با تکنیک دیمتل از نرم‌افزار اکسل استفاده شده است. نوآوری این پژوهش به دلیل استفاده ترکیبی از مفاهیم بازآفرینی، بافت فرسوده و ریخت‌شناسی شهری و استفاده از یک تکنیک دیمتل است که به عنوان یک مطالعه برجسته در حوزه بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز تلقی می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که متغیرهای کاربری مسکونی (امتیاز 4.35)، تعداد تصادفات (امتیاز 4.031)، نفر در واحد مسکونی (امتیاز 3.54)، تعداد طبقات ساختمان (امتیاز 3.35) و دسترسی به فضای عمومی و باز (امتیاز 1.99)در جایگاه اول تا پنجم قرار گرفته‌اند. برای احیای بافت فرسوده شهری، باید بهبود دسترسی به فضاهای عمومی و باز، تنوع فضای عمومی،کاهش تراکم دسترسی، کاهش تعداد طبقات ساختمان، افزایش سرانه کاربری فضای سبز توسط برنامه‌ریزان شهری مدنظر قرار گیرد. همچنین، مشارکت فعال ساکنان و ارائه تسهیلات اقتصادی، می‌تواند در بازآفرینی بافت فرسوده مؤثر باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
سابقه شکل‌گیری و تطور حیات شهری نشان می‌دهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاه‌های شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی می‌باشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. ...
بیشتر
سابقه شکل‌گیری و تطور حیات شهری نشان می‌دهد که امروزه اغلب محلات در بخش داخلی سکونتگاه‌های شهری از منظر کالبدی و عملکردی، دارای بافتی فرسوده و ناکارآمد هستند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی بافت فرسوده محله چوخورلار در بخش قدیمی و داخلی شهر تبریز براساس طرح بازآفرینی در بهبود کیفیت محیطی می‌باشد که با ارائه سناریو به سرانجام رسیده است. پژوهش از نوع کاربردی و براساس نحوه جمع‌آوری اطلاعات؛ روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی به گونه پیمایشیِ مقطعی می‌باشد. اطلاعات از طریق مطالعات میدانی به‌صورت پرسشگری،مصاحبه بحث‌های متمرکز گروهی و پرسشنامه در ۱۱ نوع گردآوری‌شده و بعد از کدگذاری، در نرم‌افزار SPSS پردازش گردید. در بخش کالبدی، فضایی و زیرساختی و تهیۀ نقشه‌های موضوعی و تحلیلی از نرم‌افزار Arc GIS استفاده بعمل آمد. جامعه آماری، کل محله به تعداد ۱۴۸ خانوار بوده است. واحد بررسی، قطعه مسکونی بوده که بنابر جدول مورگان ۱۶۲ N= قطعه مسکونی با حجم نمونه ۱۱۵ S= قطعه انتخاب گردید که با توجه به مشکلات عدیده، در کل ۶۵ خانوار به پرسشنامه‌ها جواب دادند. سپس با استفاده از مدل SWOT ارزیابی انجام شد. بر این مبنا امتیاز عوامل داخلی (قوت و ضعف) ۲۹/2 و امتیاز عوامل خارجی (فرصت و تهدید) 5۲/2 به دست آمد که نشانگر غلبۀ نقاط ضعف بر نقاط قوت در عوامل‌داخلی و غلبۀ فرصت‌ها بر تهدیدها در عوامل خارجی است. نوآوری پژوهش در طراحی سناریوهای بازآفرینی محله می‌باشد که نهایتاً سناریوی سوم در قالب راﻫﺒﺮدی ﻋﻤﻠﯽ با رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﯽ با ﯾﮏ ﻃﺮح ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن مورد تصویب قرار گرفت.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن شاطریان؛ یونس غلامی؛ سید احمد حسینی؛ نسترن خلجی
چکیده
در بیشتر شـهرهای قـدیمی ایــران، بافت‌های دارای ارزش تــاریخی به‌وفور دیــده می‌شوند کــه بــا ویژگی‌های مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته می‌شوند بــا در نظر گرفتن مشــکلاتی از قبیل رشــد منفــی جمعیــت، نداشــتن دسترسی‌های درون محله‌ای لازم، گســترش روزافــزون ...
بیشتر
در بیشتر شـهرهای قـدیمی ایــران، بافت‌های دارای ارزش تــاریخی به‌وفور دیــده می‌شوند کــه بــا ویژگی‌های مختلفــی نظیــر ریزدانگــی، مشــکلات دسترســی و ناپایــداری شــناخته می‌شوند بــا در نظر گرفتن مشــکلاتی از قبیل رشــد منفــی جمعیــت، نداشــتن دسترسی‌های درون محله‌ای لازم، گســترش روزافــزون فضــاهای مخروبه و متروکه، نداشتن تسـهیلات موردنیاز، بایـد حرکـت در راسـتای رفـع ایـن مشـکلات صـورت گیرد. این پـژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر مانند اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بر بازآفرینی محلات بافت مرکزی شهر کاشان (شامل هفت محله) انجام و روش پژوهش توصـیفی، تحلیلی و اطلاعات مورد نظر به‌صورت پیمایشی جمع‌آوری شد، جامعه آماری تحقیق ساکنین محلات مرکزی شهر کاشان یه تعداد حدود 44 هزار نفر بود. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران تعداد 385 نفر برآورد گردید. برای تحلیل داده‌های تحقیق از نرم‌افزار SPSS و AMOS استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که دسترسی به خدمات و امکانات، هویت و سرمایه اجتماعی و مالکیت مسکن و درآمد از عوامل مؤثر بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده بود و در محله‌های سلطان میراحمد و درب اصفهان که از امتیازات نامبرده برخوردار بودند، ساکنان تمایل بیش‌تری به بازآفرینی بافت‌های فرسوده دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
داود حبیبی؛ علامرضا لطیفی؛ مسعود ظفری؛ ابوالفتح رحمانی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف تبیین برنامه‌ریزی محله مبنا در بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر رویکرد نوشهرگرایی در منطقه 19 شهر تهران اجرا گردید. تحقیق یک مطالعه توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش پیمایش بوده است. برای گردآوری داده‌های موردنیاز، از برداشت‌های میدانی، اسناد و مطالعات طرح‌های بالادست و مصاحبه محلی و پرسشنامه در بین ساکنین ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف تبیین برنامه‌ریزی محله مبنا در بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر رویکرد نوشهرگرایی در منطقه 19 شهر تهران اجرا گردید. تحقیق یک مطالعه توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش پیمایش بوده است. برای گردآوری داده‌های موردنیاز، از برداشت‌های میدانی، اسناد و مطالعات طرح‌های بالادست و مصاحبه محلی و پرسشنامه در بین ساکنین محله‌های مورد مطالعه استفاده شد. برای پاسخگویی به سؤال اول با توجه به اهداف و فرضیه تحقیق، از تحلیل رگرسیون دومتغیره استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که دو متغیری که در بالا بیان شد با یکدیگر رابطه معنادار داشته و مقدار آلفا کوچک‌تر از 05/0 می‌باشد و این بدین معناست که نوشهرگرایی بر تمایل به نوسازی تأثیر داشته و تغییرات تمایل به نوسازی (نوسازی بافت فرسوده) را تبیین می‌کند. برای پاسخگویی به سؤال دوم از مدل متاسوات استفاده شد. با توجه به نقشه رقابتی، اولویت‌بندی رقیبان و مقایسه‌ها انجام گرفت. طبق نتایج تحقیق، از نظر نوشهرگرایی محلات شهید کاظمی با وزن 97/3 دارای بیش‌ترین مشکلات بوده و باید بیشتر به آن توجه نمود. همچنین درزمینة تمایل به نوسازی بافت فرسوده محله نعمت‌آباد، با رتبه 82/3 دارای بالاترین اولویت بوده که نشان‌دهنده عدم تمایل اهالی به نوسازی است.
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهان بخش
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع کتابخانه‌ای و اسناد و نوشته‌های مربوطه و تحقیقهای میدانی، محدوده بافت فرسوده خرم‌آباد و جمعیت ساکن در این بافت انجام شده است. بررسی جامع وضعیت موجود و ارائه برنامه‌های راهبردی جهت رسیدن به الگویی است که در آن زیست‌پذیری بافت فرسوده ارتقاء یابد، نوآوری پژوهش حاضر می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که زیست‌پذیری در بافت فرسوده خرم‌آباد وضعیت مطلوبی ندارد و موانع رسیدن به یک زندگی مطلوب در بافت فرسوده شهر خرم‌آباد مسائل کالبدی و فنی و پس از آن به ترتیب مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی، مشکلات مدیریتی و اجرایی، مشکلات زیست‌محیطی، مشکلات زیبایی‌شناختی سیما و نمای شهری، مشکلات حقوقی و قانونی، مشکلات شبکه‌های ارتباطی و راه‌های دسترسی و مشکلات مربوط به تجهیزات و خدمات شهری می‌باشد که باید در سیاست‌گذاری‌های شهری و برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا مورد تأکید بیشتر قرار گیرند تا زیست‌پذیری بافت ارتقاء یابد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مصطفی امیرفخریان؛ حسین مبینی
چکیده
با توجه به این که پروژه‌های بازسازی به دنبال احیاء هویت و رونق مجدد بافت فرسوده با حفظ بافت اجتماعی آن می‌باشند، حفظ حیات اجتماعی و هویت محدوده قبلی یکی از چالش‌های پیش روی این طرح‌هاست. در همین راستا پژوهش حاضر تغییرات اجتماعی ناشی از پروژه بازسازی مجد در محله عامل‌شهر مشهد را از منظر ساکنان بررسی نمود. برای این منظور ضمن بهره‌گیری ...
بیشتر
با توجه به این که پروژه‌های بازسازی به دنبال احیاء هویت و رونق مجدد بافت فرسوده با حفظ بافت اجتماعی آن می‌باشند، حفظ حیات اجتماعی و هویت محدوده قبلی یکی از چالش‌های پیش روی این طرح‌هاست. در همین راستا پژوهش حاضر تغییرات اجتماعی ناشی از پروژه بازسازی مجد در محله عامل‌شهر مشهد را از منظر ساکنان بررسی نمود. برای این منظور ضمن بهره‌گیری از روش‌های کیفی و کمی و با تکمیل 630 پرسشنامه از ساکنین محله، وضعیت شاخص‌های پایداری اجتماعی در قبل و بعد از انجام پروژه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که سطح شادابی در محله بعد از اجرای پروژه به 50 درصد و تمایل به حضور در محله 10 درصد کاهش یافته است. عوامل ایجاد کننده ناامنی، وضعیت شاخصهایی مانند حس غربت و ناهمگنی اجتماعی افزایش داشته و تمایل به ماندن در محله از سوی ساکنین کاهش یافته و این مسئله سبب کاهش همبستگی اجتماعی تا 60 درصد در محله گردیده است. همچنین حضور غریبهها و تخلیه بافت از ساکنین قدیمی که از شاخص‌های پایداری اجتماعی می‌باشند را بههمراه داشته است.
رحیم سرور؛ روح الله میرزا زاده؛ اکبر سلطان زاده؛ نوبخت سبحانی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 39-54
چکیده
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل می‌دادند و هویت شهرها به حساب می‌آیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمان‌ها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخص‌های کالبدی بافت‌های فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی می‌باشد. جامعه آماری ساکنان محدوده ...
بیشتر
مناطق فرسوده که روزگاری بخش مهمی از شهرها را تشکیل می‌دادند و هویت شهرها به حساب می‌آیند، اکنون به دلیل توان پایین و عدم وابستگی ساکنان، امکان حفظ حیات و بازسازی ساختمان‌ها وجود ندارد. این مقاله با هدف ارزیابی شاخص‌های کالبدی بافت‌های فرسوده شهری و مسائل آن صورت گرفته و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی می‌باشد. جامعه آماری ساکنان محدوده مورد مطالعه می‌باشد و بنابر فرمول کوکران 317 عدد پرسشنامه در بین ساکنین تکمیل شده است. انتخاب نمونه با توجه به متجانس بودن افراد جامعه آمار با استفاده از روش نمونه گیری منظم یا سیستماتیک صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل شاخص‌های کالبدی در محدوده از نرم افزار Arc GIS و برای آشکارسازی میزان تاثیر فرسودگی بافت بر ساکنین از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که از مجموع 16 حوزه محدوده بافت فرسوده، 4 حوزه (25% حوزه‌ها)، هر سه فاکتور ریزدانگی قطعات، کیفیت پایین ابنیه و دسترسی‌های زیر 6 متر را دارند و 6 حوزه یعنی 5/37% از کل حوزه‌ها دارای 2 فاکتور می باشند. بنابراین میزان فرسودگی در این 10 حوزه ملموس‌تر بوده است. همچنین مشخص شد که حدود 5/54% از ساکنین از مدت‌ها قبل ساکن محله خود بوده‌اند، به‌طوریکه حدود 6/47 % آن‌ها بیش از 10 سال سابقه سکونت در محله را داشته‌اند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی خوشاب؛ محمد رحیم رهنماء
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 9-26
چکیده
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت ...
بیشتر
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت نوسازی و بهسازی قرار دارند. این مقاله سعی دارد به شناسایی و اولویت-بندی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و جمعیتی در حوزه‌های 12 گانه بافت فرسوده شهر جیرفت با 204 هکتار بافت مصوب بپردازد. شیوه تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ی، میدانی و پرسشنامه‌ایست، به منظور اولویت‌بندی شاخص‌های مندرج و تعین ضریبشان 20 پرسشنامه تدوین و در اختیار کارشناسان سازمان عمران و بهسازی کرمان قرار گرفت، سپس با مشورت و همکاری شهرداری جیرفت، 100پرسشنامه در جهت تکمیل شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در اختیار سرپرستان اصیل خانوارهای بافت توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مدل ارزیابی چند معیاره AHP و نرم افزارGis استفاده شده است. نتایج این تحقیق در اولویت‌بندی شاخص‌ها از طریق نرم افزار Expert choice نشان می‌دهد، شاخص کالبدی با 0.502 امتیاز بعنوان شاخص اول در حوزه مداخله بافت شناخته شد و سپس شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی با ضریب امتیاز 0.252 و 0.143 و در نهایت 0.102 در رتبه های بعد قرار گرفتند، سپس با ضریب شاخص‌ها در رتبه‌های به دست آمده، حوزه‌های شماره‌ی 6،9،10 دارای بدترین شرایط بهسازی و نوسازی و حوزه‌های شماره 4 و 3، 1 دارای شرایط به نسبت بهتری در بافت فرسوده‌ی تعیین شدند.
