جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علیرضا سلیمانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر تعیین یک فاصله مناسب برای احداث شعبه جدید دانشگاهی (واحد) یا ادغام شعبات موجود بر اساس کاهش دانشجو و عدم ضرورت وجود دانشگاه بر اساس فاصله استاندارد با استفاده از رویکرد آمایش بوده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی میباشد. در تحقیق حاضر، چهار مرکز و واحد دانشگاهی پیام‌نور ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر تعیین یک فاصله مناسب برای احداث شعبه جدید دانشگاهی (واحد) یا ادغام شعبات موجود بر اساس کاهش دانشجو و عدم ضرورت وجود دانشگاه بر اساس فاصله استاندارد با استفاده از رویکرد آمایش بوده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی میباشد. در تحقیق حاضر، چهار مرکز و واحد دانشگاهی پیام‌نور در جنوب استان آذربایجان غربی (میاندوآب – شاهین‌دژ – چهاربرج – کشاورز)، از لحاظ حوزه نفوذ جذب دانشجو و مکان بهینه، مورد مطالعه قرار گرفت و فاصله استاندارد پذیرش دانشجو برای آنها مشخص شد. نتایج تحقیق نشان داد که توزیع فضایی جذب دانشجو در منطقه ناهمگون بوده و واحدهای دانشگاهی نسبت به مراکز خود درست مکان‌یابی نشدهاند. همچنین پیام‌نور مرکز میاندوآب در سطح منطقه، مناسبترین مکان و مرکز شاهین‌دژ، نامناسبترین موقعیت را داشته است. در پایان مناسبترین مکان برای دانشجویان این منطقه، 11 کیلومتری جاده میاندوآب به طرف شاهین‌دژ پیشنهاد گردید. [rostam1]افعال در چکیده باید به شکل گذشته ذکر شود
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسن آهار؛ ایوب منوچهری میاندوآب؛ هوشنگ سرور؛ آرزو انوری
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری در محلات منطقه یک تهران میباشد.دسترسی به تسهیلات شهری یکی از فاکتورهای مهم پایداری محلات میباشد. فضاهای عمومی و تسهیلات شهری محلهای یک بخش حیاتی از زندگی روزانه ما در شهر را تشکیل میدهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. محلات نیاوران، ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، تحلیل پایداری محلات شهری با تاکید بر نظام توزیع فضایی تسهیلات شهری در محلات منطقه یک تهران میباشد.دسترسی به تسهیلات شهری یکی از فاکتورهای مهم پایداری محلات میباشد. فضاهای عمومی و تسهیلات شهری محلهای یک بخش حیاتی از زندگی روزانه ما در شهر را تشکیل میدهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. محلات نیاوران، امامزاده، رستمآباد، نفت، ولنجک، دارآباد و قیطریه در منطقه 1 تهران با روش تصادفی به عنوان محدوده مورد بررسی. انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش اسنادی و استخراج نقشه کاربری‌ها و قطعات مسکونی محلات از سازمان‌های مربوطه انجام گرفت و در نهایت، با استفاده از GIS و منطق فازی، کیفیت دسترسی محلات نسبت به عناصر محلهای مشخص گردید. نتایج نشان داد محلات به طورکلی در دسترسی به امکانات محلهای با یکدیگر تفاوت اساسی دارند، هر چند در بعضی عناصر از جمله دسترسی به پارک در شرایط خوبی قرار داشته‌اند اما به طورکلی با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سیدعلی حسینی؛ محمد میره ای؛ مریم عبدلی مسینان؛ سیده مریم حسینی
چکیده
هدف از این مطالعه تحلیل نابرابری‌های فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی میباشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات، اسنادی است. جامعه آماری، شهرستان‌های استان اردبیل بودند. برای تحلیل نابرابری‌های فضایی توسعه ناحیهای در نواحی استان اردبیل از مدل‌های سیمیلاریتی و کپراس و برای تعیین استراتژی اولویتبندی ...
بیشتر
هدف از این مطالعه تحلیل نابرابری‌های فضایی نواحی استان اردبیل با تأکید بر عدالت فضایی میباشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات، اسنادی است. جامعه آماری، شهرستان‌های استان اردبیل بودند. برای تحلیل نابرابری‌های فضایی توسعه ناحیهای در نواحی استان اردبیل از مدل‌های سیمیلاریتی و کپراس و برای تعیین استراتژی اولویتبندی از روش میانگین رتبهها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شهرستان‌های نیر، مشکینشهر و اردبیل با میانگین ضریب 24/20، در سطح برخوردار، شهرستان‌های مغان و کوثر با میانگین ضریب 57/3، نیمه برخوردار، شهرستان‌های خلخال و پارسآباد با میانگین ضریب 67/2 محروم و شهرستان‌های سرعین، پیله سوار و نمین با میانگین ضریب 67/1 در سطح کاملاً محروم قرار دارند. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش که وجود نابرابری‌های فضایی در نواحی مختلف استان تأیید گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سید رضا آزاده؛ معین شفیعی حق‌شناس؛ صالح خاکسار شهمیرزادی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه سواری شهری و اولویتبندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کلان‌شهر رشت از لحاظ دوچرخه سواری شهری و اولویتبندی مسیرهای بهینه برای طراحی مسیرهای دوچرخه سواری انجام پذیرفت. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان حاضر در مسیر دوچرخه سواری میدان گیل رشت بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 مورد تأئید قرار گرفت. جهت تحلیل دادهها از مدل تحلیل SWOT و ماتریس QSPM، تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر در استفاده از نظرات شهروندان و پیشنهاد مسیرهای بهینه دوچرخه سواری بر همان اساس، با رعایت رتبه‌بندی میباشد. طبق یافته‌های تحقیق، 33/52 درصد از نمونه‌های تحقیق، تمایل به استفاده از دوچرخه داشته‌اند و 33/36 درصد، اتوبوس را برای انجام سفرهای شهری ترجیح داده‌اند. بررسی وضعیت مسیر فعلی دوچرخه سواری نشان داد که شهروندان برخلاف تمایل بالا برای دوچرخه سواری، مسیر دو کیلومتری فعلی را انتخاب نمی‌کنند. بیش از 60 درصد از پاسخگویان، میزان تمایل خود برای استفاده از مسیر دوچرخه سواری میدان گیل تا میدان مصلی را در سطح کم و خیلی‌کم ابراز نموده‌اند. تحلیل ماتریس SWOT، نشان داد که بهترین راهبردها برای ارتقاء سیستم دوچرخه سواری شهری در شهر رشت، راهبردهای تهاجمی به‌ویژه، طراحی مسیرهای جدید برای دوچرخه سواری است. در این راستا با استفاده از مدل AHP، بهینه‌ترین محدوده برای این راهبرد پیشنهاد گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حبیب اله فصیحی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران میباشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روشهای عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری دادهها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارشهای سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی کیفیت محیط زندگی شهری در باقرشهر تهران میباشد. نوع تحقیق، تلفیقی از روشهای عینی و ذهنی بوده است. ابزار گردآوری دادهها، اسناد، آمارنامه‌ها و گزارشهای سازمان‌ها و دستگاه‌‌های مرتبط بوده‌اند. کیفیت محیط زندگی با 23 سنجه در قالب شاخصهای آلودگی، اکولوژیک، زیرساخت‌ها و امکانات شهری در 5 درجه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به اهمیت ناهمسان شاخصها و سنجهها، از مدل AHP، برای تعیین وزن شاخصها استفاده گردید. نوآوری تحقیق حاضر، تلفیق دادههای اسنادی با دادههای ذهنی، ابداع یک مدل ریاضی ضمن تعیین وزن برای سنجهها و بیان نتیجه نهایی ارزیابی به صورت کمی و به‌عنوان نسبتی از وضعیت آرمانی، میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که 4 سنجه در طیف خیلی خوب، 4 سنجه در طیف خوب، 4 سنجه در طیف متوسط، 8 سنجه در طیف ضعیف و 3 سنجه در طیف بد قرار دارند. با لحاظ امتیازات 1 تا 5 برای 5 طیف مورد ارزیابی، میانگین وزنی سنجهها در شرایط اعمال وزن برای سنجهها، 31/3 و بدون آن 91/2 به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که محدوده مطالعاتی از 1/66 درصد حد مطلوب کیفیت زندگی برخوردار میباشد؛ بنابراین وضعیت کیفیت محیط زندگی باقرشهر، در سطح متوسط، ارزیابی گردید. سرانه بالای فضای سبز شهری و میزان بهرهمندی اماکن از شبکههای آب لولهکشی و گاز شهری از نقاط قوت و آلودگی هوای ناشی از صنعتی بودن منطقه و مجاورت با تهران و وجود بیابان در اطراف، عدم وجود شبکه لولهکشی فاضلاب و سرانههای پایین فرهنگی، ورزشی، بهداشتی درمانی و آموزشی از جمله کاستیهای مهمی بودند که در این بررسی مشاهده گردید.
سنجش از دور
زینب قبادیان؛ مرضیه علی خواه اصل؛ محمد رضوانی
چکیده
مطالعه حاضر، با هدف شناسایی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان اجرا گردید. از نظر ماهیت یک تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری دادههای آن از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM سال 1987، لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2000 و نیز لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 استفاده نموده است و بعد از انجام تصحیح‌های هندسی و اتمسفری ...
بیشتر
مطالعه حاضر، با هدف شناسایی اثرات توسعه شهری بر اراضی مرتعی و جنگل‌های شهرستان سیروان اجرا گردید. از نظر ماهیت یک تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری دادههای آن از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM سال 1987، لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2000 و نیز لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 استفاده نموده است و بعد از انجام تصحیح‌های هندسی و اتمسفری بر روی نقشهها، طبقهبندی تصاویر به روش نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال انجام گردید. برای تحلیل تغییرات انجام شده از روش LCM استفاده شد. در این تحقیق برای نخستین بار تلاش شده است، روند تغییرات کاربری اراضی در شهرستان سیروان برای محافظت از جنگلها و مراتع شهرستان سیروان، بررسی شود تا بتوان برای مدیریت بهتر، برنامهریزی نمود. یافته‌های تحقیق نشان داد که در بازه 1987 الی 2000 حدود 140 هکتارمرتع به اراضی انسانساخت و در بازه 2000 الی 2016 حدود 395 هکتار مرتع و 20 هکتار جنگل به اراضی انسانساخت و در بازه زمانی 29 ساله 6850 هکتار مرتع و 680 هکتار جنگل به اراضی کشاورزی تبدیل شده است و طبق نتایج به دست آمده، توسعه شهری سبب تبدیل اراضی مرتعی و جنگلی شهرستان سیروان به اراضی مسکونی گردیده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یونس غلامی؛ ابوالفضل دهقان جزی
چکیده
مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی اثر اجرای طرح پیاده‌محور در خیابان خواجه‌نصیر، واقع در بافت قدیم شهر گزبُرخوار، بر افزایش سرزندگی شهری اجرا گردید که از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ روش، مطالعه پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان خیابان خواجه‌نصیر شهر گزبرخوار، بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ...
بیشتر
مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی اثر اجرای طرح پیاده‌محور در خیابان خواجه‌نصیر، واقع در بافت قدیم شهر گزبُرخوار، بر افزایش سرزندگی شهری اجرا گردید که از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ روش، مطالعه پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان خیابان خواجه‌نصیر شهر گزبرخوار، بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 182 نفر محاسبه گردید. نمونه‌های تحقیق، با استفاده از روش تصادفی ساده، انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است که پایایی آن با ضریب آلفای بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. جهت تحلیل دادهها از آزمون‌های معادلات ساختاری و تی تک نمونهای در نرمافزارهای Amos و SPSS، استفاده گردید. مطالعه حاضر، اولین مطالعه عمیق در محدوده مورد مطالعه میباشد که با استفاده از مدل‌های ساختاری به بررسی و ارزیابی تأتیر متغیرهای پنهان مؤثر بر سرزندگی شهری پرداخته است. طبق نتایج به‌دست آمده، شاخص سرزندگی شهری تحت تأتیر اجرای طرح پیاده‌مداری قرار گرفته و با اجرای طرح پیاده مداری، می‌توان افزایش سرزندگی شهری را با مقدار میانگین 85/0 در شهرگزبُرخوار، انتظار داشت.
محیط زیست شهری
حسن علیزاده؛ محمد خلج
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و دادههای ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و دادههای ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت نقشه پهنهبندی آبرفتی مناطق غربی شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای ترسیم شد. در این تحقیق برای اولین بار تأتیر امواج لرزهای بر اساس ارتباطات زیر سطحی گسلها با مناطق آبرفتی در غرب شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. طبق یافته‌های تحقیق بخشهای جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه، از نظر تشدید شدت امواج لرزهای، دارای بیشترین تأتیر و ناحیه شمالی آن فاقد هرگونه تشدید است. علاوه بر این با توجه به کیفیت خاک، امکان وقوع روان‌گرایی نیز در منطقه مورد مطالعه، دارای اهمیت است. از آنجا که شهر تهران بر روی سازندهای آبرفتی بنا شده است، بررسی نوع و گسترش آبرفتها و عکسالعمل آبرفتها در مقابل مخاطرات لرزهای در شهر تهران برای طراحان و سازندگان پروژه‌های عمرانی بسیار ضروری خواهد بود؛ زیرا این دادهها در برنامهریزیهای لازم برای تقویت مناطق مختلف شهری و کاهش مخاطرات لرزهای کاربرد دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سجاد فردوسی؛ محمدعلی آغنده؛ یاور بابائی
چکیده
پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویتبندی ریسک‌های گردشگری انجام شده است. دادههای پژوهش به صورت کتابخانهای و همچنین به روش میدانی از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. سنجش روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی انجام شده و نیز ، برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است که میزان ...
بیشتر
پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویتبندی ریسک‌های گردشگری انجام شده است. دادههای پژوهش به صورت کتابخانهای و همچنین به روش میدانی از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. سنجش روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی انجام شده و نیز ، برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفادهشده است که میزان آن با 76/0 دارای ضریب قابل قبولی میباشد. در این زمینه، برای شناسایی ریسک‌های استنباط شده از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویتبندی ریسک‌های شناساییشده، از آزمون آماری فریدمن استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص اقتصادی و مالی با رتبه میانگین 85/2، بیشترین احتمال وقوع را دارا میباشد و در رتبه یک قرارگرفته است. سپس، شاخص امکانات و خدمات با رتبه میانگین 48/2 در رتبه دوم می باشد و پس از آن شاخص ایمنی و امنیت با رتبه میانگین 08/2 در رتبه سوم قرارگرفته است. همچنین، شاخص بهداشت و سلامت با رتبه میانگین 77/1 در رتبه چهارم، شاخص بلایای طبیعی با رتبه میانگین 74/1 در رتبه پنجم قرار گرفته‌اند. شاخص فرهنگی و اجتماعی با رتبه میانگین 26/1، کم‌ترین احتمال وقوع را دارد و در رتبه ششم قرار می‌گیرد. در پایان مقاله نیز اولویتبندی ریسک‌های استنباط شده از دیدگاه گردشگران صورت گرفته شده است.
جغرافیای سیاسی
مهدیه محمدی بیرنگ؛ علی آذر
چکیده
ضرورت و اهمیت توجه به زنان بدین سبب است که امروزه نیمی از جمعیت شهرها را زنان تشکیل میدهند و در صورت تأمین امنیت آنها، میزان استفاده زنان از فضای عمومی در پارکهای شهری بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر، عدم احساس امنیت و رضایت از پارکهای شهری باعث میشود که زنان این‌گونه از فضاها را ترک نمایند. هدف اصلی مقاله، بررسی میزان امنیت ...
بیشتر
ضرورت و اهمیت توجه به زنان بدین سبب است که امروزه نیمی از جمعیت شهرها را زنان تشکیل میدهند و در صورت تأمین امنیت آنها، میزان استفاده زنان از فضای عمومی در پارکهای شهری بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر، عدم احساس امنیت و رضایت از پارکهای شهری باعث میشود که زنان این‌گونه از فضاها را ترک نمایند. هدف اصلی مقاله، بررسی میزان امنیت در انواع پارکها و تأثیر امکانات فیزیکی و محیطی و امکانات و خدمات فضاهای عمومی در احساس امنیت زنان میباشد. روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی میباشد که از ابزار پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی زنان استفاده کننده از پارکهای شهر تبریز می باشد و میزان حجم نمونه 320 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت معناداری از نظر احساس امنیت در انواع پارکها وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان میدهد که میزان احساس امنیت زنان در پارکهای محلهای و ناحیهای بطور معنی‌داری پایین‌تر از پارکهای حاشیه خیابان، شهری و فراشهری است. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان میدهد میان کیفیت کالبدی و احساس امنیت زنان رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد (001/0=p و 29/0=r). نتایج دیگر تحقیق بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب امنیت زنان در پارکهای شهر تبریز با میانگین 44/3 با سطح معنی‌داری آزمون 001/0 میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی کلاهی؛ نرگس انتقام‌کش؛ بتول محمودمولائی‌کرمانی
چکیده
یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیطزیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیطزیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری میباشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت میباشد که رفتار محیطزیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیطزیستی ...
بیشتر
یکی از عوامل مهم و قابل توجه در هر جامعه، رفتار محیطزیستی آن جامعه است که علاوه بر تأثیرگذاری بر مسائل و مشکلات محیطزیست، خود تأثیرپذیر از عوامل دیگری میباشد. لذا، این موضوع حائز اهمیت میباشد که رفتار محیطزیستی و عوامل تأثیرگذار بر آن، در هر جامعه‌ای مطالعه شود. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر رفتارهای محیطزیستی شهروندان است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان شهر شیروان بوده که طبق فرمول کوکران، تعداد 380 خانوار به روش سیستماتیک تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. این پژوهش با رویکرد کمی و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه بود. آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی متغیرها که شامل رفتار محیطزیستی (632/0)، باور محیطزیستی (782/0)، ارزش محیطزیستی (823/0)، آگاهی محیطزیستی (760/0) و دانش محیطزیستی (819/0) می باشند، با مقادیر ذکر شده تایید شدند. همچنین ، روایی تحقیق، از نوع روایی محتوایی و صوری بوده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد باور محیط زیستی افراد بر رفتار ایشان موثر است. رفتار نیز تحت تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات افراد میباشد و عملکردهای متفاوتی از خود نشان میدهد. در یک نتیجه کلی، می‌توان بیان کرد که مولفه‌های فرهنگی- اجتماعی میتوانند پیش‌بینی کننده رفتارهای محیطزیستی مسئولانه باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهره اخگری سنگ آتش؛ سید حامد میرکریمی؛ مرجان محمدزاده؛ عبدالرسول سلمان ماهینی
چکیده
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده میباشد. در مجموع چهار مسیر پیاده ...
بیشتر
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیتهای اجتماعی در آنها رخ میدهد. از این رو، توجه به معیارهای مؤثر بر زیبایی و بهینهسازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابانها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین معیارهای زیباییشناختی مسیرهای پیاده میباشد. در مجموع چهار مسیر پیاده از دو شهر مشهد و گرگان با کمک رویکردهای روش طبقهبندی کیفیت بصری و روش ماتریس دستیابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته شده است. دادههای حاصل از تکمیل 100 پرسشنامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 کارشناس به کمک دستور تحلیل روشهای طبقهبندی کیفیت بصری و ماتریس دستیابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهمترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان داد از نظر کاربران دو معیار رنگ با 2/82/0 و فضای سبز با کسب امتیاز 7/77/0 به ترتیب نقش مؤثرتری نسبت به سایر معیارها در زیبایی مسیرهای پیادهروی داشتند. همچنین، نتایج این امکان را برای پژوهشگران ایجاد میکند تا با بهرهبرداری از آنها، امکان افزایش کیفیت بصری بیشتری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیقتر و کاربردیتر به جای معیارهای انتزاعی مؤثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی شوند و روند بررسی زیبایی منظر خیابانها برای طراحان و برنامه‌ریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرحناز اکبراقلی؛ مهدی وفائی
چکیده
گزارشهای سازمان جهانی گردشگری بیانگر این مطلب میباشد که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین صنایع دنیا تبدیل شده است. آن‌چه که در بحث گردشگری حائز اهمیت است تنها مسائل اقتصادی از قبیل اشتغالزایی، ارزآوری و ... نمی‌باشد؛ بلکه نقش آن در توسعه پایدار شهری و در کنار آن پاسخگویی به یکی از مهمترین نیازهای انسانی یعنی نیاز ...
بیشتر
گزارشهای سازمان جهانی گردشگری بیانگر این مطلب میباشد که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین صنایع دنیا تبدیل شده است. آن‌چه که در بحث گردشگری حائز اهمیت است تنها مسائل اقتصادی از قبیل اشتغالزایی، ارزآوری و ... نمی‌باشد؛ بلکه نقش آن در توسعه پایدار شهری و در کنار آن پاسخگویی به یکی از مهمترین نیازهای انسانی یعنی نیاز به امنیت، آرامش روحی و روانی و تفریح و سرگرمی است که انسان با رفتن به محیط‌های طبیعی و سپری‌کردن مدتی در آنجا، سبب ارضای این نیاز ذاتی او می‌گردد. در این راستا، پژوهش حاضر، به دنبال شناسایی پهنههای دارای قابلیت گردشگری در یکی از مناطق مستعد گردشگری در حوزه نفوذ کلان‌شهر مشهد، یعنی دهستان ابرده میباشد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی و همچنین استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام می‌گیرد. بدین منظور، ابتداء عوامل مؤثر در پهنهبندی به روش دلفی شناسایی شده و سپس با روش تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار expert choice به متغیرها وزن داده میشود. در ادامه لایههای مختلف در نرم افزار GIS به وسیله توابع overley تلفیق شده و امتیاز هر پهنه با توجه به کل عوامل مؤثر و وزن آنها، به‌دست آمده و سپس کل پهنه‌ها به سه دسته پهنههای با ظرفیت بالا، متوسط و کم برای گردشگری، طبقهبندی شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که تنها 15 درصد اراضی موجود در دهستان ابرده دارای ظرفیت بالای گردشگری میباشد که بر این اساس، در جهت رونق هر چه بیشترگردشگری در این منطقه لازم است با توجه به ظرفیت بالقوه موجود در هر پهنه، کاربری جاذب گردشگر برای آنها پیشنهاد گردد.
نظام سکونتگاهی و مسکن
فاطمه السادات افصح حسینی؛ حسین ذبیحی؛ لعلا جهانشاهلو
چکیده
نظریه رقابت‌پذیری شهرها برگرفته از نظریه الماس پورتر میباشد. بین مسکن که سهم بزرگی از کل اقتصاد را دارا میباشد و رقابت‌پذیری اقتصادی شهری ارتباط وجود دارد. کفایت عرضه و تخصیص زمین برای توسعه مسکن جدید و همچنین، اهمیت نگهداری زمین ارزان، که می‌تواند توسط قدرت محلی برای توسعه‌شهری، نگهداری شود، آشکار است. در این تحقیق، هدف تخمین ...
بیشتر
نظریه رقابت‌پذیری شهرها برگرفته از نظریه الماس پورتر میباشد. بین مسکن که سهم بزرگی از کل اقتصاد را دارا میباشد و رقابت‌پذیری اقتصادی شهری ارتباط وجود دارد. کفایت عرضه و تخصیص زمین برای توسعه مسکن جدید و همچنین، اهمیت نگهداری زمین ارزان، که می‌تواند توسط قدرت محلی برای توسعه‌شهری، نگهداری شود، آشکار است. در این تحقیق، هدف تخمین تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز برای تامین واحدهای مسکونی در تهران در سال 1400 هجری شمسی میباشد. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات است. با توجه به این‌که جمعیت عامل اصلی ایجاد تقاضای بالقوه برای مسکن است، ابتدا جمعیت شهر تهران برای سال 1400 با استفاده از سه مدل غیرخطی چندجملهای درجه دوم، گمپرتز و لجستیک، برآورد گردید. از آنجا که طرح جامع هر شهر، مهمترین طرح آن شهر است، برآورد جمعیت مدل‌های چندجملهای درجه دوم و گمپرتز به علت نزدیک بودن به این طرح مدنظر قرار گرفتند. پس از آن با استفاده از مدل لجستیک که روش مناسبی برای برآورد تعداد واحد مسکونی در یک شهر است، تعداد واحدهای مسکونی براساس این سه برآورد جمعیت به‌دست آمده برآورد گردید. تعداد واحدهای مسکونی به‌دست آمده از مدل لجستیک بر پایه جمعیت به‌دست آمده از مدل گمپرتز معادل 663141 است. این نتایج می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تصمیم‌سازی و برنامهریزی آینده توسعه‌شهری در راستای دستیابی به رقابت‌پذیری اقتصادی استفاده شود.
نظام سکونتگاهی و مسکن
امیراصلان درویش؛ حسین مدی؛ یوسف گرجی مهلبانی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل سطوح انعکاسی با ضریب بازتابش زیاد است که به‌عنوان یکی از راهکارهای طراحی غیرفعال به‌منظور کنترل جذب انرژی تابشی خورشید و کاهش دما و مصرف انرژی مساکن شهری، به‌خصوص در اقلیم گرم و خشک، به‌شمار میرود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- مدل‌سازی است که شامل مطالعه میدانی و شبیهسازی رایانهای ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل سطوح انعکاسی با ضریب بازتابش زیاد است که به‌عنوان یکی از راهکارهای طراحی غیرفعال به‌منظور کنترل جذب انرژی تابشی خورشید و کاهش دما و مصرف انرژی مساکن شهری، به‌خصوص در اقلیم گرم و خشک، به‌شمار میرود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- مدل‌سازی است که شامل مطالعه میدانی و شبیهسازی رایانهای بامهای انعکاسی، با ضریب بازتابش متفاوت به کمک نرمافزار Energy plus است. این مطالعه، برای دو نوع بام رایج در ساختمانهای مسکونی شهر تهران صورت گرفته است و حاوی تغییرات دقیق دما و مصرف انرژی سرمایشی در طی ماههای مختلف سال میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش مقادیر ضریب بازتابش سطوح بام به کمک متریالهای انعکاسی، تأثیر زیادی در کاهش دمای سطح و دمای هوای پیرامونی بام ساختمان دارد. علاوهبر این، مصرف انرژی سرمایشی بهعلت کاهش جذب حرارت خورشید توسط سطوح خارجی، کاهش مییابد.
نظام سکونتگاهی و مسکن
علی عشقی چهاربرج؛ حسین نطم فر
چکیده
زلزله به‌عنوان یکی از فاجعه‌بارترین و مخرب‌ترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیش‌بینی‌ناپذیر میباشد. لذا، نمی‌توان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در مقابل این وضعیت، راهبردهای سازمان‌های بین‌المللی برای کاهش بلایا، ایجاد جوامع تاب‌آور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تاب‌آوری شهر در برابر زلزله ...
بیشتر
زلزله به‌عنوان یکی از فاجعه‌بارترین و مخرب‌ترین انواع مخاطرات طبیعی دارای اشکال بزرگ و پیش‌بینی‌ناپذیر میباشد. لذا، نمی‌توان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در مقابل این وضعیت، راهبردهای سازمان‌های بین‌المللی برای کاهش بلایا، ایجاد جوامع تاب‌آور در برابر زلزله است که این امر نیازمند ارزیابی میزان تاب‌آوری شهر در برابر زلزله و برنامهریزی اصولی در راستای تاب‌آور نمودن آن میباشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تاب‌آوری نواحی ده‌گانه منطقه یک شهرداری تهران در برابر زلزله صورت گرفته شده است. در این مقاله، روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی است.همچنین، برای سنجش تاب‌آوری نواحی منطقه یک تهران از ده معیار اصلی در قالب 42 زیر معیار استفاده شده است که برای تعیین اهمیت نسبی معیارهای مورد پژوهش از فرآیند تحلیل شبکه‌ای تجزیه و تحلیل دادهها و تعیین میزان تاب‌آوری نواحی در برابر زلزله از مدل پرومته و گایا بهره برده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نواحی 2، 7 و 8 از تاب‌آوری زیاد، نواحی 3 و 4 از تاب‌آوری متوسط، ناحیه 10 از تاب‌آوری کم و نواحی 1، 5، 6 و 9 از تاب‌آوری خیلی کم در برابر زلزله برخوردار می‌باشند. به‌طورکلی می‌توان از نتایج پژوهش چنین استنباط نمود که نواحی که در غرب منطقه یک شهر تهران قرار گرفته‌اند از تاب‌آوری زیادی و نواحی که در قسمت مرکزی و به‌ویژه در شرق منطقه یک واقع شدند از تاب‌آوری کمی در برابر زلزله برخوردار می‌باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حمیدرضا کامیاب
چکیده
در توسعه پایدار ابعاد کالبدی مناطق انسانساخت اهمیت زیادی دارد. این مقاله، به منظور کمّی کردن الگوی رشد مناطق انسان ساخت، ارتباط نواحی ساخته شده شهرستان‌های استان گلستان با دمای سطح زمین با استفاده از شش سنجه سیمای سرزمین تعداد لکه، شاخص بزرگترین لکه، شاخص شکل، نزدیکترین فاصله اقلیدسی، تجمع و کوهژن مورد بررسی قرار میدهد. ...
بیشتر
در توسعه پایدار ابعاد کالبدی مناطق انسانساخت اهمیت زیادی دارد. این مقاله، به منظور کمّی کردن الگوی رشد مناطق انسان ساخت، ارتباط نواحی ساخته شده شهرستان‌های استان گلستان با دمای سطح زمین با استفاده از شش سنجه سیمای سرزمین تعداد لکه، شاخص بزرگترین لکه، شاخص شکل، نزدیکترین فاصله اقلیدسی، تجمع و کوهژن مورد بررسی قرار میدهد. انتخاب سنجهها باید براساس معیارهایی مانند استقلال بین سنجهها باشد. بررسی آماری همبستگی بین سنجهها نشان داد که همبستگی بین آنها وجود ندارد. سنجه‌های سیمای سرزمین با استفاده از نرمافزار Fragstats استخراج شد. نتایج تحلیل سیمای سرزمین نیز نشان داد که شهرستان گرگان دارای بالاترین ساختار همگن و شهرستان مراوهتپه دارای نامناسبترین ساختار مناطق انسانساخت است. مطالعات علم بومشناسی سیمای سرزمین بر اهمیت ساختار مکانی بر فرآیندهای بومشناختی استوار است. به همین منظور، ارتباط آماری بین ساختار و دمای سطح زمین با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. اطلاعات دمای سطح زمین نیز با از دادههای سنجنده مادیس استخراج گردید. نتایج نشان داد که بین سنجه ساختار شکلی و دمای سطح زمین ارتباط معناداری وجود دارد. مناطق انسانساخت که دارای ساختار شکلی پیچیدهتری هستند و دمای سطح زمین در این مناطق نسبت به سایر مناطق بیشتر میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بیژن دادرس؛ اصغر نوروزی؛ رامین ریاحی
چکیده
خطر زلزله از دیرباز تاکنون سکونت‌گاه‌های انسانی را مورد تهدید قرار داده است. با وجود پیشرفت علم و فنّاوری در عصر حاضر نیز انسان هنوز نتوانسته به‌صورت دقیق به پیش‌بینی و مقابله با این بلای طبیعی بپردازد. با این وجود می‌توان با مدیریت صحیح آثار زیان‌بار آن را به حداقل ممکن تقلیل داد. در پژوهش حاضر به مکان‌یابی سایت‌های اسکان موقت ...
بیشتر
خطر زلزله از دیرباز تاکنون سکونت‌گاه‌های انسانی را مورد تهدید قرار داده است. با وجود پیشرفت علم و فنّاوری در عصر حاضر نیز انسان هنوز نتوانسته به‌صورت دقیق به پیش‌بینی و مقابله با این بلای طبیعی بپردازد. با این وجود می‌توان با مدیریت صحیح آثار زیان‌بار آن را به حداقل ممکن تقلیل داد. در پژوهش حاضر به مکان‌یابی سایت‌های اسکان موقت برای آسیب‌دیدگان زلزله در شهر بروجن به عنوان یکی از اقدامات مدیریت بحران در این زمینه، پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از مطالعات کتابخانهای و بهره‌گیری از نظر کارشناسان و متخصصین مدیریت بحران عوامل و پارامترهای مؤثر در مکان‌یابی سایت‌های اسکان موقت شناسایی و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی وزن نهایی هر یک از عوامل مشخص گردید. با کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی نیز نقشه‌های موردنظر در لایههای مختلف تهیه شدند. اطلاعات مکانی و غیر‌مکانی با استفاده از وزن نهایی هر یک از عوامل ترکیب‌شده و تجزیه‌وتحلیل در محیط GIS انجام گردید. خروجی پژوهش، مکان‌یابی بهترین سایت‌ها برای اسکان موقت زلزله‌زدگان میباشد. نتایج تجزیه و تحلیل مقایسات زوجی نشان داد که معیار زمین‌شناسی با ضریب 106/0 دارای کم‌ترین اهمیت و معیار ایمنی با ضریب 376/0دارای بیشترین اهمیت می‌باشند. همچنین نتایج نشان داد پارکها، فضاهای سبز و مدارس بهترین مکان‌ها برای ایجاد سایت‌های اسکان موقت آسیب‌دیدگان زلزله در شهر بروجن می‌باشند. با توجه به این نکته که تامین فضای لازم برای سایت‌های اسکان موقت در بخش مرکزی شهر با کمبود مواجه است.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
کاملیا علوی؛ صدیقه کیانژاد؛ سیده عالمه صباغ
چکیده
شهر تهران به‌عنوان بزرگترین شهر ایران در زمره آلوده‌ترین شهرهای جهان به‌حساب می‌آید بنابراین ضرورت شناخت دقیق آلاینده‌ها و مشخص ساختن پهنههای آلوده به‌منظور کاستن از شدت آنها آشکار است. هدف این پژوهش تهیه نقشه آلودگی هوای تهران و مشخص کردن مناطقی دارای بیشترین آلودگی است. برای بررسی وضعیت آلودگی هوای شهر تهران پس از جمعآوری ...
بیشتر
شهر تهران به‌عنوان بزرگترین شهر ایران در زمره آلوده‌ترین شهرهای جهان به‌حساب می‌آید بنابراین ضرورت شناخت دقیق آلاینده‌ها و مشخص ساختن پهنههای آلوده به‌منظور کاستن از شدت آنها آشکار است. هدف این پژوهش تهیه نقشه آلودگی هوای تهران و مشخص کردن مناطقی دارای بیشترین آلودگی است. برای بررسی وضعیت آلودگی هوای شهر تهران پس از جمعآوری غلظت 5 آلاینده جوی (CO، NOx، SOx، O3، PM25) از 20 ایستگاه ثبت‌کننده آلاینده‌های هوا، از سه روش درون‌یابی، کریجینگ و روش توابع شعاعی پایه و روش عکس فاصله وزنی IDW در نرمافزار ArcGIS و برای مقایسه روش‌ها و انتخاب بهترین آنها از ریشه میانگین مربعات خطا RMSE و ضریب همبستگی R2 استفاده شده است. با بررسی مقادیرRMSE مشخص گردید که در اکثر پارامترها روش IDW دارای دقت مناسبتری جهت پهنهبندی آلودگی منطقه میباشد. برای رسیدن به نتایج با استفاده از روشهای ذکرشده، نقشه محدودههای کیفی هوا در منطقه آماده و با تلفیق پنج نقشه و وزن دهی به هریک از پارامترها نقشه کلی آلودگی منطقه تهیه شد. نتایج نشان میدهد در نقشه پهنهبندی آلودگی CO بیشترین وضعیت آلودگی مربوط به طبقه ناسالم، در نقشه NO مربوط به طبقه بسیار ناسالم، در نقشه O3 مربوط به طبقه بسیار ناسالم، در نقشه PM مربوط به طبقه ناسالم و همچنین، در نقشه SO مربوط به طبقه ناسالم میباشد. در نقشه نهایی نیز بیشترین بخش مربوط به طبقه ناسالم است. به‌طورکلی ایستگاه مسعودیه با وزن آلودگی 1091 بیشترین آلودگی و خطرناک‌ترین وضعیت هوا را دارد و ایستگاه دروس با وزن آلودگی 628 دارای وضعیت مناسبتری بوده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی‌نژاد؛ احمد پوراحمد؛ سارا الله قلی‌پور
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخصهای پایداری سکونتی در ناحیه 1 منطقه 9 تهران که بخشی از بافت فرسوده شهری را شامل میشود، صورت گرفته شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی میباشد. براساس حجم نمونه از میان ساکنان بلوک‌های مسکونی ناحیه 1، 325 خانوار انتخاب شدند. برای این منظور و انجام آزمون شاخصها از روش تحلیل ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخصهای پایداری سکونتی در ناحیه 1 منطقه 9 تهران که بخشی از بافت فرسوده شهری را شامل میشود، صورت گرفته شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی میباشد. براساس حجم نمونه از میان ساکنان بلوک‌های مسکونی ناحیه 1، 325 خانوار انتخاب شدند. برای این منظور و انجام آزمون شاخصها از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. در طی فرآیند آزمون 48 شاخص مورد مطالعه به 32 شاخص کاهشیافته است و به 6 عامل اصلی رتبه‌بندی شدند. نتایج تحلیل عاملی نشان میدهد که مهمترین عوامل تأثیرگذار در پایداری مسکن شهری به ترتیب عامل کالبدی و طراحی با وزن 705/0، عامل سرمایه اجتماعی با وزن 694/0، عامل امنیت با وزن 673/0، عامل محیطی با وزن 711/0، عامل دسترسی با وزن 697/0 و عامل زیربنایی با وزن 731/0 هستند. نظارت بر ساختوسازها و توجه به ابعاد کالبدی، ارتقای آگاهی و آموزش ساکنان برای مشارکت بیشتر، ایجاد مشوقهای مالی و در نظر گرفتن فضاها و معابر عمومی بیشتر از مهمترین پیشنهادهای ارائه شده می باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدجواد نوری؛ مهدی میکائیلی؛ میلاد محمدی
چکیده
مشکل اساسی که برنامه‌های شهری با آن مواجه هستند، عدم انعطاف‌پذیری آنها در مقابل عدم قطعیت‌هایی است که سیاست‌های برنامه‌های راهبردی را ناکارآمد ساخته و شهر را در مقابل آینده محتملی که پیش روی دارد آسیبپذیر می‌نمایند. عدم قطعیت‌های مذکور موجب شده که مطالعات مربوط به آینده‌پژوهی به موضوعی مهم تبدیل شود و برنامه ریزان شهری به ...
بیشتر
مشکل اساسی که برنامه‌های شهری با آن مواجه هستند، عدم انعطاف‌پذیری آنها در مقابل عدم قطعیت‌هایی است که سیاست‌های برنامه‌های راهبردی را ناکارآمد ساخته و شهر را در مقابل آینده محتملی که پیش روی دارد آسیبپذیر می‌نمایند. عدم قطعیت‌های مذکور موجب شده که مطالعات مربوط به آینده‌پژوهی به موضوعی مهم تبدیل شود و برنامه ریزان شهری به استفاده از مدل‌های مختلف آینده‌پژوهی روی‌آورند تا از این طریق بتوانند آسیب‌پذیری شهرها را در برابر چالش‌های آینده کاهش دهند. یکی از متداول‌ترین روشهای آینده‌پژوهی، برنامهریزی سناریویی است که به شهرسازان کمک کرده تا حدودی بر این عدم قطعیت‌ها غلبه کنند. با پیشرفت تکنولوژی‌های رایانهای مرتبط با برنامهریزی سناریویی، نرم‌افزارهایی نظیر سناریو ویزارد این قابلیت را برای شهرسازان به ارمغان آورده که ابعاد گوناگون شهر، عوامل پیشران توسعه و عدم قطعیت‌های عوامل مختلف را مورد تحلیل قرار داده و سناریوهای محتملی را برای شهر استخراج نمایند. هدف اصلی این پژوهش ارائه چارچوبی جهت کاربست برنامهریزی سناریویی و نرمافزار سناریو ویزارد در تهیه برنامه‌های راهبردی شهری است. نوع پژوهش کاربردی بوده و جهت پیشبرد پژوهش، تحقیقات پیمایشی و مصاحبه با مسئولین شهر صورت پذیرفته است. در این پژوهش شهر نجف‌آباد به‌عنوان محدوده موردمطالعه در نظر گرفته‌شده است. نتایج نشان میدهد که مدیریت و حکمروایی شهری، مدیریت سطوح فرادست، آموزش عالی و همچنین اقتصاد شهری با زیرشاخه‌های کشاورزی پایدار، تجارت، صنعت و گردشگری عوامل کلیدی و پیشران توسعه شهر نجف‌آباد می‌باشند. در کنار این عوامل ورود تکنولوژی‌های نوین مانند مترو به شهر و نیز وضعیت منابع آب شهر به‌عنوان رخدادهای تأثیرگذار بر توسعه مشخص شده‌اند.
محیط زیست شهری
فرهاد برندک
چکیده
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامه‌ریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید ...
بیشتر
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامه‌ریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید بر مولفه‌های تاثیرگذاری چون؛ جمعیت، محدوده و مساحت، میزان تولید پسماند و همچنین میزان فضاهای سبز شهری، تعداد درختان موجود و میزان نهرها مناطق شهری اصفهان میباشد. روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، از مدل تحلیل پوششی دادهها برای توصیف و تحلیل شرایط موجود استفاده شده است. جامعه آماری شامل مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان، براساس اسناد رسمی شهر میباشد. مطابق با نتایج کلی، در مدل CCR-O، تنها مناطق شهری 4 و 9 دارای کارایی کامل و منطقه 5 دارای کارایی قابل قبول است. هم چنین، در روش BCC-O، مناطق 2، 12 و 13 شهری به مناطق کارآی موجود در مدل CCR-O اضافه شدند و مناطق 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 10، 11و 14، دارای کارایی قابل قبول می‌باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
زهره فنی؛ سعید نجفی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تأثیر شهروندان بر کیفیت زندگی در محلات شهری، نمونه موردی محلات کارمندان و اسلام‌آباد شهر زنجان میباشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی است با استفاده از نرمافزار Spss و آزمون‌های توصیفی نظیر میانگین، آزمون استنباطی پیرسون و آنوا، انجام‌شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در محله کارمندان ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی تأثیر شهروندان بر کیفیت زندگی در محلات شهری، نمونه موردی محلات کارمندان و اسلام‌آباد شهر زنجان میباشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی است با استفاده از نرمافزار Spss و آزمون‌های توصیفی نظیر میانگین، آزمون استنباطی پیرسون و آنوا، انجام‌شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در محله کارمندان و اسلام‌آباد میانگین شاخصهای سرمایه‌های اجتماعی متفاوت بوده، اما در هر دو محله میانگین شاخصهای مشارکت در امور محله و اوقات فراغت کم‌تر از میانگین متوسط حاصل‌شده است. همچنین شاخصهای کیفیت محیط کالبدی در محله کارمندان در سطح بالایی قرار داشته و در مقابل میانگین شاخصهای تسهیلات مسکن و امکانات اوقات فراغت کم‌تر از متوسط میانگین حاصل‌شده است. در محله اسلام‌آباد شاخصهای امنیت تردد، وضعیت دفع زباله و دسترسی به خدمات عمومی بیشتر از میانگین و در سطح پایینی ازلحاظ این شاخصها نسبت به محله کارمندان قرار دارد. هر دو محله بیشتر ین میزان تأثیر در گروه‌های شغلی خانه‌دار و بازنشسته بوده است. تفاوت معناداری میان تأثیر اشتغال و کیفیت محیط کالبدی در محله کارمندان وجود دارد. درحالی‌که در محله اسلام‌آباد تفاوت معناداری میان اشتغال زنان و کیفیت محیط کالبدی وجود ندارد. اشتغال گروه‌های مختلف زنان نیز بر کیفیت محیط کالبدی آن تأثیر نداشته است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محسن کلانتری؛ احمد پوراحمد؛ یعقوب ابدالی
دوره 10، شماره 19 ، فروردین 1398، ، صفحه 49-60
چکیده
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی می‌گذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجام‌شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمون‌های ...
بیشتر
بزهکاری ازجمله مهمترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی می‌گذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجام‌شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمون‌های آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS استفادهشده، که اطلاعات موردنیاز از میزان و نوع جرائم به‌صورت کتابخانهای از نیروی انتظامی تهران بزرگ اخذشده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان میدهد که کانون‌های جرم خیز در محله هرندی به‌صورت تصادفی توزیع‌شده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان شدت فرسودگی، نفوذناپذیری بالا، وجود زمین‌های خالی و متروکه و همچنین کمبود یا نبود برخی کاربری‌های موردنیاز شهروندان، در افزایش توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرائم و شکل‌گیری الگوهای فضایی بزهکاری مؤثر بوده است. به نظر می‌رسد با بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی، تعریض معابر زیر 6 متر و ایجاد راه در رو برای کوچه‌های بن‌بست، مکان‌یابی مراکز انتظامی و ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم جهت افزایش نظارت رسمی در این محله می‌توان امکان آسیب‌پذیری این‌گونه محلات و میزان وقوع جرائم را کاهش داد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نازنین شیرانی سرمازه؛ غلامرضا سبزقبائی؛ نرگس شیرانی؛ سیده سولماز دشتی
چکیده
در این پژوهش سعی گردید ظرفیت برد گردشگری بوستان خلیج‌فارس فولادشهر به‌عنوان یکی از پارکهای شهری موردبررسی قرار گیرد. هدف اصلی این تحقیق مقایسه انواع ظرفیت برد گردشگری با استفاده از روش IUCNو شناسایی نقاط ضعف و قوت آن به‌عنوان راهکاری جهت بهبود مدیریت آن، میباشد. دادههای لازم از طریق بازدید میدانی، پرسشنامه، آمار اقلیمی ایستگاه ...
بیشتر
در این پژوهش سعی گردید ظرفیت برد گردشگری بوستان خلیج‌فارس فولادشهر به‌عنوان یکی از پارکهای شهری موردبررسی قرار گیرد. هدف اصلی این تحقیق مقایسه انواع ظرفیت برد گردشگری با استفاده از روش IUCNو شناسایی نقاط ضعف و قوت آن به‌عنوان راهکاری جهت بهبود مدیریت آن، میباشد. دادههای لازم از طریق بازدید میدانی، پرسشنامه، آمار اقلیمی ایستگاه هواشناسی زرینشهر و نیز نظر کارشناسان جمعآوری گردید.نتایج حاصل از بهکارگیری دستورالعمل IUCNنشان داد که بوستان خلیج‌فارس با مساحت 93000 مترمربع دارای ظرفیت برد فیزیکی 325872 نفر، ظرفیت برد واقعی 78183 نفر و ظرفیت برد مؤثر 39091 نفر در سال میباشد. همچنین ظرفیت برد خدماتی پارک بیش از ظرفیت برد مدیریتی آن بوده است، لذا پیشنهاد می‌گردد پیش از طراحی و اجرای زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری در پارکهای شهری، ابتدا اقدام به برآورد ظرفیت برد ﻣﺆﺛﺮ نموده و طراحی و بهکارگیری امکانات، بر اساس اصول و متناسب با ظرفیت برد اجرا گردد.
