فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری

علمی-پژوهشی

اثر اصالت وجودی تجربه گردشگران فرهنگی بر طنین برند پلتفورم‌های رزر بخش اقامتی در شهرهای استان گیلان

یزدان شیرمحمدی

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2023.66485.2752

چکیده

امروزه پلتفورم‌های رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کرده‌اند. این سایت‌های رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زده‌اند. در سطح خرد، این پلتفورم‌های مجموعه‌ای از اتاق‌های خصوصی، ... بیشتر امروزه پلتفورم‌های رزرو بخش اقامتی اهمیت زیادی در مناطق شهری پیدا کرده‌اند. این سایت‌های رزرو چند وجهی تحولی را در صنعت اقامتی رقم زده‌اند. در سطح خرد، این پلتفورم‌های مجموعه‌ای از اتاق‌های خصوصی، آپارتمان‌ها و خانه‌ها است که هرکدام متعلق به یک مالک شخصی است و در مکان‌های مختلف واقع شده و به طور مستقل اداره می‌شود. هدف این پژوهش بررسی اثر اصالت برند، اصالت میان فردی و اصالت وجودی تجربه گردشگران شهری بر طنین برند اقامتی سایت‌های رزو اینترنتی در مناطق بوم گردی شهرهای استان گیلان است که این تأثیر اصالت برند با توجه به نقش میانجی عشق برند، سرزندگی و احساس به یادماندن تجربه مورد سنجش قرار گرفته است. روش نمونه‌گیری این پژوهش در دسترس و تعداد آن 384 نفر بود. ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیل‌های آماری نیز با استفاده روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و Amos انجام ‌شده است. برآورد تحلیل مسیر این پژوهش نشان داد که اصالت برند پلتفورم‌های رزور اینترنتی با ضریب مسیر993/0بر عشق برند اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین ضریب مسیر فرضیه اثر اصالت وجودی بر سرزندگی566/0و ضریب مسیر فرضیه اصالت میان فردی بر سرزندگی488/0است. یافته‌ها پژوهش نشان داد که بیاد ماندنی بودن تجربه گردشگر بر برجستگی برند با ضریب مسیر 985/0 اثر است؛ بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه‌های تحقیق، به مدیران این نوع پلتفورم‌های اقامتی توصیه می‌شود، تصویر سایت اقامت مسافران را ارتقا بخشند؛ ابتکارات مختلف برای مسافران ابتکار را در نظر بگیرند؛

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

بررسی زیست‌پذیری شهرهای واقع در مناطق حساس از نظر زیست محیطی (نمونه موردی: شهر زابل)

جناب آقای دکتر رستم صابری فر؛ سیدمهدی موسی کاظمی؛ فاطمه کریمیان پور

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2023.60858.2658

چکیده

زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شده‌اند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط ... بیشتر زابل برخلاف برخی از شهرهای ایران که اخیراً با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو شده‌اند، سالهاست با این معضل مواجه است. با وجود آن که در باره سایر شهرها تحقیقات مفصلی به انجام رسیده، در ارتباط با زابل مطالعه‌ای صورت نگرفته است. به طوری که به نظر می‌رسد وضعیت این شهرها، بحرانی‌تر از زابل است. مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی برای آزمون همین فرض به انجام رسید. داده‌های این بررسی از اسناد کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی و نظرخواهی از نمونه‌‌ای به حجم 383 نفر از ساکنین(تعیین حجم با استفاده از فرمول کوکران و شیوه انتخاب، انتخاب تصادفی ساده)، برای تعیین سطح زیست‌پذیری و 30 نفر از کارشناسان(گزینش به شیوه در دسترس) به منظور تعیین وزن شاخص‌ها و شهرهای مشابه، به دست آمده و با آماره‌های توصیفی و استنباطی و بهره‌گیری از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل گردید. در این بررسی از روش آنتروپی شانون به منظور وزندهی شاخصها و برای رتبه‌بندی از تکنیک کوپراس استفاده شد. یافته‌های حاصل، با نتایج بررسی‌های مربوط به شهرهای نمونه(اهواز و ارومیه) که شرایطی همانند یا نسبتا همانند با زابل داشتند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شاخص‌های زیست‌پذیری در این شهر در حد 245762/0 بوده و اختلاف بین نواحی ششگانه آن نیز قابل ملاحظه است. علاوه بر آن، این شهر نسبت به شهرهای نمونه، وضعیت بحرانی‌تری داشته، اما به همان نسبت طرف توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته و به همین دلیل، آمار و اطلاعات موثقی در ارتباط با آن در دسترس نمی‌باشد.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

تحلیل فضایی مطلوبیت فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی (ع) ‏شهرری با رویکرد پایداری

حبیب اله فصیحی؛ علی موحد؛ طاهر پریزادی؛ بابک عباسی کادیجان

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.63935.2708

چکیده

هدف این پژوهش، تحلیل شاخص‌های مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری داده‌های تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که پایایی آن با ضریب آلفای ... بیشتر هدف این پژوهش، تحلیل شاخص‌های مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری داده‌های تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 781/0 تایید شده است.. جامعة آماری متشکل از حدود 1200 نفر از کسبة محدوده مطالعاتی بوده که از میان آنها تمامی کسبه‌ای (75 نفر) که بیش از 20 سال سابقة کسب در محل داشته‌اند انتخاب گردیده‌اند. پاسخگویان در طیف‌های لیکرت، 25 شاخص مطلوبیت فضا را که در سه بعد کالبدی- محیط‌زیستی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی دسته‌بندی شده‌اند، مورد ارزیابی قرار داده‌اند. از آزمون تی تک نمونه‌ای نرم‌افزار SPSS و ابزار میان‌یابی Kriging و نیز Symbology در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تحلیل استفاده شده است. تلفیق تحلیل موضوعی و موضعی (فضایی) روش بدیعی بوده که در این تحقیق اجرا گردیده است. نتایج تحقیق دلالت بر سطح متوسط مطلوبیت دارند. با اینکه برخی از شاخص‌های بعد اجتماعی – فرهنگی مثل امنیت اجتماعی بسیار نازل هستند، در مجموع در این بعد، مطلوبیت فضا بالاتر است. اقدامات صورت گرفته بیشتر کالبد فضا را هدف قرار داده‌اند ولی موضعی بودن اقدامات و بی‌توجهی به میراث فرهنگی و غفلت از ضرورت پیوند با گذشته و هویت مکان سبب شده که این اقدامات حتی در بعد اخیر نیز سطح رضایتبخشی از مطلوبیت فراهم نیاورند. در ارتقاء مطلوبیت فضاهای مورد مطالعه، هماهنگی و مشارکت سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و مدیریت شهری از یک سو تولیت آستان و اداره اوقاف از سوی دیگر و ذینفعان (کسبه محل) ضرورتی حتمی دارد.

مطالعه موردی

سنجش و مقایسه تأثیرپذیری حس تعلق زائر از حس مکان با تأکید بر مؤلفه‌های آن در بناهای زیارتگاهی

حامد حیاتی

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.65200.2731

چکیده

هدف نوشتار حاضر تحلیل و شناسایی عوامل موثر بر حس مکان در ابنیه مذهبی- فرهنگی و ارتقا این عوامل به منظور اغنا حس مکان در این بناهاست. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. جامعه آماری بر اساس جدول مورگان 78n= نفر برآورد ... بیشتر هدف نوشتار حاضر تحلیل و شناسایی عوامل موثر بر حس مکان در ابنیه مذهبی- فرهنگی و ارتقا این عوامل به منظور اغنا حس مکان در این بناهاست. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. جامعه آماری بر اساس جدول مورگان 78n= نفر برآورد شده است. آنچه که این پژوهش را با پژوهش های مشابه متمایز می سازد، تحلیل و بررسی مولفه های حس مکان در ‌‌آرامگاه علی بن مهزیار به عنوان شاخص ترین بنای زیارتگاهی درون شهری اهواز است که تاکنون در این زمینه پژوهشی تدوین نشده است. نتایج آزمون پیرسون ضمن تایید همبستگی تمام معیارها و زیر معیارها با حس مکان، نشان می دهد؛ متغیر آرامش و معنویت بالاترین و متغیر امنیت کمترین مقدار همبستگی را با میزان حس مکان دارد. مطابق نتایج آزمون رگرسیون خطی، ابعاد ادراکی و کالبدی بیشترین اثر و ابعاد عملکردی و اجتماعی تاثیر کمتری در القای حس مکان را دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد، علاوه بر چهار مؤلفه‌ی کالبدی، معناشناختی، اجتماعی و خدمات، مؤلفه‌های دیگری بر ایجاد حس مکان در بناهای آرامگاهی و مذهبی دخیل هستند.بنابراین می‌توان ضمن توجه به ابعاد پنهان موثر، با فراهم نمودن زمینه برای دو مؤلفه کالبدی و معناشناختی به تعمیق حس مکان میان زائران در بناهای زیارتی دست یافت. مولفه کالبدی از طریق نشانه‌ها و نمادها، بافت، مصالح، رنگ، نورپردازی، و مولفه معناشناختی از طریق تزیینات مزین به آیات قرآنی، استفاده از نقوش اسلیمی_ایرانی و کاشیکاری، می تواند حس آرامش و معنویت در زایرین و نهایتا القا حس مکان و هویت بخشی به اماکن مذهبی- فرهنگی را موجب شوند.

علمی-پژوهشی

تحلیل تأثیر ساختار مرکز محله‌های بومی بر آسایش حرارتی کاربران آن نمونه موردی : فضاهای باز بومی محله‌ای شهر همدان

سید مجید مفیدی شمیرانی؛ سیده فائزه اعتماد شیخ الاسلامی؛ اصغر سیف

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.45772.2335

چکیده

مرکز محلات بومی شهر همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهورند، در سرمای شدید زمستان؛ پاییز و بهار بادخیز و تابستان‌های گرم با تابش شدید خورشید، شرایط آسایشی را برای اهالی فراهم می‌سازند و امکان ... بیشتر مرکز محلات بومی شهر همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهورند، در سرمای شدید زمستان؛ پاییز و بهار بادخیز و تابستان‌های گرم با تابش شدید خورشید، شرایط آسایشی را برای اهالی فراهم می‌سازند و امکان حضور، برقراری تعاملات اجتماعی و دسترسی به خدمات تجاری، مذهبی، فرهنگی و بهداشتی پیرامونی را میسر می‌کنند. هدف پژوهش کشف رابطه همبستگی کالبد مرکز محله های بومی همدان با اقلیم است. روش پژوهش بررسی میدانی با استفاده از 4158 پرسشنامه است که در ده محلة اصیل همدان در نیمة فصول یک سال، در سه وعده صبح، ظهر و عصر، مورد ارزیابی قرار گرفته. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار صورت پذیرفته و نتایج آن در دو بخش شاخص‌های توصیفی و مدلسازی ارائه شده است در رابطة همبستگی بین دما، آسایش حرارتی و سن؛ آسایش دمایی و آسایش حرارتی در سنین بالاتر بیشتر است. احساس رضایت از رطوبت در جنس مؤنث دو برابر جنس مذکر است. شانس آسایش حرارتی در فصل بهار با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 77/12 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان است. شانس آسایش حرارتی در فصل تابستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 14/17 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان است. همچنین شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 63/7 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل پاییز است.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

مدل برنامه‌ریزی محله‌محور در شهرهای معاصر ایرانی-اسلامی

آیدا دودانگه قره‌آقاجی؛ وحید بیگدلی راد؛ مریم معینی فر

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.65990.2747

چکیده

تقسیم‌بندی‌های شهری که در گذشته در ایران محله نامیده می‌شدند، کارکرد خود را از دست داده‌اند.هدف از پژوهش ارائه‌ی مدلی ساختاری باتوجه به ابعاد محله‌سنتی و معاصرسازی شده با نیاز و تمایلات ساکنان شهرهای ... بیشتر تقسیم‌بندی‌های شهری که در گذشته در ایران محله نامیده می‌شدند، کارکرد خود را از دست داده‌اند.هدف از پژوهش ارائه‌ی مدلی ساختاری باتوجه به ابعاد محله‌سنتی و معاصرسازی شده با نیاز و تمایلات ساکنان شهرهای امروزه که پایداری را در همه‌ی ابعاد به همراه داشته باشدو بتواند در توسعه‌های آتی شهری مورد استفاده مدیران و برنامه‌ریزان شهری قرارگیرد. نوآوری پژوهش حاضر آن است که با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی به ارائه‌ی مدلی برای توسعه‌ی محله‌محور به عنوان سیستم پیچیده‌ی شهری می‌پردازد. همچنین ویژگی‌های محله سنتی در کشورهای ایران، مراکش و ترکیه با مطالعه‌ مقالات متعدد بررسی شد به روش تحلیل محتوا متغیرها (کدهای) تاثیرگذار بر محله سنتی استخراج شده، سپس معاصرسازی شدند. درادامه مدل جدیدی برای توسعه‌ی شهر معاصر ارائه شد. ‌تحقیق، توصیفی-تحلیلی است، روش بکار برده شده، روش حداقل مربعات جزئی (PLS) است. مولفه‌های استخراج شده از محله در کشورهای ایران، ترکیه و مراکش، در قالب پرسشنامه‌ای متشکل از 56 سوال طرح گردید و نظر حرفه‌مندان و متخصصان شهری مورد پرسش قرار گرفت و از نمونه‌گیری‌ غیراحتمالی مدل هدفمند استفاده شد. همچنین مدل ساختاری برنامه‌ریزی محله‌محور پیشنهادی توسط نرم‌افزار PLS سنجش‌شد. و درنهایت باتوجه به معنادار بودن ارتباطات میان متغیرها، مدل تائید شد بدان معنا که توجه همزمان به ابعاد زیست‌محیطی، کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در برنامه‌ریزی تقسیم‌بندی‌های شهری توسعه ‌را در جهت محله‌محوری پیش خواهد برد. همچنین پس از مقایسه نتایج استخراج شده از پژوهش حاضر مواردی چون متغیرهای زیست محیطی و اقتصادی نسبت به سایر مدل‌های ارائه شده در پژوهش‌های پیشین کامل‌تر است.

علمی-پژوهشی

ارزیابی و تحلیل توزیع فضایی شاخص های خدمات بهداشت و درمان با تأکید بر عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان خراسان جنوبی)

حمیدرضا رخشانی نسب؛ خدیجه آذری طبس؛ مجتبی سلیمانی دامنه

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.57078.2582

چکیده

خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان توسعه محسوب می شود و توزیع عادلانه آن‌ یکی از پیش‌نیازهای اصلی بهبود سطح برخورداری جامعه از سلامت و خدمات بهداشتی و درمانی می‌باشد. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل ... بیشتر خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان توسعه محسوب می شود و توزیع عادلانه آن‌ یکی از پیش‌نیازهای اصلی بهبود سطح برخورداری جامعه از سلامت و خدمات بهداشتی و درمانی می‌باشد. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل عاملی و تکنیک چند شاخصه آراس و با استفاده از 41 شاخص بهداشت و درمان به سطح‌بندی شهرستان‌های استان خراسان جنوبی می‌پردازد. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعه‌ای است و برای تهیه نقشه سطح‌بندی از نرم‌افزار GIS استفاده‌شده است. با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان از تعداد 90 شاخص اولیه به تعداد 41 شاخص کاهش و در چهار دسته تقسیم‌بندی شدند؛ سپس با استفاده از مدل آراس هریک از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخص‌های بهداشت و درمان رتبه‌‌بندی شدند، نتایج حاصل از مدل آراس نشان می‌دهد که شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان از پراکندگی زیادی برخوردار است و اختلاف زیادی بین شهرستان‌های خراسان جنوبی ازلحاظ برخورداری از شاخص‌های خدمات بهداشت و درمان وجود دارد و شهرستان فردوس به‌عنوان برخوردارترین و شهرستان خوسف به‌عنوان محروم‌ترین شهرستان استان می‌باشند؛ همچنین با استفاده از ضریب پراکندگی (cv)، میزان توزیع و پراکندگی هر یک از شاخص‌های بهداشت و درمان بررسی شد و نتایج حاصل از آن بیانگر توزیع نابرابر هر یک از شاخص‌های بهداشتی در سطح شهرستان‌های استان خراسان جنوبی می‌باشد.

علمی-پژوهشی

تحلیل تطبیقی الگوهای بومی مرکز محله شهر یزد و مؤلفه‌های کیفی مرکز محله مطلوب

محمدرضا نقصان محمدی؛ میترا بیضائی

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.48904.2431

چکیده

از گذشته تاکنون مرکزمحله، بسترساز بسیاری از روابط اجتماعی بوده و کارکردهای مختلفی را براساس نیازهای زمان در خود داشته است. از طرفی یکی از شاخص‌های بافت تاریخی شهر یزد وجود مراکز محله‌ای است که در برابر ... بیشتر از گذشته تاکنون مرکزمحله، بسترساز بسیاری از روابط اجتماعی بوده و کارکردهای مختلفی را براساس نیازهای زمان در خود داشته است. از طرفی یکی از شاخص‌های بافت تاریخی شهر یزد وجود مراکز محله‌ای است که در برابر نیازهای جامعه محلی و زندگی اجتماعی ساکنان، کاملا پاسخگو بوده و الگوهای مناسبی را در زمینه‌های مختلف طراحی در اختیار قرار می‌دهد. براین اساس هدف این پژوهش، شناسایی الگوهای بومی مرکزمحله و نیز سنجش ارتباط این الگوها با یکدیگر در شکل گرفتن کلیت فضای مرکزمحله در بافت تاریخی شهر یزد بوده که در کنار الزامات خاص طراحی این فضا می‌تواند مطلوبیت مرکزمحله تاریخی شهر یزد را اثبات نماید. بنابراین پژوهش حاضر مبتنی بر این فرض، که ساختار مطلوب فضای مراکز محله‌ای بافت تاریخی شهر یزد منطبق بر مولفه‌های کیفی مرکز محله مطلوب می‌باشد، بوده است. در این پژوهش که از نوع پژوهش‌های کاربردی است با بهره‌گیری از روش توصیفی به بررسی ادبیات دو مفهومِ الگو بومی و مرکزمحله پرداخته شده و با بسترسازی لازم، الگوهای بومی مرکزمحله در بافت تاریخی شهر یزد و ساختار زبانی آنها بر مبنای اصول سالینگاروس با استفاده از روش‌های توصیفی، پیمایشی و همبستگی کیفی تبیین گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تمامی الگوهای شناسایی شده در ابعاد مختلف به صورت بهم پیوسته کلیت فضای مرکزمحله را شکل داده به نحوی که تغییر در هریک از این اجزا، منجر به تغییر در کل فضای مذکور می‌گردد.

علمی-پژوهشی

بررسی میزان سازگاری زیرساخت‌های سبز با کاربری‌های شهری (مطالعه موردی: اراضی عباس‌آباد تهران)

سارا الله قلی پور؛ کرامت اله زیاری

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2022.54734.2544

چکیده

هدف این پژوهش بررسی میزان سازگاری و مطلوبیت کاربری‌های اراضی عباس‌آباد تهران با سایر کاربری‌های اطراف این محدوده می باشد. زیرساخت‌های سبز را می‌توان به‌عنوان شبکه‌ای از اکوسیستم‌های مدیریت شده ... بیشتر هدف این پژوهش بررسی میزان سازگاری و مطلوبیت کاربری‌های اراضی عباس‌آباد تهران با سایر کاربری‌های اطراف این محدوده می باشد. زیرساخت‌های سبز را می‌توان به‌عنوان شبکه‌ای از اکوسیستم‌های مدیریت شده با انسان و طبیعت تعریف کرد که در کنار هم سلامت و انعطاف‌پذیری اکوسیستم را تقویت می‌کنند و به تنوع زیستی کمک می‌کنند. مهم‌ترین هدف برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری مکان‌یابی مناسب کاربری‌ها و جداسازی کاربری‌های ناسازگار از یکدیگر است. روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و معیارهای مؤثر بر سازگاری و مطلوبیت با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای تعیین شدند. تعیین مطلوبیت معیارها با استفاده از مدل فازی (Fuzzy) انجام گرفت. نقشه‌های سازگاری و مطلوبیت در محیط ArcGIS تهیه و میزان فواصل هر لایه به همراه استانداردسازی آن‌ها با استفاده از دستور Raster Calculator محاسبه شد. درنهایت نقشه نهایی کلاس‌بندی شده فازی به دست آمد. استفاده از مدل فازی براساس جدول میزان سازگاری کاربری اراضی شهری و تلفیق آن با معیارهای مطلوبیت کاربری‌ها از نوآوری این پژوهش می‌باشد. نتایج پژوهش نشان داد که براساس معیارهای انتخابی، مناطق شرقی، شمال شرقی و غربی اراضی عباس‌آباد دارای پهنه‌های نامناسب؛ جنوب شرقی دارای پهنه‌های خوب و بخش مرکزی پهنه‌های متوسط می‌باشند هم‌چنین سایر بخش‌ها باارزش ضعیف طبقه‌بندی شدند.

علمی-پژوهشی

تحلیل تطبیقی و رتبه بندی شاخص های کیفیت زندگی بر پایه عدالت اجتماعی در مناطق همجوار ناهمگون شهری مطالعه موردی کوی گلستان و کوی چنیبه اهواز

پرویز سلیمانی مقدم؛ عبدالنبی شریفی؛ صادق الهیاری؛ محمد Mohammad

دوره 15، شماره 3 (پیاپی 36) ، مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69279.2802

چکیده

این پژوهش در پی تحلیل تطبیقی و رتبه‌بندی شاخص‌های کیفیت زندگی با تاکید بر مفهوم عدالت اجتماعی در مناطق همجوار ناهمگون شهری در دو کوی(منطقه) گلستان و چنیبه شهر اهواز می‌باشد. این مقاله از لحاظ روش، توصیفی ... بیشتر این پژوهش در پی تحلیل تطبیقی و رتبه‌بندی شاخص‌های کیفیت زندگی با تاکید بر مفهوم عدالت اجتماعی در مناطق همجوار ناهمگون شهری در دو کوی(منطقه) گلستان و چنیبه شهر اهواز می‌باشد. این مقاله از لحاظ روش، توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای انجام این پژوهش ابتدا شاخص‌های مربوط به مفاهیم کیفیت زندگی(اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و خدماتی) و عدالت اجتماعی (آموزشی- فرهنگی، بهداشتی درمانی، اداری انتظامی و اوقات فراغت) استخراج و برای هر کدام گویه‌هایی تعریف گردید. در گام دوم پرسشنامه‌های محقق ساخته طراحی و تعداد ۳۸۰ نمونه میان شهروندان شهر اهواز بر اساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی توزیع و نتایج استخراج گردید. تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که منطقه گلستان در تمامی ابعاد مورد سنجش کیفیت زندگی شامل ( اجتماعی ،کالبدی، خدماتی و اقتصادی) از منطقه مجاور فضایی چنبیه به شکل معنی داری بالاتر بوده است. همچنین در بررسی شاخص های مختلف عدالت اجتماعی ( آموزشی و فرهنگی ، بهداشتی و درمانی ،اداری-انتظامی و اوقات فراغت) نیز کوی گلستان به شکل معناداری بالاتر از منطقه‌ی چنیبه می باشد. ضمناً نتایج حاصل از ربته بندی شاخص‌های مورد استفاده در این پژوهش با استفاده از مدل SAW نشان داد که اختلافات مشاهده شده، بیشتر در ابعاد کالبدی اقتصادی و اجتماعی نمودار است

بررسی نحوه توزیع عوامل کاربری اراضی شهری در طرح‌های توسعه شهری از منظر عدالت اجتماعی، مطالعه موردی: شهر شاهین‌دژ

بختیار عزت‌پناه؛ نوبخت‌ سبحانی؛ اصغر رشیدی‌ ‌ابراهیم‌ حصاری

دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 49-64

چکیده

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به‌صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری می‌باشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی ... بیشتر یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به‌صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری می‌باشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاست‌های کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین و هم‌چنین استفاده از روش‌های کارآمد در تهیه واجرای طرح‌های شهری و برنامه کاربری زمین دارد. این مقاله باهدف بررسی نحوه تخصیص و تمرکز منابع و خدمات شهری با تأکید بر رویکرد عدالت‌اجتماعی در نواحی مختلف شهر شاهین‌دژ صورت گرفته است. روش تحقیق تحلیلی‌-‌تطبیقی بوده و از تکنیک‌های آماری و مدل‌های کاربردی شاخص ویلیامسون وآنتروپی شانون استفاده‌شده است. یافته‌های‌تحقیق نشان می‌دهدکه اکثر کاربری‌های زمین شهری در شاهین‌دژ با سرانه‌های استاندارد رایج در کشور فاصله زیادی دارند و برحسب میزان کمبود فضا می‌توان به کاربری‌های فرهنگی، مذهبی، بهداشتی و غیره اشاره کرد. هم‌چنین یافته‌ها بیانگر توزیع ناعادلانه تعدادی از فعالیت‌ها و خدمات شهری در بین محلات مختلف شهر می‌باشد. درنهایت بررسی نحوه توزیع فضایی خدمات شهری نشان از تمایل کاربری‌های اراضی شهر به سمت تمرکز و قطبی شدن در برخی نواحی شهر دارد.

کیفیت زندگی فرهنگی و اجتماعی در شهرهای ایران

نفیسه مرصوصی؛ رحمت اله فرهودی؛ علی رضا لاجوردی

دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 79-94

چکیده

کیفیت زندگی از مفاهیم جدیدی است که در ادبیات علمی استفاده می‌شود. در سالهای اخیر مطالعات بسیاری در مورد این مفهوم توسط محققان انجام شدهاست. هدف این تحقیق مطالعه کیفیت زندگی در شهرهای ایران است. ... بیشتر

مقایسه کیفیت زندگی در محلات خودرو و برنامه‌ریزی ‌شده شهری؛ مطالعه تطبیقی محلات گوشه گاپله و شهرک اندیشه بروجرد

حسین حاتمی‌نژاد؛ محمد اسکندری نسب؛ محمد بیرانوند

دوره 14، شماره 1 (پیاپی 30) ، خرداد 1402، ، صفحه 147-168

https://doi.org/10.30473/grup.2021.44676.2298

چکیده

پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی ‌شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع ... بیشتر پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی ‌شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و ارائه تحلیلی از کیفیت زندگی عینی و ذهنی آن دو محله پرداخته است. این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخص‌های اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی محلات به کار گرفته شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی است. برای سنجش کیفیت زندگی در بعد ذهنی، ابتدا با استفاده از روش پیمایش، از میان جامعه آماری، به شیوه تصادفی با 373 نمونه در محلات مورد مطالعه مصاحبه گردید. به‌منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم‌افزار SPSS و آماره T دو نمونه مستقل و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. هم‌چنین برای سنجش کیفیت زندگی عینی از داده‌های مکانی بلوک‌های سرشماری سال 1395 مرکز آمار استفاده و شکل‌هایی در نرم‌افزار GIS برای شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کلی کیفیت زندگی تهیه گردید. نتایج نشان داد که وضعیت محله شهرک اندیشه، در تمامی شاخص‌های کیفیت زندگی ذهنی به ‌غیر از شاخص اجتماعی، بهتر از محله گوشه گاپله است. هم‌چنین شکل‌ کلی کیفیت زندگی عینی نیز این امر را اثبات می‌کند. درنهایت می‌توان ادعا کرد که کیفیت زندگی در محلۀ اندیشه مطلوب‌تر از گوشۀ گاپله است.

تأثیرات اقتصادی گردشگری تجاری بر مناطق شهری، مطالعه موردی شهر بانه

دکتر علی حاجی‌نژاد؛ علی احمدی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 7-22

چکیده

شهرها در روند تحولخود پیوسته از کارکردهای خود تأثیر مستقیم پذیرفتهاند و به تبع این تأثیرپذیری تغییراتی نیز در آنها در زمینه‌های فضایی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بوجود آمده است. از جمله ... بیشتر شهرها در روند تحولخود پیوسته از کارکردهای خود تأثیر مستقیم پذیرفتهاند و به تبع این تأثیرپذیری تغییراتی نیز در آنها در زمینه‌های فضایی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بوجود آمده است. از جمله کارکردهای مهم شهری گردشگری بوده که فضاهای شهری تأثیرات شگرفی می‌گذارد. هدف این مقاله بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی گردشگری تجاری بر شهرها بوده و اینکه گردشگری چه نقشی می‌تواند در اقتصاد شهرها برعهده داشته و چه نوع اثرات اقتصادی بر شهرها برجای گذارد؟ در این راستا شهر بانه و تأثیرات اقتصادی گردشگری تجاری بر آن مورد بررسی قرار گرفت. موقعیت جغرافیایی شهر بانه و همجواریآن با کشور عراق سبب شده تا مبادلات تجاری در اشکال رسمی و غیررسمی با این کشور در حجم بالایی صورت گرفته و صرفه اقتصادی و منافع ناشی از خرید و فروش کالاهای وارده از مبادی مرزی باعث پیدایش نوعی از گردشگری در این منطقه (گردشگری تجاری) شده است که حوزه عمل آن تا دورترین شهرهای داخلکشور نیز تسری یافته است. در این تحقیق از داده‌های میدانی استفاده شده و روش تحقیق میدانی- کتابخانه‌ای و تحلیل علمی است که به وسیله نرم افزار spss انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده که جامعه‌ی آماری مورد مطالعه کارشناسان مرتبط با گردشگری و امور شهری و افراد شاعل در بخش‌های مرتبط به گردشگری بوده است. برای این منظور از دو نوع پرسشنامه استفاده شده که در پرسشنامه مربوط به کارشناسان حجم نمونه 10 عدد و در پرسشنامه دوم 263 عدد بوده است. در نهایت به تحلیل یافته‌های حاصل از پرسشنامه‌ها از طریق آزمون‌های توزیع دوجمله‌ای و sign پرداخته شد. نتایج حاصل حاکی از آن است که فعالیت‌ها و اشتغال حاصل از این فعالیت در غیاب بخش‌های صنعت، خدمات و کشاورزی توانسته اثرات اقتصادی قابل توجهی را بر شهر بانه داشته باشد و افزایش درآمد و اشتغال و قیمت زمین در این شهر را در پی داشته است.

برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی : مناطق روستایی استان کردستان)

رحمت الله بهرامی؛ کیومرث حبیبی؛ رضا قادری

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1390، ، صفحه 61-74

چکیده

در حال حاضر، صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در صنعت گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردید. ... بیشتر در حال حاضر، صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در صنعت گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردید. امروزه صنعت گردشگری روستایی به عنوان یک راهبرد می تواند با برنامه ریزی اصولی و شناسایی مزیت¬ها و محدودیت¬های گردشگری روستایی، نقش موثری در توسعه و تنوع بخشی به اقتصاد منطقه¬ای برعهده داشته باشد، مقاله حاضر با هدف شناسایی پتانسیل¬ها و محدودیت¬های توسعه گردشگری روستایی و راهبردها و راهکارهایی جهت توسعه گردشگری در مناطق روستایی استان کردستان(سنندج، سروآباد و مریوان) که منجر به توسعه روستایی می گردد ارائه نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و مطالعات کتابخانه¬ای است. برای تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها از مدل SWOT استفاده شده است. جامعه آماری را 11آبادی با جمعیت بالغ بر10500 نفر است .همچنین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران265 در سه گروه124 نفر ساکنین محلی، 21نفر از مسئولان و120نفرگردشگر مشخص گردید. نتایج یافته ها نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری مناطق روستایی مناطق مذکوربسیار بالاست و نیازمند بازنگری و ارایه سیاست¬های مناسب در جهت رفع محدودیت¬ها و استفاده از مزیتهای نسبی موجود می باشد.

علمی-پژوهشی

تدوین نقشه راهبردی مدیریت پراکنده‌‍رویی و شکل‌گیری بافتهای حاشیه‌ای، مطالعه موردی: بندر ماهشهر

آرش قاسم پور؛ آزاده اربابی سبزواری؛ ناصر عبادتی؛ فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مریم رستم پیشه

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69836.2814

چکیده

این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای ... بیشتر این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و به‌دلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه کاربردی دارد. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شده‌اند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشه راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد منابع و قابلیت‌های داخلی بندر ماهشهر اهمیت یکسانی در مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای ندارند. عواملی همچون، وجود زیرساخت‌های شبکه حمل‌ونقل ریلی، هوایی، زمینی و دریایی جهت حمل‌ونقل داخلی و صادرات و واردات، وجود صنایع عظیم پتروشیمی، منطقه ویژه اقتصادی، اداره کل بنادر و دریانوردی، اداره کل گمرک و اداره کشتیرانی در منطقه و ... دارای بیشترین وزن می‌باشند؛ این عوامل در مدیریت پراکنده‌رویی و شکل‌گیری بافت‌های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر، نسبت به سایر عوامل، بیانگر نادر بودن، تقلید پذیری و تناسب راهبردی هستند و در نتیجه باید در صدر اولویت‌های اقدام‌های اجرایی قرار گیرند.

مفهومی

شبیه‌سازی الگوهای زیستی در طراحی شهری و معماری با تأکید بر روابط میان خدمات اکوسیستم

نفیسه مرصوصی؛ مهدی شفیعی‌پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69557.2805

چکیده

یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آن‌ها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی ... بیشتر یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آن‌ها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستم‌های شهری مزایایی است که شهروندان از آن‌ها به دست می‌آورند و شامل خدمات تأمینی، تنظیمی، فرهنگی و حمایتی است. با وجود اینکه برای طراحی محیط‌های شهری مبتنی بر روابط میان خدمات اکوسیستم، روش‌های اندکی پیشنهاد شده اما استفاده از آن‌ها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. مانع اصلی برای توسعه روش‌های طراحی براساس خدمات اکوسیستم، فقدان دانش لازم برای درک روابط بین خدمات اکوسیستم‌های شهری است و معمولاً براساس اصول حاکم بر طراحی شهری، غالباً طراحی‌های صرفاً فضایی انجام می‌شود. این مقاله روابط حاکم بر هم‌افزایی‌های خدمات اکوسیستم‌های شهری را از منظر بوم‌شناختی بررسی و سپس اثرات آن را بر طراحی شهری مورد تحلیل قرار می‌دهد. این تحلیل می‌تواند ابزاری کارآمد برای طراحان و سیاست‌گذاران فراهم سازد تا تصمیمات مطلوب‌تری در جهت بهره‌برداری از خدمات مختلف اکوسیستم در مناطق شهری اتخاذ نموده و آثار مخرّب زیست‌محیطی ناشی از طراحی‌های شهری را به حداقل کاهش دهند. براساس نتایج این تحلیل، اثربخشی خدمات اکوسیستم‌های شهری با درک صحیح روابط بوم‌شناختی آن‌ها و ملاحظات مربوط به روابط فضایی عناصر شهری، افزایش خواهد یافت.

علمی-پژوهشی

گونه شناسی الگوهای شهرهای پساکرونا با رویکرد فراتحلیل

حافظ مهدنژاد؛ داود امینی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آذر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.67380.2774

چکیده

امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماری‌های فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت ... بیشتر امروزه پژوهشگران در جستجوی ارائۀ الگوهایی هستند که در صورت وقوع بیماری‌های فراگیر بتوانند کارکرد مطلوبی داشته باشند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی الگوهای شهرهای پساکرونا برای شناخت الگوهای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری در طول کووید ۱۹ و پاندمیهای آینده میباشد. پژوهش حاضر از نوع ثانویه و پارادایم پاردایم فلسفی حاکم بر آن از نوع تفسیری، رویکرد آن، کیفی و روش‌شناسی آن، نمونه‌کاوی می‌باشد. روش جمع‌آوری داده‌ها، از نوع متن پایه و براساس شیوه‌های اسنادی است. روش پژوهش مبتنی بر مرور نظام‌مند و فراتحلیل است. بر همین مبنا، ابتدا اقدام به‌مرور نظاممند مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های منتشر شده در خصوص شهرهای پساکرونا شده است. جامعۀ آماری مربوط به مقالات، کتاب‌ها و پایان‌نامه‌هایی است که در بازۀ زمانی 2020 تا 2023 منتشر شده است. بعد از بررسی‌های اولیه، تعداد 42 مقاله جهت تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است الگوهایی نظیر شهر 20 دقیقه‌ای، شهر 15 دقیقه‌ای، شهر 10 دقیقه‌ای، اجتماع کامل و محلۀ کامل برای شهرهای پساکرونا مطرح شده است. افزون بر این، شهرهای پساکرونا دارای شش مقولۀ اصلی و مورد اجماع متشکل از حملونقل، فرهنگ و اجتماع، کار، فضاهای سبز و تفریحی، آموزش، بهداشت و خدمات و در نهایت هوشمندسازی هستند. الگوهای شهر پساکرونا دارای 24 مؤلفه مشترک هستند که مشتمل بر حملونقل عمومی، سفر فعال، ترافیک و پارکینگ، هویت و تعلق، احساس امنیت، نفوذ و احساس کنترل، مراقبت و نگهداری، اشتغال محلی، فضای کاری انعطاف‌پذیر، خدمات و حمایت، مسکن و اجتماع، تعاملات اجتماعی، تفریح و بازی، فضای طبیعی، خیابان‌ها و فضاها، حکمروایی هوشمند، مراقبت‌های بهداشتی هوشمند، آموزش هوشمند، تحرک هوشمند، معماری سیستم و فناوری‌های اصلی، شهرسازی و زیرساخت‌های جادهای، ساختمان هوشمند، محیط هوشمند و شبکۀ هوشمند و استفاده از انرژی است.

علمی-پژوهشی

پایش و ارزیابی روند تغییرات پوشش برف در شهرستان‌های (استان گلستان، مازندران و گیلان)

عطا غفاری گیلانده؛ وحید صفریان زنگیر

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.66285.2749

چکیده

در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های ... بیشتر در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سال‌های 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، آب معادل برف و تغییرات سفره آب‌های زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه پرداخته شد. براساس نتایج به دست آمده بیش‌ترین مساحت سطحی بارش برف با مقدار 01/9496 کیلومتر مربع در سال 2005 و کم‌ترین آن با مقدار 21/2906 کیلومتر مربع در سال 2010 اتفاق افتاده است، این درحالی است که بیش‌ترین مقدار عمق برف با مقدار 07/0 ‌متر در سال 2008 و بیش‌ترین آب معادل برف با مقدار 10 کیلوگرم بر متر مربع در سال 2008 به دست آمد که مبین همبستگی بالای عمق برف با آب معادل از برف است. نتایج بررسی سفره آب‌های زیرزمینی براساس سه مدل CSR، GFZ و JPL نشان داد که بیش‌ترین حجم سطح سفره آب‌های زیرزمینی با مقدار 5/12 سانتی‌متر، در سال 2005 و کم‌ترین آن با مقدار 5/27- سانتی‌متر، در سال 2017 قرار دارد. یافته‌های تحقیق، نشان‌دهنده مقدار کاهشی روند سفره آب‌های زیرزمینی در ارتباط با مقدار کاهش بارش برف در منطقه مورد مطالعه است.

علمی-پژوهشی

طراحی مدل علی خلق ارزش در صنعت گردشگرای با تاکید بر توان بوم شناسی

رحیم رستمی؛ پیام پاسلاری؛ وحید مکی زاده

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.67710.2779

چکیده

صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری ... بیشتر صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به عنوان محور توسعه پایدار یاد میکنند. به دلیل نقش انکارناپذیرگردشگری در روندرشدتوسعه کشور، مدیران صنعت گردشگری همواره با چالش جذب گردشگر و جلب رضایتمندی و وفاداری او مواجه هستند. هدف پژوهش حاضر طراحی مدل علی خلق ارزش در صنعت گردشگرای با تاکید بر توان بوم شناسی است. این پژوهش از نظر فلسفه پژوهش پارادایم خرد گرایی ،هدف کاربردی از نظر روش در زمره تحقیقات آمیخته اکتشافی قرار دارد. پژوهش حاضر در دو بخش کیفی (تحلیل محتوا و دلفی) و کمی صورت گرفت. استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله ای صورت گرفت و همچنین جهت تایید و اجماع مولفه‌ها، عوامل مستخرج از ادبیات از طریق پرسشنامه دلفی به قضاوت خبرگان گذاشته شدند. جامعه آماری در بخش دلفی شامل 30 نفر از خبرگان صاحبنظران و کارشناسان باسابقه شامل، اساتید هیئت علمی دانشگاه‌های معتبر کشور و همچنین مدیران، کارشناسان و بازاریابان فعال در حوزه گردشگری در استان ایلام که به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی نیز 355 نمونه‌ از گردشگران استان ایلام با روش غیراحتمالی دردسترس انتخاب شدند. بعد از آن مولفه تعاملات آنلاین قرار دارد (24.88). دو مولفه بخش بندی مشتری و دریافت بازخورد در رتبه آخر قرار دارد (4.65). نتایج این پژوهش می‌تواند به‌عنوان الگویی برای پیاده‌سازی خلق ارزش استفاده گردد و بدین ترتیب زمینه را برای رشد و توسعة هرچه بیشتر در صنعت گردشگری را فراهم کرد.

علمی-پژوهشی

تحلیل ساختاری پیشران‌های تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری، مطالعه موردی: منطقه 22 کلان‌شهر تهران

لیلا غیرتی آرانی؛ رضا مهاجر

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.67711.2782

چکیده

مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران‌های تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را بازشناسی و خوشه‌بندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از ... بیشتر مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران‌های تاثیرگذار بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را بازشناسی و خوشه‌بندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی به روش پیمایشی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونه‌گیری هدفمند یا قضاوتی بود. 21 پیشران در قالب 5 بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، مدیریتی و نهادی، کالبدی و زیست محیطی با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. نتایج پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی موانع در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است. نظام خوشه‌بندی موانع حاکی از تمرکز نیروهای پیش برنده در ناحیه پیشران‌های مستقل است. پیشران‌های ارتقای دسترسی به حمل و نقل عمومی، استفاده از سوخت‌های سبک و پاک، تقویت مشارکت اجتماعی و عمومی در ارتقای محیط زیست شهری، تشدید قوانین و مقررات جهت کاهش آلودگی هوا و آب، افزایش تراکم پوشش جنگلی در منطقه، مدیریت بهینه پسماند شهری، توسعه فضاهای سبز و پارک‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کنترل افزایش جمعیت شهری بیشترین تاثیرگذاری مستقیم را بر وضعیت آینده محیط زیست شهری منطقه 22 کلان‌شهر تهران را دارند.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

بررسی کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و دسترسی پیاده کودکان به آن؛ نمونه مطالعاتی شهرصحنه کرمانشاه

شیفته فرخی؛ سمانه جلیلی صدرآباد؛ سید مجید مفیدی شمیرانی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آبان 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.63432.2695

چکیده

هدف از این پژوهش شناسایی راه‌های افزایش کیفیت محیطی فضاهای همگانی دوستدار کودک و افزایش دسترسی پیاده به آن در شهر صحنه_ کرمانشاه است که در پژوهش‌های اخیر کمتر به آن توجه شده . بنابراین این پژوهش سعی دارد ... بیشتر

علمی-پژوهشی

آینده‌پژوهی در سیر تحولات مدل‌سازی سیستم‌های اکولوژیک شهری(مفاهیم ، رویکردها ،روندها)

خلف عنافجه؛ عبدالنبی شریفی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 29 آبان 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.65747.2741

چکیده

هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده ... بیشتر هدف مطالعه حاضر تبیین جایگاه آینده پژوهی به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی ، درسیر تحولات مدلسازی اکوسیستم های شهری بمنظور رسیدن به پایداری اکولوژیکی است.این مطالعه بنیادی تلاش می کند با استفاده از روش تحلیل محتوا وروش های تاریخی وبر اساس داده ها واطلاعات بدست آمده از مطالعه منابع کتابخانه ای، سیر تحولات کاربرد مدل ومدلسازی در مدیریت و برنامه ریزی اکوسیستم های شهری را از گذشته تا حال بررسی کرده است. همچنین چگونگی ورود رویکرد آینده پژوهی به نظام برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به عنوان بزرگترین سیستم های اکولوژیکی به بحث می‌گذارد. ضرورت اصلی توجه به علم اکولوژی، مطالعه فرآیندهای توسعه است که در طول زمان از طریق برنامه ریزی و مدیریت ،در خصوص ارتباط متقابل بین سیستم های فیزیکی ،مادی و حیاتی در بطن اکوسیستم ها اتفاق می افتد. نوآوری این تحقیق شامل تلاش برای پیوند مباحث سه گانه آینده پژوهی ، مدلسازی وسیستم های اکولوژیکی شهری به منظور تدوین راهکارهای تحقق رویکرد آینده پژوهی در مدیریت وبرنامه ریزی اکوسیستم های شهری ومنطقه ای امروز است. نتایج تحقیق نشان داد که‌ با بررسی تاریخی سیر تحولات مدلسازی اکوسیستم‌های شهری می‌توان دو دوره کلاسیک و مدرن (معاصر) را تحت سه گفتمان یا فرهنگ از شهرها تشخیص داد. در دوره معاصر از مدل‌سازی یا گفتمان سوم، پیچیدگی، عدم قطعیت، خودسامانی و نامعلومی تغییرات سبب توجه بیشتر به آینده در مدل‌سازی شد.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری در نواحی شهر اردبیل

علیرضا جباری؛ رسول صمدزاده؛ یوسف وثیق

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آذر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.65903.2744

چکیده

هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده ... بیشتر هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی پراکنش خدمات شهری نواحی 51گانه شهر اردبیل است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و پرسشنامه‌ای است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع‌آوری نظرات شهروندان استفاده شده است. برای این منظور با روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده، تعداد 385 پرسشنامه از نواحی شهری تکمیل و جمع‌آوری گردیده است. برای واکاوی داده‌ها از مدلVIKOR ، تعیین وزن 11 شاخص اصلی تحقیق؛ از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) و روش آنتروپی، سطح‌بندی نواحی شهری از نظر شهروندان؛ از روش تحلیل خوشه‌ای، مقایسۀ داده‌های عینی و ذهنی نیز از آزمون ویلکاکسون در قالب نرم‌افزار SPSS و همچنین بررسی الگوهای فضایی خدمات شهری از مدل میانگین نزدیک‌ترین همسایگی و آرایش فضایی مولفه‌های مورد مطالعه از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری در سطح مطلوبی قرار دارند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان مطلوبیت کمتر می‌شود. همچنین نتایج تحلیل خوشه‌ای نشان داد که در طبقه اول نواحی شهری واقع در مرکز شهر و در طبقه آخر (پنجم) نواحی پیرامونی قرار گرفته‌اند و اینکه مقایسه نتایج داده‌های عینی (پراکنش خدمات شهری) و داده‌های ذهنی (پرسشنامه شهروندان) نشان داد که بین آنها اختلاف آماری معناداری وجود دارد، در واقع باتوجه به نتایج عینی، نتایج ذهنی از واقعیت‌ها دورتر است و بیشتر نظرات احساسی مردم غالب است. نتیجه اینکه خدمات شهری اردبیل بر اساس عدالت فضایی توزیع نشده است و الگوی غالب توزیع، خوشه‌ای و به صورت مرکز-پیرامونی است.

علمی-پژوهشی

تأثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی (مورد پژوهش: روستای مهماندوست شهر دامغان)

میثم عاقلی؛ مریم علی ئی؛ سید محمد تفرشی؛ علیه مقیمی خراسانی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آذر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.68517.2796

چکیده

در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته ... بیشتر در این عصر فناوری دیجیتال و هوشمند، انتظارات مردم از خدمات فنی در حال افزایش است. توسعه انسان-رایانه و فناوری نانو، توسعه و رواج فناوری واقعیت مجازی را ممکن ساخته است که به حوزه گردشگری نیز گسترش یافته است.از اینرو هدف این پژوهش بررسی تاثیر گیمیفیکیشن بر رضایت گردشگر با نقش میانجی خستگی گردشگری می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه گردشگران شهر دامغان در عید نوروز 1402 سفر کرده بودند انتخاب شدند .حداقل حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه استفاده شده است. پایایی با استفاده از ضریب امگا مکدونالد مورد بررسی قرار گرفت و روایی صوری و محتوا(ضریب لاوشه) با نظر استاد راهنما وخبرگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. همچنین تجزیه‌وتحلیل داده‌های بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و 4pls صورت‌گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که گیمیفیکشن بر خستگی گردشگری و خستگی گردشگر یر رضایت گردشگر تاثیر معنادار و معکوسی دارد و گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر تاثیر مثبت و معنی داری دارد و همچنین خستگی عاطفی بر تاثیر بین گیمیفیکشن بر رضایت گردشگر نقش میانجی دارد.

علمی-پژوهشی

سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی در کلان‌شهر تهران

اسماعیل صفرعلی زاده؛ رباب حسین زاده؛ مجید اکبری

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 25 آذر 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.68212.2792

چکیده

زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های ... بیشتر زیست‌پذیری می‌تواند رشد پایدار، کارایی و اثر بخشی، تنوع اقتصادی و اشتغال پایدار، افزایش درآمد و توزیع عادلانه آن، خوداتکایی، مصرف متعادل، فناوری سازگار با محیط و تامین نیازهای اساسی همه گروه‌های شهری را فراهم آورد. هدف مقاله حاضر سنجش و تحلیل فضایی زیست‌پذیری اقتصادی کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف‌گذاری کاربردی‌ و از لحاظ روش-شناسی توصیفی-تحلیلی است. داده‌های مورد نیاز با مراجعه به اسناد و مدارک موجود و سالنامه آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ماباک و از آزمون‌های کجی و کشیدگی، مان ویتنی، میانگین رتبه‌ای در نرم افزار SPSS وARC GIS استفاده شده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، از نظر زیست‌پذیری اقتصادی، مناطق 6، 2 و 1 به ترتیب با کسب بیشترین امتیاز در جایگاه اول تا سوم و مناطق 22، 16 و 9 با کسب کمترین امتیاز در جایگاه بیستم تا بیست و دوم قرار گرفتند. همچنین فضای غالب زیست‌پذیری اقتصادی بر مناطق 22 گانه کلان‌شهر تهران پهنه نامطلوب است. نتایج نشان می‌دهد که کلان‌شهر تهران فاقد وحدت زیست‌پذیری اقتصادی می‌باشد و این ناهمگونی-های فضایی بین مناطق شمالی با سایر مناطق تهران خیلی زیاد است. به‌طوری‌که این تفاوت میانگین رتبه‌ای برای مناطق نیمه جنوبی 17/16، نیمه مرکزی 8، نیمه شرقی 60/16 و غربی 29/15 است. در این بین، بیشترین تفاوت زیست‌پذیری اقتصادی مناطق نیمه شمالی با مناطق نیمه جنوبی و کمترین آن با مناطق نیمه مرکزی است.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

تأثیر سیاست‌گذاری‌های شهری بر اسکان غیررسمی با رویکرد ساختارگرایانه (مورد مطالعاتی: منطقه 5 شهرداری شهر تهران)

فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مرتضی پورزارع؛ حسن رضائی؛ سید حسین هاشمی نسب

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 05 دی 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.67642.2777

چکیده

اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها بوده و آسیب‌‌های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیده‌ای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینه‌‌های ... بیشتر اسکان غیررسمی پدیده نابهنجاری است که معضل اکثر شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها بوده و آسیب‌‌های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی عدیده‌ای درپی دارد بر همین اساس مقابله با آن و ساماندهی آن نیازمند صرف هزینه‌‌های سنگین در ابعاد گوناگون است. عوامل متعددی در بروز و گسترش این پدیده دخالت دارند که در این تحقیق از بین عوامل مختلف نقش سیاست‌گذاری‌‌های شهری بر اسکان غیررسمی در منطقه ۵ شهرداری شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور در یک تحقیق همبستگی نمونه-ای مشتمل بر ۱۲۰ نفر از سیاست‌گذاران‌‌، مسئوولین و کارشناسان مرتبط با موضوع در منطقه مورد مطالعه به صورت تمام شمار به عنوان آزمودنی انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته شامل ۲۶ سوال ۵ گزینه‌ای تهیه و پس از اطمینان از اعتبار و روایی آن بین آنها توزیع گردید. داده‌های حاصله با استفاده از نرم افزار spss و از طریق آزمون‌‌های ضریب همبستگی پیرسون (r) و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله بیانگر آن است که: بین عوامل قوانین زمین شهری موجود، ایجاد شهرک‌های جدید و سیاست‌های مسکن و طرح‌های شهری و اسکان غیررسمی در منطقه 5 شهرداری شهر تهران رابطه مثبت و معنی‌دار ی در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. به عبارت دیگر این عوامل موجب افزایش اسکان غیررسمی در این منطقه از شهر تهران گردیده و در مجموع می‌توان 62 درصد از واریانس وجود پدیده اسکان غیررسمی را به وسیله عوامل سه گانة فوق تبیین نمود.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

اندازه‌گیری و سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تهران)

محیاسادات فرازنده مهر؛ سید مصطفی طیبی ثانی؛ سوسن سهامی؛ علی فهیمی‌نژاد

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 06 دی 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2023.66565.2754

چکیده

هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستان‌های واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرم‌افزار Decibel X نسخه 2020 ... بیشتر هدف از انجام این تحقیق، سنجش تراز صوتی در فضاهای شهری بوده است. بدین منظور بوستان‌های واقع در منطقه 4 شهرداری تهران به عنوان پایلوت تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تراز معادل توسط نرم‌افزار Decibel X نسخه 2020 اندازه‌گیری و با استاندارد صوتی (OSHA-90 dBA) مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با ایجاد تراز صوتی پلکانی اقدام به ثبت مشاهدات اعتراضی کاربران شد. نوآوری این تحقیق در انتخاب مکان و روش اندازه‌گیری است. کمترین و بیشترین تراز فشار صوتی برابر با 68/65 و 15/77 دسی‌بل بوده است. اکثر بوستانهای مورد مطالعه دارای میانگین تراز صوتی کمتر از استاندارد NIOSH و OSHAو ACGIH هستند. این در حالیست که تمامی موارد (به استثنای پارک جنگلی لویزان و ساحل)، دارای تراز صوتی بالاتر از استاندارد آژانس حفاظت محیط‌زیست هستند. همچنین برای کاربران، میانگین زمان حضور در یک روز در بوستان‌ها 2 ساعت می‌باشد. از سوی دیگر، بیشترین درصد پاسخ‌های کاربران (88 درصد و 87 درصد) به ترتیب مربوط به حد مطلوب صدا (67-65 دسی‌بل) و حد آزاردهنده (85-79 دسی‌بل) می‌باشد که نشان می‌دهد اکثر کاربران در خصوص این دو محدوده اتفاق نظر دارند. از سوی دیگر کمترین توافق در پاسخ‌ها (37 درصد) مربوط به حد بسیار مطلوب (کمتر از 65 دسی‌بل) می‌باشد. فضاهای ورزشی در بوستانهای منطقه 4 از استاندارد نسبی به لحاظ آلودگی صوتی برخوردار هستند.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

ارزیابی اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تاب‌آوری روستایی مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان مرودشت

رودابه فرهادی؛ اصغر نوروزی؛ حمیدرضا شیرازی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2024.68994.2801

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات روابط متقابل شهر و روستا بر تاب‌آوری روستایی در نواحی روستایی شهرستان مرودشت می‌باشد. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و از نظر نحوه جمع‌آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی ... بیشتر

علمی-پژوهشی

تحلیل فضایی مهاجرت داخلی با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی در استان‌های ایران

یگانه موسوی جهرمی؛ جهانگیر بیابانی؛ الناز ارزاقی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70143.2821

چکیده

مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استان‌های ایران را طی سال‌های 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین ... بیشتر مهاجرت معمولاً به تغییرات دائمی یا طولانی مدت محل زندگی اشاره دارد. این تحقیق بر آن است تا تحلیل فضایی مهاجرت داخلی در استان‌های ایران را طی سال‌های 95-1390 با تأکید بر عوامل اقتصادی و محیطی بررسی کند. بدین منظور سه عوامل اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر به همراه عامل محیطی میزان انتشار کربن دی اکسید (CO2) در الگوی برآوردی شناسایی شد. نخست بُعد مکان (مجاورت و فاصله) در اطلاعات آماری مهاجرت داخلی براساس آزمون موران در سطح 95 درصد معنی‌دار شد. سپس براساس آزمون ناهمسانی واریانس و نیز آماره rho وابستگی فضایی در مدل وقفه فضایی (SAR) مورد تأیید قرار گرفت. بنابراین تحلیل فضایی براساس مدل وقفه فضایی انجام شد. نتایج رگرسیون فضایی نشان داد شاخص‌های اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، بیکاری و شدت فقر بر خالص مهاجرت در استان‌های کشور از لحاظ آماری تأثیرگذار بود. بطوری که بیکاری و شدت فقر تأثیر منفی و درآمد اثر مثبت بر خالص مهاجرت در استان‌ها داشت. ولی میزان انتشار CO2 رابطه مثبت با متغیر وابسته داشت. از آنجایی که هر چه میزان انتشار گاز گلخانه‌ای CO2 افزایش یابد، میزان آلودگی هوا نیز افزایش می‌یابد، لذا انتظار بر این بود رابطه خالص مهاجرت با میزان انتشار CO2 معکوس باشد، اما آمار توصیفی خالص مهاجرت و متوسط انتشار CO2 نشان داد بجز استان خوزستان، استان‌های با میزان انتشار بالای CO2، مهاجر پذیر نیز بوده‌اند. بنابراین شاخص انتشار CO2 بیش از اینکه اثرات سوء آلودگی هوا را نشان دهد، اثرات مثبت صنعتی شدن استان‌ها را نشان داده است.

علمی-پژوهشی

ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران‌ اقتصادی صنعت گردشگری، مورد پژوهش: استان هرمزگان

حمیدرضا بهادر؛ وحید مکی زاده؛ حسین منصوری

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اسفند 1402

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69562.2807

چکیده

پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران‌ اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت ... بیشتر پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی، ارائه الگوی سفر گردشگران در بحران‌ اقتصادی صنعت گردشگری با تاکید بر توان بوم شناسی با رویکرد داده بنیاد را ارائه می دهد. پژوهش از نوع اکتشافی بود و از تحلیل محتوا جهت استخراج شاخص های عمومی و مصاحبه در بخش تئوری داده بنیاد جهت استخراج شاخص های اختصاصی استفاده شد جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی از خبرگان و متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری و مدیریت بازاریابی بود تعداد آنها 15 نفر با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بود که این روند تا رسیدن به اشباع نظری رسید. روایی از طریق متخصصان و پایایی از طریق روش بررسی مجدد یا بازدید توسط خبرگان استفاده شد. در این تحقیق برای ارائه مدل کیفی از روش تحلیل محتوا و تئوری داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA استفاده شد. به منظور ارائه الگو با توجه به نتایج مصاحبه ها و تحلیل های صورت گرفت که تحریم های اقتصادی، تغییر در میزان درآمد، تغییر در نوع تبلیغات جهت گردشگری، تغییر نگرش گردشگران، تغییر در سرمایه گذاری بخش گردشگری، تغییر در نگرش- کاهش / حذف سفرهای خارجی- افزایش طبیعت گردی– شناسایی بیشتر مناطق گردشگری – شناخت ساعت گشت و گذار- رونق بوم گردی محلی / سنتی – افزایش استفاده از بیمه سفر – جلوگیری از کاهش تبادل فرهنگی اقوام و ملتها را در پی داشته باشد.

علمی-پژوهشی

مقایسه کارآیی توابع پیکسل پایه الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ گرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان

علیرضا همایونفر؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مصطفی موسی پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.67682.2778

چکیده

هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ‌گرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان می‌باشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک ... بیشتر هدف از این تحقیق، مقایسه کارآیی توابع کرنل پیکسل پایۀ الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ‌گرا در استخراج اراضی ساخته شده شهری همدان می‌باشد. برای این منظور از تصویر چند طیفی دارای قدرت تفکیک مکانی 10 متر ماهواره سنتینل 2 استفاده شده است. از نرم افزار ENVI جهت عملیات پیش پردازش تصویر و همچنین طبقه‌بندی پیکسل پایه و از نرم افزار eCognation جهت طبقه‌بندی شئ‌گرا استفاده شده است. درمرحله پردازش، ابتدا در محیط نرم‌افزار ENVI، نقاط تعلیمی و نقاط واقعیت زمینی مشخص شدند و پس از آن با استفاده از توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان، شامل توابع خطی، چند‌جمله‌ای، پایه شعاعی و سیگموئید، فرایند طبقه‌بندی پیکسل ‌پایه انجام شد و پس از آن دقت طبقه‌بندی روش پیکسل پایه مورد ارزیابی قرار گرفت. در محیط نرم افزار eCognation، ابتدا عملیات قطعه‌بندی با مقیاس، ضریب شکل و ضریب فشردگی معین انجام شد و پس از آن با استفاده از عملگر‌های فازی شئ‌گرا شامل AND، OR، MGE، MAR، MGWE و ALP فرایند طبقه‌بندی فازی شئ‌گرا نیز انجام گردید و میزان دقّت هر کدام از نقشه‌های تولید شده روش شئ‌گرا نیز محاسبه گردید. تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری با دقت بهتر با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، جنبه نوآوری این تحقیق را توجیه می‌نماید. در این تحقیق عملگر فازی AND دارای بیشترین مقدار دقّت در نقشه‌های تولید شده بود که نشان دهنده این موضوع است که با استفاده از پردازش شئ‌گرای تصاویر ماهواره‌ای می‌توان به دقت بیشتری در تولید نقشه اراضی ساخته شده شهری رسید.

علمی-پژوهشی

تحلیلی بر تأثیرات شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم‌شناسانه شهر در چارچوب انرژی‌های تجدیدپذیر (مطالعه موردی: شهر پردیس)

طیبه قلی پوردمیه؛ حیدر جهانبخش

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.64006.2709

چکیده

هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف ... بیشتر هدف از انجام این پژوهش؛ شناسایی و سنجش میزان تاثیرات مستقیم شاخص های کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در فضاهای سبز شهر پردیس است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، مدیران و فعالان حوزه طراحی بوم شناسانه شهری بوده که با توجه قابلیت سنجش روش Smart-PLS با حجم نمونه اندک، تعداد (34) نفر با روش نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شدند. برای رتبه‌بندی متغیرهای شناسایی شده از روش تاپسیس فازی با طیف ۵ گانه لیکرت در Excel و برای بررسی رابطه کیفیت منظر و طراحی بوم‌شناسانه شهر از روش معادلات ساختاری تفسیری در نرم‌افزار Smart-PLS استفاده شد. پایایی پرسشنامه با مقادیر آلفای کرونباخ 798/0 و نیز پایایی ترکیبی متغیرها 876/0 مورد تایید است. نتایج تحلیل ها نشان داد، عامل کیفیت منظر بر طراحی بوم شناسانه شهری تأثیر مستقیمی دارد. علاوه بر این، شاخص محیط‌زیستی با متغیرهای محیط شهری و شاخص زیست محیطی به ترتیب با متغیرهای محیط شهری به میزان 65 %، اقتصاد شهری به میزان 60 %، زیبایی شناختی به میزان 55 %، فرهنگی-اجتماعی به میزان 55% و با متغیر معنایی-ادراکی به میزان 45% رابطه‌ی مستقیم و مثبتی را نشان داد. در این پژوهش، ارتباط مستقیم تأثیر شاخص‌های کیفیت منظر و طراحی بوم‌شناسانه با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در شهر پردیس با استفاده از FUZZY و Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفت.

علمی-پژوهشی

تحلیل اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار زیست‌محیطی شهروندان در شهر ساری

علی اصغر غلامی؛ ابوالقاسم حیدرآبادی؛ ابراهیم اکبری

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 31 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.68333.2794

چکیده

مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیست‌محیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان ... بیشتر مطالعه حاضر، تعین اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار هدف از زیست‌محیطی شهروندان در شهر ساری بوده است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و روش پژوهش، پیمایش مقطعی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمام شهروندان بالای 18 ساله بودند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران با احتساب نمونه‌های پیش‌آزمون، 400 نفر تعیین گردید شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحلهای بوده است. ابزار گردآوری داده‏ها، برای متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی پرسشنامه محقق‌ساخته و برای سنجش و اندازه‌گیری رفتارهای محیط‌زیستی از پرسشنامه کایزر و همکاران (1999) بود. در این مطالعه از نظریه فرهنگ زیست‌محیطی ژرژ تومه و سرمایه فرهنگی بوردیو به‌عنوان چارچوب نظری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. از اعتبار صوری برای سنجش روایی استفاده شد و پایایی ابزار در تمام متغیرها بالاتر از 7/0 به دست آمد. بررسی هم‌زمان اثرات سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتار زیست‌محیطی به‌عنوان نوآوری این پژوهش می‌باشد. یافته‌ها نشان داد میانگین الگوهای رفتار زیست‌محیطی در بین افراد نسبتاً بالا بوده و میانگین آن از عدد 5 برابر با 78/3 است. میانگین سرمایه فرهنگی در بین افراد نسبتاً پایین بوده و میانگین آن 79/2 است. میانگین سرمایه اجتماعی برابر با 04/3 است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با رفتار زیست‌محیطی رابطه معنادار مثبت و مستقیم وجود دارد. برای ارتقای میزان رفتارهای زیست‌محیطی، باید میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی را بالا برد. طبق تحلیل رگرسیون متغیرهای سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی حدود 1/23 درصد از تغییرات رفتار زیست‌محیطی را تبیین و پیش‌بینی می‌کنند. سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر رفتارهای زیست‌محیطی اثرگذار هستند و اثر سرمایه اجتماعی بیشتر است.

علمی-پژوهشی

نقش تمرکززدایی از شهر یزد درتوسعه متعادل منطقه‌ای استان یزد

حسن حکمت نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70474.2832

چکیده

هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب ... بیشتر هدف از این پژوهش نقش تمرکززدایی از شهر یزد در توسعه متعادل منطقه ای استان است. این مقاله از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل یافته ها از Spss، تاپسیس، مرتبه- اندازه، ضریب مکانی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تمرکززدایی از شهر یزد می‌تواند نقش مهمی در توسعه متعادل منطقه‌ای استان یزد ایفا کند. شهر یزد به عنوان مرکز استانی و شهری بزرگ، جذابیت‌های بسیاری از جمله زیرساخت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مراکز خدماتی و مؤسسات اداری را در خود جای داده است. اما این تمرکز بیش از حد می‌تواند منجر به نابرابری‌های منطقه‌ای، کاهش فرصت‌های اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی در سایر مناطق استان و افزایش فشارها و مشکلات شهری شود. این امر باعث تمرکز منابع و امکانات در شهر یزد و کاهش منابع در سایر شهرهای استان شده است. درصد جمعیت شهرنشین استان در دوره‌های زمانی 1365 تا 1395 به ترتیب به 66، 76، 84 و 82.6 درصد افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که در طول این دوره‌های زمانی، تعداد ساکنان شهری در استان رو به افزایش بوده است. در حالت کلی نتایج نشان می دهد که توسعه شهرها در استان یزد به صورت ناهمگون است و تدابیر متناسب با وضعیت هر شهر و منطقه برای جلوگیری از کاهش جمعیت روستا و مهاجرت، و همچنین تقویت توسعه شهرها و شاخص‌های مرتبط با آنها، ضروری است.

علمی-پژوهشی

شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تحقق شهر فراگیر (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

احمد اسدی؛ محسن احدنژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.68584.2799

چکیده

افزایش فزاینده‌ی شهرنشینی و بروز عدم تعادل‌های فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحب‌نظران و سازمان‌های بین‌المللی ... بیشتر افزایش فزاینده‌ی شهرنشینی و بروز عدم تعادل‌های فضایی در اکثر شهرهای جهان، بحث کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به انواع منابع، منافع و امکانات را در کانون توجه اکثر صاحب‌نظران و سازمان‌های بین‌المللی قرار داده است. در این راستا، ماحصل دیدگاه‌های مختلف، ارائه‌ی رویکرد شهر فراگیر برای مواجهه با انواع نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای فراگیر، هدف از پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تحقق شهر فراگیر در کلان‌شهر تبریز است. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد که در راستای تحلیل اطلاعات از مدل حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار Warp-PLS استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مدیران، مسئولان و نخبگان دانشگاهی کلان‌شهر تبریز می‌باشد که تعداد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوهن 100 نفر تعیین شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین تأثیرگذاری بر تحقق شهر فراگیر تبریز مربوط به متغیرهای مدیریت واحد، دانش‌محوری، محتوای طرح‌ها و برنامه‌ها و هماهنگی و مشارکت می‌باشد که به ترتیب ضرایب استخراج‌شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هرکدام 71/0، 66/0، 63/0 و 59/0 محاسبه شده است. از مهمترین دلایل اهمیت این متغیرها در تحقق شهر فراگیر تبریز می‌توان به تفرق عملکردی در سازمان‌های شهری و نبود دیدگاه همه‌جانبه‌نگر، عدم بهره‌مندی از متخصصان علوم مختلف و رویکردهای نوین در نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، عدم بهره‌مندی از طرح‌های انعطاف‌پذیر و آینده‌نگر، حاکمیت رویکرد تکنوکرات‌گرا در نظام مدیریت شهری و عدم شکل‌گیری هماهنگی و مشارکت بین سازمان‌های اداره‌کننده‌ی شهر و بین سازمان‌های شهری با مردم اشاره کرد.

علمی-پژوهشی

بررسی نحوه ی توزیع و پراکنش مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی

فرخنده هاشمی قندعلی؛ سعید امانپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.67887.2784

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های ... بیشتر هدف مطالعه حاضر بررسی نحوه ی توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار GIS و روش BMW بهره گرفته شد.. در ادامه به منظور تعیین وزن هر یک از معیارها، یک فرمول براساس میزان کمینه و بیشینه متغیرها تعیین شده و نیز میزان سازگاری و یا عدم سازگاری شاخص ها نیز محاسبه می شود. این روش شامل گام های زیر است: گام اول: ایجاد سیستم تصمیم معیارها، گام دوم: تعیین بهترین (با اهمیت‌ترین) معیار و بدترین (کم اهمیت‌ترین) معیار، گام سوم: مقایسه زوجی بهترین معیار با دیگر معیارها، گام چهارم: مقایسه زوجی دیگر معیارها با معیار بدترین، گام پنجم: تعیین وزن‌های بهینه و گام ششم: نرخ ناسازگاری. میزان نرخ مذکور بین اعداد 0 و 1 است؛یافته های پژوهش حاضر نشان داد که شاخص های مرتبط با آسیب شناسی پراکنش مدارس ابتدایی عبارتند از نزدیکی به اماکن ورزشی، اداری، فضای سبز، نواحی مسکونی، خیابان اصلی، مراکز نظامی، مراکز صنعتی، درمانی و فرهنگی. شاخص های نزدیکی به مراکز صنعتی، نظامی و خیابان اصلی دارای بیشترین وزن هستند. همچنین معیارهای نزدیکی به مراکز فرهنگی، ورزشی و اداری به ترتیب کمترین اوزان را به خود اختصاص داده اند.

علمی-پژوهشی

مولفه‌های موثر بوستان‌ها بر ارتقا حس تعلق به محله در دوران همه‌گیری کووید-19 نمونه‌های موردی: بوستان‌های‌ محله فردوس غرب در منطقه 5 تهران

سیده مهسا باقری؛ لیلا سادات حمیدیان دیوکلایی؛ زهرا احمدی پور

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.66455.2751

چکیده

حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستان‌های محلی می‌توانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همه‌گیری کووید-19 در سال‌های اخیر با کاهش حضور افراد در مکان‌های مختلف محله‌ ... بیشتر حس تعلق یکی از احساسات مثبت انسان نسبت به محلۀ خویش است و بوستان‌های محلی می‌توانند بستری برای ایجاد و ارتقا این حس باشند. همه‌گیری کووید-19 در سال‌های اخیر با کاهش حضور افراد در مکان‌های مختلف محله‌ از جمله بوستان‌ها موجب بروز مشکلات روانشناختی، کاهش تعاملات اجتماعی، و حس تعلق افراد به محله گشته است. لذا هدف این پژوهش شناسایی و ارزیابی مولفه‌های موثر بوستان‌ها در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همه‌گیری کووید-19 است و بر همین اساس سه بوستان محلی‌ گلدشت، فردوس، و پرواز در محله فردوس غرب تهران برای مطالعه انتخاب گردید. 25 گویۀ موثر در ارتقا حس تعلق افراد به محله در دوران همه‌گیری کووید-19در بوستان‌ها، ذیل مولفه‌های کالبدی و غیرکالبدی، بررسی شد. گردآوری مولفه‌ها و گویه‌ها با روش تحلیل محتوا و دلفی و مطالعۀ آن‌ها با روش پیمایشی و ابزار پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته و با توزیع 300 پرسش‌نامه صورت پذیرفت و به طبقه‌بندی پرسش‌شوندگان از نظر سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک پرداخته شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS20 و با مطالعۀ میانگین و انحراف معیار و آزمون‌های فریدمن، واریانس یکطرفه، و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که حس امنیت، فاصله بوستان تا محل سکونت، کیفیت پوشش گیاهی و فضاهای طبیعی به ترتیب دارای بیشترین تأثیر در ارتقاء حس تعلق افراد در دوران همه‌گیری کووید-19 بوده‌اند. همچنین سن، میزان مراجعه به بوستان، مدت سکونت در محله، و دارا بودن کودک تفاوت معناداری را در پاسخ پرسش‌شوندگان به برخی گویه‌ها ایجاد کرده است.

علمی-پژوهشی

بررسی تاثیر میزان دسترسی به امکانات ساختاری شهری، تعلق مکانی و عوامل اجتماعی موثر بر رفتارهای زیست محیطی (مطالعه موردی: شهرستان اصفهان

مریم رضایی؛ مهدی امیرکافی؛ صادق صالحی؛ داریوش بوستانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70782.2839

چکیده

مشکلات زیست‌محیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاری‌های انسان در قبال محیط‌زیست به‌عنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شده‌اند. بنابراین شناسایی عواملی که می‌تواند رفتار و نگرش افراد ... بیشتر مشکلات زیست‌محیطی نتیجه عمل انسان بوده و بدرفتاری‌های انسان در قبال محیط‌زیست به‌عنوان خطیرترین تهدید در درازمدت نسبت به جهان شناخته شده‌اند. بنابراین شناسایی عواملی که می‌تواند رفتار و نگرش افراد در قبال محیط زیست را تغییر دهد و رفتار مسئولانه را ایجاد کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و ساختاری شهری بر نگرش و رفتار شهروندان شهرستان اصفهان است. تا بتوان برای ایجاد شرایط برای بهبود نگرش و رفتارهای دوستانه نسبت به محیط‌زیست از آن بهره گرفت. این تحقیق از نوع تحلیل_توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه از نمونه 400 نفری جمعیت بالای 18 سال شهرستان اصفهان گردآوری شده است. .برای پردازش داده‌های به دست آمده از ازمون‌های آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS استفاده شده است. بررسی رابطه بین متغیرها حاکی از آن است که رابطه سرمایه اجتماعی، آگاهی، تعلق مکانی، نگرش نوین زیست‌محیطی، سرمایه مدنی و امکانات ساختاری شهری با رفتار زیست‌محیطی پاسخگویان مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، سرمایه مدنی، تعلق مکانی ، نگرش نوین زیست‌محیطی و امکانات ساختاری شهری، 240/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند. بنابراین توجه با ساختار فیزیکی شهر همچون جذابیت، امکانات رفاهی و تفریحی، دسترسی آسان به سیستم‌هایی همچون حمل ونقل و... ، ایجادپیاده‌روهایی با قابلیت افزایش تعامل شهروندان و افزایش سرمایه اجتماعی تعلق مکانی بالایی را به همراه دارد که منجر به افزایش نگرش و رفتارهای مسئولانه زیست‌محیطی می‌شود.

علمی-پژوهشی

مدل شاخص‌های پایداری در بوم‌شهرها با رویکرد موتور هوشمند چت جی‌پی‌تی

محمدامین ترابی؛ حاجیه رجبی فرجاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 مرداد 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70821.2840

چکیده

با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیست‌محیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. فناوری‌های نوین هوشمند می‌توانند در طراحی مدل‌های شاخص‌های پایداری نقش ... بیشتر با افزایش جمعیت شهری و فشارهای زیست‌محیطی، ارزیابی و مدیریت بهینه منابع و عوامل مؤثر بر پایداری شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. فناوری‌های نوین هوشمند می‌توانند در طراحی مدل‌های شاخص‌های پایداری نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله به بررسی مدل شاخص‌های پایداری در بوم‌شهرها با استفاده از موتور هوشمند چت جی‌پی‌تی پرداخته است. این موتور مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، توانایی تحلیل خودکار داده‌ها و استخراج الگوهای رفتاری شهری را دارد. روش تحقیق این پژوهش با هدف کاربردی و ماهیت اکتشافی در دو فاز انجام شده است. در فاز اول، موتور هوش مصنوعی چت جی‌پی‌تی برای جمع‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. پرسش‌های مرتبط با شاخص‌های پایداری شهری به‌طور پیوسته از سامانه پرسیده شد تا زمانی که پاسخ‌ها به مرز اشباع رسیدند. در فاز دوم، داده‌ها کدگذاری و تحلیل شدند. کدها به دسته‌های بزرگ‌تر و مضامین مرتبط تقسیم شدند .روایی و پایایی داده‌ها از طریق روایی محتوایی و پایایی کاپا با توافق بالای 70 درصد از سوی خبرگان تأیید شد. یافته‌ها حاکی از ده مضمون با محتوای پایداری زیست‌محیطی، بهبود زیرساخت‌ها و فناوری‌های هوشمند، توسعه اجتماعی و آموزش، سلامت عمومی و کیفیت زندگی، مدیریت منابع آب و محافظت از محیط زیست، اقتصاد پایدار و کسب و کارهای نوآور، امنیت شهری و پاسخ به بحران، معماری و طراحی پایدار، کشاورزی شهری و امنیت غذایی، فرهنگ و هویت شهری بود که نشان دهنده کاربرد گسترده فناوری‌های هوشمند در بهبود شاخص‌های پایداری بوم‌شهرها است.

علمی-پژوهشی

تدوین الگوی مدیریت ظرفیت برد در راستای ارتقا کیفیت گردشگری و حفظ محیط زیست در مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: کوه صفه اصفهان)

حسن صمدیار؛ آزیتا بهبهانی نیا؛ محمد سلیمیان ریزی؛ سمیرا خدیوی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69731.2812

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونه‌ها ... بیشتر این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت برد گردشگری کوه صفه اصفهان و بررسی عوامل تهدید کننده این منطقه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران بازدیدکننده از منطقه کوه صفه اصفهان بود که حجم نمونه‌ها با توجه به جدول مورگان 384 نفر به دست آمد و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته شده است که روایی آن با محاسبه روایی صوری CVR تایید شد و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. جهت بررسی رابطه ظرفیت برد گردشگری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد که ظرفیت برد موثر و ظرفیت برد واقعی تاثیر معناداری بر حفظ محیط زیست و ارتقاء کیفیت گردشگری داشته است. نتایج حاصل از تحلیل SWOTنشان داد مهمترین تهدیدات این منطقه تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/295) می‌باشد. با اهمیت‌ترین نقطه قوت در منطقه گردشگری کوه صفه اصفهان وجود سطل‌های زباله در منطقه با وزن(0/14) و کم اهمیت‌ترین نقطه قوت در این منطقه آگاهی گردشگران جهت حفظ محیط زیست با وزن (0/11) است. با اهمیت‌ترین نقطه فرصت در این منطقه وجود سطل‌های مخصوص تفکیک زباله با وزن (0/142) و کم اهمیت‌ترین نقطه فرصت تبلیغات رسانه‌ای جهت کاهش زباله با وزن (0/081) است. در این منطقه مهمترین تهدیدات تولید انبوه زباله و کمبود نیروی خدماتی با وزن (0/695) و کم اهمیت‌ترین تهدید عدم آموزش و فرهنگ‌سازی مطلوب گردشگران با وزن (0/13) است.

علمی-پژوهشی

ارزیابی رشد شهری با رویکرد بوم‌شناسی سیمای سرزمین(مطالعه موردی: شهر قم)

احمد حاتمی؛ سمیه نوروزی گله کلایی؛ شهرزاد معینی راد؛ حسین ایرجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.68172.2791

چکیده

پژوهش حاضر تلاشی در جهت تبیین الگویی‌های فضایی شهر قم در 50 سال اخیر دارد. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده‌های سنجش ‌از دور است. به‌ گونه‌ای که ابتدا تصاویر ... بیشتر پژوهش حاضر تلاشی در جهت تبیین الگویی‌های فضایی شهر قم در 50 سال اخیر دارد. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده‌های سنجش ‌از دور است. به‌ گونه‌ای که ابتدا تصاویر سال‌های 1972، 1986، 1997، 2008 و 2021 از ماهواره لندست 5 و 8 در سنجنده‌هایMMS و TM وOLI اخذ گردید. سپس با استفاده از نرم‌افزار ENVI و روش طبقه‌بندی نظارت شده به نقشه‌های کاربری اراضی در چهار کلاس شهری، کشاورزی، کوه و آب تبدیل شدند. سپس به نرم‌افزار Fragastas آماده‌سازی گردیدند و در مرحله بعدی برای تحلیل سیمای سرزمین به این نرم‌افزار فراخوانی شدند. در مرحله بعدی این نقشه‌ها با استفاده از متریک‌های فضایی (PALAN-PD-NP-LSI-LPI-AWMFD-ENN-MN) مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله آخر با فراخوانی این متریک‌ها در مدل آنتروپی شانون شمای کلی از الگوی رشد فضایی شهر قم در 50 سال اخیر حاصل گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که همگام با افزایش رشد جمعیت شهر قم که عامل عمده آن مهاجرت بوده و رشد فیزیکی شهر نیز افزایش پیدا کرده؛ اما این رشد در دوره‌های متفاوت الگوهای متفاوتی داشته است. در حد فاصل سال‌های 50 تا 65 شهر قم رشد فیزیکی چشمگیری داشته است و شهر بدون توجه به جهت بهینه در تمام جهات رشد پیدا کرده است در حد فاصل سال‌های 65 تا 75 و 75 تا 85 نیز با وجود افزایش جمعیت شهری اما رشد فیزیکی شهر همانند دوره قبلی شتابان نبوده است و بیش‌تر در فضاهای خالی موجود و ارتفاعی بوده است.

علمی-پژوهشی

مطالعه توزیع فضایی-مکانی پارکینگ‌های عمومی و مکان‌یابی بهینه آن با بهره‌گیری از مبانی شهرسازی و مدیریت ترافیک شهری مطالعه موردی: شهر ارومیه

مسعود حق لسان؛ علی قنبری نصر آبادی؛ احسان داروپناه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70112.2820

چکیده

پارکینگ‌های عمومی یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های سیستم حمل‌ونقل هستند که نقش مؤثری در کاهش ترافیک و کارایی آن و کیفیت زندگی شهری دارند. در عصر معاصر به دلیل افزایش اتومبیل، کمبود فضای پارک کردن، هزینه ... بیشتر پارکینگ‌های عمومی یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های سیستم حمل‌ونقل هستند که نقش مؤثری در کاهش ترافیک و کارایی آن و کیفیت زندگی شهری دارند. در عصر معاصر به دلیل افزایش اتومبیل، کمبود فضای پارک کردن، هزینه هنگفت ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان‌یابی پارکینگ ضرورت پیدا می‌کند. این پژوهش از نوع کاربردی است که با مطالعات کتابخانه‌ای به تدوین مبانی نظری (شهرسازی و مدیریت ترافیک شهری)، برای شناخت محدوده مورد مطالعه و بررسی وضع موجود از روش میدانی و استفاده از نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع پرداخته و میزان کمبودها و نحوه توزیع فضایی پارکینگ‌ها مشخص شده است. تعیین سرانه پارکینگ عمومی با توجه به استاندارد وزارت راه و شهرسازی انجام گردیده است. برای تعیین محدوده‌های مناسب جهت احداث پارکینگ، معیارهای تأثیرگذار در مکان‌یابی را شناسایی و با استفاده از نرم‌افزارSuper Decisions معیارها را به لایه‌های اطلاعاتی تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه‌ها)، فاصله‌های مورد نیاز (حریم‌ها) ایجاد شده است. شبکه معابر در مطالعات جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر ارومیه با محیط نرم‌افزار VISUM مدل‌سازی شده است. با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه‌ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم‌افزارSuper Decisions ، وزن هر یک از لایه‌ها را محاسبه کرده که نرخ‌ ناسازگاری مقایسات‌ زوجی‌ 08/0 به‌دست‌آمده و چون‌ کمتـر از 1/0 بوده‌، سـازگاری ایـن‌ مقایسات‌ قابل‌قبول‌ است. در نهایت با روی هم‌گذاری لایه‌های اطلاعاتی، محدوده‌های مناسب مشخص و در پنج دسته خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم‌بندی شده است.

مطالعه موردی

ارزیابی کیفیت منظر صوتی کرانه های ساحلی ، پژوهش موردی: محله ی سورو در شهر بندرعباس

آلا اسماعیلی؛ حیدر جهانبخش

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69866.2815

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت منظر صوتی کرانه های ساحلی با تکیه بر جذب و ماندگاری مخاطبان در نوار ساحلی محله ی سورو در غرب شهر بندرعباس است. روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها کیفی- کمی و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی ... بیشتر هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت منظر صوتی کرانه های ساحلی با تکیه بر جذب و ماندگاری مخاطبان در نوار ساحلی محله ی سورو در غرب شهر بندرعباس است. روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها کیفی- کمی و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. از تکنیک های کیفی صداپرسه و پرسش نامه و تکنیک کمی نقشه صوتی، جهت ارزیابی و تحلیل کیفیت منظر صوتی محدوده ی مورد نظر استفاده شده است. در تکنیک صداپرسه، منابع صوتی بیوفونی، آنتروفونی و ژئوفونی شناسایی گردید؛ جهت گردآوری داده های پرسش نامه، از 50 نفر از شهروندان و گردشگران نمونه گیری تصادفی صورت پذیرفت که پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 964/0 تأیید شد، سپس داده های حاصل در نرم افزار spss تحلیل گردید. ارزیابی کمی محدوده نیز با استفاده از دستگاه Meter dbدر 30 نقطه ی مشخص شده صورت پذیرفت که نقاط مورد نظر به Arc Gis منتقل شد و نقشه صوتی تولید گردید. نوآوری پژوهش، ارزیابی منظر صوتی کرانه های ساحلی به منظور جذب و ماندگاری مخاطبان در این ناحیه است. نتایج حاصل از پژوهش، گویای کیفیت نامطلوب منظر صوتی در گستره ی مورد نظر می باشد، اما توجه به قابلیت های بالقوه ی کرانه و مدیریت مناسب آن می تواند، با ایجاد فضای شنیداری طبیعی و بومی، محیطی سرزنده و پویا جهت جذب و ماندگاری مخاطبان پدید آورد.

علمی-پژوهشی

سنجش کیفیت محیطی در فضاهای عمومی شهری و بررسی ارتباط آن با سلامت روان سالمندان (مطالعه موردی: محلات منطقه 4 شهر رشت)

زهرا شعبان پور ششکل؛ عطا غفاری گیلانده؛ علیرضا محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 شهریور 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.69552.2806

چکیده

سلامت روانی افراد به طور قابل توجهی تحت تاثیر محیط زندگی قرار دارد و سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت این موضوع تاکید می‌کند. عدم توجه به تاثیر محیط بر سلامت روان شهروندان، به ویژه سالمندان، می‌تواند ... بیشتر سلامت روانی افراد به طور قابل توجهی تحت تاثیر محیط زندگی قرار دارد و سازمان بهداشت جهانی نیز بر اهمیت این موضوع تاکید می‌کند. عدم توجه به تاثیر محیط بر سلامت روان شهروندان، به ویژه سالمندان، می‌تواند منجر به بروز مشکلات روانی و جسمانی مانند اضطراب، استرس، پرخاشگری و افسردگی شود .به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت محیطی فضاهای عمومی در سطح محلات منطقه 4 شهر رشت و بررسی ارتباط آن با سلامت عمومی(جسمی و روانی) سالمندان به انجام رسید. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و از جهت روش گردآوی داده ها، اسنادی و پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق، سالمندان ساکن در منطقه 4 شهرداری رشت انتخاب گردید. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر برآورد شد. برای ارزیابی سلامت روان سالمندان از پرسشنامه (GHQ-28) و برای سنجش کیفیت محیطی فضاهای عمومی شهر از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. همچنین با استفاده از آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون و واریانس یک طرفه(ANOVA) به تحلیل داده‌ها پرداخته شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که بین مقیاس اختلال درمولفه‌های سلامت عمومی(جسمی و روانی) سالمندان و متغیرهای پیاده محوری با ضریب(589/0-)، امنیت وآسایش با ضریب(634/0-)، مبلمان شهری با ضریب (636/0-)، کیفیت محیط و منظر با ضریب(620/0-) و شاخص دسترسی به فضاهای عمومی و خدمات محلی با ضریب (657/0-)، رابطه و همبستگی معنادار و معکوس وجود دارد.

علمی-پژوهشی

ارائه الگوی راهبردی توسعه و امنیت پایدار مناطق مرزی و نقش آن در رقابت‌پذیری منطقه‌ای (مطالعه موردی:استان آذربایجان غربی)

مهدی حسین‌پور؛ میرنجف موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70842.2843

چکیده

یکی از اولویت‌های اصلی هر کشوری داشتن امنیتی موثر و پایدار، بهبود تبادل اطلاعات در مرزها، تقویت سیستم‌های اطلاعاتی مرزی و افزایش امنیت در مرزهای خارجی خود است که می‌تواند با وضع قوانین و مقرراتی جامع ... بیشتر یکی از اولویت‌های اصلی هر کشوری داشتن امنیتی موثر و پایدار، بهبود تبادل اطلاعات در مرزها، تقویت سیستم‌های اطلاعاتی مرزی و افزایش امنیت در مرزهای خارجی خود است که می‌تواند با وضع قوانین و مقرراتی جامع و کامل، آرامش اقتصادی و اجتماعی و سیاسی را در کشور به همراه داشته باشد. بدین منظور هدف پژوهش حاضر آن است که الگوی راهبردی توسعه و امنیت پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان‌غربی و نقش آن در رقابت‌پذیری منطقه‌ای را ارائه نماید. بر این مبنا روش این پژوهش؛ از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی و از نظر ماهیت، براساس روش برنامه‌ریزی راهبردی و اکتشافی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل 35 نفر از کارشناسان حوزۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، مدیران، متخصصان و پژوهشگران (22نفر مدیر و کارشناس و 13 نفر پژوهشگر) است که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌های این پژوهش از روش دلفی آنی استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از برنامه‌ریزی راهبردی و نرم‌افزار Meta-SWOT استفاده شد. نتایج نشان داد که عامل وجود بازارچه‌های مرزی و تحول در کسب و کار مردم بر توسعه و پایداری امنیت در منطقه با میزان (5.59)، عامل قدرت نظامی ایران، تنوع و آمایش مناسب نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در منطقه با میزان (5.57)، عامل توجه ویژه دولت به مسأله امنیت در منطقه و نظارت دقیق و قوی فرمانده انتظامی و مرزبانی در مرزهای استان با میزان (5.46) به ترتیب بیشترین تناسب را با اهداف استراتژی استان آذربایجان‌غربی دارد.

علمی-پژوهشی

مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی و ارائه الگوی بهینه برای گسترش شهری، مطالعه موردی: شهر قزوین

امیر صادقی؛ رکسانا موگوئی؛ سعید ملماسی؛ علیرضا قراگوزلو

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مهر 1403

https://doi.org/10.30473/grup.2024.70674.2837

چکیده

شهر قزوین به علت نقش مهم اقتصادی، کشاورزی، ارتباطی و نزدیکی به تهران، در چند سال اخیر رشد بیش از اندازه‌ای را تجربه کرده است. هدف از این مطالعه مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهر قزوین و تعیین مکان‌های ... بیشتر شهر قزوین به علت نقش مهم اقتصادی، کشاورزی، ارتباطی و نزدیکی به تهران، در چند سال اخیر رشد بیش از اندازه‌ای را تجربه کرده است. هدف از این مطالعه مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهر قزوین و تعیین مکان‌های بهینه برای توسعه شهر می‌باشد. در این پژوهش، ابتدا اطلاعات مکانی، تصحیح هندسی و رادیومتریک و نقشه‌های کاربری شهر از سال 1990 تا 2020، به کمک مدل فازی آرت‌مپ تهیه شد. سپس با استفاده از مدل‌های تغییرات کاربری و مدل زنجیره مارکوف و سلول‌‌های خودکار، تغییرات کاربری‌ اراضی تا سال 2025 بررسی شد. همچنین شاخص‌های مناسب جهت تعیین پهنه‌های مناسب توسعه شهری شناسایی و عملیات استانداردسازی و تلفیق لایه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و عملیات وزن‌دهی به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام‌ شد. نتایج نشان داد که مساحت اراضی ساخته شده، در این دوره 30 ساله، 43/67 درصد رشد داشته و با ادامه یافتن این روند در سال 2025 به 6/3709 هکتار خواهد رسید. در طی این فرآیند نیز، به ترتیب 12/69 و 98/172 هکتار فضای سبز و سایر کاربری‌ها به اراضی شهری تبدیل خواهند شد. همچنین مجموع مساحت زمین‌های کشاورزی و فضای سبز با 9/72 هکتار کاهش به 63/5427 هکتار خواهد رسید. نتایج حاصل از مکان‌یابی بهینه گسترش شهری نیز نشان داد که 03/10 درصد از سطح منطقه (16/983 هکتار) دارای پتانسیل بالایی برای گسترش شهر هستند که اغلب شامل قسمت‌های شمالی و شرقی می‌شوند. یافته‌های به‌دست‌آمده از رویکرد پیشنهادی می‌تواند به‌عنوان مدل مناسبی برای شناسایی مکان‌های مستعد توسعه شهری و ابزار مناسبی برای برنامه‌ریزی شهری باشد.

تعداد دوره‌ها	16
تعداد شماره‌ها	37
تعداد مقالات	332
تعداد نویسندگان	770
تعداد مشاهده مقاله	754,838
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	765,626
نسبت مشاهده بر مقاله	2273.61
نسبت دریافت فایل بر مقاله	2306.1
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	1,680
تعداد مقالات رد شده	969
درصد عدم پذیرش	58
تعداد مقالات پذیرفته شده	284
درصد پذیرش	17
زمان پذیرش (روز)	196
تعداد پایگاه های نمایه شده	7
تعداد داوران	217

دوره 15 (1403)

دوره 14 (1402)

دوره 13 (1401)

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

پیش شماره (1388)

به نام خدا

"بدینوسیله به اطلاع کلیه مؤلفان محترم می رساند، این نشریه فقط مقالات با رویکرد بوم شناسی شهری و منطبق با اهداف نشریه را می پذیرد."

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان