علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی خوشاب؛ محمد رحیم رهنماء
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 9-26
چکیده
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت ...
بیشتر
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافت‌های شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافت‌های هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت نوسازی و بهسازی قرار دارند. این مقاله سعی دارد به شناسایی و اولویت-بندی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و جمعیتی در حوزه‌های 12 گانه بافت فرسوده شهر جیرفت با 204 هکتار بافت مصوب بپردازد. شیوه تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ی، میدانی و پرسشنامه‌ایست، به منظور اولویت‌بندی شاخص‌های مندرج و تعین ضریبشان 20 پرسشنامه تدوین و در اختیار کارشناسان سازمان عمران و بهسازی کرمان قرار گرفت، سپس با مشورت و همکاری شهرداری جیرفت، 100پرسشنامه در جهت تکمیل شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در اختیار سرپرستان اصیل خانوارهای بافت توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مدل ارزیابی چند معیاره AHP و نرم افزارGis استفاده شده است. نتایج این تحقیق در اولویت‌بندی شاخص‌ها از طریق نرم افزار Expert choice نشان می‌دهد، شاخص کالبدی با 0.502 امتیاز بعنوان شاخص اول در حوزه مداخله بافت شناخته شد و سپس شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی با ضریب امتیاز 0.252 و 0.143 و در نهایت 0.102 در رتبه های بعد قرار گرفتند، سپس با ضریب شاخص‌ها در رتبه‌های به دست آمده، حوزه‌های شماره‌ی 6،9،10 دارای بدترین شرایط بهسازی و نوسازی و حوزه‌های شماره 4 و 3، 1 دارای شرایط به نسبت بهتری در بافت فرسوده‌ی تعیین شدند.
علمی-پژوهشی
نفیسه مرصوصی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ اسماعیل نصیری؛ یوسف محمدزاده
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 45-66
چکیده
امروزه شهرسازی با تبعیت از مدل های کلیشه ای توسعه شهری (عمدتا" متجدد) که نسبت به شرایط و خصوصیات بومی بی اعتنا است، نه تنها شرایط ناپایداری را در شهرها پدید آورده، بلکه ناپایداری مناطق اطراف را نیز به دنبال داشته است. به گونه ای که در کلان شهرهایی مثل تبریز، سطح اشغال شده شهری بر روند رشد جمعیت پیشی گرفته و این پدیده بر دامنه مشکلات زیست ...
بیشتر
امروزه شهرسازی با تبعیت از مدل های کلیشه ای توسعه شهری (عمدتا" متجدد) که نسبت به شرایط و خصوصیات بومی بی اعتنا است، نه تنها شرایط ناپایداری را در شهرها پدید آورده، بلکه ناپایداری مناطق اطراف را نیز به دنبال داشته است. به گونه ای که در کلان شهرهایی مثل تبریز، سطح اشغال شده شهری بر روند رشد جمعیت پیشی گرفته و این پدیده بر دامنه مشکلات زیست محیطی، زیرساختی و اقتصادی و در یک کلام ناپایداری شهرها افزوده و مدیریت شهری را با مشکلات عدیده ای روبروکرده است. هدف این تحقیق شناخت و تحلیل امکانات و محدودیت های توسعه پایدار کلان شهرتبریز با استفاده از شاخص های منتخب میباشد که با جمعآوری داده‌ها، اطلاعات حاصل از نقشه های تحلیلی تولید شده در محیط GIS و طرحهای توسعه شهری تبریز انجام شده است. همچنین روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده که در آن از مدل ها و روش‌های کمّی نظیر SWOT و AHP استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ظرفیت ها و پتانسیل های توسعه پایدار در این شهر فراوان بوده و با برنامه ریزی استراتژیک و آینده نگر و رفع نقاط ضعف و غلبه بر تهدیدات می توان مسیر را برای تقویت نقاط قوت و شکوفایی فرصت های توسعه پایدار هموارتر نمود.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نادر زالی؛ علی مهدی؛ علی طورانی؛ معصومه مهدیان بهنمیری
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 27-44
چکیده
امروزه یکی از ارکان اساسی برنامه¬ریزی شهری، توجه به مشارکت آگاهانه و فعالانه شهروندان در تمامی ابعاد توسعه می¬باشد؛ بنابراین آنچه که در حال حاضر ضرورت انکارناپذیری برای مدیریت¬شهری است، لزوم تغییر در جهت استفاده از رویکردهای مشارکتی و جلب رضایت شهروندان می¬باشد. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی عملکرد مدیریت¬شهری ...
بیشتر
امروزه یکی از ارکان اساسی برنامه¬ریزی شهری، توجه به مشارکت آگاهانه و فعالانه شهروندان در تمامی ابعاد توسعه می¬باشد؛ بنابراین آنچه که در حال حاضر ضرورت انکارناپذیری برای مدیریت¬شهری است، لزوم تغییر در جهت استفاده از رویکردهای مشارکتی و جلب رضایت شهروندان می¬باشد. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی عملکرد مدیریت¬شهری از منظر مشارکت و رضایتمندی شهروندی به مطالعه شهر مهاباد پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع ماهیت کاربردی بوده و روش تحقیق آن نیز توصیفی- تحلیلی می¬باشد. بر این اساس، پس از بررسی مفاهیم و مبانی مرتبط با موضوع پژوهش، جهت گردآوری اطلاعات از روش مطالعة میدانی استفاده شد. نتایج این تحقیق نیز که پس از آنالیز 384پرسشنامة توزیعی میان شهروندانی که به نحوی با شهرداری و عملکرد آنها در ارتباط بودند، نشان¬دهنده تمایل بسیار بالای شهروندان به مشارکت در مدیریت¬شهری است؛ هرچند بررسی¬ها نشان می¬دهد سابقه مشارکت مردم در زمینه مدیریت¬شهری چندان چشمگیر نبوده و بیشتر در زمینه مشارکت¬های فیزیکی بوده است، اما با این وجود، نتایج حاصل از آزمون همبستگی اسپرمن گویای وجود رابطه مستقیم و معناداری آماری بین میزان مشارکت شهروندان در مدیریت¬شهری و میزان رضایت¬مندی آنان می¬باشد. همچنین این تحقیق نتیجه¬گیری می¬کند که عوامل موثر بر میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری در چهار بعد فردی، اقتصادی، اجتماعی و مدیرتی قابل تقسیم¬بندی است که در این میان تاثیرگذارترین شاخص در بعد فردی سلامت جسمی و روحی شهروندان، در بعد اجتماعی تعلق مکانی، در بعد اقتصادی سودآور بودن فعالیت مشارکتی و در نهایت در بعد مدیریتی اعتماد نهادی(اعتماد دوسویه بین مردم و مدیریت¬شهری) می¬باشد.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
مژگان میرزایی؛ مرجان محمد زاده
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 67-80
چکیده
موضوع فضای شهری از جمله مباحث پرجاذبه‌ای است که بسیاری از اندیشمندان مسایل شهری به آن توجه داشته و اهمیت آن را اساسا به جهت رابطه‌ای می‌دانند که آن با راهبردهای اجتماعی، پالایش ساخت اجتماعی، تولید کیفیت انسانی- عاطفی در جامعه، بیان زندگی فعال مردم، فعالیت سیاسی، زندگی سالم شهری و مانند آن دارد. در این پژوهش به بررسی ارتباط بین تحصیلات، ...
بیشتر
موضوع فضای شهری از جمله مباحث پرجاذبه‌ای است که بسیاری از اندیشمندان مسایل شهری به آن توجه داشته و اهمیت آن را اساسا به جهت رابطه‌ای می‌دانند که آن با راهبردهای اجتماعی، پالایش ساخت اجتماعی، تولید کیفیت انسانی- عاطفی در جامعه، بیان زندگی فعال مردم، فعالیت سیاسی، زندگی سالم شهری و مانند آن دارد. در این پژوهش به بررسی ارتباط بین تحصیلات، جنس‌ها و محدوده‌های سنی مختلف شهروندان گرگانی با هر یک از عوامل موثر در رضایتمندی شهروندان از خیابان 5 آذر شهرستان گرگان با استفاده از نرم افزار SPSS پرداخته شد. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که بین محدوده‌های سنی با عواملی همچون کانال‌ها، جوی‌ها و کنترل آب‌های روان، تردد وسایل نقلیه، ایستگاه اتوبوس و فضاهای بازی برای کودکان و بزرگسالان ارتباط معنی‌داری وجود دارد که این معنی داری در محدوده سنی کمتر از 18 سال بیشتر به چشم می‌خورد. هم چنین در بررسی ارتباط بین تحصیلات و هر یک از عوامل موثر در رضایتمندی نیز مشخص شد که فقط بین سطح تحصیلات با جنس کفپوش پیاده رو و بین جنس‌های مختلف با فاکتورهای کانال‌ها، جوی‌ها و کنترل آب‌های روان ارتباط معنی-داری وجود دارد. جهت تعیین بااهمیت‌ترین و کم اهمیت‌ترین عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان از آزمون Friedman استفاده گردید. نتایج این پژوهش سبب می‌شود که نیازمندی‌های شهروندان به تفکیک سن، جنس و سطح تحصیلات شناسایی شده و برنامه ریزان و طراحان شهری را در برنامه-ریزی دقیق‌تر و طراحی بهتر و مناسب‌تر برای افزایش رضایتمندی شهروندان یاری رساند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اکبر کیانی؛ غریب فاضل نیا؛ فرضعلی سالاری سردری
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 81-100
چکیده
امروزه مدیریت عامل اصلی و تعیین کننده موفقیت هر سازمان و تشکیلاتی شناخته می شود و هدف آن سیاست گذاری و اجرای برنامه ها است. شهرها نیز به عنوان یک سیستم و نظام اجتماعی پیچیده و متنوع نیازمند به مدیریت سازمان یافته‌ای (مدیریت شهری) برای تعیین و دستیابی به اهداف و هماهنگی فعالیت ها و... در ابعاد و عرصه های مختلف توسعه پایدار شهری هستند. ...
بیشتر
امروزه مدیریت عامل اصلی و تعیین کننده موفقیت هر سازمان و تشکیلاتی شناخته می شود و هدف آن سیاست گذاری و اجرای برنامه ها است. شهرها نیز به عنوان یک سیستم و نظام اجتماعی پیچیده و متنوع نیازمند به مدیریت سازمان یافته‌ای (مدیریت شهری) برای تعیین و دستیابی به اهداف و هماهنگی فعالیت ها و... در ابعاد و عرصه های مختلف توسعه پایدار شهری هستند. در این مقاله ضمن شناخت و بررسی چگونگی، سیر تحولات سطوح مدیریتی شهری ایران در ادوار مختلف، و بیان وضعیت موجود، نقاط قوت و ضعف آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و با استفاده از روش های توصیفی (مطالعات کتابخانه ای)، تحلیل داده های ثانویه (اسنادی) و تکنیک تحلیل محتوا به بررسی و مقایسه تطبیقی میان رویکرد مدیریت سنتی و جدید شهری پرداخته شده است. در پایان پیشنهاد هایی برای کارآمد سازی مدیریت شهری در راستای توسعه و مدیریت شهری غیر متمرکز در ایران با توجه به چالش ها و چشم اندازهای مدیریت نوین شهری در شهرها (مدیریت الکترونیکی و هوشمند، دانشمحور، درونزا و ...) مطرح گردیده است.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
اتنا عسگری؛ بهاره میرزاخانی
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 101-112
چکیده
توسعه روزافزون مناطق شهری و افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت در آنها، باعث تولید انواع زباله‌های شهری شده است. امروزه چگونگی دفع و معدوم‌سازی این زباله‌ها، به یکی از دغدغه‌های محیط زیست شهری و توسعه پایدار تبدیل گردیده است. از طرف دیگر، مشکل یافتن یک محل دفن مناسب به علت وجود عوامل و پارامترهای متعدد دخیل در این امر، همواره از جمله مسایل ...
بیشتر
توسعه روزافزون مناطق شهری و افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت در آنها، باعث تولید انواع زباله‌های شهری شده است. امروزه چگونگی دفع و معدوم‌سازی این زباله‌ها، به یکی از دغدغه‌های محیط زیست شهری و توسعه پایدار تبدیل گردیده است. از طرف دیگر، مشکل یافتن یک محل دفن مناسب به علت وجود عوامل و پارامترهای متعدد دخیل در این امر، همواره از جمله مسایل پیچیده، پر‌هزینه و وقت‌گیر بوده است . این تحقیق با هدف تعیین مکان مناسب دفن پسماند شهری شهر محلات با استفاده از قابلیت های ابزار GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اجرا شده است.در این مطالعه، شاخص های مختلف از قبیل فاصله از آبراهه، فاصله ازگسل، درصد شیب، نوع کاربری زمین و فاصله از راه اصلی که در مکان‌یابی دفن زباله مفید می-باشند، در محدوده شهرستان محلات در نظر گرفته شد. سپس جهت مقایسه زوجی معیارها و پارامترهای مربوط از دانش 100 نفر از کارشناسان در حوزه های مختلف؛ اعم از سازمان های محیط زیست، فرمانداری، منابع طبیعی و شهرداری شهرستان محلات در قالب پرسشنامه استفاده گردید. بعد از محاسبه و اعمال وزن های نهایی برروی هریک از لایه‌ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، مدل سازی به صورت فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفت. در نهایت پهنه های مناسب دفن زباله شهر محلات بر اساس قابلیت استقرار مکان در قالب 5 طبقه از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب شناسایی و با مشاهدات میدانی تطبیق داده شد و جهت جنوب شرقی شهر محلات مناسب ترین پهنه جهت دفن پسماندهای شهری برآورد شد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید علی حسینی؛ رضا ویسی؛ مریم پورزال
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 113-124
چکیده
امروزه صنعت گردشگری پایدار آنچنان در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور¬ها نقش دارد که اقتصاد¬دانان آن را بعنوان موتور توسعه نواحی ساحلی تلقی می نمایند. توسعه این صنعت در دنیا، به کارآمدی نظام مدیریتی، تقویت زیرساختها و بهبود ظرفیت¬های لازم نیاز دارد. گسترش جریان¬های گردشگری در این منطقه، با برنامه¬ریزی نامناسب و ضعف زیرساخت ...
بیشتر
امروزه صنعت گردشگری پایدار آنچنان در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور¬ها نقش دارد که اقتصاد¬دانان آن را بعنوان موتور توسعه نواحی ساحلی تلقی می نمایند. توسعه این صنعت در دنیا، به کارآمدی نظام مدیریتی، تقویت زیرساختها و بهبود ظرفیت¬های لازم نیاز دارد. گسترش جریان¬های گردشگری در این منطقه، با برنامه¬ریزی نامناسب و ضعف زیرساخت ها و مدیریت گردشگری اثرات نامطلوبی بر زیست محیط و سازمان اجتماعی در پی داشته است. بر این اساس تحقیق حاضر در پی شناخت نقش عوامل مدیریتی در توسعۀ گردشگری شهر نوشهر و ارائۀ راهکارهای مناسب جهت توسعۀ پایدار گردشگری است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و نوع آن پیمایشی است. جامعه آماری، ساکنان شهر نوشهر با 42175 نفر بوده که طبق جدول مورگان از این تعداد 350 نفر انتخاب شده است. در تحقیق حاضر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات از روش¬ آماری ضریب همبستگی اسپیرمن در محیط نرم¬افزار Spss استفاده شده است. نتایج یافته ها بیانگر رابطه مثبت و معنی دار بین ویژگی¬های مدیران شهری، تغییرات رشد تسهیلات گردشگری و توسعه پایدار گردشگری و نیز عدم وجود رابطه معنی دار بین تغییر کاربری اراضی ساحلی با توسعه پایدار گردشگری است. در ضمن این یافته¬ها بیانگر رابطه مثبت و معنی دار بین متغیرهای برنامه¬ریزی¬های ساحلی، هماهنگی سازمانهای مرتبط با گردشگری، ایجاد فرصت¬های شغلی و توسعه خدمات خرده فروشی و توسعه زیرساختهای لازم، احداث کمپینگ¬ها، سازماندهی خانه¬های اجاره¬ای، اطلاع رسانی و انجام بازرسی¬های فصلی و نظارت مستمر با توسعه پایدار گردشگری شهری می باشد.
