علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آرش قاسم پور؛ آزاده اربابی سبزواری؛ ناصر عبادتی؛ فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مریم رستم پیشه
چکیده
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و به‌دلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه ...
بیشتر
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و به‌دلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه کاربردی دارد. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شده‌اند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشه راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان میدهد منابع و قابلیت‌های داخلی بندر ماهشهر اهمیت یکسانی در مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای ندارند. عواملی همچون، وجود زیرساخت‌های شبکه حملونقل ریلی، هوایی، زمینی و دریایی جهت حملونقل داخلی و صادرات و واردات، وجود صنایع عظیم پتروشیمی، منطقه ویژه اقتصادی، اداره کل بنادر و دریانوردی، اداره کل گمرک و اداره کشتیرانی در منطقه و ... دارای بیشترین وزن می‌باشند؛ این عوامل در مدیریت پراکندهرویی و شکل‌گیری بافتهای حاشیه‌ای در بندر ماهشهر، نسبت به سایر عوامل، بیانگر نادر بودن، تقلید پذیری و تناسب راهبردی هستند و در نتیجه باید در صدر اولویت‌های اقدام‌های اجرایی قرار گیرند.
مفهومی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نفیسه مرصوصی؛ مهدی شفیعی‌پور
چکیده
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آنها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستم‌های شهری مزایایی است ...
بیشتر
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آنها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستم‌های شهری مزایایی است که شهروندان از آنها به دست می‌آورند و شامل خدمات تأمینی، تنظیمی، فرهنگی و حمایتی است. با وجود اینکه برای طراحی محیط‌های شهری مبتنی بر روابط میان خدمات اکوسیستم، روش‌های اندکی پیشنهاد شده اما استفاده از آنها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. مانع اصلی برای توسعه روش‌های طراحی براساس خدمات اکوسیستم، فقدان دانش لازم برای درک روابط بین خدمات اکوسیستم‌های شهری است و معمولاً براساس اصول حاکم بر طراحی شهری، غالباً طراحی‌های صرفاً فضایی انجام می‌شود. این مقاله روابط حاکم بر هم‌افزایی‌های خدمات اکوسیستم‌های شهری را از منظر بوم‌شناختی بررسی و سپس اثرات آن را بر طراحی شهری مورد تحلیل قرار میدهد. این تحلیل می‌تواند ابزاری کارآمد برای طراحان و سیاستگذاران فراهم سازد تا تصمیمات مطلوب‌تری در جهت بهره‌برداری از خدمات مختلف اکوسیستم در مناطق شهری اتخاذ نموده و آثار مخرّب زیست‌محیطی ناشی از طراحی‌های شهری را به حداقل کاهش دهند. براساس نتایج این تحلیل، اثربخشی خدمات اکوسیستم‌های شهری با درک صحیح روابط بوم‌شناختی آنها و ملاحظات مربوط به روابط فضایی عناصر شهری، افزایش خواهد یافت.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حافظ مهدنژاد؛ داود امینی
چکیده
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماری‌های فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم ...
بیشتر
امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماری‌های فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم فلسفی حاکم بر آن از نوع تفسیری، رویکرد آن، کیفی و روش‌شناسی آن، نمونه‌کاوی میباشد. روش جمع‌آوری داده‌ها، از نوع متن پایه و براساس شیوه‌های اسنادی است. روش پژوهش مبتنی بر مرور نظاممند و فراتحلیل است. بر همین مبنا، ابتدا اقدام به‌مرور نظاممند مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های منتشر شده در خصوص شهرهای پساکرونا شده است. جامعۀ آماری مربوط به مقالات، کتاب‌ها و پایان‌نامه‌هایی است که در بازۀ زمانی 2020 تا 2023 منتشر شده است. بعد از بررسی‌های اولیه، تعداد 42 مقاله جهت تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است الگوهایی نظیر شهر 20 دقیقه‌ای، شهر 15 دقیقه‌ای، شهر 10 دقیقه‌ای، اجتماع کامل و محلۀ کامل برای شهرهای پساکرونا مطرح شده است. افزون بر این، شهرهای پساکرونا دارای شش مقولۀ اصلی و مورد اجماع متشکل از حملونقل، فرهنگ و اجتماع، کار، فضاهای سبز و تفریحی، آموزش، بهداشت و خدمات و در نهایت هوشمندسازی هستند. الگوهای شهر پساکرونا دارای 24 مؤلفه مشترک هستند که مشتمل بر حملونقل عمومی، سفر فعال، ترافیک و پارکینگ، هویت و تعلق، احساس امنیت، نفوذ و احساس کنترل، مراقبت و نگهداری، اشتغال محلی، فضای کاری انعطاف‌پذیر، خدمات و حمایت، مسکن و اجتماع، تعاملات اجتماعی، تفریح و بازی، فضای طبیعی، خیابان‌ها و فضاها، حکمروایی هوشمند، مراقبت‌های بهداشتی هوشمند، آموزش هوشمند، تحرک هوشمند، معماری سیستم و فناوری‌های اصلی، شهرسازی و زیرساخت‌های جادهای، ساختمان هوشمند، محیط هوشمند و شبکۀ هوشمند و استفاده از انرژی است.
علمی-پژوهشی
عطا غفاری گیلانده؛ وحید صفریان زنگیر
چکیده
در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سالهای 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، آب معادل برف و تغییرات سفره آب‌های زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه پرداخته شد. براساس نتایج به دست آمده بیشترین مساحت سطحی بارش برف با مقدار 01/9496 کیلومتر مربع در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 21/2906 کیلومتر مربع در سال 2010 اتفاق افتاده است، این درحالی است که بیشترین مقدار عمق برف با مقدار 07/0 متر در سال 2008 و بیشترین آب معادل برف با مقدار 10 کیلوگرم بر متر مربع در سال 2008 به دست آمد که مبین همبستگی بالای عمق برف با آب معادل از برف است. نتایج بررسی سفره آب‌های زیرزمینی براساس سه مدل CSR، GFZ و JPL نشان داد که بیشترین حجم سطح سفره آب‌های زیرزمینی با مقدار 5/12 سانتی‌متر، در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 5/27- سانتی‌متر، در سال 2017 قرار دارد. یافته‌های تحقیق، نشان‌دهنده مقدار کاهشی روند سفره آب‌های زیرزمینی در ارتباط با مقدار کاهش بارش برف در منطقه مورد مطالعه است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
رحیم رستمی؛ پیام پاسلاری؛ وحید مکی زاده
چکیده
صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری در روندرشدتوسعه کشور، مدیران صنعت گردشگری همواره با چالش جذب گردشگر و جلب رضایتمندی و وفاداری او مواجه هستند. هدف پژوهش حاضر ...
بیشتر
صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری در روندرشدتوسعه کشور، مدیران صنعت گردشگری همواره با چالش جذب گردشگر و جلب رضایتمندی و وفاداری او مواجه هستند. هدف پژوهش حاضر طراحی مدل علی خلق ارزش در صنعت گردشگرای با تاکید بر توان بوم شناسی است. این پژوهش از نظر فلسفه پژوهش پارادایم خرد گرایی ،هدف کاربردی از نظر روش در زمره تحقیقات آمیخته اکتشافی قرار دارد. پژوهش حاضر در دو بخش کیفی (تحلیل محتوا و دلفی) و کمی صورت گرفت. استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله ای صورت گرفت و همچنین جهت تایید و اجماع مولفه‌ها، عوامل مستخرج از ادبیات از طریق پرسشنامه دلفی به قضاوت خبرگان گذاشته شدند. جامعه آماری در بخش دلفی شامل 30 نفر از خبرگان صاحبنظران و کارشناسان باسابقه شامل، اساتید هیئت علمی دانشگاه‌های معتبر کشور و همچنین مدیران، کارشناسان و بازاریابان فعال در حوزه گردشگری در استان ایلام که به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی نیز 355 نمونه از گردشگران استان ایلام با روش غیراحتمالی دردسترس انتخاب شدند. بعد از آن مولفه تعاملات آنلاین قرار دارد (24.88). دو مولفه بخش بندی مشتری و دریافت بازخورد در رتبه آخر قرار دارد (4.65). نتایج این پژوهش می‌تواند به‌عنوان الگویی برای پیاده‌سازی خلق ارزش استفاده گردد و بدین ترتیب زمینه را برای رشد و توسعة هرچه بیشتر در صنعت گردشگری را فراهم کرد.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
لیلا غیرتی آرانی؛ رضا مهاجر
چکیده
مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران‌های تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را بازشناسی و خوشه‌بندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های ...
بیشتر
مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران‌های تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را بازشناسی و خوشه‌بندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی به روش پیمایشی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونه‌گیری هدفمند یا قضاوتی بود. 21 پیشران در قالب 5 بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، مدیریتی و نهادی، کالبدی و زیست محیطی با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. نتایج پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی موانع در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است. نظام خوشه‌بندی موانع حاکی از تمرکز نیروهای پیش برنده در ناحیه پیشران‌های مستقل است. پیشران‌های ارتقای دسترسی به حمل و نقل عمومی، استفاده از سوخت‌های سبک و پاک، تقویت مشارکت اجتماعی و عمومی در ارتقای محیط زیست شهری، تشدید قوانین و مقررات جهت کاهش آلودگی هوا و آب، افزایش تراکم پوشش جنگلی در منطقه، مدیریت بهینه پسماند شهری، توسعه فضاهای سبز و پارک‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کنترل افزایش جمعیت شهری بیشترین تاثیرگذاری مستقیم را بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را دارند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیفته فرخی؛ سمانه جلیلی صدرآباد؛ سید مجید مفیدی شمیرانی
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی راه‌های افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهش‌های اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است ...
بیشتر
هدف از این پژوهش شناسایی راه‌های افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهش‌های اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد تا فضاهای همگانی با کیفیت را در چارچوب مفاهیم و ابعاد معرفی نماید. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است و برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد که 380 پرسش نامه بین والدین در شهر صحنه_کرمانشاه با جامعه آماری 35508 توزیع شد و از60 کودک زیر 12 سال خواسته شد در مورد فضاهای همگانی مورد علاقه خود نقاشی ترسیم کنند که تحلیل نقاشی از طریق تحلیل محتوا انجام شد و برای تحلیل پرسشنامه از تحلیل رگرسیونی استفاده شد که نتیجه نشان داد که انتخاب نوع حملونقل و نظارت اجتماعی به ترتیب بالاترین امتیاز و بحث آرامش و زیبایی کمترین امتیاز را کسب کرده است. همچنین در نقاشی کودکان کیفیت محیطی ، تعامل فعال و غیرفعال دارای بیشترین توجه در حالی که دسترسی به فضاهای همگانی و مسیر پیاده مورد توجه کمتری قرار گرفته است . بنابراین می-توان با توجه به نظر والدین و دیدگاه کودکان کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک را بهبود بخشید.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خلف عنافجه؛ عبدالنبی شریفی
چکیده
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی اکوسیستم های شهری را از گذشته تا حال بررسی کرده است. همچنین چگونگی ورود رویکرد آینده پژوهی به نظام برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به عنوان بزرگترین سیستم های اکولوژیکی به بحث می‌گذارد. ضرورت اصلی توجه به علم اکولوژی، مطالعه فرآیندهای توسعه است که در طول زمان از طریق برنامه ریزی و مدیریت ،در خصوص ارتباط متقابل بین سیستم های فیزیکی ،مادی و حیاتی در بطن اکوسیستم ها اتفاق می افتد. نوآوری این تحقیق شامل تلاش برای پیوند مباحث سه گانه آینده پژوهی ، مدلسازی وسیستم های اکولوژیکی شهری به منظور تدوین راهکارهای تحقق رویکرد آینده پژوهی در مدیریت وبرنامه ریزی اکوسیستم های شهری ومنطقه ای امروز است. نتایج تحقیق نشان داد که با بررسی تاریخی سیر تحولات مدلسازی اکوسیستم‌های شهری می‌توان دو دوره کلاسیک و مدرن (معاصر) را تحت سه گفتمان یا فرهنگ از شهرها تشخیص داد. در دوره معاصر از مدلسازی یا گفتمان سوم، پیچیدگی، عدم قطعیت، خودسامانی و نامعلومی تغییرات سبب توجه بیشتر به آینده در مدلسازی شد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق
چکیده
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمع‌آوری گردیده است. برای واکاوی داده‌ها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمع‌آوری گردیده است. برای واکاوی داده‌ها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطح‌بندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشه‌ای، مقایسۀ داده‌های عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرم‌افزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیک‌ترین همسایگی و آرایش فضایی مولفه‌های مورد مطالعه از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر می‌شود. همچنین نتایج تحلیل خوشه‌ای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفته‌اند و اینکه مقایسه نتایج داده‌های عینی (پراکنش خدمات شهری) و داده‌های ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیت‌ها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشه‌ای و به صورت مرکز-پیرامونی است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
میثم عاقلی؛ مریم علی ئی؛ سید محمد تفرشی؛ علیه مقیمی خراسانی
چکیده
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی ...
بیشتر
در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه گردشگران شهر دامغان در عید نوروز 1402 سفر کرده بودند انتخاب شدند .حداقل حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. پایایی با استفاده از ضریب امگا مکدونالد مورد بررسی قرار گرفت و روایی صوری و محتوا(ضریب لاوشه) با نظر استاد راهنما وخبرگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. همچنین تجزیه‌وتحلیل داده‌های بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و 4pls صورت‌گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که گیمیفیکشن بر خستگی گردشگری و خستگی گردشگر یر رضایت گردشگر تاثیر معنادار و معکوسی دارد و گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر تاثیر مثبت و معنی داری دارد و همچنین خستگی عاطفی بر تاثیر بین گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر نقش میانجی دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اسماعیل صفرعلی زاده؛ رباب حسین زاده؛ مجید اکبری
چکیده
زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف‌گذاری کاربردی ...
بیشتر
زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف‌گذاری کاربردی و از لحاظ روش-شناسی توصیفی-تحلیلی است. داده‌های مورد نیاز با مراجعه به اسناد و مدارک موجود و سالنامه آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ماباک و از آزمونهای کجی و کشیدگی، مان ویتنی، میانگین رتبه‌ای در نرم افزار SPSS وARC GIS استفاده شده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، از نظر زیست‌پذیری اقتصادی، مناطق 6، 2 و 1 به ترتیب با کسب بیشترین امتیاز در جایگاه اول تا سوم و مناطق 22، 16 و 9 با کسب کمترین امتیاز در جایگاه بیستم تا بیست و دوم قرار گرفتند. همچنین فضای غالب زیست‌پذیری اقتصادی بر مناطق 22 گانه کلان‌شهر تهران پهنه نامطلوب است. نتایج نشان میدهد که کلان‌شهر تهران فاقد وحدت زیست‌پذیری اقتصادی میباشد و این ناهمگونی-های فضایی بین مناطق شمالی با سایر مناطق تهران خیلی زیاد است. به‌طوری‌که این تفاوت میانگین رتبه‌ای برای مناطق نیمه جنوبی 17/16، نیمه مرکزی 8، نیمه شرقی 60/16 و غربی 29/15 است. در این بین، بیشترین تفاوت زیست‌پذیری اقتصادی مناطق نیمه شمالی با مناطق نیمه جنوبی و کمترین آن با مناطق نیمه مرکزی است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مرتضی پورزارع؛ حسن رضائی؛ سید حسین هاشمی نسب
چکیده
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها بوده و آسیب‌‌های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیده‌ای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینه‌‌های سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای ...
بیشتر
اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها بوده و آسیب‌‌های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیده‌ای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینه‌‌های سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاستگذاریهای شهری بر اسکان غیررسمی در منطقه ۵ شهرداری شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور در یک تحقیق همبستگی نمونه-ای مشتمل بر ۱۲۰ نفر از سیاستگذاران، مسئوولین و کارشناسان مرتبط با موضوع در منطقه مورد مطالعه به صورت تمام شمار به عنوان آزمودنی انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته شامل ۲۶ سوال ۵ گزینه‌ای تهیه و پس از اطمینان از اعتبار و روایی آن بین آنها توزیع گردید. داده‌های حاصله با استفاده از نرم افزار spss و از طریق آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون (r) و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله بیانگر آن است که: بین عوامل قوانین زمین شهری موجود، ایجاد شهرک‌های جدید و سیاست‌های مسکن و طرح‌های شهری و اسکان غیررسمی در منطقه 5 شهرداری شهر تهران رابطه مثبت و معنی‌دار ی در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. به عبارت دیگر این عوامل موجب افزایش اسکان غیررسمی در این منطقه از شهر تهران گردیده و در مجموع می‌توان 62 درصد از واریانس وجود پدیده اسکان غیررسمی را به وسیله عوامل سه گانة فوق تبیین نمود.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
محیاسادات فرازنده مهر؛ سید مصطفی طیبی ثانی؛ سوسن سهامی؛ علی فهیمی‌نژاد
چکیده
هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستانهای واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرم‌افزار Decibel X نسخه 2020 اندازه‌گیری و با استاندارد صوتی (OSHA-90 dBA) مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با ایجاد تراز صوتی پلکانی اقدام به ثبت مشاهدات اعتراضی کاربران شد. ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستانهای واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرم‌افزار Decibel X نسخه 2020 اندازه‌گیری و با استاندارد صوتی (OSHA-90 dBA) مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با ایجاد تراز صوتی پلکانی اقدام به ثبت مشاهدات اعتراضی کاربران شد. نوآوری این تحقیق در انتخاب مکان و روش اندازه‌گیری است. کمترین و بیشترین تراز فشار صوتی برابر با 68/65 و 15/77 دسی‌بل بوده است. اکثر بوستانهای مورد مطالعه دارای میانگین تراز صوتی کمتر از استاندارد NIOSH و OSHAو ACGIH هستند. این در حالیست که تمامی موارد (به استثنای پارک جنگلی لویزان و ساحل)، دارای تراز صوتی بالاتر از استاندارد آژانس حفاظت محیط‌زیست هستند. همچنین برای کاربران، میانگین زمان حضور در یک روز در بوستان‌ها 2 ساعت میباشد. از سوی دیگر، بیشترین درصد پاسخ‌های کاربران (88 درصد و 87 درصد) به ترتیب مربوط به حد مطلوب صدا (67-65 دسی‌بل) و حد آزاردهنده (85-79 دسی‌بل) میباشد که نشان میدهد اکثر کاربران در خصوص این دو محدوده اتفاق نظر دارند. از سوی دیگر کمترین توافق در پاسخ‌ها (37 درصد) مربوط به حد بسیار مطلوب (کمتر از 65 دسی‌بل) میباشد. فضاهای ورزشی در بوستانهای منطقه 4 از استاندارد نسبی به لحاظ آلودگی صوتی برخوردار هستند.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
رودابه فرهادی؛ اصغر نوروزی؛ حمیدرضا شیرازی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تاب‌آوری روستایی در نواحی روستایی شهرستان مرودشت میباشد. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمع‌آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری شامل 15 روستای دارای سکنه شهرستان مرودشت بر اساس سالنامه آماری سال 1395 استان فارس میباشد که در مجموع شامل 45822 ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تاب‌آوری روستایی در نواحی روستایی شهرستان مرودشت میباشد. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمع‌آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری شامل 15 روستای دارای سکنه شهرستان مرودشت بر اساس سالنامه آماری سال 1395 استان فارس میباشد که در مجموع شامل 45822 خانوار با جمعیت بالغ بر 156418 نفر میباشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 381 خانوار به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته از طریق نمونه گیری تصادفی ساده توزیع شد. روایی صوری پرسشنامه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین، میزان آلفای کرونباخ کل پرسشنامه‌ها 91/0 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزار 25 SPSS و نرم افزار3 Smart Pls بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان میدهد تغییرات و تحولات ایجاد شده بین شهر و روستا بر تاب‌آوری روستایی در سطح شهرستان تأثیر داشته است. همچنین روابط متقابل شهری و روستایی در ابعاد و شاخص‌های اقتصادی برابر با452/23، اجتماعی273/20، محیطی111/23، فرهنگی 199/52، نهادی015/18 درصد بر تاب‌آوری روستایی در سطح شهرستان مرودشت تأثیر گذار بوده است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
یگانه موسوی جهرمی؛ جهانگیر بیابانی؛ الناز ارزاقی
چکیده
مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استان‌های ایران را طی سالهای 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین منظور سه عوامل اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر به همراه عامل محیطی میزان انتشار کربن دی اکسید (CO2) در الگوی ...
بیشتر
مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استان‌های ایران را طی سالهای 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین منظور سه عوامل اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر به همراه عامل محیطی میزان انتشار کربن دی اکسید (CO2) در الگوی برآوردی شناسایی شد. نخست بُعد مکان (مجاورت و فاصله) در اطلاعات آماری مهاجرت داخلی براساس آزمون موران در سطح 95 درصد معنی‌دار شد. سپس براساس آزمون ناهمسانی واریانس و نیز آماره rho وابستگی فضایی در مدل وقفه فضایی (SAR) مورد تأیید قرار گرفت. بنابراین تحلیل فضایی براساس مدل وقفه فضایی انجام شد. نتایج رگرسیون فضایی نشان داد شاخص‌های اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، بیکاری و شدت فقر بر خالص مهاجرت در استان‌های کشور از لحاظ آماری تأثیرگذار بود. بطوری که بیکاری و شدت فقر تأثیر منفی و درآمد اثر مثبت بر خالص مهاجرت در استان‌ها داشت. ولی میزان انتشار CO2 رابطه مثبت با متغیر وابسته داشت. از آنجایی که هر چه میزان انتشار گاز گلخانه‌ای CO2 افزایش یابد، میزان آلودگی هوا نیز افزایش می‌یابد، لذا انتظار بر این بود رابطه خالص مهاجرت با میزان انتشار CO2 معکوس باشد، اما آمار توصیفی خالص مهاجرت و متوسط انتشار CO2 نشان داد بجز استان خوزستان، استان‌های با میزان انتشار بالای CO2، مهاجر پذیر نیز بوده‌اند. بنابراین شاخص انتشار CO2 بیش از اینکه اثرات سوء آلودگی هوا را نشان دهد، اثرات مثبت صنعتی شدن استان‌ها را نشان داده است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
حمیدرضا بهادر؛ وحید مکی زاده؛ حسین منصوری
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت استخراج شاخص های عمومی و مصاحبه در بخش تئوری داده بنیاد جهت استخراج شاخص های اختصاصی استفاده شد جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی از ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت استخراج شاخص های عمومی و مصاحبه در بخش تئوری داده بنیاد جهت استخراج شاخص های اختصاصی استفاده شد جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی از خبرگان و متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری و مدیریت بازاریابی بود تعداد آنها 15 نفر با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بود که این روند تا رسیدن به اشباع نظری رسید. روایی از طریق متخصصان و پایایی از طریق روش بررسی مجدد یا بازدید توسط خبرگان استفاده شد. در این تحقیق برای ارائه مدل کیفی از روش تحلیل محتوا و تئوری داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA استفاده شد. به منظور ارائه الگو با توجه به نتایج مصاحبه ها و تحلیل های صورت گرفت که تحریم های اقتصادی، تغییر در میزان درآمد، تغییر در نوع تبلیغات جهت گردشگری، تغییر نگرش گردشگران، تغییر در سرمایه گذاری بخش گردشگری، تغییر در نگرش- کاهش / حذف سفرهای خارجی- افزایش طبیعت گردی– شناسایی بیشتر مناطق گردشگری – شناخت ساعت گشت و گذار- رونق بوم گردی محلی / سنتی – افزایش استفاده از بیمه سفر – جلوگیری از کاهش تبادل فرهنگی اقوام و ملتها را در پی داشته باشد.
علمی-پژوهشی
سنجش از دور
علیرضا همایونفر؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مصطفی موسی پور
چکیده
هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ‌گرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان میباشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک مکانی 10 متر ماهواره سنتینل 2 استفاده شده است. از نرم افزار ENVI جهت عملیات پیش پردازش تصویر و همچنین طبقه‌بندی پیکسل پایه و از نرم ...
بیشتر
هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ‌گرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان میباشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک مکانی 10 متر ماهواره سنتینل 2 استفاده شده است. از نرم افزار ENVI جهت عملیات پیش پردازش تصویر و همچنین طبقه‌بندی پیکسل پایه و از نرم افزار eCognation جهت طبقه‌بندی شئ‌گرا استفاده شده است. درمرحله پردازش، ابتدا در محیط نرم‌افزار ENVI، نقاط تعلیمی و نقاط واقعیت زمینی مشخص شدند و پس از آن با استفاده از توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان، شامل توابع خطی، چند‌جمله‌ای، پایه شعاعی و سیگموئید، فرایند طبقه‌بندی پیکسل پایه انجام شد و پس از آن دقت طبقه‌بندی روش پیکسل پایه مورد ارزیابی قرار گرفت. در محیط نرم افزار eCognation، ابتدا عملیات قطعه‌بندی با مقیاس، ضریب شکل و ضریب فشردگی معین انجام شد و پس از آن با استفاده از عملگرهای فازی شئ‌گرا شامل AND، OR، MGE، MAR، MGWE و ALP فرایند طبقه‌بندی فازی شئ‌گرا نیز انجام گردید و میزان دقّت هر کدام از نقشه‌های تولید شده روش شئ‌گرا نیز محاسبه گردید. تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری با دقت بهتر با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، جنبه نوآوری این تحقیق را توجیه می‌نماید. در این تحقیق عملگر فازی AND دارای بیشترین مقدار دقّت در نقشه‌های تولید شده بود که نشان دهنده این موضوع است که با استفاده از پردازش شئ‌گرای تصاویر ماهواره‌ای می‌توان به دقت بیشتری در تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری رسید.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
طیبه قلی پوردمیه؛ حیدر جهانبخش
چکیده
هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، مدیران و فعالان حوزه طراحی بوم شناسانه شهری بوده که با توجه قابلیت سنجش روش Smart-PLS با ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، مدیران و فعالان حوزه طراحی بوم شناسانه شهری بوده که با توجه قابلیت سنجش روش Smart-PLS با حجم نمونه اندک، تعداد (34) نفر با روش نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شدند. برای رتبهبندی متغیرهای شناسایی شده از روش تاپسیس فازی با طیف ۵ گانه لیکرت در Excel و برای بررسی رابطه کیفیت منظر و طراحی بوم‌شناسانه شهر از روش معادلات ساختاری تفسیری در نرم‌افزار Smart-PLS استفاده شد. پایایی پرسشنامه با مقادیر آلفای کرونباخ 798/0 و نیز پایایی ترکیبی متغیرها 876/0 مورد تایید است. نتایج تحلیل ها نشان داد، عامل کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه شهری تأثیر مستقیمی دارد. علاوه بر این، شاخص محیط‌زیستی با متغیرهای محیط شهری و شاخص زیست محیطی به ترتیب با متغیرهای محیط شهری به میزان 65 %، اقتصاد شهری به میزان 60 %، زیبایی شناختی به میزان 55 %، فرهنگی-اجتماعی به میزان 55% و با متغیر معنایی-ادراکی به میزان 45% رابطه‌ی مستقیم و مثبتی را نشان داد. در این پژوهش، ارتباط مستقیم تأثیر شاخص‌های کیفیت منظر و طراحی بوم‌شناسانه با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در شهر پردیس با استفاده از FUZZY و Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفت.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
علی اصغر غلامی؛ ابوالقاسم حیدرآبادی؛ ابراهیم اکبری
چکیده
مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیست‌محیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان بالای 18 ساله بودند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران با احتساب نمونه‌های پیش‌آزمون، 400 نفر تعیین گردید شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای ...
بیشتر
مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیست‌محیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان بالای 18 ساله بودند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران با احتساب نمونه‌های پیش‌آزمون، 400 نفر تعیین گردید شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحلهای بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، برای متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی پرسشنامه محقق‌ساخته و برای سنجش و اندازه‌گیری رفتارهای محیط‌زیستی از پرسشنامه کایزر و همکاران (1999) بود. در این مطالعه از نظریه فرهنگ زیست‌محیطی ژرژ تومه و سرمایه فرهنگی بوردیو به‌عنوان چارچوب نظری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS و آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. از اعتبار صوری برای سنجش روایی استفاده شد و پایایی ابزار در تمام متغیرها بالاتر از 7/0 به دست آمد. بررسی همزمان اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار زیست‌محیطی به‌عنوان نوآوری این پژوهش میباشد. یافته‌ها نشان داد میانگین الگوهای رفتار زیست‌محیطی در بین افراد نسبتاً بالا بوده و میانگین آن از عدد 5 برابر با 78/3 است. میانگین سرمایه فرهنگی در بین افراد نسبتاً پایین بوده و میانگین آن 79/2 است. میانگین سرمایه اجتماعی برابر با 04/3 است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با رفتار زیست‌محیطی رابطه معنادار مثبت و مستقیم وجود دارد. برای ارتقای میزان رفتارهای زیست‌محیطی، باید میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی را بالا برد. طبق تحلیل رگرسیون متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی حدود 1/23 درصد از تغییرات رفتار زیست‌محیطی را تبیین و پیش‌بینی میکنند. سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتارهای زیست‌محیطی اثرگذار هستند و اثر سرمایه اجتماعی بیشتر است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسن حکمت نیا
چکیده
هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب مکانی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تمرکززدایی از شهر یزد می‌تواند نقش مهمی در توسعه متعادل منطقه‌ای استان یزد ایفا کند. شهر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب مکانی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تمرکززدایی از شهر یزد می‌تواند نقش مهمی در توسعه متعادل منطقه‌ای استان یزد ایفا کند. شهر یزد به عنوان مرکز استانی و شهری بزرگ، جذابیت‌های بسیاری از جمله زیرساخت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مراکز خدماتی و مؤسسات اداری را در خود جای داده است. اما این تمرکز بیش از حد می‌تواند منجر به نابرابری‌های منطقه‌ای، کاهش فرصت‌های اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی در سایر مناطق استان و افزایش فشارها و مشکلات شهری شود. این امر باعث تمرکز منابع و امکانات در شهر یزد و کاهش منابع در سایر شهرهای استان شده است. درصد جمعیت شهرنشین استان در دوره‌های زمانی 1365 تا 1395 به ترتیب به 66، 76، 84 و 82.6 درصد افزایش یافته است. این نشان میدهد که در طول این دوره‌های زمانی، تعداد ساکنان شهری در استان رو به افزایش بوده است. در حالت کلی نتایج نشان می دهد که توسعه شهرها در استان یزد به صورت ناهمگون است و تدابیر متناسب با وضعیت هر شهر و منطقه برای جلوگیری از کاهش جمعیت روستا و مهاجرت، و همچنین تقویت توسعه شهرها و شاخص‌های مرتبط با آنها، ضروری است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احمد اسدی؛ محسن احدنژاد
چکیده
افزایش فزاینده‌ی شهرنشینی و بروز عدم تعادل‌های فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحبنظران و سازمان‌های بین‌المللی قرار داده است. در این راستا، ماحصل دیدگاه‌های مختلف، ارائه‌ی رویکرد شهر فراگیر برای مواجهه با انواع نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها میباشد. ...
بیشتر
افزایش فزاینده‌ی شهرنشینی و بروز عدم تعادل‌های فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحبنظران و سازمان‌های بین‌المللی قرار داده است. در این راستا، ماحصل دیدگاه‌های مختلف، ارائه‌ی رویکرد شهر فراگیر برای مواجهه با انواع نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها میباشد. با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای فراگیر، هدف از پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تحقق شهر فراگیر در کلان‌شهر تبریز است. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی میباشد که در راستای تحلیل اطلاعات از مدل حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار Warp-PLS استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مدیران، مسئولان و نخبگان دانشگاهی کلان‌شهر تبریز میباشد که تعداد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوهن 100 نفر تعیین شده است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که بیشترین تأثیرگذاری بر تحقق شهر فراگیر تبریز مربوط به متغیرهای مدیریت واحد، دانش‌محوری، محتوای طرح‌ها و برنامه‌ها و هماهنگی و مشارکت میباشد که به ترتیب ضرایب استخراج‌شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هرکدام 71/0، 66/0، 63/0 و 59/0 محاسبه شده است. از مهمترین دلایل اهمیت این متغیرها در تحقق شهر فراگیر تبریز می‌توان به تفرق عملکردی در سازمان‌های شهری و نبود دیدگاه همه‌جانبه‌نگر، عدم بهره‌مندی از متخصصان علوم مختلف و رویکردهای نوین در نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، عدم بهره‌مندی از طرح‌های انعطاف‌پذیر و آینده‌نگر، حاکمیت رویکرد تکنوکرات‌گرا در نظام مدیریت شهری و عدم شکل‌گیری هماهنگی و مشارکت بین سازمان‌های اداره‌کننده‌ی شهر و بین سازمان‌های شهری با مردم اشاره کرد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرخنده هاشمی قندعلی؛ سعید امانپور
چکیده
هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار GIS و روش BMW بهره گرفته شد.. در ادامه به منظور ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار GIS و روش BMW بهره گرفته شد.. در ادامه به منظور تعیین وزن هر یک از معیارها، یک فرمول براساس میزان کمینه و بیشینه متغیرها تعیین شده و نیز میزان سازگاری و یا عدم سازگاری شاخص ها نیز محاسبه می شود. این روش شامل گام های زیر است: گام اول: ایجاد سیستم تصمیم معیارها، گام دوم: تعیین بهترین (با اهمیت‌ترین) معیار و بدترین (کم اهمیت‌ترین) معیار، گام سوم: مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها، گام چهارم: مقایسه زوجی دیگر معیارها با معیار بدترین، گام پنجم: تعیین وزن‌های بهینه و گام ششم: نرخ ناسازگاری. میزان نرخ مذکور بین اعداد 0 و 1 است؛یافته های پژوهش حاضر نشان داد که شاخص های مرتبط با آسیب شناسی پراکنش مدارس ابتدایی عبارتند از نزدیکی به اماکن ورزشی، اداری، فضای سبز، نواحی مسکونی، خیابان اصلی، مراکز نظامی، مراکز صنعتی، درمانی و فرهنگی. شاخص های نزدیکی به مراکز صنعتی، نظامی و خیابان اصلی دارای بیشترین وزن هستند. همچنین معیارهای نزدیکی به مراکز فرهنگی، ورزشی و اداری به ترتیب کمترین اوزان را به خود اختصاص داده اند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سیده مهسا باقری؛ لیلا سادات حمیدیان دیوکلایی؛ زهرا احمدی پور
چکیده
حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستانهای محلی می‌توانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همه‌گیری کووید-19 در سالهای اخیر با کاهش حضور افراد در مکان‌های مختلف محله از جمله بوستان‌ها موجب بروز مشکلات روانشناختی، کاهش تعاملات اجتماعی، و حس تعلق افراد به محله گشته است. لذا هدف این پژوهش شناسایی و ...
بیشتر
حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستانهای محلی می‌توانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همه‌گیری کووید-19 در سالهای اخیر با کاهش حضور افراد در مکان‌های مختلف محله از جمله بوستان‌ها موجب بروز مشکلات روانشناختی، کاهش تعاملات اجتماعی، و حس تعلق افراد به محله گشته است. لذا هدف این پژوهش شناسایی و ارزیابی مولفه‌های موثر بوستان‌ها در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همه‌گیری کووید-19 است و بر همین اساس سه بوستان محلی گلدشت، فردوس، و پرواز در محله فردوس غرب تهران برای مطالعه انتخاب گردید. 25 گویۀ موثر در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همه‌گیری کووید-19در بوستان‌ها، ذیل مولفه‌های کالبدی و غیرکالبدی، بررسی شد. گردآوری مولفه‌ها و گویه‌ها با روش تحلیل محتوا و دلفی و مطالعۀ آنها با روش پیمایشی و ابزار پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته و با توزیع 300 پرسشنامه صورت پذیرفت و به طبقه‌بندی پرسش‌شوندگان از نظر سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک پرداخته شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS20 و با مطالعۀ میانگین و انحراف معیار و آزمونهای فریدمن، واریانس یکطرفه، و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که حس امنیت، فاصله بوستان تا محل سکونت، کیفیت پوشش گیاهی و فضاهای طبیعی به ترتیب دارای بیشترین تأثیر در ارتقاء حس تعلق افراد در دوران همه‌گیری کووید-19 بوده‌اند. همچنین سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک تفاوت معناداری را در پاسخ پرسش‌شوندگان به برخی گویه‌ها ایجاد کرده است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
مریم رضایی؛ مهدی امیرکافی؛ صادق صالحی؛ داریوش بوستانی
چکیده
مشکلات زیست‌محیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاری‌های انسان در قبال محیط‌زیست به‌عنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شده‌اند. بنابراین شناسایی عواملی که می‌تواند رفتار و نگرش افراد در قبال محیط زیست را تغییر دهد و رفتار مسئولانه را ایجاد کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل اجتماعی ...
بیشتر
مشکلات زیست‌محیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاری‌های انسان در قبال محیط‌زیست به‌عنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شده‌اند. بنابراین شناسایی عواملی که می‌تواند رفتار و نگرش افراد در قبال محیط زیست را تغییر دهد و رفتار مسئولانه را ایجاد کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و ساختاری شهری بر نگرش و رفتار شهروندان شهرستان اصفهان است. تا بتوان برای ایجاد شرایط برای بهبود نگرش و رفتارهای دوستانه نسبت به محیط‌زیست از آن بهره گرفت. این تحقیق از نوع تحلیل_توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه از نمونه 400 نفری جمعیت بالای 18 سال شهرستان اصفهان گردآوری شده است. .برای پردازش داده‌های به دست آمده از ازمون‌های آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS استفاده شده است. بررسی رابطه بین متغیرها حاکی از آن است که رابطه سرمایه اجتماعی، آگاهی، تعلق مکانی، نگرش نوین زیست‌محیطی، سرمایه مدنی و امکانات ساختاری شهری با رفتار زیست‌محیطی پاسخگویان مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، سرمایه مدنی، تعلق مکانی ، نگرش نوین زیست‌محیطی و امکانات ساختاری شهری، 240/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. بنابراین توجه با ساختار فیزیکی شهر همچون جذابیت، امکانات رفاهی و تفریحی، دسترسی آسان به سیستم‌هایی همچون حمل ونقل و... ، ایجادپیاده‌روهایی با قابلیت افزایش تعامل شهروندان و افزایش سرمایه اجتماعی تعلق مکانی بالایی را به همراه دارد که منجر به افزایش نگرش و رفتارهای مسئولانه زیست‌محیطی می‌شود.
علمی-پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمدامین ترابی؛ حاجیه رجبی فرجاد
چکیده
با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیست‌محیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. فناوری‌های نوین هوشمند می‌توانند در طراحی مدل‌های شاخص‌های پایداری نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله به بررسی مدل شاخص‌های پایداری در بوم‌شهرها با استفاده از موتور هوشمند چت جی‌پی‌تی پرداخته است. این موتور ...
بیشتر
با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیست‌محیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. فناوری‌های نوین هوشمند می‌توانند در طراحی مدل‌های شاخص‌های پایداری نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله به بررسی مدل شاخص‌های پایداری در بوم‌شهرها با استفاده از موتور هوشمند چت جی‌پی‌تی پرداخته است. این موتور مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، توانایی تحلیل خودکار داده‌ها و استخراج الگوهای رفتاری شهری را دارد. روش تحقیق این پژوهش با هدف کاربردی و ماهیت اکتشافی در دو فاز انجام شده است. در فاز اول، موتور هوش مصنوعی چت جی‌پی‌تی برای جمع‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. پرسش‌های مرتبط با شاخص‌های پایداری شهری به‌طور پیوسته از سامانه پرسیده شد تا زمانی که پاسخ‌ها به مرز اشباع رسیدند. در فاز دوم، داده‌ها کدگذاری و تحلیل شدند. کدها به دسته‌های بزرگ‌تر و مضامین مرتبط تقسیم شدند .روایی و پایایی داده‌ها از طریق روایی محتوایی و پایایی کاپا با توافق بالای 70 درصد از سوی خبرگان تأیید شد. یافته‌ها حاکی از ده مضمون با محتوای پایداری زیست‌محیطی، بهبود زیرساخت‌ها و فناوری‌های هوشمند، توسعه اجتماعی و آموزش، سلامت عمومی و کیفیت زندگی، مدیریت منابع آب و محافظت از محیط زیست، اقتصاد پایدار و کسب و کارهای نوآور، امنیت شهری و پاسخ به بحران، معماری و طراحی پایدار، کشاورزی شهری و امنیت غذایی، فرهنگ و هویت شهری بود که نشان دهنده کاربرد گسترده فناوری‌های هوشمند در بهبود شاخص‌های پایداری بوم‌شهرها است.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
حسن صمدیار؛ آزیتا بهبهانی نیا؛ محمد سلیمیان ریزی؛ سمیرا خدیوی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونه‌ها با توجه به جدول مورگان 384 نفر به دست آمد و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونه‌ها با توجه به جدول مورگان 384 نفر به دست آمد و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته شده است که روایی آن با محاسبه روایی صوری CVR تایید شد و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. جهت بررسی رابطه ظرفیت برد گردشگری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد که ظرفیت برد موثر و ظرفیت برد واقعی تاثیر معناداری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری داشته است. نتایج حاصل از تحلیل SWOTنشان داد مهمترین تهدیدات این منطقه تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/295) میباشد. با اهمیت‌ترین نقطه قوت در منطقه گردشگری کوه صفه اصفهان وجود سطل‌های زباله در منطقه با وزن(0/14) و کم اهمیت‌ترین نقطه قوت در این منطقه آگاهی گردشگران جهت حفظ محیط زیست با وزن (0/11) است. با اهمیت‌ترین نقطه فرصت در این منطقه وجود سطل‌های مخصوص تفکیک زباله با وزن (0/142) و کم اهمیت‌ترین نقطه فرصت تبلیغات رسانه‌ای جهت کاهش زباله با وزن (0/081) است. در این منطقه مهمترین تهدیدات تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/695) و کم اهمیت‌ترین تهدید عدم آموزش و فرهنگ‌سازی مطلوب گردشگران با وزن (0/13) است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
احمد حاتمی؛ سمیه نوروزی گله کلایی؛ شهرزاد معینی راد؛ حسین ایرجی
چکیده
پژوهش حاضر تلاشی در جهت تبیین الگویی‌های فضایی شهر قم در 50 سال اخیر دارد. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده‌های سنجش از دور است. به گونه‌ای که ابتدا تصاویر سالهای 1972، 1986، 1997، 2008 و 2021 از ماهواره لندست 5 و 8 در سنجنده‌هایMMS و TM وOLI اخذ گردید. سپس با استفاده از نرم‌افزار ENVI و روش طبقه‌بندی ...
بیشتر
پژوهش حاضر تلاشی در جهت تبیین الگویی‌های فضایی شهر قم در 50 سال اخیر دارد. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده‌های سنجش از دور است. به گونه‌ای که ابتدا تصاویر سالهای 1972، 1986، 1997، 2008 و 2021 از ماهواره لندست 5 و 8 در سنجنده‌هایMMS و TM وOLI اخذ گردید. سپس با استفاده از نرم‌افزار ENVI و روش طبقه‌بندی نظارت شده به نقشه‌های کاربری اراضی در چهار کلاس شهری، کشاورزی، کوه و آب تبدیل شدند. سپس به نرم‌افزار Fragastas آماده‌سازی گردیدند و در مرحله بعدی برای تحلیل سیمای سرزمین به این نرم‌افزار فراخوانی شدند. در مرحله بعدی این نقشه‌ها با استفاده از متریک‌های فضایی (PALAN-PD-NP-LSI-LPI-AWMFD-ENN-MN) مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله آخر با فراخوانی این متریک‌ها در مدل آنتروپی شانون شمای کلی از الگوی رشد فضایی شهر قم در 50 سال اخیر حاصل گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که همگام با افزایش رشد جمعیت شهر قم که عامل عمده آن مهاجرت بوده و رشد فیزیکی شهر نیز افزایش پیدا کرده؛ اما این رشد در دوره‌های متفاوت الگوهای متفاوتی داشته است. در حد فاصل سالهای 50 تا 65 شهر قم رشد فیزیکی چشمگیری داشته است و شهر بدون توجه به جهت بهینه در تمام جهات رشد پیدا کرده است در حد فاصل سالهای 65 تا 75 و 75 تا 85 نیز با وجود افزایش جمعیت شهری اما رشد فیزیکی شهر همانند دوره قبلی شتابان نبوده است و بیشتر در فضاهای خالی موجود و ارتفاعی بوده است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مسعود حق لسان؛ علی قنبری نصر آبادی؛ احسان داروپناه
چکیده
پارکینگ‌های عمومی یکی از مهمترین زیرساخت‌های سیستم حملونقل هستند که نقش مؤثری در کاهش ترافیک و کارایی آن و کیفیت زندگی شهری دارند. در عصر معاصر به دلیل افزایش اتومبیل، کمبود فضای پارک کردن، هزینه هنگفت ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان‌یابی پارکینگ ضرورت پیدا می‌کند. این پژوهش از نوع کاربردی است که با مطالعات کتابخانه‌ای ...
بیشتر
پارکینگ‌های عمومی یکی از مهمترین زیرساخت‌های سیستم حملونقل هستند که نقش مؤثری در کاهش ترافیک و کارایی آن و کیفیت زندگی شهری دارند. در عصر معاصر به دلیل افزایش اتومبیل، کمبود فضای پارک کردن، هزینه هنگفت ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان‌یابی پارکینگ ضرورت پیدا می‌کند. این پژوهش از نوع کاربردی است که با مطالعات کتابخانه‌ای به تدوین مبانی نظری (شهرسازی و مدیریت ترافیک شهری)، برای شناخت محدوده مورد مطالعه و بررسی وضع موجود از روش میدانی و استفاده از نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع پرداخته و میزان کمبودها و نحوه توزیع فضایی پارکینگ‌ها مشخص شده است. تعیین سرانه پارکینگ عمومی با توجه به استاندارد وزارت راه و شهرسازی انجام گردیده است. برای تعیین محدوده‌های مناسب جهت احداث پارکینگ، معیارهای تأثیرگذار در مکان‌یابی را شناسایی و با استفاده از نرم‌افزارSuper Decisions معیارها را به لایه‌های اطلاعاتی تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه‌ها)، فاصله‌های مورد نیاز (حریم‌ها) ایجاد شده است. شبکه معابر در مطالعات جامع حملونقل و ترافیک شهر ارومیه با محیط نرم‌افزار VISUM مدلسازی شده است. با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه‌ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم‌افزارSuper Decisions ، وزن هر یک از لایه‌ها را محاسبه کرده که نرخ ناسازگاری مقایسات زوجی 08/0 به‌دست‌آمده و چون کمتـر از 1/0 بوده، سـازگاری ایـن مقایسات قابل‌قبول است. در نهایت با روی هم‌گذاری لایه‌های اطلاعاتی، محدوده‌های مناسب مشخص و در پنج دسته خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم‌بندی شده است.
مطالعه موردی
نظام سکونتگاهی و مسکن
آلا اسماعیلی؛ حیدر جهانبخش
چکیده
هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت منظر صوتی کرانه های ساحلی با تکیه بر جذب و ماندگاری مخاطبان در نوار ساحلی محله ی سورو در غرب شهر بندرعباس است. روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها کیفی- کمی و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی میباشد. از تکنیک های کیفی صداپرسه و پرسش نامه و تکنیک کمی نقشه صوتی، جهت ارزیابی و تحلیل کیفیت منظر صوتی محدوده ی مورد نظر استفاده ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت منظر صوتی کرانه های ساحلی با تکیه بر جذب و ماندگاری مخاطبان در نوار ساحلی محله ی سورو در غرب شهر بندرعباس است. روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها کیفی- کمی و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی میباشد. از تکنیک های کیفی صداپرسه و پرسش نامه و تکنیک کمی نقشه صوتی، جهت ارزیابی و تحلیل کیفیت منظر صوتی محدوده ی مورد نظر استفاده شده است. در تکنیک صداپرسه، منابع صوتی بیوفونی، آنتروفونی و ژئوفونی شناسایی گردید؛ جهت گردآوری داده های پرسش نامه، از 50 نفر از شهروندان و گردشگران نمونه گیری تصادفی صورت پذیرفت که پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 964/0 تأیید شد، سپس داده های حاصل در نرم افزار spss تحلیل گردید. ارزیابی کمی محدوده نیز با استفاده از دستگاه Meter dbدر 30 نقطه ی مشخص شده صورت پذیرفت که نقاط مورد نظر به Arc Gis منتقل شد و نقشه صوتی تولید گردید. نوآوری پژوهش، ارزیابی منظر صوتی کرانه های ساحلی به منظور جذب و ماندگاری مخاطبان در این ناحیه است. نتایج حاصل از پژوهش، گویای کیفیت نامطلوب منظر صوتی در گستره ی مورد نظر می باشد، اما توجه به قابلیت های بالقوه ی کرانه و مدیریت مناسب آن می تواند، با ایجاد فضای شنیداری طبیعی و بومی، محیطی سرزنده و پویا جهت جذب و ماندگاری مخاطبان پدید آورد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهرا شعبان پور ششکل؛ عطا غفاری گیلانده؛ علیرضا محمدی
چکیده
سلامت روانی افراد به طور قابل توجهی تحت تاثیر محیط زندگی قرار دارد و سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت این موضوع تاکید می‌کند. عدم توجه به تاثیر محیط بر سلامت روان شهروندان، به ویژه سالمندان، می‌تواند منجر به بروز مشکلات روانی و جسمانی مانند اضطراب، استرس، پرخاشگری و افسردگی شود .به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت محیطی فضاهای ...
بیشتر
سلامت روانی افراد به طور قابل توجهی تحت تاثیر محیط زندگی قرار دارد و سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت این موضوع تاکید می‌کند. عدم توجه به تاثیر محیط بر سلامت روان شهروندان، به ویژه سالمندان، می‌تواند منجر به بروز مشکلات روانی و جسمانی مانند اضطراب، استرس، پرخاشگری و افسردگی شود .به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت محیطی فضاهای عمومی در سطح محلات منطقه 4 شهر رشت و بررسی ارتباط آن با سلامت عمومی(جسمی و روانی) سالمندان به انجام رسید. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و از جهت روش گردآوی داده ها، اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق، سالمندان ساکن در منطقه 4 شهرداری رشت انتخاب گردید. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر برآورد شد. برای ارزیابی سلامت روان سالمندان از پرسشنامه (GHQ-28) و برای سنجش کیفیت محیطی فضاهای عمومی شهر از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. همچنین با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و واریانس یک طرفه(ANOVA) به تحلیل داده‌ها پرداخته شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که بین مقیاس اختلال درمولفه‌های سلامت عمومی(جسمی و روانی) سالمندان و متغیرهای پیاده محوری با ضریب(589/0-)، امنیت وآسایش با ضریب(634/0-)، مبلمان شهری با ضریب (636/0-)، کیفیت محیط و منظر با ضریب(620/0-) و شاخص دسترسی به فضاهای عمومی و خدمات محلی با ضریب (657/0-)، رابطه و همبستگی معنادار و معکوس وجود دارد.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
مهدی حسین‌پور؛ میرنجف موسوی
چکیده
یکی از اولویت‌های اصلی هر کشوری داشتن امنیتی موثر و پایدار، بهبود تبادل اطلاعات در مرزها، تقویت سیستم‌های اطلاعاتی مرزی و افزایش امنیت در مرزهای خارجی خود است که می‌تواند با وضع قوانین و مقرراتی جامع و کامل، آرامش اقتصادی و اجتماعی و سیاسی را در کشور به همراه داشته باشد. بدین منظور هدف پژوهش حاضر آن است که الگوی راهبردی توسعه و امنیت ...
بیشتر
یکی از اولویت‌های اصلی هر کشوری داشتن امنیتی موثر و پایدار، بهبود تبادل اطلاعات در مرزها، تقویت سیستم‌های اطلاعاتی مرزی و افزایش امنیت در مرزهای خارجی خود است که می‌تواند با وضع قوانین و مقرراتی جامع و کامل، آرامش اقتصادی و اجتماعی و سیاسی را در کشور به همراه داشته باشد. بدین منظور هدف پژوهش حاضر آن است که الگوی راهبردی توسعه و امنیت پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان‌غربی و نقش آن در رقابت‌پذیری منطقه‌ای را ارائه نماید. بر این مبنا روش این پژوهش؛ از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی و از نظر ماهیت، براساس روش برنامه‌ریزی راهبردی و اکتشافی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل 35 نفر از کارشناسان حوزۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، مدیران، متخصصان و پژوهشگران (22نفر مدیر و کارشناس و 13 نفر پژوهشگر) است که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌های این پژوهش از روش دلفی آنی استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از برنامه‌ریزی راهبردی و نرم‌افزار Meta-SWOT استفاده شد. نتایج نشان داد که عامل وجود بازارچه‌های مرزی و تحول در کسب و کار مردم بر توسعه و پایداری امنیت در منطقه با میزان (5.59)، عامل قدرت نظامی ایران، تنوع و آمایش مناسب نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در منطقه با میزان (5.57)، عامل توجه ویژه دولت به مسأله امنیت در منطقه و نظارت دقیق و قوی فرمانده انتظامی و مرزبانی در مرزهای استان با میزان (5.46) به ترتیب بیشترین تناسب را با اهداف استراتژی استان آذربایجان‌غربی دارد.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
امیر صادقی؛ رکسانا موگوئی؛ سعید ملماسی؛ علیرضا قراگوزلو
چکیده
شهر قزوین به علت نقش مهم اقتصادی، کشاورزی، ارتباطی و نزدیکی به تهران، در چند سال اخیر رشد بیش از اندازه‌ای را تجربه کرده است. هدف از این مطالعه مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهر قزوین و تعیین مکان‌های بهینه برای توسعه شهر میباشد. در این پژوهش، ابتدا اطلاعات مکانی، تصحیح هندسی و رادیومتریک و نقشه‌های کاربری شهر از سال 1990 تا 2020، به ...
بیشتر
شهر قزوین به علت نقش مهم اقتصادی، کشاورزی، ارتباطی و نزدیکی به تهران، در چند سال اخیر رشد بیش از اندازه‌ای را تجربه کرده است. هدف از این مطالعه مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهر قزوین و تعیین مکان‌های بهینه برای توسعه شهر میباشد. در این پژوهش، ابتدا اطلاعات مکانی، تصحیح هندسی و رادیومتریک و نقشه‌های کاربری شهر از سال 1990 تا 2020، به کمک مدل فازی آرت‌مپ تهیه شد. سپس با استفاده از مدل‌های تغییرات کاربری و مدل زنجیره مارکوف و سلول‌‌های خودکار، تغییرات کاربری اراضی تا سال 2025 بررسی شد. همچنین شاخص‌های مناسب جهت تعیین پهنه‌های مناسب توسعه شهری شناسایی و عملیات استانداردسازی و تلفیق لایه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و عملیات وزندهی به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. نتایج نشان داد که مساحت اراضی ساخته شده، در این دوره 30 ساله، 43/67 درصد رشد داشته و با ادامه یافتن این روند در سال 2025 به 6/3709 هکتار خواهد رسید. در طی این فرآیند نیز، به ترتیب 12/69 و 98/172 هکتار فضای سبز و سایر کاربری‌ها به اراضی شهری تبدیل خواهند شد. همچنین مجموع مساحت زمین‌های کشاورزی و فضای سبز با 9/72 هکتار کاهش به 63/5427 هکتار خواهد رسید. نتایج حاصل از مکان‌یابی بهینه گسترش شهری نیز نشان داد که 03/10 درصد از سطح منطقه (16/983 هکتار) دارای پتانسیل بالایی برای گسترش شهر هستند که اغلب شامل قسمت‌های شمالی و شرقی می‌شوند. یافته‌های به‌دست‌آمده از رویکرد پیشنهادی می‌تواند به‌عنوان مدل مناسبی برای شناسایی مکان‌های مستعد توسعه شهری و ابزار مناسبی برای برنامه‌ریزی شهری باشد.
)
