جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق
چکیده
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامهای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمعآوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقهبندیشده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمعآوری گردیده است. برای واکاوی دادهها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطحبندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشهای، مقایسۀ دادههای عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرمافزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیکترین همسایگی و آرایش فضایی مولفههای مورد مطالعه از نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر میشود. همچنین نتایج تحلیل خوشهای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفتهاند و اینکه مقایسه نتایج دادههای عینی (پراکنش خدمات شهری) و دادههای ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیتها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشهای و به صورت مرکز-پیرامونی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل صالحی؛ سعید کریمی؛ امید حیدری
چکیده
هدف اصلی پژوهش ارزیابی جایگاه شاخصهای اقتصادی در تحقق عدالت فضایی پارکها و فضاهای سبز شهری شهر بندرعباس بود. روش پژوهش حاضر مبتنی بر روش ارزیابی – تحلیلی بوده است. گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای و میدانی انجام شد. برای ارزیابی شاخصهای اقتصادی در عدالت فضایی از شاخصهای ضریب جینی، نسبت تولید ناخالص برجمعیت، نرخ تورم ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش ارزیابی جایگاه شاخصهای اقتصادی در تحقق عدالت فضایی پارکها و فضاهای سبز شهری شهر بندرعباس بود. روش پژوهش حاضر مبتنی بر روش ارزیابی – تحلیلی بوده است. گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای و میدانی انجام شد. برای ارزیابی شاخصهای اقتصادی در عدالت فضایی از شاخصهای ضریب جینی، نسبت تولید ناخالص برجمعیت، نرخ تورم و نرخ توسعه فضاهای سبز استفاده شده و با نرمافزار Eveiws، تأثیرگذاری شاخصها برعدالت فضایی پارکها و فضاهای سبز مشخص گردیده بود. ضریب تعیین در مدل رگرسیونی حاصل شده معادل 99/0 بهدست آمد که نشانگر این است که متغیرهای مستقل 99/0 تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکنند. شاخصهای مورد بررسی به ترتیب اولویت، شاخصهای ضریب جینی، نسبت جمعیت برتولید ناخالص و نرخ تورم مشخص گردیدند که در این میان ضریب جینی بیشترین اثر را داشته، این معنا که توسعه پارکهای با کیفیت؛ از لحاظ عملکردی و اکولوژیکی در شهر بندرعباس، گرایش به سمتی دارد که جمعیت آن بخش از شهر ضریب جینی پایینی دارد. بنابراین با درنظر گرفتن متغیرهای اقتصادی تأثیرگذار و داشتن نگاهی همه جانبه میتوان حرکتی عادلانه را در گسترش موزون فضاهای سبز آغاز کرد.
علی شماعی؛ شایسته نازنینپوری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تبیین شاخصهای کیفیت زندگی در مناطق شهری سنندج می باشد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. در این پژوهش4 متغیر اصلی و بیش از 42 شاخص عینی و ذهنی کیفیت زندگی شهری درزمینههای اجتماعی- اقتصادی، کالبدی شهر سنندج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و برای تجزیه ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تبیین شاخصهای کیفیت زندگی در مناطق شهری سنندج می باشد. پژوهش از نوع هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. در این پژوهش4 متغیر اصلی و بیش از 42 شاخص عینی و ذهنی کیفیت زندگی شهری درزمینههای اجتماعی- اقتصادی، کالبدی شهر سنندج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و برای تجزیه و تحلیل از مدل ویکور- فازی مبنا استفاده شده است. روش جمعآوری دادهها از طریق پرسشنامه و در مناطق سهگانه شهر سنندج میباشد. برای سنجش پایایی ابزار از آزمون کرونباخ در نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج برای کل ابعاد رقم 734/0 به دست آمد که دلالت بر پایایی قابلقبول ابزار دارد. نمونههای پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نوآوری تحقیق از نظر جامعنگری به کلیه شاخصها است. یافتههای بهدست آمده از مدل ویکور- فازی نشان داد که شاخصهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و دسترسی به خدمات در منطقه 3، با بالاترین سطح کیفیت زندگی و منطقه 1و 2 به ترتیب در ردههای بعدی طبقهبندی کیفیت زندگی قرار دارند. نتایج نشان دادند: از بین عوامل گوناگون طبیعی و انسانی، چگونگی برنامهریزیها، نحوه مدیریت شهری، مشارکت، امنیت، همبستگی اجتماعی وضعیت تصرف واحد مسکونی، دسترسی به مراکز درمانی، کیفیت اوقات فراغت، توسعه فضای سبز و ... در ارتقای کیفیت زندگی شهری سنندج نقش مؤثری دارند. ارتقای کیفیت زندگی در منطقه 3 شهر سنندج با توجه به نتایج پژوهش، تحت تاثیر نقش مدیریت شهری، مشارکت مؤثر در توسعه زیرساختهای شهری و عدالت فضایی در توزیع خدمات شهری، ارتقای شاخصهای اجتماعی و اقتصادی از قبیل اشتغال پایدار است.
حسین نظم فر؛ علی عشقی چهاربرج؛ مصیب محمدی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطوح پایداری شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد به لحاظ برخورداری از شاخصهای پایداری شهری با تأکید بر ابعاد اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری میباشد که در قالب سه شاخص کلی و 22 شاخص فرعی صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو مطالعه، شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطوح پایداری شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد به لحاظ برخورداری از شاخصهای پایداری شهری با تأکید بر ابعاد اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری میباشد که در قالب سه شاخص کلی و 22 شاخص فرعی صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو مطالعه، شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد. در این پژوهش، شاخصها مورد بررسی با استفاده از مدل ANP توسط کارشناسان خبره وزندهی شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و رتبهبندی و تعیین درجه پایداری شهرستانها، از روش تصمیمگیری چندمعیاره ویکور استفاده شد. براساس مدل ویکور، شهرستانهای مذکور در سه دسته توسعه یافته، نسبتا توسعه یافته و محروم از توسعه، دستهبندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که شکاف بین توسعه یافتهترین شهرستان (بویراحمد) با محرومترین شهرستان (لنده)، کاملا مشهود بوده و نشان میدهد توزیع فضایی خدمات و امکانات، برنامهریزی و سیاستگذاری در جهت عدالت نبوده است. به همین جهت، روند توسعه در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد نابرابر میباشد. بنابراین، مسئولان استان باید سیاستگذاریهای خود را متوجه نواحی محروم و کمتر توسعه یافته کنند تا شکاف موجود بین نواحی را برای رسیدن به پایداری کاهش دهند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین طهماسبی مقدم؛ مهدی زنگنه؛ محمدتقی حیدری؛ محمدتقی ایمانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارکهای درونشهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. بهمنظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روشهای آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویسدهی خدماتی پارکهای شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی توزیع فضایی پارکهای درونشهری با رویکرد عدالت فضایی شهر در شهر سبزوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. بهمنظور تحلیل توزیع و تبیین الگوی فضایی از روشهای آمار فضایی از قبیل نزدیکترین واحد همسایگی و بررسی سطح سرویسدهی خدماتی پارکهای شهری از تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. آنچه پژوهش حاضر را از پژوهش پیشین متمایز میکند بررسی و تحلیل الگوی توزیع فضایی و میزان دسترسی در انواع طبقات پارکهای شهری در سطوح مختلف شهر سبزوار میباشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که شعاع عملکردی پارکهای شهری در شهر سبزوار، در سطح منطقهای بیانکننده شعاع عملکردی مطلوب در بافتهای مرکزی شهری است که بافاصله گرفتن از مرکز شهر، از مطلوبیت آن کاسته میشود. عدم توزیع مناسب پارکهای درونشهری در سطح ناحیهای در غرب شهر سبزوار باعث کاهش مطلوبیت و عملکرد پارکهای ناحیهای شده و تمرکز بیشازحد این پارکها در شرق شهر باعث افزایش شعاع عملکرد و مطلوبیت در مناطق شرقی شهر سبزوار شده است، در نتیجه از یکسو توزیع و پراکنش نامناسب و ناعادلانه پارکهای درونشهری در سطوح مختلف شهر سبزوار از سوی دیگر عدم تناسب جمعیت و سرانه فضای سبز منجر به تشدید توزیع ناعادلانه پارکها در سطوح مناطق، نواحی و محلات شهری شده زیرا بهعنوان مثل در ناحیه 9 مساحت پارک 175157 مترمربع و جمعیت 7088 نفر است که سرانه آن 24 مترمربع میباشد یعنی به ازای هر یک نفر 24 مترمربع فضای سبز و مازاد فضای سبز وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سیدعلی حسینی؛ محمد میره ای؛ مریم عبدلی مسینان؛ سیده مریم حسینی
چکیده
هدف از این مطالعه تحلیل نابرابریهای فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی میباشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات، اسنادی است. جامعه آماری، شهرستانهای استان اردبیل بودند. برای تحلیل نابرابریهای فضایی توسعه ناحیهای در نواحی استان اردبیل از مدلهای سیمیلاریتی و کپراس و برای تعیین استراتژی اولویتبندی ...
بیشتر
هدف از این مطالعه تحلیل نابرابریهای فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی میباشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات، اسنادی است. جامعه آماری، شهرستانهای استان اردبیل بودند. برای تحلیل نابرابریهای فضایی توسعه ناحیهای در نواحی استان اردبیل از مدلهای سیمیلاریتی و کپراس و برای تعیین استراتژی اولویتبندی از روش میانگین رتبهها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شهرستانهای نیر، مشکینشهر و اردبیل با میانگین ضریب 24/20، در سطح برخوردار، شهرستانهای مغان و کوثر با میانگین ضریب 57/3، نیمه برخوردار، شهرستانهای خلخال و پارسآباد با میانگین ضریب 67/2 محروم و شهرستانهای سرعین، پیله سوار و نمین با میانگین ضریب 67/1 در سطح کاملاً محروم قرار دارند. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش که وجود نابرابریهای فضایی در نواحی مختلف استان تأیید گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نینا الوندی پور؛ هاشم داداش پور
چکیده
در این مقاله کوشش شده است با استفاده از طرح پژوهش ترکیبی و راهبرد پژوهشی فراروش به ارزیابی و آسیبشناسی وضعیت مؤلفههـای روششناسـی پژوهشهای انجام شده و تلفیق تفسیری نتایج آنها پرداخته شود. جامعه مورد مطالعه ۴۴ مقاله علمی- پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بـازة زمـانی سالهای ۱۳94-۱۳83، بودند که بهصورت جداگانه کدگذاری، ...
بیشتر
در این مقاله کوشش شده است با استفاده از طرح پژوهش ترکیبی و راهبرد پژوهشی فراروش به ارزیابی و آسیبشناسی وضعیت مؤلفههـای روششناسـی پژوهشهای انجام شده و تلفیق تفسیری نتایج آنها پرداخته شود. جامعه مورد مطالعه ۴۴ مقاله علمی- پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بـازة زمـانی سالهای ۱۳94-۱۳83، بودند که بهصورت جداگانه کدگذاری، تجزیه و تحلیل شدهاند. فراروش مطالعات منتخب حاکی از وجود ابهامات روششناسی، پایین بودن کیفیت اغلب مطالعات و اخذ نتایج بدیهی از انجام پژوهش است. طبق یافتههای تحقیق، جریان اصلی مطالعاتی در این حوزه را مقالههای کمی با راهبرد پیمایشی، روشهای شاخصساز و با بهرهگیری از تحلیلهای توصیفی آمار پایه و تحلیل همبستگی تشکیل دادهاند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سعید امانپور؛ سعید ملکی؛ نبی الله حسینی
دوره 7، شماره 14 ، آذر 1395، ، صفحه 99-112
چکیده
هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر توزیع خدمات شهری در کلانشهر اهواز از منظر عدالت فضایی میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روشهای توصیفی– تحلیلی است و در گردآوری دادهها از شیوهکتابخانهای و اسنادی استفاده شده است. مناطق هفتگانه اهواز به عنوان واحدهای جغرافیایی در سنجش «عدالت فضایی» و 15 شاخص ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر توزیع خدمات شهری در کلانشهر اهواز از منظر عدالت فضایی میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روشهای توصیفی– تحلیلی است و در گردآوری دادهها از شیوهکتابخانهای و اسنادی استفاده شده است. مناطق هفتگانه اهواز به عنوان واحدهای جغرافیایی در سنجش «عدالت فضایی» و 15 شاخص تعیینکننده خدمات عمومی برای نیل به این هدف انتخاب شدهاند. سپس با استفاده از نظرات کارشناسان اقدام به میزان اهمیت ، شاخصها در محیط فازی شد. برای تحلیل و رتبهبندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی از مدلهایی چون ویکور، الکتر و توسعه انسانی (HDI) و برای رسیدن به یک نتایج واحد از تحلیل دادهها در مدلهای مختلف، از تکنیک تلفیقی کاندرست استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نشان میدهد که مناطق4 ، 3 و2 به عنوان برخوردارترین مناطق، مناطق1 و 8 نیمه برخوردار و مناطق 6 و 7 پایینترین برخورداری را از خدمات شهری دارند. سپس برای سنجش ارتباط بین جمعیت و برخورداری از خدمات شهری از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. ضریب همبستگی (471/0) به دستآمده گویای این واقعیت است که ارتباط ضعیفی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات وجود دارد.
حسن کامران؛ طاهر پریزادی؛ حسن حسینی امینی
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 147-164
چکیده
یکی از اساسی ترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدما ت شهری
است. در این پژوهش مناطق 22 گانه شهر تهران از لحاظ برخورداری از خدمات شهری توسط تکنیک
تجزیه و تحلیل تاکسونومی عددی و بر اساس 8 شاخص عمده ی خدمات شهری رتبه بندی شده اند. نتایج
حاصل از پژوهش نشان می دهد که منطقه ی 6 به علت حد بالای بهره مندی قابل مقایسه با ...
بیشتر
یکی از اساسی ترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدما ت شهری
است. در این پژوهش مناطق 22 گانه شهر تهران از لحاظ برخورداری از خدمات شهری توسط تکنیک
تجزیه و تحلیل تاکسونومی عددی و بر اساس 8 شاخص عمده ی خدمات شهری رتبه بندی شده اند. نتایج
حاصل از پژوهش نشان می دهد که منطقه ی 6 به علت حد بالای بهره مندی قابل مقایسه با دیگر مناطق
شهر تهران نبوده لذا از دامنه مقایس های مناطق کنار گذاشته شد و از میان دیگر مناطق ، منطقه ی 12 با
0 رتبه آخر را کسب کرد. بر پایه / 0رتبه اول و منطقه ی 22 با درجه بهره مندی 98 / درجه بهره مندی 44
یافته های تحقیق می توان پی برد که با توجه به کسب رتبه های مختلف، عدالت فضایی در پراکندگی
خدمات شهری رعایت نشده و نیازمند توجه خاص برنامه ریزان است و دوری از مرکز شهر و کم جمعیت
بودن مناطق حاشیه ای جدید شهر و... از عوامل تأثیرگذار در عدم توزیع بهین هی خدمات شهری هستند.